장음표시 사용
411쪽
DE SCIENTIA DIVINA. 399 absolute futurum-jam haec altera propositio determinate vera est S Petrus in his adjunctis 88et Chri8tum negaret conditionale futurum, utrumque liberum. Mirum ergo est quosdam fuisse inter catholicos, qui futuribilium liberorum cognitionem De denegaverint cum pSae nostrae preces id continuo atefaciant. Nonne Saepe ita bona a Deo petimus, ut simul dicamus: si illa nobis profutura
sint 8 V Quid aliud id significat nisi quod Deus certo O-gnOSeat quomodo nos acturi simus, si bona illa habeamus 3
520. Quaeritur quomodo Deus cognoscat actus liberos absolute vel conditionale futuros. Cognitiones nos duillieiter distinguere solemus datur cognitio immediata et mediata.
Cognitio immediata habetur quando intellectus objectum in se ipso attingit mediata, quando illud attingit per
aliquod medium. Porro medium cognitionis est id in quo res videtur ita speculum est medium per quod imaginem DOStram conspicimus; et rima principia sunt medium quo in conclusionis notitiam devenimus. Jamvero Deus sine medio, ut alet, Se PSum cognoScit et comprehendit. Hic igitur quaeritur quomodo cognoscat res arae distinctas; utrum scilicet sit medium aliquod eae parte objecti eosniti, in quo Deus haec Objecta cognoscat. Dissicultas tota est in modo cognoscendi actus libero Sive absoluto Sive conditionatos ae proinde de his Oli agimuS; caeterorum tractatio videri potest apud auctore SaePe citatOS. 521. Sunt qui dicunt hos actus cognosci in pS Voluntate entium finitorum, quatenus propter intellectus Sui perspicacitatem et infinitam vim, voluntates finitas Deus Supercomprehendat. Non dicunt Deum cognoscere ipsam voluntatis determinationem sive absolutam, sive conditio
tionem liberorum actuum inde explicari, quod Deus ex intima cognitione naturae, indoliS PTOPenSioniS etc.,
412쪽
cujusque voluntatis, infallibiliter praevideat ad quid in
quibusvis circumstantiis talis voluntas Sit, vel esset sedeterminatura. Id autem admitti nequit. Effectus enim nequit in sua causa cogi1OSei, ni Si Secundum esse quod ius habet; Atqui futura libera nullam esse certum ac determinatum habent in voluntate vel proxime disposita: siquidem de ratione libertatis est, ut, OSitis Omnibus requisitis ad agendum, Voluntas remaneat indifferens, et possit seque unum ne alium actum ponere Ergo i actus liberi in voluntate cognoscerentur, cognOSei OSSent magis
vel minus probabiliter, sed numquam certo et infallibiliter; Atqui cognitio Dei debet esse certa et infallibilis Ergo
perperam SSeritur Retu libero ereaturarum cognosci in
dispositionibus voluntatiS. 22. Thomistae dicunt futura libera absoluta cognoscia Deo in suis decretiS, Omni ex parte absolutiS, quibus decernit praedeterminationem ad talem vel talem actum; futura autem conditionata cognosci in decretis absolutis ex parte Dei, conditionati e parte objecti. Hujusmodi esset Volo dare ui homi hi proedeterminationem A si
hi homo sit in his vel illis adjunctis constitutus. Hic explicandi modus multis displicet 1'. quia haec decreta
praedeterminantia non Videntur OSSe componi cum humana libertate. Nam praedeterminatio illa vel talis esset, ut, en ΡOSita, Voluntii humana maneret physio in isserens ad actum ponendum Vel non Onendum Vel taliS, ut ea
poSita, aetus deberet otii. Si primum, perire videtur in fallibilitas scientiae divinae si alterum, libertas humana. 2'. Quia haec determinatio existere nequit pro peccatiS, ac proinde e Ceata in ea praeVideri nequeunt. 3'. Quia, quod spectat futuribilia decreta absoluta e parte Dei, et conditionata e parte objecti sunt luid nugatorium admitti quippe deberet decretum aliquod OSitivum Dei, pro conditione, quae ideo non ponetur, quia Deus non Vult eam
