장음표시 사용
401쪽
DE ATTRIBUTIS DEI SPECIATIM. 389
amitti. Atqui quidquid est in Deo est absolute necessarium id enim in Ipso habetur vi essentiae et quod SSentialiter habetur nequit concipi ut adveniens enti aut ab ipso recedenS Ergo Deus est absolute immutabilis. - b)Praeterea ibi dari nequit veri nominis mutatio, ubi datur summa simplicitas Atqui in Deo datur summa simplicitas Ergo nulla in Ipso concipi potest mutatio. Hae equippe Supponit quod ens quoad aliquid perseverat idem, quoad aliud incipit esse diversum Atqui quod est absolute simplex evadere non potest diversum quoad Unum, et remanere idem quoad aliud, quia haec realem multiplicitatem important Ergo quod est omnino simplex est hoc ipso immutabile. - o Demum omnis mutationis possibilitas excluditur a Deo, hoc ipso quod ponitur esse infinitus. Si enim vel in melius, vel in deterius, vel in aequivalens mutaret, jam neque antea, neque post mutationeni, infinitus diei posset, siquidem in quovis casu daretur aliquid majUS. 509. Clara haec et evidentia sunt, Si in Se spectentur; Sed quando profundius scrutamur divinae inlinutabilitatis naturam, et expendimus quomodo haec perfecti consistat cum relationibus, quae de OV adveniunt Deo aut cum variis effectibus quos Deus in tempore producit aut praesertim cum divina libertate spissis tenebris quaquaVei Suscircumvolvi videntur. Debet certe esse modus aliquis conciliandi perfectiones, quas ipsa ratio evidenter Ostendit esse in Deo; quinam sit, o latet semperque latebit quamdiu in hac vita erimus. Conditionem nostrae naturae meminisse debemus; si omnia intelligere possemuS, Vel
Deu non esset infinitus, vel mens nostra non esset finita.
Nihilominus quaedam advertunt philosophi ad has disti diles
quaestiones declarandas. Nonnulla ex his jam indicavimus alia attingemus in tractationis decursu Revocari
ergo debent quae diximus agentes de Dei simplicitate n. 485b; attendenda sunt quae postea dicturi sumus de
402쪽
390 ΤΗΕoLOGIA NATURALIS. divinae libertatis natura et ad ea Solvenda, qIIae e dost mate V. g. creationi Objieiuntur, recolenda Sunt ea quae
diximus de relationibus ii 260, 261). Se illosit li00DD00
adveniant novae relatione et denominationeS, ut esse dominum, creatorem etin, hae non Sunt intrinSeoae, sed extrinsecae Deo; nam petuntur ab extrinseco tantum,
nempe ab entibus a Deo productis, quae Vari Deum denominant absque ulla ui mutatione. 510. Deu est internus. Nomen aeternum tripliciter Sumitur, improprie, nempe, pro eo quod diu duraturumost, licet initium habeat et finem minu proprie, nempe pro eo quod licet habeat initium finem nudum sit habiturum pr0prie, nempe Pro eo quod non modo nullum hab0at initium, nullumque finem, sed etiam nullam Sue-ceSSionem. Est nempe hunc Semper ermanen idem, totamque existentiae durationem simul possidens. Hoc postremo sensu, aeternitas definitur a Boetio interminalitis vitin tota immit et perfecta possessio. - His positis fauillime probatur Deum esse aeternum. En enim neeeSSarium, hoc ipso quod neeessarium est, non OleS non SSe et hoc ipso quod ens neeessarium est immutabile, nullam SuecesSionem in Sua vita habere potest, Siquidem uocessio
Sine mutatione concipi ne iiiit; Atqui probavimus Deum OSSe en neeessarium et immutabile; Ergo admitti d0bet
511. ternitas porro Dei, leo secundum e peetata Sit tota simul indivisibilis nullam haben SueeeSSionem, Si tamen OnSideretur respective, aequivalet eminenti modo durationibus omnibus rerum tum possibilium, tum Xi- Stentium. In primo casu aeternitas speetatur ta et iontotaliter In altero, etiam totaliter. Hine quando tempO- Turia et aeterna Comparantur, quaerendo quomodo huic illa coexistant, distinguendus est duple quaestioni aSpeetUS. - a Si temporaria pectentur secundum uum 88 reale qu0 habent quando existunt, dicendum est ea OeXiStere
