Tractatus De Papa

451쪽

426 TRACTATUS DE PAPA. Papae concursu, fidem supremo ac detini liro judicio decernere. Unde hic etiam negatur suppositum, id est, istud tactum, quod tale concilium talem desinitionem unquam edat. Pilopostrio V -Generalis concilii desinitio, eontra instruetionem a Papa missam, nunquam esse poterit regula si dei, etiam aee dente Legatorum adhaesione. - Nam per ejusmodi desinitionem Patres concilii aequivalenter rejicerent et erroneam declararent contrariam Papae desinitionem, in ipsius instructione contentam. Proinde jam ab ipsis non admitteretur Romani Pontificis plena et suprema potestas universam Ecclesiam docendi, regendi ac gubernandi; et sacto suo in supremam illam potestatem insurgerent, sicque in schisma et haeresim prolaberentur. Nec eos excusaret adhaesio Legatorum. Nam statim ac Legati Papae contra ejus in Struelionem agunt, Legati esse desinunt; si quidem non depulantur nisi ut juxta instructionem Sese gerant. Igitur, vel desinitio supponitur ab omnibus vel fere omnibus patribus facta, et tune impossibilis est casus, cum contingere neque at, ut sere omnes Episcopi Sic a capite suo per schisma et haeresim sese abscindant; vel Supponitur a majori dumtaxat numero edita, et tunc redit dilemma : vel errare

potest major pars generalis concilii, vel non. Si prius regula sidei non erit ejus desinitio : si posterius, casuS contingere nequii, quia erraret sibi jus tribuondo, non tantum fidem absolute desiniendi, sed etiam definiendi contra Papae definitionem. ΡROPosnio VI'. - - Desinitio concilii, dissentientibus Legatis quin iamen partieularem instructionem habeant, non est regula sitii. - Sequitur a sortiori ex eo quod desinitio concilii non sit regula 1idei ante obtentam Pontificiam approbationem, etiamsi Legati eonsentiant, ut constat ex propositione IV'.

g 2. - 0uid requiratur ex parte Romani Pontiseis ut concilii ineumenici leges diseiplinares vim obligandi habeant.

Requiritur etiam ut accesserit Romani Pontificis approbatio. Nam decretum generalis disciplinae continet implicite de-

452쪽

427 sinitionem dogmaticam, scilicet d id quod praescribitur non

esSe peccaminosum, Sed bonum moraliter ei utile. Igitur ratione hujus implicitae definitionis jam necessaria est Romani Pontificis confirmatio, ex dictis sub praecedenti paragrapho. Praeterea jus imperandi Ecclesiae universae pertinet quidem ad concilii generalis Patres, simul cum Papa imperantes et

disciplinae decretum sancientes; siquidem apostolis cum petro adunatis dixit Christus quodcumque ligaderitis ...; sed nequaquam ad ipsos pertinet quatenus a Papa seiunctos et sine Papa decernentes. Immo nec contingere potest ut omnes Velsere omnes generalis concilii Patres praetendant obligatorium esse, absque Pontificis approbatione, universalis disciplinae de retum ab ipsis editum; ob rationes sub praecedenti par

grapho deductas relative ad definitiones fidei. Et idem dicendum de majori parie concilii, si supponatur eam errare non p0SSe, competentiam Suam praetergrediendo. Quod si contingere possit ut major pars sibi jus tribuat quo caret, non obligabit ex hoc ipso disciplinare ipsius decretum.

85. - Quid requiratur ex parte formae, ut aliquod dictum generalis concilii habendum sit pro desinitione fidei, ad eredendum obligante.

Requiritur et sufficit ut formula, qua SInodus USa St, clare denotet rem desiniri tanquam articulum sidet ab omnibus credendum. Requiritur, inquam. Si enim ex verbis concilii, disbium remaneat an revera Patres intendant proprie definire, ac conscientias ad credendum constringere, hoc ipSo nec proprie definiunt, nec conscientias ad credendum constringunt. Addidimus, et suspieit. Si enim ex evidenti verborum Sensures desinita suerit tanquam credendus sidet articulus, insanum laret id ipsum in dubium revocare. Ulterius vero quaeri potest, quaenam formulae certo Seu evidenter, et quaenam dubie dumtaxat fidei definition om exprimant Τ Respondeo :I. Quam plurimae sunt formulae quibus certo ac evidenter

453쪽

ab cecumenica synodo exprimi potest definitio fidei proprie

dicta seu conscientias ad credendum obligans. Solent auctores nonnullas usu frequentiores indigitare, videlicet quinque

sequentes :1' Si concilium ita decernat, ut haereticos pronuntiet qui

contrarium asseruerint.

