Tractatus de iurisdictione, atque imperio, Hieronymi Muscorni I.C. Cyprii. In quo variae quaestiones dilucidissimè disputantur, veroque sensu illustrantur

41쪽

TRAc fATVsrum argumentum ducitur ex l. imperium. vi rscribit Vlpianus merum imperium gladii esse

potestatem ad animaduertendum in facinor sos homines, quod etiam potestas appellatur. Sed huic argumento facile respondemus: confitendo merum quandoque imperium appellari posse potestatem,sed propterea non exclu ditur, quin mixtum etiam sub ea comprehendatur imperium. Praeterea in hanc sententi madducunt d. l.eum qui. quo in loco volens Iurisconsdeclarare, qui sint illi magistratus, qui in potestate aliqua sunt, exemplum ponit in proconsule,atque pretiore, qui merum dicu tur habere imperium, sed haec quidem ratio mihi videtur contrarium potius probare, nam ij magistratus non solum merum, sed mixtum

'etiam retinere videntur imperium, ut clarissime patet tum ex titui. de offic. procons tum Gliam extitui. de Otac. praesid. Postrenab Deciatis, qui argutissime hanc sententiam defendit, citat l.3. g. fin. ff. de recepi. arbitr. l.nec magistratibus. Mde iniur. & l. sed & si per praetorem. g. ait praetor. E. ex quib.caus maior. Sed haec quiadem iuris loca mihi videntur ad rem facere noposse: cam in illis ne verbum quidem de hoc reperiatur,demirorque grauissimum illum vi rum ad quaestionem nostram haec accommodare voluisse. Contrariam itaque sententiam tenuit Fuugos. ind.l. imperium . quae mihi quoque plurimum satisfacit. Potest autem dilucide probari l. potestatis verbo. quam superius etiam adduximus , in qua dicitur potestatis nomen

in persona magistratuum imperiit significam

42쪽

os IvRIs Dr Tio Na. 23 sed clim imperium ipsum in merum atque muxtum diuidatur imperium,sequi necesse est, vo. potestas etiam, quae ad magistratus pertinet , v-trunque complecti dicatur imperium. odetiam firmari potest,nam non reperitur in iure nostro potestatem sinpliciter prolata prome ro tantum ac pi imperio,sed ubi lex perpot statem illud denotare velit, addit semper aliquid, cuius virtute ipsum intelligere necesse

est. Praeclarum huius rei extat exemplum inl.r. f. exactis. s. de orig. iur.

sed iam tempus est, ut breuiter,ideamus, Nunquid imperium in magistratibus, vel in Principe potius residere videatur. Eruditissimus Alciatus t in dA. imperium. vult contra omnium fere sententiam in-Principe tantam considere,quod ipse eo probat, quod magistr

tus imper ij tantum exercitationem habere dicuntur, l. r. ff. de offic. eius.atque ideo administratores,sive potius executores. NoueI. so. appellantur. 'sed contrariam sententiam omnes fere ii

terpretes sequuti sunt, mibus dissentire non licet, videtur enim lic ententia clarissima

probari l. & si praetor.n de officio eius. in qua Iulianus scribit, praetorem, qui alienam ex quitur iurisdictionem non pro suo imperio, sed pro eo, cuius mandato ius dicit, agere, a

que etsam hoc ipsum firmari potest l. .ssi de offic.praesid. ubi praesides imperium habere planissimὸ ostenditur: scio equidem Alciatum his

iuris locis respondere: Magistratus non rati ne iuris, sed exercitationis potius imperium

43쪽

23 TRACTAT vs aperte confundi, l. si quid erit.is. de offici pro cons. in qua Vlpianus scribit, legatum procon

sulis neque animaduertendi, neque coercendi

ius retinere posse: inod si aliquid contigerit,

quod maiorem videatur exigere an im duersio- nem,ad Proconsulem illud remitti debet. Quia bus dilucide constat: proconsulem animadu tendi ius habere. Quod etiam clarius firmatur 'l. legatus Caesaris.ff.de offic. praefid. in qua P pinianus scribit: praesides abdicando se,imp rium non amittere. Neque obstat, quod obij-citur de d.l r. quia plana videtur esse responsiorbi gistratus, qui ius habent, eius quoque exercitationem possidere. Vt autem omnia, quae ad hanc quaestionem