403쪽
DE ATTRIBUTIS DEI SPECIATII1. 391 toti aeternitati absoluto spectatae minime ero toti aeternitati quatenus haec eminenter aequivalet durationibus omnibus SueeeSSivis, quae Sunt et concipi OSSunt. Utrumque patet. Primum, quia aeternitas realiter spectata nullas habet artes, quae e mutuo uestedant ergo
si aliquid existit, a Deo distinctum, hoc aliquid toti aeternitati coexistere debet. Alterum non minus patet. Si quid nim a Deo distinctum ita nunc exiStens, ut neque antea eXtiterit, nee postea Sit extiturum, coexisteret toti aeternitati quatenus temporibus omnibus aequivalet, illud deberet coneipi ut realiter Xistens quando non erat, et quando esse desinet quod repugnantiam involvit. Di- Cendum ergo St, ea quae nune sunt, immutabili aeternitati toti nunc coexistere; quae jam fuerunt Sed non sunt, tune aeternitati coextitisse quando erant, Sed modo non amplius ei leni eo existere; quae futura sunt, tunc toti aeternitati coextitura quando erunt, et quamdiu erunt. J Si e contra SSe creatum Spectetur secundum suam intolligibilitatem, seu ut aliquid cognitum, quoniam temporaria numquam a Deo non fuerunt cognita, semper aeternitati divinae praeSentia Sunt a proinde praesentia Sunt aeternitati divinae toti et totaliter. Animadvertit porro Frangelin rationem et fundamentum hujus praesentiae aeternae repetendum SSe ex eo quod ab aeterno verum erat taleeSSe reatum pro determinata temporis disserentia esseeXiSten S, pro alia praeteritum, pro alia futurum, quas omnes differentias aeterna Dei scientia eodem semper modo intuetur. Quare illiud ipsum esse actuale quod secundum realem existentiam in stipit in tempore, Seeundum cognoscibilitatem suam ab aeterno subest divinae
intuitioni. V De Deo Th. XXXII.
512. Deus est immensus. Declaratur imprimis hujus
attributi natura. Vidimus in Cosmologia n. 343, b aliam
corpus, aliam spiritum dicere relationem ad locum et spatium. Spiritus, secus ac corpus, non commenSuratu loco;
404쪽
verum est totus in toto, et totus in singulis loci partibus. Jamvero spiritu creatus, eo ipSO quod finitus est, limites necessario habet in sua praesentialitate hinc est donitinein loco. At Deus est spiritus infinitus hinc Ipsius praesentialitas nullis limitibus coarctatur omnem locum et omne spatium excedit ac proinde nihil est, aut esse potest, cui Deus sine ulla ui mutatione non sit essentialiter praesens. Praesentia, hoc modo intellecta est divina immensitas quae tota est in aetii sine ulla potentialitate. Non enim creaturis de novo advenientibus, divina praesentialitas sese dilatat; nec ad illas divina substantia sese extendit; sed omnes in sua infinitate recilii ae pntinet. Quare potentialitas omnis Sese habet ex arte terminorum creabilium, non e parte divinae substantiae. Immensitatem Dei nos concipimus negative et relative. Cum eam concipimus negative, intelligimus immunitatem a legibus et proprietatibus spatii, quarum una est menSurabilitas. Ergo eum dioimus Deum AS immenSum, negamu de Ipso leges spatii affirmari posse. De immenSitatem concipimus relative, quando eam dicimus esse praesentialitatem infinitam est scilicet eminentia upra omne patium, Vicujus divina praesentia a nullo spatio limitari potest. 513. Ut praesentialitas infinita melius intelligatur, distinguendum est inter immensitatem et ubiquitatem Dei. Immensitas est attributum absolutum et ne eeSsarium; absolutum quidem, quia a nulla omnino hypothesi dependet ne eeSSarium autem, quia noeeSSari Connectitur eum
ipso esse Substantiali set ita ut quam essentialiter Deus eS ens arae, tam essentialiter est en immenSum. Ubiquitas e contra est nitributum relativum et hypotheticum.
