Varroniana nonnulla ex antiquitatibus derivantia quae in Macrobii ...

51쪽

sit tradita quaeri soletisse nos nihil super a re scriptum invenimus nisi quod Q Claudius Annalium quinto cladem illam Vastissimam pugnas cannensis actam refert ante diem quartum Nonas Sextiles ad 27 rem sane militarem nihil adtinere notat Varro utrum iustus vel no- nefastus dies sit sed ad solas hoc actiones respicere privatas.

Etiam hic ip. d. p. 372 nil aliud retinet, quam sententiam Varronis et ad rem militarem v etc. Obvius amoniacrobiani loci sensus, ni fallor, talis est, ut quod Varro do ro militari asserit ideo intelligamus eum asseruisse, quia Claudii testimonium de pugna Cannensi aliaque id genus exempla edere poterat ac reipsa edebat. Hoc quoque videtur consequi ex Μacrobii locutione cnotat Varro quam facto sermone de pugna deque Claudio, illico adiecit; nam o et notatis plerumque et maxime in praesentiarum idem sonat ac si dicoretur ad rem notat Ceterum Varro annales Quadrigarii assidue legebat, huiusque imitatorem se gloriabatur, iuxta ipsum Macrobium, vid. cap. 5. Ist De hoc die Cannensi, monet Ianus, et de aliis qui erant similiter religiosi, id Μerkel ad Ovid. Fast, p. XXXIII. Liber cui haec magis competunt videtur esse XIV er. Hum. do diebus, ubi de fastis et nefastis erat sermo, deque rebus quas vetitum erat in his temporibus peragere.

et Gominus ait diem nundinarum exactis iam regibus coepisse eois sabrari, quia plerique de plebs repetita Servii ulli memoria parent rent ei nundinis cui rei etiam Varro consentit.

Quamquam hic non Varro sed Geminus loquitur, tamen cum illo huius testimonio dicatur assensus esse, citata Verba non

magis Gemini quam Varronis propria mihi videntur existimanda. Sod ipontina ed aliter decrevit, et silentio suo fragmentum istud a Varrone abiudicavit mundinas inter serias recensitas esse adstrmant Iulius Caesar, Cornelius Labeo, Granius Lici-

52쪽

48nianus, aliique scriptores a Macrobio nominati, etsi Festus v. Paul. lib. VI p. 86mueli eas dicit serias sine die esto. Non est igitur alienum ab omni veri specie Varronem de nundinis ogisso in libro de seriis, id est in VII Rer Div.

seminitis Lugd. et est edd. cepisse Ulla sero B L in pro ei P.

XXXIII.

Boeoti Pareassum montem Apollini sacratum esse memorantes iam tamen in eodem et oraculum Delphicum et speluncas Bacchicas uni deo consecratas colunt, unde et Apollini et Libero patri in eodem monte res divina celebratur quod cum et Varro et Granius FlaccusaGrment, etiam Euripides docet.

Hunc locum frustra quaeres in ip ed. neque Vide quare omittendus erat Si enim Granius Flaccus idem asserit quod Varro, non ideo consequitur hoc testimonium censeri non debere ut Varronianum. Probabiliter et ipsa Euripidis auctoritas a Nostro in hoc loco velut in multis aliis usurpata est, sed autumare non audeo. Mollini et Libero patri rem divinam simul celebratam esse testantur quoquo Pausanias X. 32, Plutarchus de Is et Os 35 Lucanus V. 73, Catullus 4.39I, aliique ab Iano ad hunc Macro oc conlati. Quoad librum in quo Varro haec protulit, anceps me tens sententia si enim ea mente, qua Macrobius, ille id monuit, scilicet quo Apollinem et Liborum unum et eundem deum esse demostraret, certum est ita egisse in XVI Rer Div. ubi de dis selectis si vero alio consilio haec notauri, probabilo fit in VII Rer Div. ubi de locis religiosis et haec notasse.

XXXIV.

I. 18. M

53쪽

In L. L. V. 65 seqq. haec de Iove iraduntur . Idem hi dei Caelum et Terra Iuppiter et Iuno.... Divom id est caelum....HoVis Iuno coniux et is caelum haec terra quae eadem tellus , etc. Constat praeterea ex Augustini testimonio superius allat omnes deos ad partes mundi fuisse a Nostro revocatos, iuxta usicorum interpretationem. Quam Laur Lydus IX. 38 breviter sici exponit α πολλαχοῖ γαρ ἔσκolari is dor rας κοτριος Ζευς volλα- ζεται , - De Iovo dixit Varro in XVI Rer Div. de dia selectis

XXXV.

