장음표시 사용
421쪽
DE CREATIONE ET CONSERVATIONE. 403cem et inem cacem. Essea est cum effectum cotiSequitur SiVe e se Sola SiVe OOperante libera creatura. Hinc voluntas absoluta, volunta conditionata conditione impleta, et Olunta conSequenS, sunt emeaces. In car est
ea quae fertur in objectum, quod ex deiectu conditionis requisitae non obtinetur. Haec tamen ipsa Dei voluntas emca est, si adsequat spectetur; quia voluntas Dei praecipien adaequale spectata disjunctive se habet: Si facis hoc habebis praemium poenam, si omittis.' Hoc enSuvoluntas Dei praecipiens Semper impletur.
DE INFLUXU DEI IN RES CREATAS.532. Triplex est dependentia creaturarum a Deo, quoad originem, quoad durationem, et quoad perationem. Si triplex dependentia, triplex etiam datur influxus Dependentiae quoad Originem respondet reatio dependentiae quoad durationem respondet eo=i servatio dependentiae quoad actionem respondet concursus. His Si addatur rerum Gubernatio seu Providentia, liabebitur materia quam in hoc ultimo capite tractare intendimuS.
ART. I. DE CREATIONE ET CONSERVATIONE.
533. De Creatione jam egimus in Cosmologia n. 288);
hic ad ea complenda quae diximus, duo addimus. Primum reSpieit ιaturam actionis reativa'. Creatio solet dupliciter spectari: aetive et passive Creati PuSSive Spectata Si pSa creatura, quatenus resertur ad Deum ut ad suum principium uto relatio exprimitur per dependentiam esse ereati a uo principio eum novitate essendi; atque in hac relatione consistit creati paSSiVe Spectata.
422쪽
410 THEOLOGIA NATURALIS. Hoc in loco agivius de creatione aetive spectata, Seu prout est actio ipsa divina producetis totum Sse rei. Quaeritur ad quodnam actionum genus ueti creatiVa pertineat, utrum Sit actio immanens Vel tranSiens. Respondemus actionem creativam utriusque SSe participem. Nani actio voluntatis est actio immanens Atqui creatio active Spectata Si decretum voluntatis divinae Ergo creati est actio immanens. Sed actio creativa vim habet producendi aliquid causae extrinse eum Ergo ex hac parte est actio tranSiens. QUOpropter ad naturam ne tioni creativae definiendam, dicere debemus eam esse formaliter imma entem et virtualiter tran8euntem et hoc est quod philosophi seneratim docent, licet quidam Sint inter quos ipse Suaresius, qui Seeu putant. 534. In altero, quod huc spectat, quaeritur utrum actio creativa ita Sit propria Dei, ut nulli omnino creaturaevaleat communicari. Nullum datur dubium quin virtus creativa, toti objecto creabili adsequata, in ento finito repugnet; neque in hoc ulla datur dissensio inter auctores. Quid autom si haec eadem vi coarctetur ad quorum dum dumtaxatentium productionem Potestne ratio evidenter probare eam, vel te eoaretatam, enti finit communicari non posse Negant nonnulli id posse evidenter probari ratione naturali nihilominus contraria Sententia communis st. Quod nobis videtur firmisSimum arguntentum, Sic quidam proponunt Virtus creativa concipi nequit in ullo sente finito, si haec eadem vis esse nequeat limitata ad certum ordinem reabilium Atqui ita est. Nam ut recte
argumentatur l. a ZZella S. ., Si ex una arte Supponatur in creatura potentia creativa, et ex alia dicatur
limitata ad certum ordinem creabilium hae limitatio utilpeteretur ab ipsa potentia, Vel ex ejus Objeeto, vel ex modo attingondi illitii. Atqui non potest et ex ipso objecto quia in Objecto nihil aliud requiritur, nisi possibilitas, et haec invenitur in omnibus creabilibus non ex
423쪽
DE CREATIONE ET CONSERVATIONE. 41a
parte modi attingendi illud quia modus est producere eae nihilo, et haec dissiculta jum superata est ab eo, qui
supponitur OSSe Vel unum reare non X pSa potentia: quia cum creati nullum PraeSUPPOnat Subjectum, potentia creandi in creatura deberet 8Se ipsa ejus voluntas, cui communicata esset efficacia divina disit, et faeta sunt: mandavit et creata unt Volunta autem potest velle Sicut unum, ita omnia creabilia. Dioesu limitatio illa peteretur ex ipso subjeeto, in quo SSet potentia creandi creatura
enim esset finita. - Resp. Sed si aliqua potentia inspecta in se ipsa, in suo subjecto, in modo illud attingendi nullam patitur limitationem; nequit diei quod limitetur a subjecto limitato, in qu est Sed potiti quod cum sit infinita, nequeat in limitato subjecto reperiri V De Deo creante, Disp. I. Art. VI. n. 114).535. De Conservatione. Conservati generatim Sumpta duplex est, dire tu et indirecta. Hae in eo est ut contraria removeantur, illa Se quae rei eXiStentiae nocere POSSunt.