poni Unde hujus decreti pleuior expositio haec est:
413쪽
DE SCIENTIA DIVINA. 401 Volo talem actum, et consequenter volo dare physicam praemotionem ad illum, si creatura in his adjunctis constituatur; sed nolo eamdem in his adjuncti constituere, ac
523. Quare nos eos Sequimur qui asserunt Deum Cognoscere actus liberos in se ipsis. Hoc dictum couno8cere in
se ipsi8- in se spectatum dupliciter intelligi potest vel ita
ut cognitio dicatur determinari ab Objectis, ire quae Ver- Satur, quaeque in Se attingit vel ita ut objecta dicantur attingi in illa ipsa veritate quam habent, Sine ullo medio ex parte Sui. Prior ille sensus ejici debet eum quaestio est de cognitione divina hoc altero Sententia nostra est intelligenda. Unde cum dicimus Deum OgDOSeere actus liberc. in se ipsis, nihil aliud signifieamus quam quod Deus attingat ipsam voluntatis determinationem ipsum liberum actum vel absolute vel conditionat futurum. In qua Sententia is eum nihil admittitur, quod non probatur 4 tum etiam sarta tecta remanent infallibilitas cognitionis divinae et humana libertaS. 1'. Probatur primum. Ad hoc ut Deus res in seipsis cognOSeat, duo requiruntur et sumetunt: a quod illae habeant determinatam objectivam veritatem p b quod haec determinata objectiva veritas praesens sit intellectui divino. Atqui hoc alterum constat ex eo quod divinus intellectus sit repraesentatio Omnium Veritatum Ergo si illud priuium probatur, jam nihil in nostra Sententia Sine probatione admittitur. Probatur autem ex eo quod licet causa libera in quibusvis adjunctis flecti possit ad opposita, de facto tamen ita aliquid eliget aut recusabit, ut Una echi assertionibus Vera sit, altera falsa: Petrus in istis adjunctis eleemosynam largietur aut largiretur; V vel tetrus in istis adjunctis eleemosynam non largietur aut non largiretur. V Alterutrum fieri necesse est, nam seu duo immediate sese excludunt Hoc semel posito, licet
414쪽
402 THEOLOGIA NATURALIS. respectu nostri non Sit magi Vera una propositio quam opposita tamen, Si in Se pectentiar, neque latraque Vera, neque utraque USa SS POSSUnt; quia non posset Petrus simul, et sub eodem reSpectu, peccare et non sedeare. Illud quod acie vel faceret, esset determinat hic actus peccati, Vel determinate negati peccati actus enim in determinatus eSSe non OSSel. Cf. Suareg. De Atiaeil.
2'. Probatur alterum. - a In hae Sententia nihil asseritur quod mutat humanae libertati. Nam actuS, qui Ogno- Scitur, pendet ab ipsa determinatione Voluntatis; et si potius hi quam ille actus cognoscitur futurus Vel futuribilis, id ideo est quia voluntas hunc potius, quam illum actum eliciet vel eliceret, positis Onditionibus quae Voluntatem constituunt in actu primo proXimo. b SalVatur divinae scientiae infallibilitas: quia ille actus qui ponitur vel poneretur, jam habet necessitatem OnSequentem ac Proinde, eum non OSSit non SSe consequenter ad liberam voluntatis determinationem, illud quod Deus praevidit, non poteSt, ut non OSSet non evenire. Majorem seu lucem mutuabunt ex iis, quae de divino concursu dicturi
524. Ad explendas quaestiones quas in hoc capite tractanda SUScepimus, superest ut aliquid dicamus de divina Voluntate. Voluntas generatim Sumpta est tendentia sentis spiritualis in bonum intellectualiter cognitum Hienon inquirimus utrum it in Deo voluntas, Sed tantum quid hit. 525. De natura voluntatis divinoe. Ea quae diximus agentes de natura divini Atellectus, sinunt O paueis hanc quaestionem Xpedire. Quare 1'. voluntas Dei nubiis mutationibus est obnoxia hine quidquid Deus alb