I. 20. 6ὶ

Νω aestimes Alcmena apud Thebas Boeotias natum solum vel primum Herculem nuncupatum immo post multos atque postremus ille hac appellatione dignatus est honoratusque hoc nomine qui nimia sortitudine meruit nomen dei virtutem regentis.

Haec de Herculis nomino atque significatione a Varrone instituta esse docet nos Servius Aen. VIII. 564 his verbis Q unc enim, sicut Varro dicit omnes qui secerant sortiter Hercules vocabantur, licet eos primo XLIII enumeraverit s. mltos Hercule quoque memorant Cic. . D. III 16 42 o Laur Lydus IV. 48. Hinc patet Herculis nomen apud antiquos symbolum suisse virtutis atque sortitudinis. Nonnullae Varronis saturarum ab Hercule nomen et rem accipiunt, sed probabilius de Herculo de in lV Rer Div. omnis quaestio agebatur, ubi de dis certis.

XXXVI.

I. 20. 18 et Isis iuncta cum Sarapi religione celebratur, quae est vel terra IS vel natura rerum subiacens soli. Ita de Iside universam antiquitatom cogitasse testes habemus lutarchum de Is et s. c. 32, Laur Lydum IV. 32 et Disjtjgsd by IOOQ le

54쪽

50 alibi, Servium ad en VIII. 697 aliosquo mulios Isidorus Orig. VIII. 1 I. 84 haec refert sis lingua Adgyptiorum est terra quam zm1 vulgo sin volunt ess v. Quae distimonia satis essent ut eandem opinionem Varroni tribueremus, ni aportu indicium nobis suppeteret in L. L. V. 57, ubi haec leguntur Principes do Caelum et erra. Hi dei idem qui Aegypti Ss- Papis et Isis, etsi Arpocrates digito signincat ut taceas sam . De his numinibus Varro egit in XV ori Div. do dis incertis;

in quorum numero praecipue recensebantur Serapis et Isis, Deus Israelitarum, Mys, ymphae, an Sylvani, aliique dei senatus consulto nondum in urbem admissi, aut, si privatim colerentur, sacris publicis non sancit neque ab universo populo pro diis culti. D. Francken p. cit. p. 37 et 0.

XXXVII.

I. I. 1) iussirius hemisphaerium terras Proserpinam Physici vocaverunt v IDiversimodo hysici hanc deam interpretati sunt erant enim qui dicerent Proserpinam terrae secunditatem significare, et qui hemisphaerium inserius Vel meridionale. Utramque opinionem a Varrone in XVI Rer. DiV. more suo perhibitam esse testatur Augustinus de civ. Dei VII. 23 ita scribens e Prosempina, quae secundum aliam in eisdem libris Varronis do dissolectis positam opinionem non terrae secunditas, sed pars interior perhibetur . Cla quoque Creuger. II p. 429 ex Iani nota.

XXXVIII

Ι. 21 8ὶ Quis enim ambigat Matrem Deum terra haberi Idem Augustinus p. R. VIL 24 de magna Matro loquens Varronis doctrina utitur, ut eam nil aliud esse quam terram

55쪽

osiandat, sic ratiocinatus Q Nam et ipse Varro.... nam deam vult esse Tellurem Eandem, inquit, dicunt atrem magnam: quod tympanum habeat signincari orbem terrae, etc. Idipsum iam cecinerat Lucretius, velut priscae sapientiae stdus interpres, in V. v. 598 sq. et Quare magna deum mater malamus serarum Et nostri genetrix haec dicta est corporis una Tellus s. CD. Lauri Lyd. III. 34, et artian. VIII 740. De atro sum Varro locutus est in XVI Rer Div.

XXXIX.

et Haec sola, Vesta quam terram esse accipimus, manet immobilis intra domum deorum id est intra mundum. Ita Varronem de Vesta cogitasse arguimus primo ex eius inierpretandarum dearum ratione, quas pene omnes terram Signincare existimabat, et dein ex eo quod legimus in ligustinoop. cit. VII. 6, ubi haec notat seStam.... propterea dearum maximam putaVerunt, quod ipsa sit terra et 24 α Tellurem putant esse Vestam, quod vestiatur herbis . Eandem signiss-cationem ab antiquis huic deae tributam esse conssrmant Suidas, Dionys Bal. A. R. II 66, et Cornutus c. m. p. 206. Ovid ast. VI. 454 sic ait, Tellus Vesimus numen idem , et Arnobius III. 32 4 Nonnulli autem Vestam terram esse dixerunt), quod in mundo stet sola v. Etiam de Vesta Varro disseruit in XVI

1 acoepimiis Lugd. et volt edd. inmobilis Ianus et aliqq. edd.

