장음표시 사용
31쪽
Ardoinne d). Accusativi terminationem ni Gellius ' prodit, Ileriem laudans. Nominet laus pitvr I Declin. Pud ,αhinos
Boccili es, enitis vllab US, αε νε νορα Ut CCνεα-tisti vi hctes Um Hrminctili et icetur ova in re a Tusca lingua maxime abhorret Sabina et Io); ad priscum vero linguae Umbricae et Latinae typum proxime accedit observatum enim est, in lingua vulgari et rustica Latina terminationem Genitivi I Declinationis, es haud raro inveniri T).
Exempla plurima apud Gruterum exstant, ui provincieS, Victο-ries, Julies alia Lingua vero vulgaris tantum abest, ut priscam linguae Latinae indolem temere mutarit, ut magis etiam Sinceram plerumque eam servarit, quam lingua urbana d). Duare I Declinationem, quae Vocatur, Latinοrum ad eam, quam Sabinis vindicavi, rationem necessisse puto. In lingua Umbrica
II et III Declinationis Genitivus terminationem er et es exhibet; primae Declinationis Genitivi flexi vulgaris est A, A serar, i. e. ejus gener feni. et as. Sed eandem, quam in lingua Latina diversitatem deprehendimus Genitivi enim I Declinationis ferminati e invenitur in verbis Selimenter de Iurie '' , sive literis Tuscis Sementes te uries '), i. e. decuriae Semoniae. Altera quoque forma Sehementur legitur in tabulis Eugubinis ' i). Dativus in utraque lingua sibi respondet, quum Umbris Dativus I Deci vocalibus e et i designetur. Quae flexiora ominativi terminatione antiquissima e ducenda est. Uniles recti est hcto in re tincturam cthincim cum ntiquio, Nommorum Umbrorumque tactv mctoeta CONSCnfirC.
'β i. e. Dianae; ap. Gruter. I, p. XL.
'gae triave, dat Decl. m. Conj. s. T. Schneid. dat Gramin. II, s. p. 22.
32쪽
2 l. Linguarum cοgnatarum argumenta quum ex historia, tum ex ipsarum linguarum ratione sunt repetenda quum illa, quo cognationis vinculo, quali commercio, sive belli, sive pacis,
populi inter se fuerint conjuncti qualem ista omnia in linguas
vim exercuerint, haec doceat Attamen historia aut obscura, aut omnino incerta pοpulorum antiquissimorum, linguarum deinde ratio non semper eum histοria congruere videtur, ut adhuc inexploratum sit, unde Graecae linguae elementa, quae in Rοmanorum lingua animadvertimus, riginem duxerint. Tantum denique abest, ut populorum rigi Semper aliquam in linguas vim exercuerit, ut saepe causae externne, terrae situs, Vicinοrum populorum commercium, alius populus Victor, aliaque, quae Ommemorare longum est, pristinam linguae speciem, domesticam dixerim, omnino mutarint. Id quod Samnitibus evenit, qui a Sabinis orti, Oscorum linguam in usum suum eοntulerunt, aucissimis tantum, si Varroni fides, lingua Sabinae vestigiis relictis. Duam ob rem missa quaestione de origine Sabinorum, quam post Niebuli rii, Muelleri aliorumque curas nuper accuratissime exposuit,aemps ), ipsas linguae Sabinae reliquias cum aliis linguis pro virili mea parte comparabo quae comparatio disescilior est, ne dicam incerta, quod ipsarum linguarum, quibuscum comparati aliqua est instituenda, rati non satis est perspecta, deinde quod linguae Sabinae paucissima tantum sunt relicta verba, quae antiquiorem linguae speciem ostendunt: dubium denique est, num mnia verba, quae ex Sabina lingua repetuntur, antiquitus a Abinis fuerint usurpata, an ex commercio demum aliοrum populorum illata, quod de plurimis verbis, quae Graecum produnt etymon ueller et rotelandsunt suspicati dieque tamen ideo totam quaestionem ejiciendam puto nisi enim conjecturis uti licet, nihil quidquam de antiquis Italiae populis, nihil de linguis eorum constitui poterit,
ob argumentοrum satiS certorum Penuriam. Umbric spec. I, p. bd sqq.
