Cælum orientis et prisci mundi triade exercitationum literariarum repræsentatum curisqve Thomæ Bangii ... investigatum

31쪽

in v

,itrati sunt' cetrum non M, AT ALI Uri r I sanxyxisci, qVanto duriora iis consignandis destinari vita sunt monumq*xd Quod si Auctori historiae scholastica fidendum piates, videsis qMd cap. Ss Genesi Unus, inquit, vili Cham, qui adhuc ri Psbatu regi bat in iiiii a seu in Macia, ut ali voti vocabatis Zoroaster inreti artis Magica, pio hanc si septem liberales artes in quatim decim Columnii

io curio Vipalesticorunn artes , ne illius ac magicassupersit ilis littusse scri, bit Chamum eas artes diversoriis metallorum laminis, qua a rarum noli coryrumperentur injuria, si durissmis lapidibus, qui vim ignis transentirent, insculp- e Confers Caesarem Et leugerimi de licita vetita Magia lib. I .c. I. Ceterum,fidos antiquarum reruni custodes fuit charactere durissimis saxis apideis columnis cippis, colossis, stelis, pyramidibus obe vicis mclios testantiir haut pauca complurium gentium monumenta Diodorus Sicilius lib. I. Bibl. p. s. ed. Rhodom. 16o memorat, tu bono rem o memoriam Isidis columnas epuli ualem erectam fuisse, in qua haec iterarum scrarum inscriptio extabai: Fγώ- rem Alcino meo: hoceli, Ego Istis sum Regina totius regionis Herodotus in Euterpe lib. a. de Sesolixe Rege aegyptiaco testatur, quod, pascunque gentes hiremtus o pro libertate actiter pugii Mesricerat, in m in regionibus elus lapideus tuerit i scripta sua nominiis, in Harum una sacris his, ruptionum literis

HANC EGO REGIONEM MEIS AC

cas ostentantium passim meminit Herodotus citato libro Strabo edit C

sa ub.p. 818 in ioneinficit rariarum inscriptienum es sobeliscis supra Mem-ncnium insculptarique, ri Regum rependas opes o potentiam mox trabant. Vide ejusdem pag. so Mus i. edit de stelis. Quamvis non nemini augurari licuerit, antedihmanam illam lite xaturam sive scribendi vel sculpendi rationem primo e prisco illo sae

Vulo non usque adeo fuisse requentatam, nec ad illud, reminae o

stisium perductam fuisse, quam repraesentat hodierna

32쪽

EXERCITATI I DE PRIMIS

Wovum haut suerit. Sunt sua rebus quaedam primordia, quae usus alit tanti metrata apud Romanos initio iterarum quaedam 'elut infantia iust&nidimentum, Livio teste, sub initium lib. rei, parra perea tempora litera flere una curiodias telis rerum inarum memoria Rudes inquit Hieron mus Epist. r. ad Niceam illi Italia populi, quos Castos Ennius p peXacopi sibi, ut in Rhetoricis, ait Cicero, ritu ferim ri inm/rsrebam, ante clini Cmembranarum usum, aut in dedolatis e ligno Co lis arborum mutua solarum alloquia missitabam. Unde e portitores earum a bellarioso Scriptores a libris arborum, tabrarios vocavere Plautus Ormhodie assata sunt tabella ad eam, a Stratipppile, eum argentisinsum se apud Jhebas a Dan stafaenore Pari modo Adamum quidem ortu primumd rerum usu maximum, longaevae ac operosae soboli diu superstitem,artium, doctrinarum, CL LLE, A CU, rudia quaedam semina sparsi e rationi consentaneum est, quae postea solertis posteritatis ope subactare

exculta, experientio rebus maturandis aptae rore irrigata, immane

quantium in posterum adoleVerint, cloetas propagines proseminaverint. Etenim Manilio auctore, longa dies acuit mortalia corda, Et labor ingenium miseris dedit, ua quem re, vigilare bi u itfortuna premendo.