Varro Divinarum libro quinto dicit aras primum sas dictas, quod esset necessarium a sacrifieantibus eas teneri, ansis autem teneri solere vasa quis dubitet eommutatione rem litterarum aras dies coeptas, ut aissio si Fusios distos prius nunc Valerios et Furios dies. Disjtjgsd by IOOQ le

56쪽

In Bip. ed. p. 2I haec tantum Semantur et aras primum ansas dictas quod esset necessarium a sacrincantibus eas teneri. At Viassios et Fusios a Varrone in loco isto exempli gratia nominatos esse doco nos Servius Aen. IV. I sq. haec adnotans Q Veteres asas dicebant postea aras dixerunt, sicut Valesios Valerios, Fusios Furios, quod Varro libro . Rerum dividarum plenius narrat , CD Merkel ad Vidiast. p. XVIII Hinc Ianus et Erasenhard integrum locum ut Varronianum existimantes diversis characteribus iure merito exscriperunt

III. 2. II et Varro in libro quinto decimo orum Divinarum ita reser quod arpontifex in sacris quibusdam vitulari soleat, quod Graeci πωανιζav

Legitur in ip. d. 221. Vitulari idem est ac laetari iuxta Μacrobium, qui ait Verbum hoc apud Pictorem inviniri et ab Titio ita explicatum esse. Id quoque colligitur ex Graeca interpretatione a Varrone adiecta: παια enim in Graecis non modo Apollinis aliorumque deorum fuit hymnus, sed etiam vox laetitias ob victoriam et in rebus secundis.

παιανι ιν vocant om P. una linea relicta vacua Ianus .

et Varro libro octavo Rerum Divinarum delubrum ait alios aestimare aiR quo Praeter aedem sit area adsumpta deum causa ut est in Cireo Flamini Ioyis Statoris, alios in quo loco dei simulacrum destinatu sit si adiecit sicut locum in quo gerent candelam candelabrum a pellatum, ita in quo deum ponerent nominatum delubrum. Disjtjgsd by IOOQ le

57쪽

Invenitur in ip ed. p. Is At Servius en ΙΙ. 25, a quo Macrobius haec sumpsit, alia praemittit sic dicens e Varro autem Rerum Divinarum libro XXVII dolubrum esse dicit aut ubi plura numina sub uno tecto sunt, ut Capitolium, aut ubi praeter aedem est. erkel vero ad Ovid. Fast. p. XXIII Seqq. erroneam indicationem Varroniani libri cum in Servio tum in Macrobio acceptam agnoscens, inter libri L agmenta hoc recepit Alias delubri interpretationes ab aliis scriptoribus excogitatas adfert Servius Aen. IV. 5 et alibi.

XLIII.

III. 4. γε Varro Humanarum secundo Dardanum roseri deos malas ox a zmothraco in Phygiam, et Aeneam ex Phrygia in Italiam detulisse. Exstat in ip ed. p. 205. Eandem historiam ex Nostro probabiliter haustam narrat Dionysius Hal. . . . 66. Locus, ut in acrobi est logitur quoque in Servi Aen. III. 11 una cum aliquibus eiusdem Varronis testimoniis circa deos Penates. Ideoque ipso Servius Aen. III. I Sameshraces Romanorum c gnatos ait existimatos.

XLIV.

Qui diligontius eruunt Veritatem Penates esso dixerunt per quos penitus spiramus, per quos habemus orpus, per quos rationsm animi possidemus esse autem medium aethera Iovem, Iunonem vero imum aera cum torra et Minervam summum aetheris cacumen et argumonto utuntur quod Tarquinius, Demarati corinthii stlius Samothracicis reli-Disjij sd by IOOQ le

58쪽

54gionibus mystio imbutus, uno templo ne sub eodem laeto numina m morata comuniati

cum Macrobius haec ponit, quandam suspicionem in nos inicere videtur locum istum a Varrone suisse prorsus alienum; nam non modo huius nomen non profert, sed ait contra Qui sint aulam di Penates in libro quidem memorat Varro non exprimit sed qui diligentius eruunt veritatem , etc. At Macrobiusve inscitia vel cassiditate locutus est D emur enim ex Augustino Varronem in XV Rer Div. de dis incertis Samothracum mysteria esse interpretatum, eademque praestitisse circa eorum religionem in Iovem iunonem et Minervam, quae hic exhibenturi Nam in Cim Dei VII. 28 sic legimus mino etiam Samothracum nobilia mysteria in superiore libro Varro interpretatum, etc. et infra Caelum lavem, terram Iunonem, ideas Minervam Varro vult intelligi . Caelo enim tribuit masculos deos, seminas terrae, inter quas posuit,inemam, quam Supra ipSum caelum antea posuerat , - Arnobius ussi. 40 de Penatibus haec

monet et Nec desuerunt qui scriberent lavem Iunonem ac Minervam deos enates existere, Sine quibus Vivere ac Sapere nequeamus, Sed qui penitus nos regant ratione calore ac Spiritu . Tria haec numina, uno templo ac sub eodem tecto coniuncta esse tradunt omnes. D. Dionys Hal. . . IV. 59, Liv. VI. 16, Vitruv. I. T. Servius Aen. III. 134 eiusdem Varronis auctoritato retus haec notat e Sane Varro Rerum divinarum refert inter sacratas aras lacos quoque sacrari solere, ut in Capitolio Iovi Iunoni Minervae nec minus in plurimis urbibus oppidisque. γ etc.