33쪽
22. Atiniae vero audaciae ipsos veteres in verborum rigine eruenda locum saepe dedisse, unus prοbat Varro, neque opus est, ad recentiores linguae Latinae et Graecae Scriptores, Plutarchum, J. Ηygnium, Servium, Lydum aliosque ablegare. Quorum studia, ex similium verborum comparatione instituta, in vanum plerumque abierunt, quod certo fundamento niti non solebant. in priusquam ad ipsam quaestionem de ratione, quae inter linguam Graecam et Sabinam intercesserit, Pergam, plura, quae nullo jure ab ipsis scriptoribus priscis ad linguam Graecam sunt relata, rejicienda puto. Atque princeps est Varro, cujus si semper in Verba urare vellemus, metuo ne levitatis certe notam haud effugeremus, quippe qui ipsum Sabinorum nomen x του σεβεσθm duceat, cum Verrio ' et aliis apud Plinium scriptoribus. Quibus ea accenseri possunt, quae de nonnullorum Sabinorum nominum propriοrum etymο- logia sunt prolata dieque enim defuerunt, qui Aemiliorum nomen o π τῆ αἰμυλία οriundum putarent ), qui Neronis nomen, quo Sabinorum lingua tartis Signincatur, a Graecorum νευp ducerent ), quin Anci nomen nonnulli exorio ά κωνούduxerunt, quod aduncum brachium habuerit ). Quod Varro refert de R. R. III, , 6): Lingua prisca et in Graecia Aeoles
Boeoti sine afflatu vocant colle Tebas et in Sabinis, quo e Graecia venerunt Pelasgi, etiam nunc ita dicunt, cujus vestigium in agro Sabino via Salaria, non longe a Neate milliarius elivus, appellatus Tebae assentior caliger annotanti neque si Sabini quosdam colles apud se ebas vοcarunt, de omnes collos lingua Sabina ebae dicti quam Senientiam amplectuntur etiam ueller et Groteland ). At omnes superat ineptiam vidius, qui Larae nomen a Graeco λαλεῖ ducendum ), Floram ver Graeci χλaeptis esse censet ). Eadem fere audacia Plutarchu. Tamines o xx των πίλων, proprie pilamines dictos ' ,' ap. est. s. v. Sabini Plin. II. N. III, 2.' Fest. s. v. lui. Num. d.
' Fest. s. v. Valer Max. X, s.
34쪽
opinatur, mire judicanS, Jobam auctοrem vanissimum equutus ''), antiquam Latinorum linguam multo magis Graecis verbis intermixtam fuisse, quam Su ipsius tempore. Quae jam attuli nominasse est refutasse. Neque dubito, quominus quieunque paulo accuratius in hanc quaestionem inquiret, plura etiam sit inventurus, quae Veterum levitatem in consarcinandis verborum etymologiis arguant. Omissis igitur veterum hariolationibus, ad ipsam quaestionem ergo. 23. Linguam Sabinam tantopere non distare a lingua Graeca, quam Vulgaris fert Virorum dοctorum sententia, et argumentis et exemplis probari posse videtur. In historia Sabinorum nοn οmmorabοr, quae obscurior est solenni veterum errore, utimnia e Graecia repetenda putarent. Attamen quia mοmnes scriptores, sοli sunt, quos fortasse excipias, Cato, Zenodotus TroeZenius, Strabo a Cn. Gelli usque ad Zonaram Sabinos a Graecis oriundos referant, inter quos princeps St M. Terentius Varro, Reatinus, linguae Sabinae maxime gnarus,(cujus de Sabinorum historia sententiam colligere licet ex Dionys II II, p. 112. Varr. de N. R. III, 1, 6 Macrob. Saturn. I, Serv. ad Virg. Aen. I, 36), nemo, puto, dubitabit quin linguarum aliqua certe similitudo exstiterit, quae tali opinioniansam dederit. Quomodo enim Varro, si linguas istas, quas pernoVit, discrepantes cognovisset, in talem incidere poterat errorem Atque distinctis verbis illud evenisse ostendit loco Supra laudato, Sabinos vocem tebarum ab Aeolibus Pelasgis nactοs referens, nimirum quod plura invenit, quae linguam Graecam olebant. Quod clarius alter loco ostendit Item dictae lepestae, quae etiam nune in diebus sacris Sabinis vasa vinaria in mensa deorum sunt posita apud antiquos scriptores Graecos inveni appellatum poculi genu λεπασταν, quare vel inde h. e. quare, quamquam populi sunt remotiores radices in agrum Sabinum et Romanum sunt profectae A). Varro igitur, qui linguae Sabinae bene gnarus erat, Graecas radices in linguam Sabinorum manasse putavit, quid est cur nos, quibus paucissimae tantum linguae Sabinae reliquiae sunt servatae Varrοnis sententiam in dubium vocemus Quam ver causam Mueller ')
35쪽