Est enim ubiquita praesentia Dei in rebus Ergo has exi- Stere Supponit; Atqui rerum existentia pendet a libero decreto divinae voluntatis Ergo et ubiquitas. Quare
ubiquitas est per se attributum contingen8 nece88arium tamen est eae hypothe8i reaturarum Ti8tentium, Cum, X
405쪽
DE ATTRIBUTIS DEI SPECIATI 393 infinita Dei praesentialitate, absolute neceSSari Sequatur. Ubiquitas ergo equitur ex immenSitate, non illam OnStituit. Unde haec se habet ad illam ut antecedens ad Ou- sequens ac proinde licet recte dicamus: Meus est immensus, ergo S ubique; V male quis argumentaretur Sidiceret: se Deus est ubique ergo est immenSus.' Si ergo probetur immensitas, jam posita rerum existentia, probari
non indiget Dei ubiquitas. 514. Explicato immensitatis conceptu, duplici argumento probamus hoc attributum De inesse. Primum argumentum, quod St a priori, derivatur a periectionis infinitate, qua Deus gaudet. Ad infinitam enim perfectionem pertinet absoluta independentia a rebuS Omnibus, et perfecta immutabilitas Atqui si Deus non esset immen-SUS, Penderet a loe et spatio, et Secundum locum et spatium mutabilis esset Ergo immensu eSt. Alterum urgumentum est a posteriori, et poteSi ita proponi: Deus,
utpote en infinite perfectum est in sua poteritia illimitatus Ergo non modo Illius liotentia sese extendit ad ea quae reapSe fecit, sed etiam ad alia atque alia entia in indefinitum Atqui exercitium istius potentiae DeeeSSario supponit immensitatem, Siquidem actio in distans repugnat Ergo ens, quod potest in indefinitum alia atque alia spatia creare, debet esse ita intrinsece Onstitutum, ut liabeat praesentialitatem infinitam. Aliis verbis ubiquitas quae OSSi creScere in indefinitum, praesupponit immensitatem Atqui, admisso principio repugnantiae actionis in distans debet admitti ubiquitas; et ex omnipotentia Dei colligitur ubiquitatem divinam posse crescere in indesinitum ergo admitti pariter debet Deum esse immensum. 515. Supserest ut paueis explicemus triplicem rationem
qua Deu est in omnibu erenturis, per 88entiam, Settieet, per potentiam, et per proesentiam. Dicitur esse in omnibus per esSentiam, Spectata Olum XiStenti QSSentiae Per SeSe, praecisione facta a bonis, quae creaturi operatione Sua com-
406쪽
394 THEOLOGIA NATURALIA.municat, et quibiis se in illis manifestat dicitur esse per potentiam, quatenus essentia Dei ita est in rebus, ut sit
muXime actu OSa, enuSa omni esse et Omnis boni in quovis ordine dicitur demum Sse per praesentiam dupliciter, tum quatenus omnia manifesta Sunt cognitioni Illius tum quatenus creaturis intelligentibus seipsum Vel naturali, Vel supernaturali bonorum communicatione manifestat. Jam vero per SSentiam et e praeSentiam, primo Se Suintellectam, Deus est in omnibu neceSSario et eodem modo ; at non est eodem modo in omnibus per potentiam, nee Per praesentiam uXta sensum alterum. Ex hoc intelligitur quo sensu dicatur Deu necedere ad creaturam,
illi intimius fiori ab ea paullatim recedere, Vel etiam illam relinquere. Hae dicuntur quatenu Deus vel auget, vel imminuit, vel fere penitus tollit Suorum bonorum, suique
communientionem. ΑΩΤ. III. - DE SCIENTIA DIVINA.516. Purissimus ille actus qui Deus est, quique unu reet multiplex virtute prout intelligibilia respicit, intellectum audit. Jamvero hi non quaeritur utrum hic intellectus Seientiam possideat id patet tum ex infinita divinae
entiam produnt. Unde potius inquiremus qualis sit divina scientia. Quatuor puncta breviter attingemuS, quaenam Sit natura cientis divinae ludenam partitiones; quodnam objectum; et quisnam id cognoscendi modus.