2' Quando dicit sγnodus : si quis hoc aut illud senserit,

anathema sit. 5' Si in eos qui contra tenuerint decernatur eXcommunicatio ipso facto incurrenda. 4' Si hoc vel illud expresse dicatur a fidelibus stirmiter credendum, vel tanquam dogma sidet ea tholicae aecipiendum. Vide Melchio rem Canum, de loeis Theo I., lib. V, cap. v. 5' duando concilii Patres dicunt, desinimus, et agunt de materia si dei, non de mera disciplina. Sed praeter ejusmodi sormulas, excogitari possunt aliae multae, quae non minus certum faciant, licet sub aliis terminis, rem definiri lanquam articulum fidei ab omnibus simmiter credendum II. Ιlem multae possibiles sunt sormulae quae excludant vel dubiam relinquant proprie dictam concilii desinitionem, qua nempe conscientiae ad credendum obstringantur. Verbi gratia, si Patres dicerent sibi sideri, vel probabilissimum esse hoe aut illud ad dogma catholicum pertinere, certo excluderetur proprie dicta desinitio, ut patet. Si vero sγnodus aliquid dogmatis asserat et omnino certum supponal, sed in phrasi incidenti, seu ita ut quod asseritur non sit principale Sermonis objectum, tunc merito in dubium revocari potest ans ouando autem decretum proponatur tanquam de fide, facile cognoscitur ex verbis eoncilii. Semper enim diecre solent so explicare sdem eat holicam : vel haereticos habendos qui contrarium sentiunt; vel lquod est communissimumὶ dieunt anathema et ah Εeelesia exeludunt eos qui eontrarium seniliant a lBel- Iarminus, de Conciliis, J. II, e. xn . Addit Bellarminust a Quando autem nihil horum dieunt, non est eertum rem esse de fido. a Sed iniselligendum est, quando nihil horum aut iisdem titit a quivalentibua terminis dieiant.

454쪽

pa IIS MAVA. 429 intenderint Patres assertum ejusmodi tanquam articulum ab omnibus credendum definire. Sit in exemplum textus iste concilii cecumenici Lateranensis quinti, sessione undecima tu Solum Romanum Pontificem, tanquam super omnia concilia auetoritatem habentem, conciliorum indicendorum, transferendorum ac dissolvendorum plenum jus et potestatem habere, nedum ex sacrae Scripturae testimonio, dictis sanctorum Patrum ac Romanorum Pontificum Sed propria etiam eorumdem conciliorum consessione manifeste constat. B Si verba

haec, tanquam super omnia concilia auctoritatem habentem, essent desinitio sidet, dicundum foret gallicanos theologos, qui

secundo e quatuor articulis anni 1682 adhaerent, non tantum enormiter errare, sed esse formaliter haereticos . At quia verba ista non ponuntiavit concilium nisi incidenter, dubium remansitan sint proprie dicia sidei definitio. Stante autem hoc dubio

formaliter haeretici non sunt supra dicti theologi. Excusari lamen non possunt a temeritate, ut ait Bellarminus, agens de theologis Papam concilio subesse contendentilius. Sed neque a peccato grani excusari poSsunt, nisi ex bona fide; quae adesse quidem in aliquibus potest, ob imbibilos a teneris errores.

s 4. - et quatenus requiratur Patrum concilii diligentia in exquirendaveritate, ad hoc ut eorum definitio sit insallibilis et ad credendum obliget.