Seducta in varias certarunt pectora curass

Et quodcunque sagax tentando repperit usus

In commune bonum commentum lata dedere.

Et alibi:

Per varios usus artem experienti ecit Exemplo monsi ante Viam se . . . , , vo spectat nostrum Hexametrum, quod olim eximus laboribus vuli nostra patria eruditi edentis Prosodiam nostratis gentis, reatum voluimui

Cum reterim variae parant pectora crus, Scabras erita dies acuit praecordia lenta Cote rotae, si mentes ornans industria crevit. Arma, Domos, Urbes, nses ac moenia, Leges, Tuinta moles, Aras, Carpenta, Triremes,

33쪽

LITERARUM NATALIBU s. Ususo pigri dedit experientia melitis. Prima rudes Charmim sitis nititur mai: Mox ruditer natum dotalis stertia carmeli polii en im non unius edidit omnes Saclorum dotes animus. Dccessibus aucta Succrerere Aries, quas volus terminat orbis., 'x in c. i. Gen. v. i. sic scribit Longa rerum experien tu et epstiuertit, qraporum ros docuerunt. Ac laude vide ' cyti cauti , primi Parentes rivii Dce traderento cum illis , Lamechuin, quepsi' e 'ut Adainiti paterni convictus cum noVen hici, calxi se variis inventis, ita nequeritis, scriptum Vel sculpturae iterariae, aut itera mTximigeniatnim, quales prima admittebat aetas, inposcebat Vitrum , 'si' a sex proculdubio usus vivae vocis, quam scriptionis.

ne 'o pi/Vi erra, cujus antissae Sectio ', 'sti d in sententiam his verbis tueri deprehenditur licet nomullis sterius vitula arasse vise etiam ego primumfuisse apientem, qui Libros in publicum ediderit Litterarumi mei Auctorem,re haberi non plitem,sed Vindicem Altise equidem aut tumo, rarocari oportere Litterarum inrentionem, cum D. Augustitio Lib. XVII n. cm XXXIX, putolidum, Hebraeas Litteras a Lege non coepisse, ' 'per' serum se patiis, per illam successionem Patrui ..hil , Ver crum stilitam Mosen autem ipsum, chin accingereiso fatisceuthi 'Sora is, rudes bificesi

xia ira duxqualuvianae scripturae patroni haut contem uno probatio

34쪽

monumentis fuisse consignatum Disqvuendum Igiriir erit

ii ex Henoch Libro certo conflare reat Literas

ante distimum viguisse pDE Heraclita Codicis veritate multi incerti certant aliis, entibus, alii neetantibus,aliis dubitantibus,remq; in medio resinventitus.

ta et his, recipit; a vid eorum hominum, 't Deo placuerunt, res re e- h uis non credantur ipsorum nempe veronam Pro-bhetat et anted orum, qacia dc Enpcla, de quibus loquitur, qvi ucti a Spiritu Dei scribebant, sive ut ipse Augustinus ibidem scribit, s,nctu, a ripiarere ut Quae era ratio est eXcitidendi

a crista canone,non autem altera,petita a nimia antiqvItate.Haec

22 TYE , neque Mos,icis scriptis sides haberetur: Vibus OmnIU uistimarerun conditarem origo continetur. Vam attexit sius, verior est, ideo canone in i gna udicata esse ii i, pruferrenus Verissima autem ultima illa'Vana sub finem a Meo fidem non esse talibus scriptis adhibitam, tuta tradam ui et idem canonicorumscriptorum legebamur, pr pter lyta inquit ve

rorum Prophetarumscripta non e se apparebat.