LI. - De natura solentiae clivinae.
517. Natura solentio divino colligenda est ex dictis. Unde: 19. Deus est immutabilis et aeternus ergo talis est etiam in sua cognitione ergo in ea nulla datur potentialitas. ergo quidquid Deus aliquando cognoscit, idipsum
407쪽
DE SCIENTIA DIVINA. 395Semper cognOVit. PraeSens, praeteritum, et futurum respiciunt res ab Ipso cognitas quatenus aliae post alias, Vel ante alias existentiam Sortiuntur nullo autem paeto ip8am
divinam cognitionem. Quapropter quando aliquid prius alio cognosci dicitur, id intelligendum de prioritate vel
posterioritate temporis aut naturae, quam entia cognita habent inter se. Sic possibile dicitur cognosci ante abSolute futurum, et hoc post futurum conditionatum, ut infra declarabitur. 2'. Deus est Simplicissimus ergo in Ipsius Scientia non modo nulla datur actuum sueeeSSio, Sed neque netuum multiplicitas. Divina scientia unico actu continetur, et hi realiter est ipsa divina essentia, a qua ratione tantum distinguitur cum fundamento in re. Hinc vide quo Paeto
plures deae in Deo admitti valeant. Si nomine deae venit id quo ens sit actu cognoscens, unica est idea in Deo, ipsa nempe divina SSentia, qua Deus intrinsece determinatus est ad cognoscendum quidquid cognoscit. Hoc intelligunt auctores quum dierint principiim formale cognitionis divinae esse ipsam diVinam esSentiam. Si e contra nomineides veniunt termini a Deo intellecti, lureS, Ut patet, sunt des in Deo admittendae. 3'. Deus est infinitus ergo Ipsius seientia non modo attingit omne verum, sed etiam illud attingit modo periectissimo. Quapropter is divina Scientia tantum patet,
quantum Veritas; et, ut probetur Deum aliquid cognoscere, Suffcit ostendere id habere rationem veri. - b Scientiae notio duplex est alia absoluta, alia relativa prior Sonat cogniti certa et evidens, quae rerum ratione Penetrat; OSterior, cognitio certa et eviden progenita per demonstrationem. Haec altera est perfecti simplex quoad rem, non quoad modum unde non hoc altero, sed illo priori seia Si scientia Deo tribuenda est Datur et alia cognitionis imperfectio, quam ratio docet eSSe a De removendam. Scientia Dei non determinatur ab objectis, quia
408쪽
896 THEOLOGIA NATURALIS. Deus essentia sua determinatu est, ut diximus et melius intra patebit, ad Omne Verum cognOSeendum. Re cognitae non determinant, sed temninant cognitionem divinam. 4'. Demum Deus est en necessarium ; ergo et Ipsius
cognitio talis est. Unde cum distinguitur inter scientiam necessariam et liberam distineti se tenet eae parte beeti
cogniti, non autem e parte actu cogno8centis. Quare sientitative spectetur, eientia Dei abSolute necessaria est; si terminative, prout Objectum abSoluta necessitate gaudet, vel secus, scientia Dei necessaria dicitur vel libera.
k2. - De artitionibus et Objectis.
518. De Partitionibus Solentim Divino . Scientia Dei in Se Spectata SimpliciSSima est, et cujuslibet divisionis expers unde divisio desumi nequit nisi ex objectis, ad quae e Xtendit objectum autem scientiae divinae aliud est primarium, aliud secundarium illud est ipsa divina essentia; hoc quidquid a Deo distinctum est. Utrumque
varie con Siderari potest hinc variae exurgunt divinae scientiae divisiones Scilicet dividitur 1'. in scientiam praeticam et peculativam, prout ejus objectum est a Deo operabile vel secus 2'. in liberam et nece88ariam, prout ejus objectum a liberis Dei decretis pendet vel secus 3'. in scientiam approbationi et improbationis, prout Versatur circa bonum vel malum; 4'. in scientiam denique simpliois intelligentice, visio reis, et mediam. Haec iusius declaranda. a Seientia simplicis intelligentia verSatur ire POSSibilia Hinc est scientia necessaria, quia intrinSe ea rerum possibilitas a divina voluntate non pendet; et, Sub aliquoreSpectu OnSiderata est Scientia practio et non quatenus mere cognOScit et contemplatur Objectum uiam, Sed quatenus id ostendit ut idoneum ad existentiam accipiendam. Hoc sensu est intellectio operabilium, et se habet per modum artis, qua Deus veluti dirigitur in operando. Hinc dici debet causa rerum, non quidem adsequata et em ciens