415쪽
DE DIVINA VOLUNTATE. 403 quando vult, illud Semper voluit actu aeterno Vult rem temporaneam. 2'. Non modo actuum Successionem, Sed etiam actuum multiplicitatem divina Voluntas a Se respuit. Deus omnia unico actu Vult et hie actus ratione tantum
cum fundamento in re a divina essentia distinguitur. 3'. Id non impedit quominus ita loquamur de voluntate divina quasi multi essent actu&- amoris, gaudii, miSerieOrdiae, etc. Ille enim aetus ob Suam infinitam perfectionem est aequivalenter multiplex. 4'. Divina voluntas, vel volitio, entitative spectata abSolute neceSSaria eSt; at Si Spe etetur terminative, Seu Seeundum objecta volita, prout seu necessitate gaudent vel Secus, necessaria vel libera ipsa
divina volitio dici debet. De hoc paulo fusius infra
526. Aliquid hic dicor juvat de attributis moralibus,
quippe quae Oluntatem respieiunt. Scimus voluntatem nostram perfici per diverso habitus, quo virtute morale8 nuneupamus. Quaedam cliis nihil imi)erfectionis in suo conceptu continent; quapropter in Deo admitti debent. Secus tamen in ΙΡSO ne in nobis Sunt. In nobi Sunt contingenter, in Deo essentialiter in nobis sunt aliquod accidens in Deo cum ipsa divina substantia dentificantur;
in nobis sunt ad certum quemdam gradum, quamquam non necesSari eumdem in Omnibus, limitatae in Deo nulli limitibus continentur. - Attributa moralia, de quibus philosophi Speciatim agunt, Sunt anctita8, bonita et iustitia. Pro diverS respectu quo ConSideratur, Sanetitas est vel intemerata uritas vel firmitas in bono vel constans ordo in amore. Haec omnia in Deo Sunt modo perfectissimo; unde divina Sanctitas est SubStantialiS, neeeS-saria, infinita et indefectibilis est Sc Deus ipsa SanctitaS. Est insuper ipsa bonitas. Bonitas tripliciter de Deo praedicatur; nempe ut est perfectio physica ut est perfectio moralis, quae potiu Sanctitas dicitur ut est propensio ad se aliis communicandum, iisque benefaciendum. Adton,
416쪽
404 HEOLOGIA NATURALIS.tatem revocantur patientia, clementia et mi8ericordia, qu rum prior vindictam injuriarum cohibet altera culpas Sontibu et cenas condonat; OStrema creaturarum depellit miserias, bona iis largiendo. Bonitas tamen non excludit a Deo justitiam, quatenus see S constans Voluntas tribuendi cuique quae illi debentur, pro meritis vel demeritiS. 527. De Divina libertate Deum esse liberum eum nullo negotio probetur, argumenta innuere tantum Sum- ciet. Quare libertas Si periectio, eaque Summa, Siquidem dicit independentiam ab objectis ergo ens infinite
periectum, quale Deus est, ea deStitui nequit En Spirituale nequit non esse liberum, quia libertas in intellectu radicatur Deus autem est en maxime Spirituale. - Nemo dat quod non habet Deus autem perfectionem hane creaturis intelligentibus tribuit, te. - Nee minii PerSpicuum est in Deo nullam dari posse libertatem contrarietatis, quatenus haec dicit electionem inter bonum et malum; quia Deus est essentialiter Sanctus. Dixinius autem ii 428 electionem inter bonum et malum non pertinere ad essentiam libertatis. - Tota ergo dimoultas est in modo explicandi divinam libertatem, eamque conciliandi eum summa Dei immutabilitate Claram hujus rei intelligentiam in hac mortali vita habere non Ossumus. Ratio evidenter probat Deum esse liberum et immutabilem; ergo neutrum negari potest ergo Si nos latet modus haec duo conciliandi, nihil Superest quam ut ignorantiam OS-tram fateantur.