assert, ut Graecae linguae nulla in Sabinam vestigia translata, demonstret, a Siculis eos per Aborigines disjunctos fuisse, vereor, ne Umbrοrum lingua rejiciatur, quae licet remotior etiam a Tiberi Graecam linguam sapit. - Accedit ut lingua Sabina Oscae Umbricaeque linguae, quae et ipsae a Graecae linguae typo non abhorirent, cοgnata fuerit, quod qui fieri pο- tuerit, nisi Sabinorum quoque lingua Graecae cognata fuerit, equidem non perspicio. Ea denique quae Cap. I sunt disputata de singularum literarum apud Sabinos ratione nihil habent,
quod huic sententiae adversetur, quum plerumque cum PriSCRRοmanorum lingua consentia Sabina. 2 . At verba requiruntur in lingua Graeca ex eadem orta radice, quae nisi allata erunt, res semper dubitationi erit obnoxia. Recensebo igitur talia vocabula, quorum numerum pauetorem Dem mirabitur. Et, quae aecutissima est iobulirii
annotatio, animalium rerumque domesticarum nomina e sunt, quae postea demum ex aliis linguis, majore inter diversos populos existente commercio, inferri non Solent Sabinorum est vox porcus, cujus radicem facile apud Varronem agnoscimus,
qui idem verbum mopitae in Atheniensi formula invenisse se refert. Locus est obscurior Varronis de L. L. V. hs T. Muellerex codicum vestigiis scribit: porcus, tuod Sabinis dictum
APRIMO PORCOPOR , inde porcus nisi si a Graecis, quod
Athenis in libris sacrorum scriptum iuvenibocmpae et rosmo At maxime, opinor, standit, quomodo Varro formulam Sabinam, eam enim uelle suspicatur, Romanis certo non satis perspicuam, ne uno quidem Verbo explicationis causa addito, asserre poterat, ne quid dicam de Ablativo casu in tali sententia posito ouare mendum, ex compendio scripturae ortum, hoc loco latere, mihi persuasi vocum vero ratiο, qualis in codicibus exhibetur, haec est: οrcus, quod Sabini dicto a primo porco poride porcus Priorem sententiae partem Muelle ita emendat porcus, quod Sabinis dictum(s dicitur); ulteriora ver ita emendaVerim seu Primo OrCOporriciendo porcus, ita 'it haec totius loci sententia existat: Sabini prinium porcum deis porriciebant, inde Sabini, a quibus Romani nomen acceperunt, a Pοrriciendο οi Cum appellabant. Hanc vocis porci riginem innuit Varro ip)ta porca terra inter de R. R. I, 2s aliter de L. L. V Sy.
36쪽
sulcos elata quod ea seges frumentum porricit. Sic quoque exta deis eum dabant porricere dicebant '). Similiter fere p. Varr. de L. L. V his eοdd. in oriendo, et importendo, ro:
in porriciendo. Sed quοqu modo locus emendabitur, radicem verbi porcus Sabinis usitatam fuisse, agnoscimus. Alia verba, quae quotidie fere in re Sabinorum Versabantur, sunt: US-PUrnet Fest. S. V. Coena), OUnα Sabinorum lingua seesna), crepusculam Varr. de L. L. VII, VI, ). Duorum verborum radices in Graeca quoque lingua inveniuntur, Vesperna a Graeco Epoc vulgari illa Spiritus asperi in v mutatione;
erepusculum, cujus V ο eis riginem Varro prioravit Graecorum est,νέβαζ. Eadem ratione o λ hoc in alpus Sabinorum vocem transiit q). Paulo aliter cumba a barris, cujus radicestΚTB. Solis vocabulum, quod Varro Sabinis vindieat , eandem quam Graecοrum si s radicem ostendit. Neque tamen negli gendus est lοcus epitom. Festi s. v.): si Aureliam familiam ex Sabinis oriundam a Sole dictam putant, quod ei publice datus sit locus, in qu sacra faceret soli, qui ex hos Anselii dicebantur. Ex quo loco es sic posse videtur, Praecipue si aurorae vocem respicimus, auSum apud Sabinos solem significasse. Graecum foret haec, cujus Verbi Dorica et Aeolina formo esto coc, unde digammate inSert o Oisc quam formam verbi aurorae radicem, est consentaneum. Similiter enim auris vox ria est ex Graeco otio, Laconica et Aeolica dialecto etic, unde litera inserta, auris. Neque dubitο, quin eadem ratione sibi respondeant oeae, aetio et aura. A Graecοrum igitur o ciso, Sabinorum vocabulum ausum T), atque hinc aurorae vocem ducendam suspicetur aliquis. Sed obstat auctoritasVarronis, solis vocem a Sabinis usurpatam referentis, atque respicienda Veterum Graminatiuorum in verborum rigine eruenda, levitas. in Festi sententia haec fuisse videtur . Aurelii a sole primo fortasse
Absolii Ausolii, Ausolii), deinde vero, pronuntiandi ratione lenita magis, Aurelii iuniti dicti Sed laede ad iropositum.