Indirecta haec dicitur, quia ipsam rei existentiam immediate et per Se non respicit. Hi agitur de OnServatione directa quae est quaedam continuatio aetionis, qua res primo producta est; est nempe uti divina, qua Deus
causa S ut reS, a Se Produeta', pergant XiStere. Quoniam autem conServati Coti Sideratur praeeipue prae entium contingentium substantia, tuae nonnisi a Deo per creationem SSe Potest, hine conservatio diei sole oontinuata reatio. Id autem non est ita accipiendum, ac si ens
contingens singulis instantibus in nihilum caderet, atque ex nihilo singulis instantibus produceretur, ut Baylius putavit: absurdum hoc foret; verum ita ut non alia esse dicatur dependentia entis creati a Deo primo instanti, quam Secundo et ceteris nempe quemadmodum res indiget actione positiva Dei ut existere incipiat, ita hac eadem positiva Dei actione indiget, ut existere pergat. Hinc quemadmodum duratio ab existentia non differt nisi tu eo qu0d
424쪽
412 ΤΗΕoLOGIA NATURATIS. sit hujus protractio sic conservatio non distat a creationunis in eo quod sit huju eontinuatio, Se eontinuata creatio. Creationis tamen et Onservationis conceptus distincti sunt alius Si enim Oneeptus rei existere incipientis,
alius rei durantis uterque dicit essectionem rei, sed ille
connotat rem antea non fuiSSeri hic rem antea fuisse ; qua- tonus effectus refertur ad primum instans, et importat novitatem essendi, dicitur creatu8 quatenu ad caetera instantia, dicitur con8ervatu8.
536. Conceptibus sic declaratis, facile probatur Omnia quae sunt conservantis Dei Virtute indigere, ut esse pergant. Nam ens contingens non habet in se rationem sum cientem suae existentiae; sed est in se indisserens ad
existendum Vel non existendum Ergo, nisi en contingens Suam SSentiam mutare dicatur, numquam rationem suae exiStentiae in Se continere potest Ergo perseverantia in existendo repetenda est a causa extrinseca Ergo ab illa causa, a qua ipSum Primum SSe Per ereationem re eeptum fuit; Atqui haec causa est Deus Ergo Neque hoc repugilat iis, quae diximus agentes de immortalitate entium spiritualium. Verum est hujusmodi entia esse immortalia
naturaliter at hoc non significat ea in se habere rationem suffciente ui cur Sine divina conservatione Xistant Sed
significat entia spiritualia aliquid in se habere, quo fit ut
eaeigant a De conservari, Vel non annihilari.
537. Circa annihilationis conceptum haec habet Ongiorgi Non est putandum ad annihillationem requiri actionem OSitivam ad hoc enim ut res creata in nihilum reducatur, sufficit Si Deus actionem, qua PSum OnSerVnt, ab ipsa subtraliat videlicet ut divina volainta in eo quodenti existentiam ejusque durationem decernit, non perennem illam, sed ad certum usque tempus decernat. ad Deum autem tantumniodo an nihiliitionem pertinere, dubium esse nequit. Si enim anni hi lati cessati eonSerVationis est, OnServati autem continuata creatio, profecto
425쪽
ille solum annihilandi potestatem habet, qui creandi virtutem OSSidens, Omnis existentiae sons est.' Theol. Nat. l. IV. c. 11. art. 2.)ART. II. - DE CONCURSU DEI IN ORDINE NATURALI.