Tmul nus Libro de habitu mulierum cap. 3-Mg. 2 edit Pam.16co etiam hujus scripturae meminit, atque paulo vehementius ejus auctorietatem ursit, his verbis usus: Scio Scripturam Henoch, quae hunc rit

35쪽

'es haereditarii tradiiseu audierat, o meminerat de proavi fui apta 'mgrotis de cinnitis' aedicatissus, cum Henocratio'o Mathusala nihil qui amandarerit, quam, nofiliam eorum pserissu traderet. Igitur sine di

it ei aluia res amata per Esdram, mera coniectura est, solido venitatis

36쪽

18 Ex ERCITATI I retis odia atque ex illa uri dicundi munere Mahach et Ver . . . Con servatas uiue Scripturas tempore Alitiochi volentis exenas laria legis comburerea Mach. I. V. 3, s. Sed frustra, Ut lib. I. Maccab. g. v. 8.& lib. I 2. V. s. docetur Frustraneum igitur est ei tu iam acumen in Enacta libri nova scriptione: auctoritate probanda.His velut nubem testium adjecit Iocobus Boili lucus de Ecclesia ante Mosen, qui sunt Irenalis, Ius inus, Clemelis Aleaeandrinus, Athectagoras,Metho ins Mai r C prianus, Lactantius, Sererus Sulpicius Proclus deniqued Psessus, Philosophi Christiani, quos Vide apud eundem lib. I .c. I .p. 126.

12 . edit Landr Paris I 626. Verum enimvero non tantum antiquiorum doctorum Ecclesiae te

stimonia hic suppetiuit, sed iovitia nostrorum temporiim auctoritas eo propendet, aliquid ab Henocho Literarum naonumentis fuisse considinatum Salon ou Gesuerus Comment in Genesi c. i. Vaest 6.p. 38. tra illa, probabiliorern eorumsententiam videri ari Q ranant tempore Henoch viij eLiterarum usum ubqV. nec annorisinseries adeo exquisite ad tot secula obserrari, ne re Ieno in perba relicteri ab Dre iterarum adminis: Iopcteli sesentiant. Quibus tamen dissicultatibus obviam ieris, tibi ad extraordinariam

Pecm oco , divina oraculari Tim. g. V. C. Hebr. I. V. I. cantediluvianorum extentum aevum Genesi, descriptum oculos converteris. Georgius Rustius in Ep.Jud. p. 3 3.edit. Rostoch. I G2 . memorat Librum

Henoch a Guillelmo Petello fuisse inventum ejusque rei ipsum Gesuerum testem cicit. Joh Drusus in Ebraica antiqVitate Versatissumus,Tractatu de Patriarchamenocho, stirmat librum Henochaeum etiamnum penes

Judaeos delitescere. Verba ejus eXcerpta e cap. 22. p. 2 T. allegabimUS: Librum hunc hodie a huc extare apud Iuhos dubitare me non patitur Manachemus Ricine istis, qui eum aliquoties laudat , ut fol. go Col. I. a Partim sopientum Cabba e hoc est Sabbatis artim posteriorumscripserunt se invenisse in Libro Henochflii Iared, rum abstulisset eum Deus, arcalium hoc una citiureliquis arcanis mirabilibus. Caeteriim mentio illius libri amo toribus nos ris in Zohar o secundum verba illius Libri sito paradisum inferiorem paratum D se adi , quo creati sunt piritus iustorum ad commorandum illic iiij urana Hujus quoque Manachemi opera se usum esse Patavii stirma Gmlielmus Siuchius in Praefat. Libri de Antiq. Convivat Rostius in Epist Judae, narrat Capitionem a Mirandulano grandi pecunia hunc librum emisse. Nos in-