pertinere videantur facillime dis lui possint: illud prius diligenter animaduer'ndum pu- to : t iuris fictionem, siue imperium duobus modis tradi posse, aut enim princeps illud tabi cumulando, aut eo sese priuando alteri con- d t, ut tradit dariolus, Baldus, Paulus de C stro in l.vltima T. se iurisdictione omnium iudicum. &clarius in Paul. in l. testamenta. Q

de testamen .atque 'plana eodem in loco pG-

icue notat Ange oc etiam ver issimum esse testatum nobis reliquerunt. Abbas in c.3.de onfic.ordin.&R.oman.in consil. r. His ita cogntitis: duas ponimus conclusiones, quarum pri- ma huiusmodi est, Magistratus non ita videntur habere imperium, ut Princeps eo priuarii scatur: quia hoc aperte falsum est: cum illud, tantum cum eis communicet, unde poterit &ipse in eisdem etiam causis,quandocunque λver. conclusa bi libuerit, iudicare. Altera ver . conclusio est: Maab

44쪽

Da IVRIs DICTIONE. 2s urgistratus dicuntur habere imperium per quandam communicationem, atque ut ita dicam,accumulationem : Nam Princeps imperio non priuatur, sed accumulatur, atque eius pintestati adiungitur magistratus ipse. Ex his con- 'cludimus ex mente praestantissimi Tyberi; D ciani verum atque germanum sensiim,l. i. ff. de constitutionib. Principum in qua scribit Vlpianus, populum Romanum lege Regia lata, ei,& in eum omne suum imperium & potestatem transtulisse, quae quidem verba sic interpretor: populiam Romanum, non solum Principi dedisse imperium, ut dictatori dare solebat, cui periculosissimo Reipublics tempore summam potestatem permittebat, sed illud etiam in eum contulisse, ut omninb se priuari voluisset. Ex , his itaque perspicuum esse arbitror,Principem .. solere magistratibias concedere imperium,non

eo quidem sese priuando, sed illud potius cum

eis communicando.

His ita declaratis, nunc quid sit Imperium ipsum simpliciter sumptum, quod nobis praecipue declarandum instituimus, breuiter explicemus. Itaque non t omnino inepte meo iudicio definiri sic poterit. Imperium est iuri dictio, siue potestas, qua iustὰ aliquid fieri iubetur, vel vetatur, scribit enim Celsus, ita l. quod iussit,ffide re iudici Q iod iussit, vetuitve praetor,contrario imperio tollere, & remittere potest. Paulus quoque in l. final. ff. ne quid in loco vel itiner. public. asserit eum , qui aduersus edictum praetoris aedificauerit, tollere aedificium debere, alioqui inane, &lusorium praetoris imperium suerit, atque hoc nimirum

v s illud

45쪽

16 TRACTAT usi liud est, quod tradit Martianus in l. munus, Qde verborum & rer.significat.cum inquit, murus proprie illud esse, quod necessario subina' lege,more, imperiove eius, qui iubendi habre potestatem, atq; haec quidem de imperij definiatione dicta sint. Quoniam verb imperium aut merum, autinixtum est, de unoquoque diligenter disseret dum est,& a mero imperio, tanquam digniore incipiendo, illud inprimis de eo tractabimus: Q'are merum dicatur: Secundb, quid sit: Te tio, quibus competat magistratibus: Quarib, quot sint eius gradus: Postrem. , nunquid prae-lcribi, siue demandari possit. v Quod igitur ad primum pertinet, ' reperio Bariolum in d. l. imperium. tres afferre expositiones, quarum prima est: imperi u dicitur m rum,id est liberum,ratione Principis,qui libertatis sedes appellatur, c. proposuit, de concesspraeben. Sed haec expositio mihi non probatur: quia s vera esset, no sollina mixtum imperium,ed ipsa etiam iurisdietio mera haud dubie ap-- pellaretur, cum utrunque in Principe liberum' esse videatur.

Secunda igitur est expositio, quae ferὸ eadei est cum prima , ut imperium dicatur merum, hoc est, liberum, ad differentiam officij mercenarii ita enim auostris appellatur quod acti nibus deseruit: Sed hac eadem ratione conetu- idendum esset, mixtum quoque imperium ap- . pellari merum: quippe cum officio iudicisn bili expediatur, atq; actioni quodammodb d seruire non dicatur, ut ex eius defipitione ins

ri s clarissim apparebit.