' Plura de porriciendi voco Interpr. ad Fest. S. v.
si Fest. s. v. ulbum. 3 Fest. S. v. aurum.
37쪽
Sabinorum vox est iretis dialecto tantum discrepans a duri voce),
quae Graeco vocaliut egino respondere videtur. Ouod enim Festus s. v. et Servius ad Virg. Aen. III, 235 vocem dirus ex de ira natus compοsitam putant, merae Sunt Grammaticorum nugae prioren Ver etymοl igiam quum significatio verborum, tum similia exempla probant '). οcabulum UUA Ures, ex solonii adspiratae' in f mutatione Sabinorum velare, non minus Graecum tumori prodit. Est enim Graecum Eχκιν unde oχει , vehere, oχoc vehiculum), digaministe praefixo. Verbum tria- heres Sabinorum trafere, compositum putant ex ira forma breviori praepositionis trans, et vehere rectius ver ut Besh cum Graec , ἀχέω, ita trαh eum Vocabul τροχάω Ompοnitur. Utraque vox Graecam originem prodit. Terminum deum a Sabinis Romanos nactos refert Varro, quod Dοmen Graeco Vο- Cabulo Epsaeae respondet. Stroctes vocem Sabinis plurimi scriptores impertiunt, a qua strenui VoCabulum ortum putant. Cognata est vox cum Graecο στρήν c. I Stra Sabinorum
nomen a Graeco Em originem ducit. In verbis Ora et Dr-tunct, quae Sabinis Varro vindicat Graecam radicem phae facile agnoscimus. Idem valet de radiorum nomine, a Graeco
ἀλλos de ducendo, et dei, quod Graecam radicem III exhibet. Verbum neue Lassen l. l. II, 1, p. 16o ex lingua San-scrita repetit, in qua ara Persarum ner, virum tartem Signi-ueat, cognatumque judicat cum Graec deuip xοealita praefixa.THrenti vocem, qua lingua Sabina molle significatur, illaticiam putat,ueller, sed obstat Terentii nomen, quod ex eadem radice ortum censet Varro apud Macrob. I, si '), Graeca est radix TEP unde Elpae, Aphc. - verba igitur Sabina, quae linguae Sabinae et Graecae aliquam certe ab initio cognationem
fuisse, stendunt, haec sunt: alpus, Oena, repuSCulum, cumba, dirus, Ars fortuna, ero, porcus, alii, Sοl, Strena, terentum, terminus, trahere, vehere, Versperna VCStue.
2b. Nonnullas tamen voces ex commerci Graecοrum in linguam Sabinam illatas esse, probabile videtur Sabinos enim Graecοrum Saepe commerci usus, jam hoc satis probat, quod
38쪽
et totius populi origo a Graecis repetatur, et Singularum gentium Fabiorum, Flaviorum, Vitelliorum historia Graecis sabulis
sit involuta vasorum imprimi nomina, apud Sabinos usitatorum, Graecis vindicanda sunt. LUPUSictu sunt vasa aut ictilia, aut aenea. Quod Verbum a Graecis, vasa saepe esserentibus,
in linguam Sabinorum transiisse, uelle et rotes eud jure suspicari mihi videntur. Micini Sabinam IIoratius Od. I, s 2)eommemorat. Vox itidem ex Graecis ad Sabinos advecta videtur. Sin ut ii vocem Meursius Sabinam putat, quod JuVen. VI, a Fumae simpuvium e immemorat, in sacris imprimis Liberi maxime usitatum. Nomen a Graecis tranStatum apparet. Tota Ver quaestio e redit, ut etiamsi nonnulla Sabinorum verba postea demum a Graecis sunt illata, Ortim est horum, qtirae lincturam cthlaram est Grαρώαm, initi cunia iam demonStrcnt, nimius ruta et numUrug, quαm ut ulli, quominuS
A. De ratione, quae linguae Tuscae et Sabinae intercessit. 26. Tota fere, quam institurus sum, disputatio in rejicienda Grotelandi sententia versabitur, qui linguam Tuscam et Sabinam maxime cognatam censet Oua in re timidius me versari, ingenue profiteor, quum viri doctissimi et benevolentissimi obstet auctoritas. Priusquam ver ad ipsas, UAS Sententiae suae firmandae causa profert vir doctissimus, rationes Prοgrediar, pauca praemittam, quae minime negligenda videntur
ei, qui certius de hac re judicium ferre cupit. Atque hanc regulam primo loco ponendam puto Si lingua dbina cognata erat linguae Tuscae omnino a typo lingua Oscae et Umbricae abhorrebat Mine efficitur, ut quum Osoctes Umbricctesque lin-