37쪽

i legis

ueri si ante

I. 126.

bisui ce

stris insuisse a Hujus

fra L IEROHrNOCHI, Is

'i' Henochaei fragmentum producemus Bibliander om-ias 'plim in x xione Lin arum Driisio quoque suum calculum , iph in q; Prophetae Henochi ante diluvium extitisse affrmati

mi a L e Comment in Ep. Jud. docet Prophetiam hanc antia mimam elle, ante diluvium editam. Idem a rina Boulducllib. I. , a. 'nx o Ioseiaci p. . pag. 26 edit. cit. qvi pag. 13 . magna duorumia pronunciat, bbd Noe scripta Henoch diligentcr conservariter repos texit m rca tem ore dilapii an minoresolicitudine, quampatris Adamio alio-Vm rorulidam Patriarchanim ossa ut qui eius, quem Deus rapuerat, ossa, qui si in i an ranisacratissimum s, ac deposi- Visi O posteritati cu diret Oropum sectione vel etiamsolo intuitu ad tantim ind/Wilio iugiter con pectui prasentanda movereetur: vibus jus,

e iis '' si Sexum Graecus textus collatus cum versu 11.

uti b c qxq, sed Deu pepigit cum eo, quo cautum est,

l ut d is bitrito Bovarentura partim a Ioan ino

sus erephessi actis Charactere Henocho conces stipulatur Andreas Hujus in Hist. Sacrati Photi diei

rato conseatur Enec primum omnium aliquid libris me lueris manda Nee on Ludovicis Bal ester in Onomalographia ad vocem Enoch p. 36.edit

nopii tam VHl ille Ermat, licet Comment in Epistolam Judae notet, et Apo-

38쪽

eto EXERCITATI I DE

Apostolum Iudam accepiss hanc Prophetiam vel ex libro, qui tempore Judae extabat,vel certa traditione Serarius in Epis dud.simillimum vero fieri,non modo fuisse aliquem ab ipsoEnochoLibru conscriptum,adeoq; nonicum Ad eundem post depravationem factum esse Apocryphum. Petrus Mai Ur Comment in Genes conqVeritur Scripta Enochi periisse. Horum pulpita alii deseruerunt, in negantium castra transierunt. Hieron inus Zanchius Tom. 8. Operum Theol de Sacra Scriptura p. 333, negat ab Henocho aliquid literarum monumentis futile consignatum, nec Epistolam Iudae adversa partis patronusavere asserit. Is Scaliger Not in Euseb. pag. et i librum plane esse commentitium censet, si a Iudaeis conjicium, multdque ex eodem cicat, sed non in taedio b odio Andreas Niretus Exercit. s. in Genes pag. 31 librum hunci' sitium esse, a quibusdam Iudaeis coim scriptum ibi omnino perfrasset, rod in Eccle a Dei ante Babylonicam captivitatem in nullis Prophetarum librissa mentiolam rari thesauri, quem non credibile est si in rerum natura esset Mosen latuisse , qui etiam scriptorum Henochi meminisset in hac historia, si tunc extitissent Michael Messina de recta in Deum fide l. 6. p. vers. 2I. 22 o. assc prophetiamsola traditiones ut se contentam credit, nullat ratione convinci dicit Iudam citasse pectet hum librum ed ea ra fuerant a prioribus parentibus qras verissima b certesima traditionesuscepta Rationem addit, quia Gela ius in consilio Romano recci et apoci phos libros, hi in

Euochi libri non meminit Ioannes Marius SCRIBONIUS Sermone xv I in

Epist udae p. et is edit Paris. 163 , arbitratur Prophetiam hanc per Traditionem ab Enoch ad posteros fuisse raductam Onon ex altero libro fuisse cita-iam. His accedit Parm Comment in Genesin, Imius Tom. I. operiimpag. Irs8. Comment in Epist.Judae. Opi orpius Not in eandem Denique alii sunt, qui neutri parti vel suffragantur, vel adversantur. Lutherus in Genesin pag. 8 recitatis verbis Apostoli Judae , citantis Prophe tiam Henochaeam, mox ibdit: Unde hac habuerit Iudas ignoro sed Perisimile est man iis in hominum memoria, ceti ei traditionem Patriarcharum sancte tum dictae tum facta, fortas scripserum quoque Chri 'phorus Pelargus in Genesin proposita uir usque partis sententia, rem in medio relinquit,

sua non interponitice inrum Georgius Rostius Comment in Epist.Judae pag. 33 edit. cit. scribit, parum referrestre Iudii ex aliqVoscripto, sive ex reteri habuerit raditione. In horum castra transiit Beeta Annot in N. .

nihil certi definiens. si prideau Exoniensis Collegii Rector, c

39쪽

humatiisse.

runt.