538. Concursus, generatim loquendo, est cooperati unius Causae cum alia, pro eodem esseetu. Hine concursus Dei est cooperatio Dei cum agente finito ad eumdem effectum.' Concursus hie est naturali vel supernatural/8, prout effectus producendus continetur in Ordine naturae, vel hunc Ordinem superat. De hoc alter agunt theologi; nos de concursu Dei in ordine naturali quaestionem insti
539. Jamvero is concursus alius S moralis, alius pisaicus Moralem praebet alteri concursum, qui illum ad opus inducit imperio, consilio, precibus, minis aliisve mediis moralibus praebet e contra concurSum hySicum qui agen ut cauSa hystea, una cum alio Virtute Sua influit in effectum. Patet autem nobis nonnisi de physico
b alius est mediatus alius immediatus Mediatus in eo ponitur quod Deus conferat et conservet vires agentium creatorum immediatu respieit ipsum aetum Secundum, qui ab ipsis ponitur. Porro Deum mediate concurrere ad actu ereaturarum patet ex dictis in praecedenti articulo; quaestio est igitur coarctanda ad concursum physicum immediatum, et praecipue relate ad causas liberas. Notamus interea no hic non quaerere quid sit concursus in ipso Deo, Seu ut dici solet, active Spectatus Sed agere de Oncursu prout attingit terminum Deo extrinsecum. 540. Sunt qui tenent concursum in eo onSiStere, quod causa prima tribuat aliquam persectionem aut determin
tionem causae Secundae qua accepta, ex non agente eaUSa
426쪽
secunda fit agens. Sit exemplo errari licet haec capacitatem habeat secandi lignum, lignum tamen de facto se sola non secat. Cur quia non habet motum per se. Unde CauSa quae eoneurrere debet ad Opus applicare debet serram ad lignum, atque ita imprimendo motum, lignum secare. Quid similo admittunt relate ad divinum OneVrSum. Sed perperam; nam praeterquam quod in e casu Deus non concurreret immediate ad ipsum effectum producendum siquidem Ipsius influxus non eoiperetur in effectibus sed in causis secundis data explicatio non videtur posse componi cum humana libertate. Hic OneurSus appellari solet pro vius, vel etiam pro motio aut determinatio
physica. Praemotio physica inquit oudin IV Pars
Phil. Disp. II, quaes. 3. . . est influXu cauSae rimae, receptus non quidem immediat in effectibus, Sed in causis secundis, quo Deus ipsis actualem enaeaeitatem inspirat quo ea movet et applicat non solum objective et moraliter, alliciendo, suadendo, Sed etiam physice et active, interius inclinando, applicando, determinando, a ultimam illam activitatem, ad quam equitur actio, influendo.'541. Nos non praevium Sed imultaneum Concursum admittimus tenemus Se influxum Dei concomitari actionem reaturae, et terminari sine tedio ad eumdem effectum. Quum Deus concurrit, Ipsius actio actionem agenti Creati neque praecedit, neque eonSequitur agit Deus eodem tempore ac creatura, et eumdem ae ΡSa attingit terminum. Quare effectus ita producitur totus a cauSa Secunda, ut Simul totus, licet diversimode producatur a causa prima Effectus ponitur a Deo independenter aereatura dependenter a Deo ut a causa prima et univer- Sali a creatura, ut a causa Secunda et particulari. 542. Notandum tamen sedulo est concursum Dei non eSse Unum eumdemque re ite ad Omnia agentia reata, sed variari pro eorumdem diversitate cita ut quemadmodum ad effectus numero diversos tribuit concurSus numero
427쪽