Quam

46쪽

va IVRIs DICTIONE. trinam ob rem videns Bartol. has suas soli tiones at veritate abhorrere, tertiam tradit di. 38cendo: imperium hac sola ratione dici merum quia simplex, atque separatum est non a mixto.

solum imperio , sed a simplici etiam iurisdi

Haec sane expositio, etsi omnium consen se recepta sit, eam tamen Fabio optinello pla , pcere non videor atque in eam hoc utitur argu mento . si verbum illud, merum, nil denota ret aliud, praeter simplicitatem quandam: hoc certe sequeretur absurdum. Μerum ipsum

imperium a iurisdictione non recte fuisse ab ' Vlpiano seiunctum , atque distinctum: quippe cum hoc idem nomen utrisque haud dubie conuenire possit: sicut enim merum dicitur imperium simplex, ita quoque iurisdictio pura, atque simplex dici potest, quo nihil in iure nostro vel ineptius, vel absurdius fimgi potest: praesertim cum perspicuum sit: epi- . theta nulla alia de causa nominibus addi, nisi, ut ostendatur illud , quod est magis illius

rei proprium , argumento eorum, quae eleganter tradit Iustinianus ing. sequens. Instituti num titui. de actionibus. Qua de re aliter ipse existimat exponendum esse, ut verbum illud, merum, aliud nil significet, quam supremum, re l. i. g. populo deinde aucta. sede origine tur. quo in loco Pomponius diserte asserit: Imperium in delinquentium animaduersonem, summam, atque supremam dici potestatem: quod' etiana& perinde sit, atque si Vlpianus dixi fiet, in perium summum, atque persectum, hancque suam expositionem videtur charissime prob

47쪽

ig TRACTAT Vs etiam aperth confirmatur auctoritate Cicer nis,qui in libro, cui nomen Orator est, sic scribit: Ecce tibi Socrates Magister istorum omnium,cuius e ludo tanqualm ex equorioiano MN

xi principes exierunt: quibus in verbis dilucide ostenditur verbum illud, Merum, quid si, prernum,atque excellens significare. Posset postremo loco id ipsum testimonio Varronis prae bari,qui cum in animo traberet suprema, atque maxima nobis proponere miracula, ea quidempppellare Mera non dubitauit. sed nobis is quoque videtur errare: fateor enim ego verbum, Merum, hanc quandoque habere significationem, ut quid supremum ostendat, sed quod in proposito nostro hocm do accipiendum sit, omninb nego : quippa cum explorati iuris sit, ad disserentiam mixti

imperij illud appositum fuisse, quod quidem

nulla alia de causa huiusmodi videtur sortiri nomen, nisi, quia & imperij, de iurisdictionis particeps esse dicitur, ut inferius luce clarius

demonstrabitur. Quapropter censeo quidem ego ultimam sartoli expositionem communiter approbataverissimam esse: ut ex contrariorum natura di-iucide constat, cuni enim Mixtum dicatur esse

imperium, quod simplici cohaeret iurisdicti nilMerum haud dubie illud dicemus esse,quod ei non est immixtum, sed ab ea separatum, atmomnino distinctum. Hoc verum esse manifeste probari potest

eorum argumento, quae de mera conditione sic scribit Callistratus in I. cum seruus, fide con