Psopossetio Ι' - Communis videtur eatholicorum doctorum sententia, praerequirens diligentiam, ut sive Papa, sive eoneilium αeumenicum infallibiliter definiat. - Sallem quos ego perlegi auctores in hoe conveniunt; et an nonnulli contrarium tenuerint, ignoro. Hujus autem communioris Sententiae praecipua ratio est, quod neque concilio, neque Romano Pontifici promissa sit inspiratio, qualem habuerunt Scripturae sacrae auctores, sed dumtaxat sistentia, quae supponit eum cui datur sacere quod in se est. De quo sic Melchior Canus : a Duplex enim discrimen inter sacros auctores, et summum ponticem patresque concilii reperitur. Unum, quod auctores sacri

455쪽

430 TRACTATES DE PAPA. ex proxima Dei revelatione vel inspiratione scribunt catholica dogmata. Nec enim egent exteris ad scribendum incitamentis, aut humana ratiocinatione e scripturi S aliis argumentantur. disquirunt, colligunt. At concilium et Pontifex humana via

incedunt, rationemque sequuntur, atque argumentando verum a salso discernunt. Non enim existimandus est summus

pontifex eam habere lacullatem, quae in Apostolis, Prophetis et Evangelistis inerat, ut proposita una qualibet de fide quaestione protinus dignoscere possit, utra quaestionis pars vera falsave sit. Sed adhibere prius c0nsilium necesse est, et expendere utriusque partis argumenta. Tum deinde sequitur auxilium Dei, quod videlicet opus est, ut summus Pontifex in recta fide contineatur. In conciliis itidem non habent Patres, mox quasi ex auctoritate sententiam absque alia discussione dicere. Sed collationibus et disputationibus, re ante tractata, precibusque primum ad Deum susis, tum vero quaestio a concilio sine errore sinietur, Dei videlicet auxilio atque favore, hominumque diligentia et studio confluentibus f de locis Theo I., l. V, cap. V, pag. 216, edit. Parisiis, 1704 . a Postulatur, inquit Suarer, quam diligentiam debeat Pontifex adhibere ad desiniendum, quando concilium generale non Congregat Τ Ad quod breviter respondeo, aliquam sine dubio esse nece SSariam; quia Deus non vult ut homines temere judicent vel gubernent. Quanta vero sutura sit, nullo jure, saltem divino, desnilum est, sed prudentiae ipsius Pontificis relinquitur de Fide, disp. quinta, se et . octaVB, n. xl .PaoposiTio II '. - Plerique doctores eatholici diligens eramen praerequirentes, simul tenent contingere non posse ut Gamen istud omittatur, et ob istam omissionem em onea sit Papae vel

eoncilii generalis desinitio. - Dicunt scilicet, provisurum Deum ne omittatur ille diligentiae gradus qui necessarius est ad definitionis insillibilitatem. Cum enim, ut ipsi existimant, e ronea esse possit desinitio temere seu absque praevio examine facta, nisi provideret Deus ut nunquam temere fiat, jam in-

456쪽

eerii essent omnes articuli fidei per Romanos Pontifices aut generalia concilia desiniti, ac in posterum definiendi. Semper

enim dici posset, omissum forsan diligens examen, nec de hoc certo conStare posset. si DeuS, inquit Melchior Canus, suaviter disponit omnia, simulque prospicit et sinem et media ad finem necessaria. Si enim promitteret cuiquam aeternam vitam, mox conserret etiam illi bonarum gratiam actionum quibus eam vitam conSequeretur ... Sic omnino, cum Ecclesiae fidei firmitalem fuerit pollicitus, deesse non potest quominus tribuat Ecclesiae preces caeteraque praesidia, quibus haec firmitas consereatur ... Itaque praestat semper pontifex quod in se est, praestatque concilium, cum de fide pronuntiant. . . Ac si semel haereticis hanc licentiam permittimus, ut in quaestionem v cent, num Ecclesiae judices eam diligentiam et curam exhibuerint, quae opus erat ut quaestio siniretur, ecquis adeo caecus est, qui non videat omnia mox Pontificum conciliorumque judicia labefactari Τ.... Fac enim quidpiam ex necessariis

omissum esse. Tum rogo, an fideles his qui de fidei quaestione judicarunt, tantisper parere debeant, dum illorum negligentia innotescat Ecclesiae. Parere debent, aiunt. Iam igitur eo tempore errantibus judicibus errabit Ecclesia... Quid quod si semel de diligentia judicum dubitamus, novum examen judiciumque Semper recens postulabitur, ut de diligentia adhibita vel non adhibita censeatur. Concedamus ergo judicibus a Deo in Ecclesia constitutis nihil eorum deesse posse, quae ad reclum verumque judicium sunt necessaria n de locis TheoL, l. V, c. v, p. 218 et seq., edit. Parisiis, 1704 . Ad rem etiam faciunt haec Bellarmini verba : a Quidam eorum dicunt Pontificem non posse errare si mature procedat et consilium audiat aliorum pastorum. n Et paulo pos I de istis theologis Sic prosequitur : a Non volunt ponere insallibilitatem in consiliariis, sed in solo Pontifice. Verum explicare volunt Pomliscem debere sacere quod in se est, consulendo viros doctos et peritos rei de qua agitur. Si quis autem peteret, an Pon-