DE DIVINO CONCURSU. 415 distinctos, sic ad actiones specie diverSaS, OneurSII Praebet specie distinctos. Quare si quandoque dieitur Oncursus Dei Sse unus idemque pro omnibus, id referendum est vel ad concursum divinum active Pectutum, quia OncurSu Omnis S actu Voluntatis Dei; ne ad eamdem generalem rationem, Ob quam causae Secundae concurSuindigent Mine quoniam agentia creata alia ne e88ario agunt, alia libere, concursu ad utrorumque actione praebetur modo cujusque naturae accommodato Causis ex necessitate agentibus concursus praebetur determinatus
in omnibus ac definitus, talisque ut cum illo liae et non alia individua actio, hoc tempore, his adjuncti prodire necessario debeat; ' in causis e contra liberis, talis determinatio admitti equit sed requiritur ut ad plures actus, ad quos causa libera indisserens est indifferens pariter, quantum est e Se et ad Singulo SumeienS CODeui Su Praebeatur.' Aliis verbis concursus talis esse debet ut in ipsius voluntatis potestate Sit, ut eo ad unum vel ad alterum utatur Atqui hujusmodi non esset, si non esSet indifferens Ergo indifferens poni debet. Selinus hoc ab omnibus non admitti, quippe quia plures putant Deum eo
in ca Si concurrere Confuso et caeco modo Eumdemque non amplius considerari ut causam rimam et independentem verum haec nullius esse momenti OStea probabimuS.
543. Superest ut aliquid dicamus de quibusdam veterunt effatiS: causam e secundam non agere ni8 motam prima applicari a prima ad agendum - agere in virtute cau86 primo . Horum dictorum plenam evolutionem reperies apud Suaresium Dim Metaph. XXII. Seet. 2.)
nobis dicor sumeiat effata haec non esse Sumenda in Sensu physicae determinationis ad unum, Sed - a in Sensu Virtutis activae habitae per ossicientiam mediatam vel immediatam causae primae; -b ad indicandam necessitatem concurSu Simultanei; -e et ad denotandum quod dest,
428쪽
natio ad finem aliquem libere attingendum sit ante ipsam
pOSitionem cauSae Secundae. - His declaratis:
Deus a, omnibus actionibus creaturarum physice et immediate comperatur Hic autem ioncursus by cum recte componitur cum libertate entis reati tum etiam
o minime reddit Deum auctorem mali moralis. 544 1 PARS. Nulla omnino physica realitas existere potest quin a Deo positive intendatur Atqui quaevis actio creatur se est hySi ea quaedam realitas Ergo existere nequit quin a Deo positive intendatur Atqui si ita est, jam admitti debet concursus physicus et immediatus: physicus quidem, quia Pro Deo Velle et agere identica sunt a proinde si aliquem esse elum Deus vult, illum ponit ea ratione qua illum ponere intendit immediatus, quia volitio haec divina non terminatur ad causam, sed ad illum ipsum effectum quem causa Secunda producit; Ergo negari nequit Deum phySie et immediate concurrere ad quamlibet agentis creati actionem. Prima illa major multipliciter probari potest. 1'. Causae Secundae, ipsa
Sua eSsentia, SubOrdinatae De Sunt, non modo ut entia, Sed
etiam ut agentia sunt Atqui non Ssent ipsa Sua essentia De Subordinatae quatenus agentia sunt, Si realitas ulla ab illis proveniens existeret independenter a divina Voluntate Ergo 2'. Si aliqua realitas existeret independentor a divina voluntate, jam Deus non SSet eauS uniVersalissima omnis realitatis a perfectionis Atqui Deus est et esse debet causa universalissima Omnis realitatis et persectionis, ut ex ipsa infinita Dei perfectione constat Ergo β' Si aliqua realitas existere posset independenter a divina voluntate, jam durare in existentia posset quin a Deo POSitive On Servaretur; quod enim absque alterius influxu incipere potuit quoad entitatem Suam non Si cur
429쪽
ab illo pondoat quoad entitatis conservationem Atqui hoc dici nequit Ergo neque illud.