409쪽
per se, sed Secundum quod habet voluntatem Dei conjunctam, ei ut directrix et Xemplari enuSa praeluce S. 6 Scientia visionis versatur circa Xistentia. Haec, quatenus attingit essentiam divinam, neeeSSaria eSi quatenus attingit caetera est libera seu hypothetice necessaria. Quoniam Utem re e XistenteS, reSpectu OStri, alise PraeSenteS, aliae liraeteritae, et aliae futuri sunt, hinc dicimus scientiam Visionis sese extendere ad Omnia quae Xistentiam habitura sunt in aliqua temporis differentia. Quum haec scientia Supponat actualem exiStentiam objecti, cauSa eorum quae contemplatur, diei equit. Non enim aliquid ideo est qui cogno8citur, Sed ideo cogno8citur, quia
e Scientia media versatur circa ea quae stricte loquendo nec Sunt mere ossibilia, nee Sunt absolute futura, Sed quae insallibiliter essent, si aliqua conditio erifiearetur. Haec proprio nomine vocantur futuribilia, Vel futura conditionata. Si conditio natura sua connexa est cum hujuS- modi esse e tu, ita ut conditi necessario inserat conditionatum futuribile dicitur necesSarium Si conditio non neeeS-sario infert conditionatum, Sed tantum aliquo modo conducit ad effectum producendum, ita ut in datis conditionibus voluntas unum de facto eligeret, licet posset eligere aliud futuribile dicitur liberum; et hoc est proprie O- quendo Objectum scientiae mediae. Quare haec scientia ab utraque praecedente quoad aliquid differt, et cum utraque quoad aliquid convenit. Homo v. g. Oritur viginti annos natus quid fecisset si ad vigesimum primum aetatis annum perveniSset Aetiones, qua posuiSSet, suturae non Sunt: et in hoc scientia media differt a scientia Visionis, quae Speeta res existentes; et accedit ad scientiam simplicis intelligentiae, quae ab existentia praescindit; at quoniam actiones illae plus dicunt quam meram possibilitatem, siquidem determinatur quodnam ex duobus aeque OSSibilibus fieret si conditio poneretur, in hoc scientia media
410쪽
recedit a solentia simplicis intelligentiae, et accedit ad
scientiam visionis. Hinc ratio ii media Vocetur. Nomen novum est, Siquidem ante Onsecam et Molinam saee. XVI. - ignotum erat; at res nova non est Deum futuribilia cognoscere Semper admissum fuit licet alii auctores ad scientiam visionis late sumptam, alii ad solentiam simplicis intelligentiae iterum late sumptam, en reducebant, ob illam specialem convenientiam quam futuribile cum objecto utriusque scientii diximus habere. 519. De obe to sole=itio divino . Ex iis patet quid do objecto scientia divitis dicendum sit. Imprimis hic agitur de Objecto materiali, non autem de objecto formali. Objectum formalo cognitionis est illud quod cognitionem determinat, eique dat periectionem propriam; et hoc relate ad cognitionem divinam est ipsa divina essentia.
objectum autem materiale potest uno Verbo X primi est verum qua late patet. Si autem per arte lio ipsum exprimere velimus, ieendum est: -- Deum imprimis cognOSeere eSSentium Suam modo perlaetissimo - Objectum primarium p-b omnia ossibilia; - Omnia existentia in quaeumque temporis disserentia futura sint, libera non minia ae necessaria; - i Omnia futuribilia- quae omnia constituunt objectum Secundarium cognitionis divinae.
Haec post ea quae diximus nulla indigent probatione; scientia quippe Dei infinita est. Revera si quid faceret difficulta tona, id ore cognitio actuum liberorum; hi porro quin a Deo certo se in fallibilitor cognoscantur, dubitari nequit. Nam liberi notus hominis certo et infallibiliter a Deo cognoSeuntur quando hysice existunt Atqui quod
Deus aliquando cognoscit, id Semper cognOSeit, Secu non esset en absolute immutabile; Ergo. Jamvero Si Deus cognoscit absolute futura, nequit non cognoscere futuribilia, quippe quae non minus ac illa, determinatam habent objectivam veritatem. Si enim determinate vera est liseu