457쪽

452 III1CT TUS DE PAPA.lisex erraret, si temere definiret, Sine dubio praedicti auctores omnes responderent, non posse seri ut pontifex temere definiat. Qui enim promisit sinem, sine dubio promisit et media

quae ad eum sinem obtinendum neceSSaria Suni. Parum autem prodesset scire, Pontificem non erraturum quando non temere definit, nisi etiam Sciremus non permissuram Dei providentiam ut ille temere definiat s de Romano Pontisilee, l. IV, c. iij. Quae Bellarmini verba aeque valent quoad generale concilium, ut palei. ΡRopost Tio III'. - Illi doesores si qui sintὶ qui simul tenent

et praerequiri diligens Mamen, et contingere posse ut omittatur,sieque concilium secumenicum vel Papa, erret in desinienda si de omnino deserendi sunt tanquam erronei, ac inducentes in haeresim . - Etsi adductus modo Bellarmini textus potius innuat non reperiri qui sic sentiant, nolui tamen in praecedenti propositione dicere omnes doctores catholici, sed plerique. Ne scili det mihi obtruderetur sorsan aliquis, qui Constantiensis concilii tempore aut toto consequente saeculo Scripserit, ea scilicet aetate qua magni schismatis dissicultas mentes perturbaverat. Nam in hujus aevi script multa occurrunt erronea et otiam haeretica, licet bona s de et a catholicis auctoribus propugnata. De quo tanquam specimen vide quae de Gersoneae Petro de Alliaco diximus supra sparte II, Seet. Π, cap. VI,

ἶ 5 et 4 . praeterea chimeri am non fuisse opinionem quam praesenti propositione consulamus denotant haec Melchioris fani verba : u Αc sunt etiam qui non obscure dicant, quod si quando Romanus Pontifex in definitione fidei erravit, inde evenire potuit, quod non laniam quaniam debebat adhibuit diligentiam, antequam sententiam proferret. . . Quibus Si objicias, Apostolicam Sedem errare in si de non posse, salentur id quidem, sed aiunt, Sedis Apostolicae nomen non solum summum Pontificem significare, sed ipsum, ut Deit ea quae

ad cathedram speciant : hoc est, qualenus non ex Suo, Sed ex consilio bonorum virorum et doctorum procedit . . . Quae

458쪽

455 res ut de conciliis quoque dicatur, subsunt omnino causae

eaedem, quas dixi paulo ante v de locis TheoI., lib. V, cap. v, . pag. 218, edit. Parisiis, 1704j. Quibus praenotalis sic probatur propositio :Illa opinio erronea est et inducens in haeresim, ex qua evidenter sequitur nullas Romanorum Pontificum et conciliorum cecumenicorum desinitiones dogmaticas esse certo veras. Atqui latis est opinis quam consutamus. Nam ex una parte asserit erroneas esse potuisse omnes illas desinitiones ex omisso diligenti examine. Aliunde autem certo constare nequit an diligens examen adhibilum fuerit. Non enim ligorose probari potost de unoquoque Romano Pontifice et de singulis conciliorum Patribus, ipsos non temere judicasse. Ergo sequitur dubie veras remanere dictas desinitiones fidei omnes. Quod consectarium erroneum profecto est ac haereticum. Ppopostrio IP. - Infallibilitas Papae necnon concilii Oecumeniet in definienda side, non dependet ab ulla humana diligentia

seu praevio eramine. - Cum prop0Sitio haec communi doctorum sententiae adversetur, nolim eam ut certam defendere.

Sed quia nutaro mihi videtur dictae communioris sententiae fundamentum, volui subjicere hujusce opinationis meae rationes; in hune utique scopum ut, vel probabilis evadat praesens propositio, Vel certe accuratius consuletur et salsa demonstretur.