XLV.

III. 6. IM. Varro Divinarum libro quarto victorem Herculem putat dictum, a

quod omne genus animalium Vicerit.

Inest in Bip. d. p. 2I8. D. Serv. Aen. VIII. 270, qui eadem sere habet quae hic leguntur, etsi dicat quod omne genus anim

59쪽

55 lium decies vicerit s. Sed eines ad Ovid. Fast. p. XVIII, posthabita Servii et acrobii auctoritate, hunc locum tribuit libro V. Rer Div. de sacellis, et sortasse rectius; nam hic non agitur de quindecim viris sacrorum, ut in lib. VI, verum de Herculis victoris aris et SacriS.

XLVI

et Custoditur in eodem loco apud aram viximam ut omnes aperto 17 capite sacra faciant hoc fit no quis in aede dei liabitum sius imitetur, nam ipse ibi operto est capite. Varro ait Graecum hunc esse morem quia sive ipse sive qui ab eo relicti aram aximam statuerunt Graeco ritu sacrissca-Punt.

Verba quas hic dicuntur Varronis habet ip editio p. 357. Rem disce a Servi Aen. III. 40 e Sane sciendum sacrificantes diis omnibus caput velare consuetos ob hoc, o Se inter religionem aliquid vagis offerro obtutibus excepto tantum Saturno, ne numinis imitstio esse videretur, quia Saturnus Velat capite ibi cernitur. Et Herculi in templo suo, quia et ipse capitemperto est, Vel quia hae arae ante adventum Aeneae a Iunone Vel EVandro consecratae sint . Etiam hic Varronis locus libro . r. Div. tribui potest, vel saltem VI do sacris aedibus; at Μerkel ad Ovid. Fast. p. XXX, nescio qua ex cauSa, eum refert ad XV de dis selectis.

XLVII.

constat quidem nunc lauro sacrificantes apud aram aximam Oronari sed multo post Romam conditam haec consuetudo sumpsit exordium, postquam in Aventino laurum coepit virere, quam rem docet Varro Humanarum libro secundo. Disjtjgsd by IOOQ le

60쪽

Continetur in ip ed. p. 205. Praeterea Servius Mn. VIII. 276 haec acribit: e Varro Rerum humanarum docet in Aventino institutum Lauretum, de quo proximo monte decerpta laurus sumebatur ad sacra . Et linius N. H. V. Multi . Loretum in Aventino vocatur, ubi silva lauri sui s. Eadem notant Dionys Bal. A. R. III. 44 et Festus lib. XX p. 360. Aliam causam cur Lauretum vocabatur adsert idem Varro in L. L. V. 152, qui Laurentes alii regis iniersectore memorat.

XVI III.

III. 12 5 seq.ὶ Is deus Hercules et apud pontifices idem qui et ars habetur.

Chaldaei quoque stellam Herculis vocant quam reliqui omnes artis appellant. Herculem eundem putatum esse ac Martem non modo Varro

probavit in satura enippea quae audit λλο ουτος Ηρακλῆι, ut hoc loco ponit acrobius, Verum etiam narrare debuit in XIV Rer Div. de dis cortis, aut fortasse in XVI ubi et de arte disseruit absurdum enim est opinari omnia quae ad Herculem etiartem reserebantur loco suo patefacere neglexisse Ceterum et ipso Servius en VIII. 275 utriusque dei unitatem in ponti-sscali ritu sancitam esse monet his Verbis e Secundum pontiscalem ritum idem est Hercules qui et ars . heologica ergo veritas censebatur haec unitas et in divinis pervulgata. Alteram Varronis opinionem circa Herculis stellam docemur ab eodem Servi log cit. V. 285. et Chalde stellam artis Herculem dicunt, quos Varro sequitur . D. lin. N. H. II 8 et Apul de mundo p. 160 c. 2.

XLIX.

III 16 12, Qui Μ. Varro enumerans quae in quibus Italiae partibus optima 12 ad victum gignantur, pisci iberino palmam tribuit his orbis in libro