528. Multa tamen apud philosophos reperiuntur ad
hane rem, quantum Sati QSt, deelarandam inuae DO paucis
hic indicabimus. - a In Deo Summa datur simplicitas; ergo in Ipso nulla admitti potest proprie dicta potentialitaS, quia hae compositionem Supponit. Ergo divina libertas concipi nequit ad modum potentiae indisserentis ad actum. - b Indisserentia tamen quaedam essentialis est
417쪽
libertati Ergo si excluditur, ut excludi debet a Deo, indifferentia ad actum, divina libertas explicari debet per
indifferentiam ad terminos, quo divina voluntaS, eadem Semper in e manenS, reSpieere potest vel non. - o Haec
indisserentia sumet ad veram rationem libertatis Sicuti enim determinatione ad unum concepta, hoc ipso intelligitur necessitas Si libertas lene concipitur, cum Oncipitur carentia determinationis ad unum Atqui carentia determinationis ad unum perfecte habetur ex indifferentia ad terminos Ergo haec sufficit ad veram rationem libertatis Fatemur in nobis indisserentiam ad terminos haberi non posse Sine indisserentia ad actus; at id non provenit ex ipsa natura libertatis, Sed ex natura Subjecti, in quo libertas reperitur Hoc ipso enim quod transimus de potentia ad actum, diversis actibus ferimur ad diversa Objecta ac proinde nequimus esse indifferentes ad objecta, quin simus indisserentes ad uetus, quibus ad illa objecta tendimus. - ἐν Hic modus explicandi divinam
libertatem, eam non reducit id merum extrinsecam denominationem. Iam quemadmodum libertas creata est periecti quaedam intrinseca, quia est proprietas potentiae non habentis determinationem ad unum potius quam ad alium actum; ita libertas in Deo est perfectio intrinseca, quia Si proprietas actus non neceSSari reSi ieienti unum, potius quam aliud Objectum. e Quaro divina libertas consistit in intrinseca indisserentia relationis divini actus ad objecta extrinseca. V Qui plura cupit, adeat auctoreS
529. De Objeoto Ditiino Coluntatis. Objectum cujus-
Cumque Voluntatis est bonum. Bonum autem aliud est infinitum aliud finitum. Utrumque est Objectum Voluntatis divinae sed ita ut bonum infinitum sit Objectum neceSSarium et princeps, bona finita liberum et Secundarium. Utrumque declaratur. Libertas, ut diximus
u. 429b Supponit imperfectionem quamdam vel in Sub
418쪽
406 ΤΗΕoLOGIA NATURALIS.jecto vel in objecto scilicet vel objectum non est indequaque persectum, ac proinde datur ratio cur illud voluntas a se repellat vel Subjecti cognitio non ea est ut attingat objectum prout in Se est a proinde licet bonum sit infinitum, hoc ipso tamen quod finito modo apprehenditur, voluntatis electione subjacet. Jam vero intelligentia Dolinfinita est, ut infinita est ipsa Ejusdem essentia Ergo
essentia Dei, seu bonum infinitum est Objectum necessarium voluntatis divinae. Et e OnVerSO, quae Cumque
Deo distincta sunt, finita sunt Ergo haec sunt objectum liberum voluntatis divinae licet hoc ipso quod bona finitaeXiStant Deu ea non mare non Otest. EXinde etiam
d0ducitur bona finita esse objectum secundarium, infinitum e Contra Objectum prinoeps Voluntatis divinae. Illud enim est Objectum primarium, quod neceSSario, ratione Sui, et independenter a quovis ali appetitur illud est secundarium, quod appetitur ratione objecti primarii, quocum aliquo pacto connectitur Atqui illud primum tantum bono infinito, hoc alterum omnibus bonis a Deo distinctis competit Ergo Vide quae diximus agentes de fine creationi praestituto n. 300).530. Juvat hic pauca dicere de modo quo divina Voluntas se habeat relate ad malum tum physi eum, tum morale. 1'. Mala physio Deus non intendit ratione sui, ut finem seu ut aliquid in quo psius volunta conquiescat; quia malum hysteum, qua tale deficit a ratione objecti voluntatis; et praeterea Deum delectari in quo eumque malo creaturae repugnat. At minime repugnat ut Deus intendat, vel permittat malum hysicum ut medium, ratione alicujus boni et ita revera Deus vult, vel permittit mala physica. Ita ex rerum plurimarum deStructione bona multa pro Vita PhySio animantium 1 OVeniunt; et si agatur de homine, Suimus mala hySica Opportuna SSeut ad virtutem excitetur, a vitiis absterreatur, vel etiam ut quarumdam culparum Poenam Subeat.