48쪽

eonditionem meram putamus esse, quae in da-tjone existat : neque meram conditionetii, qua in faet sit: Sed eam conditionem, quae ex qua in mixtura consistit Unde merum etiain iusigentium Triphonius in libona fides Edepositi. Merum iudicis officium Pomponius in Istipulationum. T de verborum obligat. Μerum factum Paulus in l. qui res, is de solutionibus. non ineleganter dixerunt . neque ad rem p.rtunet,quqd obiicit optinelius: nullum enim via deo sequi absurdum, si unum, atque idem n men pluribus quandoque rebus accommod turmam videmus Iurisconsultos tum in dicta l.bona fides,tum etiam in d. l.Qui res,& merum iusigentium,& merum quoque factum appel-Iasse: Haec autem omninb diuersa esse, nemo ea qui ignoret. Exliis itaque & illud consequi necesse est: Merum imperium, & meram iurisdictionem dici posse,ac res tandem omnes, quae admixti nem habent nullam, hoc nomine appellari n'ndubitamus. Sed de re hac satis dictuni videtur: Nunc deinceps, quid i sit merum ipsum imperium,breuibus explicemus.Angelus, quem etiam sequitur Alciatus lib. 2.Paradoxorum, ca. 7.& 8. existimat definitionem meri imperij esse eam,quam Vlpianus videtur asserre in d.Limperium,cum inquit: potestatem esse gladi j ad anumaduertendum in facinorosos homines, quod etiam potestas appellatur:sed hanc ego sententiam falsam arbitror: quanuis enim Angelus, Zasius,Alciatus,& Bolognetius videantur velle, Gladij appellatione non solum poenam eius naturalem, sed illas etiam omnes, quae ad mom

49쪽

TRACTAT vs . terra non tendant, comprehendi posse: idt men procul a veritate remotum esse, t facilem mnes intelligere existimamus, si eorum argu menta breuiter exponamus, atque pro viribus diluamus. Nituntur itaque primbc.dilecti de senten. excommunic.in i . ubi scribitur: Antistites posisse, si vim, aut iniuriam aliquam passi fuerint, Die defendere gladio scilicet ecclesiastico, a

que etiam hoe ipsum probatur c.interfectores. 33.q. t. in quo dicitur:Ecclesiam velle, ut crimianos non materiali, sed spirituali potius gladio seriantur. inibus ex locis manifeste constati spirituales etiam poenas gladij nomine intellia

gi necesse esse.

sed haec quidem facile euitari possunt, n-teor enim ipse gladium non pro poena mortis eis in locis accipi debere, verum illud animaduertere non oportet, id necessitate quadam euenire: quippe cum ecclesia spiritualem tam tum habere dicatur gladium, quo non occidit, sed vivificat,c. inter haec, distinet. 33. quaestio.z. posset etiam praeter alios responderi, loca haec contrarium potius probare,siquidem de gladio simpliciter non loquuntur, sed de quo intellia gant aperte nobis indicant ex dictione illa, videlicet, quae mihi videtur eo in loco habere vim declarandi. Quod etiam diligenter obse uaui in d.c.interfectores, illis in verbis: Spirituali gladio, non materiali: quae quidem argumento nobis certi stimo sunt, quod si simplici ter prolatum sui siet, de omni gladio haud dubie intelligendum esset. Secundo igitur loco excellentis nis B log-

50쪽

, 1 a IVRIs DICTIO Na. 3raoghettus ad comprobandam hanc sentent, am, adducit i. capitalium , T de poenis. sed nuhil plane ad rem facit: loquitur enim de poenis capitalibus,quae longe aliud sunt, atque gladius ipse. Tertib citatur I. let,ss de officiproconsul. in qua dicitur: neminem posse gladij potest

tem sibi datam, vel cuiuscunque alterius coer citionis in alium transferre: quibus verbis dia lucide constat, ulpianum poenas omnes, quae ad merum spetiant imperium, sub gladio comprehendere voluisse. Sed is mihi locus contrariam potius videtur probare sententiam. Q id enim verba illa 3 vel cuiuscunque alteriua L ercitionis , si gladij appellatione caeterae poenae continerentur Censeo itaque Iurisconsuli. materialem tantum eo in loco gladium significas. sciatque optima de causa potestatem etiam cuiuscunque alterius coercitionis addidisse, ut

nobis quidem ostenderet: hanc quoq; sub qua

veniunt quorumcunque poenae delisorum,l.

Iiud est fraus,f. i. ride verb. sig.& l.si forte, ride poen.) si alicui data sit, in alium transferri prohibitum esse. Postrem δ optinellus hanc nouiter adducit rationem, quicquid competit proprietati, necesse est etiam ei t conuenire, cuius dicitur esse proprietas, ut scite nos docet Aristot. in libro Topicor. sed verbum, perire, gladij dicitur esse proprium, cum aliud nil significet, quam vulnerare, l.quamuis, C. adlegem Iul. maiest. ergo cuicunque illud competit, & gladium etiM conuenire oportet:Sed iam explorati iuris est, poenis omnibus tum corporalibus, tum etiam