Abile

us in aqvit, Judaepire ex

hor oti, et g μ' Mone inaugurali de sapientia aegyptioriim

m randum Luca OFiander, Cornelius a Lapide, Iacruor

constat Noa et Sit 'Amqnx pertractando complures fuista demit, siq*xqnxi im paucis Assertionum antellis inelu

E iob '' --leam positum est, extitiste si di ' i'sy' O script uia Henocharum.

vernacula Lingua apud nos Danos editus Anno 16o is , a d. e.

40쪽

- EXERCITATI I DE lat. Nam Testamentorum post ultima Testatorum fata maximiis Isto Liae, et ire Hebro os In hoc autem Patriarcha hi Testamento nihil firmi, nihil rati Rimarum nugacium plenum est, hac atque illia perfluit mendaciis. Horum unum alterum modo in digitasse suffecerit, exinde de reliquis facile constabit, ea Vix titimilitio

redimenda Garaus inter alia suos filios ita alloquitur: rus ego O annos in monte oliveti con iratus oculis coiirepti in orientem versus Iemsalem, bibidem vidi Solem ac Lunam cursum sitisse. Dixit alltem nobis pus no ermacus Fesinate, pro virili qui Dre restrum risu apprehen lit Mavibus enim Solo Luna prehendio teneri possint. pant ocius seripotitit, accim imus, Solem Levi, Iudiis autem Lunm apprehendens tenuit, eoruneque ali subrecti in sub ime ferebantur. Ler adi Far Solis stin lentiri oleagi mos ramos ure usqridam ovavit. lidas vero candorem Luna imitatus duodecim eli is pedihils suis h.ibuit jubjectas Concili rentes Iudas ac Leri, tuu corpor libramine esu entarant. Mox bos e terra ascendit pr.egrandibus cornitas sormidabilis,

alis aquilinis tergora tectus. Hunc cum cursu a sequio tenere tentaremus, frusstrusuimus. Sed Ioseph, anterertit, illum cepit, ct aera una cum illo laetiit. Et mox subdit novam fabulam Exacton men himstactpridi patremno

stri, Licobum in mari amne autem, ita sentibus iliis. Ecce autem narisgubernacul bunal de ituta ac piccatis carnibus onerata plenis velis se ebatur. In hac tale extabat epigramma: SCA VIS IOCO In Conscensa nare, ima et pse si, tu sis risuiit, timidi fis procellis montes Volruntur a partum. Parens

autem,' er libernaculum qpoddam inani tenens fuga ibi soli subiit, nos repotempestis undarum phaninibus ursum deorsui acti tandem in mare praecipitam rosiare jam submersu aqviso in partes dis sente Ceter in in scapham

descendens Iosephiti staficabit e proidiim collocavit. Nos ver decem tabulisset periniecti toto dividimur aridolis in tanto descrimine diu sociatis Iuda D Leps. Sed hel nugarum saturisimus, ibus scatet confictum hoc Testamen Oim, ad quod confirmandum Evochi Liber magnas Vires opesque con fert. Sed vero hoc Ia filiorum I acobi Testamentum haUtina Orem me retur auctoritatem, quam ejusdem Patriarch et Scala. Ita enim inscribitiit

Volumen Iacobi nomine fucatum, sed familiare quondam Ebionitis, in quo Iacobus fingitur exposuisse insomnium Scala a se Vista, atque detor

siste in Judaeos, Templum, Iudaica sacrificia, teste Epiphanii, lib. 1. Panar in refutatione Ebionitatum. Hoc Scriptum non dignum literis aut