419쪽
DE DIVINA VOLUNΤΑ . 4072R. Mala moralia ne ut media quidem intendi possunt a Deo. Nam quod natura sua intrinsece et abSolute malum est, nequit ut medium eligi ab Eo qui essentialiter sanctus est; quia medium, etsi non intuitu sui optetur, Vere tamen constituit terminum actionis causae agentiS, quae in eaSu, inspecta objecti natura mala foret. Sed permi88io negativa mali moralis Dei attributis minime repugnat; Scilicet licet Deus debeat reprobare et prohibere malum morale, hoc tamen impedire non tenetur. Certe illud non tenetur impedire eae sanctitate quia huic Satissit Peccatum reprobando et prohibendo neque eae bonitate quia Deus non tenetur facere illud quod melius est ac proinde ordo ille in quo peccata vitari OSsunt, et e malitia reaturae committuntur, divinae bonitati repugnare nequit; neque eae sapientia quia potest Deus vel ex malo permisso bonum educere munienus Suam patientiam et misericordiam prodit, virtutum autus ab iominibus elicit, et unum aut alterum infallibiliter assequitur, ut vel in arcendo patris clementiam, vel in puniendo judicis justitiam manifestet. Manifestatio tamen iarum perfectionum non est mi cur Deus permittit malum morale Sed malo morali Supposito et onsequenter ad illud, manifestationem suarum perfectionum Deus intendit. 531. De Partitionibus Voluntatis Divinae. Quemadmodum Dei simplicissima scientia partitiones non recipit nisi ratione termini, ita divina voluntas nonnisi ratione termini, et modi quo in terminum fertur, in plures voluntates distingui potest. Potiores hi innuemus. Quare distinguitur: 1'. in voluntatem absolutam et conditionatam. Abs luta est voluntas quam Deus habet sine ullo respectu ad conditionem sibi extrinsecam, quam scilicet libera Voluntas creata faciat. Hujusmodi est voluntas v. g. XiStentiae mundi atque universalium legum quibus mundus regitur.
Conditionata est voluntas quam Deus habet sub aliqua
420쪽
408 HEOLOGIA NATURALIS. conditione a libera creatura ponenda ita Deus vult homi nos consequi felicitatem, dummodo nempe legem Obser-
2'. in voluntatem antecedentem et Onsequentem. Ad
hanc intelligendam debet declarari quid sit illud relate ad
quod voluntas divina sit antecedens vel consequens. Id autem est ipsa actio libera creaturae. Quare Voluntas anteeeden est illa civiu tota ratio in Dei bonitate sistit, praecedenS, in Signo Priori naturae, praevisionem futuri. Si Deus vult seu destinat omnes homines esSe beatos. Consequen ea dicitur, cujus ratio includit opus liberum, et subsequitur Scientiam Visionis. Sic Voluntas impios puniendi consequenS St. Volunta ConsequenS Si Semper conditionata a volunta antecedens non est conditio nata nisi quando terminus Stinet consequendu Per comperationem liberam creaturae, in qua hypothesi voluntas antecedens Supponit conditionem ponendam, OnSequenS vero conditionem po8itam. 3'. in voluntatem praecipientem et permittentem. VO-luntas principien est Olunta legiStatoris, decernens quid causa libera finita lacere, vel omittere debeat. Voluntas haec est semper abso ita licet non absolute obtineat observationem, quia Legislator Vult legem libere servari. Quare, prae acti ObSerVantiae legiS, Olim tu praecipiens
non est Semper meaX. Cum Ouintate praecipiente connectitur voluntas permitten permiSSione negativa tranS-
gressionem legis, ne impediatur libertas. Ab hac voluntate permittente, quam deonomicam quidam vocant, differt voluntas permittens legislativa, quae positivam facultatem impertitur aliquid faciendi, Vel mittendi. Ouintas proe cipiens est simul sanciens, Statuit nempe praemium et poenam et ita ODSiderata repraesentat adsequatam voluntatem LegislatoriS, quae Sic inSpecta Semper impletur. 4P. Tandem ratione nexu consecutionis inter Dei voluntatem et Objectum Olitum, voluntas dividitur in eme,