39쪽
Dese illini fuerit binα, nulla cunctitanis stila inter eoni et Tusciam liquαm intes ces re potuerit. Cui sententiae Lassen )quοque favet, qui et ipse linguam Sabinorum cum Umbrica, Osca et Latina componit, omnino discernit a Tusca Mem licitur e linctu Grcteo et Sethin cunctiα, cujus tot nobis vestigia esse relicta, mirum foret, quum lingua Tusca inexploratum adhuc sit, Graecae linguae aliquod habuerit ele
in triaque institia, Sabinam dico et Tuscam, illi' αἰ(ef. si si), ut hoc unum argumentum satis evincere mihi Videatur, quantum utriusque linguae ratio discrepet nulla nique re fores Prisco Grofessesnili sententi confirmiatur. Catonis enim locum, quem Annius profert, confictum Constat. Quae quum ita sint, rotelandi rationes aut rejiciendas aut
2 . I. Uerb nonnulla Sohinet imul e tiges lati- ntur ). Vocabulum hullae Sabinorum vocem laudare dicitur Macrobius I, 6 et cistet Tuscum vocabulum, auctore Varrοne apud Sosipatrum I p. s. P. Groteland cognatum putat, Var-rοnem 'equutus, qui balteum ita nuneupatum refert, quod cingulum e corio habebant bullatum. Dubito vero quin ab ullo scriptore vocis bullae origo a Sabinis repetatur hinc comparatio inter has voces nullo iure instituitur. Anysius porrο, scriptor ignotus P. Lydum de Mens. IV, o februum ovκαταχθόνιον Tuscorum lingua dicit, quem coluerint Luperci pro fructuum incrementο. Idem Fulvius et unius Gracchanus innuere videntur apud Varronem x Posterior mensis), ut idem dicunt scriptores, ab illi instris februarius appellatus, quod tum his parentetur. Ego magis arbitror sunt verba Varronis)februarium a die februato, quod tum februatur populus, i. e.
lustratur . . . ete. Varro enim vocem a Sabinis repetit februum Sabini purgamentum, et id in sacris nostris verbum ). Oua in re majorem fidem Varroni tribuerim, praecipue quum meoοmnes consentiant, februarium mensem a Numa esse institu-U I. I. I, 3, p. 365.' Grotes Arch. f. Phil. u. Paed. 182s, p. 12 sqq.3 Varro de L. L. VI, 3 . cf. Macrob. I, II. ' Varro de L. L. VI S.I3. et ap. Non. II, 355.
40쪽
tum ). Itaque unum vocabulum superest I S, Tuscorum lingua Itus ). Sed Tuscorum temporis accuratius eοnstituendi atque Per menseS, nunc S, Saecula digerendi ratio maxime erat exculta ). Quid miramur, si haec, quemadmodum in Romanos, si in vicinas quoque gentes Umbrorum et Sabinorum
maximam vim exercuerunt. in non Solum res ipsae, Sed
rerum quoque nomina, id quod saepe evenit, paullulum quidem immutata ad linguarum indolem, in linguam sunt illata, sine ulla linguarum amnitate. 28. II. Nominum deinde liquot Propriorem, quαUBidetur, Similitudines nititur Grot Unci sentesntio. Sed auda-
eius nonnunquam egisse videtur Vir doctissimus, quippe qui tactv ii nomen, antiquitus Clausus, ortum putaret a Clan, terminatione usus addita. Volusii nomen eadem ratione a Fulse ortum suspicatur. et t. l. p. 22 Trali ' deinde nomen con tractum putat ex voce Thanulus, ut sit ovilius Thanum enim esse sanum, additamque esse illabam deminutivam, quam vocant. Satis ingeniosa conjectura, quam tamen rejicere videtur Virgilius ), Talon Codd. aliam Rutulum laudans,
prior syllaba correpta posterioribus demum temporibus, ut inscriptiones probant, Talli nomen invenitur. fluS, Praenomen Sabinorum Lanχi ' quidem Tuscis vindient, nomina Saepe eum Praenominibus confundens, ueller tamen mittit. Solum, quod in utraque terra usitatum fuisse videtur, nomen est Titi, Tuscis Tet ' ). Nihil tamen nomina propria in monumentis Tuscis obviam cum aliis aliarum linguainum eοmparata Prοbant, quum facile posterioribus demum temporibus a Tuscis usurpata fuerint.