Nimirum communis sententiae sundamentum istud' est :non promissa fuit inspiratio sicut Scripturae Sacrae auctoribus, sed assistentia. Non datur autem assistentia ut vox ipsa

denotat, nisi jam ex se agenti seu facienti quod in se est. Respondeo: Sufficit illa ipsa quam admittitis assistentia, ut Papa et s7nodus secumenica immunes ab erroneis si dei desinitionibus serventur, etiamsi temere, Seu absque praevio diligenti examine definiant. Quod sic probo :1. Seclusa divina assistentia, saltibiles remanerent Papa et sTnodus, n0n tantum si temere, sed etiam si praemissis tu. fis

459쪽

diligentissimis curis et indagationibus definirent. Id omnino certum hic supponimus, ei ab omnibus catholicis admissum. Et caeteroquin, quoad Ρapam, Verbi gratia, sic breviter ostendi potest: tota humana diligentia quam adhibere potest, in his

duobus consistit: ut ipse quaestioni desiniendae accurate flu-deat, utque doctorum consilium et rationes requirat. Porro non obstante diligenti studio errare p0lest, praesertim si sit in re theologica parum versatus, ut contingere potest. Consiliarii autem nec ipsi sunt insallibiles; unde ex ipsorum sententia et rationibus nequit Pontifex sibi comparare plenam non errandi certitudinem. 2. Igitur merito supponi potest casus quo, Seelusa aSώωtentia divina, concilii Patres idem dic de Papa , licet pra,

misso diligentissimo examine, erronee definirent. Sequitur ex modo dictis. 5 In hoc autem casu, dehel necessario assistentia divina ita in ipsorum intellectum aliquo modo agere, ut ab edenda erronea definitione abstineant. IIi quo modo, inquam; id est, vel suggerendo ratiocinium ex quo definitionis, quam jamjam erant edituri, salsitatem percipiant; vel per immediatam illustrationem qua eis veritas pateat. 4. Haec porro eadem assistentia sufficit ut praemuniantur Patres ab erronea definitione, quando temere, Seu ab Sque praevio diligenti examine definiunt. Nam dissicilius non est ipsorum intellectui suggerere molivum, quo ad recte desiniendum impellantur. Immo facilius quam in praecedenti casu. Nam quando post diligens examen edituri sunt erroneam desinitionem, assistentiae divinae obstat insuper vis rationum quas peremptorias existimabant, et quibus ad erronee definiendum impellebantur. objicies. - Si ita sit, licite poterunt Papa et synodi oecumenicae Patres sese ad definiendum praeparare dormiendo ae ludendo, cum non minus adsutura sit assistentia divina. Respondeo: Vult Deus ut faciani quod in se est, id est, ut

460쪽

convenientem diligentiam ad detegendam veritatem adhibeant. Inordinatam quippe lare contrariam agendi rationem ex ipsa lege naturali colligitur. Igitur si Secus faciant, certo peccabunt. At nequaquam sequitur non posse nihilominus tune per assis lentiam divinam provideri, ut recte desiniant. 5. Nisi dicatur inerrantiae praerogativam a praevia humana diligentia non pendere, duplex admittendus erit supernaturalis interventus : 1' Ne Patres diligens examen unquam omittant; 2' ne post istud examen erronee deliniant. In altera vero sententia, unicus dumtaxat supernaturalis interventus; videlicet ne Patres concilii, vel papa, sive diligens examen praemiserint, Sive omiserint, erroneam emittant fidei definitionem P post Tio V'. - Sive praerequiratur, si re non, diligens eae

men, nunquam contingere potest ut eae desectu hujus eonditionis erronea sit desinitio fidei. - Nam Si prae requiratur, semper aderit, nec contingere unquam potest ut omittatur, ex dictis propositione ΙΙ'. Si vero non requiratur, ad sensum propus ilionis quartae, ejus omissio insallibili talis praerogativae obstare non poterit. NOTA. - Be requisita libertate, ut definitio sidei sit infallibilis. Remissive . - De illa quaestione jam actum est supra parte II, Secl. V, cap. II, ἶ 2, prop. IV'j.

Si aliqualem dumtaxat de celebratis jam conciliis notionem sibi lector comparare cupiat, adeat theologiam Uircebum gensium de Prineipiis theologieis, dispul. II, cap. II, art. 1, quaeres 2', lomo I, pag. 162, Parisiis, 1852j. Si pleniorem et relative ad polemicam cum gallicani sTSlematis propugna-