545. 2 PARS. Ille Oneursus recte componitur eum
humana libertate, qui ipsi voluntati relinquit actus determination0m Atqui hujusmodi est concursus, quem nos
statuimus Ergo. Revera eone IPSUS, quem no tuemur, non est praeViu Sed concomitans; non ad unum tantum
actum, sed ad plures indifferenter, quantum e SeisSt, praebetur; non ipse voluntatem, Sed hae potius concurSum
flectit atque determinat. Atqui quod hujusmodi est, jura
libertatis laedere nequit Stat ergo concurSum recte componi cum humana libertate. 546 Ut vis argumenti in tuto collocetur, Objectionibus,
quas in quaestioni declaratione commemoraVimus, SatiSiaciendum est. Oncedunt ergo Pliare coneVrSum, ut a nobis explicatur, componi posse eum humana libertate sed negant OSSe concurSum e Paeto XPlicari, tum quia Deus concurreret modo is 8 et inco tum etiam quia ratio primo et omnipotenti cauSae VaneSeeret. ReSpondemus negando utramque illationem. Aliud enim est dicere concursum esse indifferentem, aliud illima esse confusum et laeeum. Beee Oncurreret qui nesciret quid facit, quo in casu vix intelligeretur quid SSet concurrere cum alio ad aliquam actionem praebet e contra concursum indifferentem, qui concursum ad iura Offert. JamVer haec plura possunt esse distinete cognita, et reVera diStincte cognoscuntur a Deo qui Omne actuS, UOS creatura facere potest, attingit, et ad eorum quemViS, ad quem creatura se libere determinaverit, concurrere Vult - Praeterea cum Deus non modo cognOSeat, per Scientiam simplicis intelligentiae, quid creatura facere po88it Verum etiam, per scientiam conditionatam, quid creatura faceret in ubbusvis adjunctis, jam Deus distincte cognoscit quid ipsa
Dolet, erificata conditione. Per hoc tamen non assertimus Deum ad hune tantum actum Praebere concursum ;
430쪽
418 ΤΗΕOLOGIA NATURALIS. contra explicite diximus Deum, quantum ex Ips est, offerre Oncursu 1 ad iura, atque Voluntatem electione Sua concursum divinum flectere ad hune vel illum actum.
Reserimus declarationem nostram ad cognitionem divinam praecipue, quia cognitionem hanc impetit objectio. 547. Sed neque ex altera parte valorem habet objectio.
Nam licet in potestate creaturae Sit concursum fleetere ad unum vel ad alium actum: 1'. a Deo hon tollitur ratio auso primo . Ad cauSamprimam pertinet, ut it prima, ut emcientia voluntatis sit ab ipsa, et ut illa voluntas non determinetur absque ejus concursu Atqui haec duo a nobis ponuntur Ergo, Vel praescindendo ab aliis rationibus cur Deus dici debeat tsi causa prima hujus ratio non tollitur, poSit noStro Oncursu. Caeterum caveant adverSari ne, dum Suo Sensu Deum faciunt causam primam, Eum reapse saeiant causam unicam liberam muta si Deus actionem praedeterminaret, jam nulla esset indisserentia activa Voluntatis; et, hau Pereunte jam omni orenturarum liberta e medio pelle
2'. Neque a Deo tollitur ratio auso omnipotentis. Ontendunt adversarii, admissa nostra Sententia Deum facere non OSS Omnia quae vult. Respondemus negando illationem. Cognoseens enim Deus per Scientiam conditionatam quid creatura libere faceret quibusvis in adjunctis,conStituere potest reaturam in iis adjunctis, in quibus eligeret id ipsum, quod Deus vult ut fiat. 548. 3 PARA. Ex dictis tum in secunda parte, tum alibi n. 529 constat Deum malum permittere negatiVetantum. Hoc autem ipso quod aetum aliquem non impedit, dat concursum indifferentem, talem nempe ut deque flecti possit ad unum vel alium actum, licet de facto ad hunc potius quam ad illum actum sectatur per electionem voluntatis. Ergo si neque ex illa permiSSione, neque X hujusmodi concursu sequatur Meum esse cauSam mali