장음표시 사용
171쪽
rrae superficie describitur Meriaiana voea-ar, quia Meridiano parallela est. mi. Ex definitione hac statim pio fluit no pluisiba,qua nobis quid Plagae cardinales sint, indi eatInal. .
atur nempe eiusmodi lineae , quae iuxta Fig. I 4eridianam ductae nobis Septentrionem ac deridiem monstrant , stricte Carinales vo-antur NS; quibus adso gradus emotae ac- edunt cardinales duae aliae O , ortumique occasium definientes, ad dit serentiam a termediarum sic dictae, de quarum usu de- vim in ecl. lirdicendum erit specialius. Inerim ex eo constat, quod, si unica istarum no- detur, etiam Omnes reliquae certo cogno-zendae sint. Dico certo, quia dantur alii rodi, ut ex sole oriente vel occidente4c. astero ex num tala iam indicatum fuit , quodliae adhuc iri isto modo requirantur caute-ie, de quibus infra. Σ. Quia vero Meridianus praecise me Infidit
idiem definit, inde necesse est, ut terricolae d Qxu et ientaliores debeant meridiem citius habe mςxidi' - , quam qui magis occidentalas existunt; lem quoque de orta occasu siderum iu-icium esto:quotquot enim ab ortu versus Ucasum constituti sunt obseruatores,possunt si, peculiarem per polum quem vident, Sc Ze- illi num. 6 dc 6 formare Meridianum. Hinc
172쪽
etiam Meridiani ab urbibus in quibus maxime obseruamus vel degimus, suas adpellationes habent, de dicuntur . g. Vranien burgicus Londinensis, Parisinus, Bononiensis,
Giessensis c. Lineam Ex quibus modo constabit, lineam
WςΠ60h meridianam fundamentum esse omnis obser-bes. 'ρ' uationis, qua mediante dicere oportet, qu Fundam nam respectu coelorum in loco constituti simus t an, quandocunque stella aliqua me . ridianum attingat num. TM necne quare Ut istam inueniamus, ante omnia necesse est. Lineam Habemus autem vario Lineam meridi/na meridianam inueniendi modos , quos Ric-
Rς-μς tolus exhibet in Almagesto Nouo, ' qui vero isti partim multa supponunt , qua
vexo nimium coniuncta, sicut iurastronomi cis,&aliis operationibus sunt,non possunt non inopinatum facile admittere erroremo amtim quoque laboriosiores existunt, quam viscopo nostro satisfaciant ideo duos tantuns CH. II magis expeditos heic attendere libet. irris. IV. plano horizonti parallelo, solido ac probe polito, describantur circuli vel arcus e internali quorundam digitorum nonnullparalleli B, H, IE, Κ F, c. 2. E centri
erigatur stylus , qui dictae amplitudini si
173쪽
eonueniens, a perpendicularis Die quondam sereno ante meridiem attendatur ab hora, ad I usque, quosnam arcus umbra styli extremitate sua attingat , probe notetur, ut G, H, I, . . Eadem attentione notetur post meridiem ab hora fere iss-que ad tertiam, quosnam arcus ex antea tactis ac probe notatis, dicta umbra denuo tangat
in B, D, E, F dein s. ex Gvii punctis eiusdem semper arcus, fiant intersectiones in x ex
ε. Peristas intersectiones maxime conuenientes, ducatur linea rectarim, quae est desidetata Meridia . Patet autem statim cur plures arcus formari debeant, scit . ut, si unus negligatur, reliqui attendantur curatius. s. eoue ista methodus pluribus, de Methoiu monstretur, necelse est, quippe stylus AC in istius d medio circulorum parallelorum existens, uti moniti tperpendiculariter erectus est in Horizontali ''
plano, sic etiam eius umbrae extremitates in eodem notatae circulo sunt quasi radii v-nius circuli sic aequalcs; quia vero istae eodem die obseruatae sunt, etiam aequales indicabunt horas nu=n. 4, aequalesque solis a Meridiano altitudines, sicque cuiusuis arcus duo puncta ante tost meridiem adnotata, aequalem necessario distantiam ubi uis a Me
174쪽
m terra meridiano parallelam Q E. D. Quaedam 6. Quandoquidem vero styli extremitas a-zz.A' esse nequit ob umbrae exiguitate,
.hodum qu)ς Vix monstratur, nec iusto planior ob alias isotanda. Rusio , ideo illam saepius obtuso- circularem Fig. IV. Optime expertus sum potest enim ita semperuum. stylus commodius perpendiculariter erigi, eius medium vnibrae, quod semper respici debet, accuratius inueniri. Quia etiam Vmbrae extremitas facile ab aere diluitur,
praesertim si stylus paulo fuerit longior , ut difficulter percipiatur; ideo sunt, qui haud incongrue stylum emper exiguo foramine
instruunt, quo mediante aduerti queat quam Optime, quotiescunque radiis illapsis praedicti arcus tangantur. Et expedit omnino, Vt operatio haec per aliquot dies repetatur, di 2 quidem, i tempus occasio non urgeat, diebus solstitialibus i quia Sol istis horis, quae inter utriusque umbrae obseruationem interlabuntur, insensibiliter declinationem variat, aer maxime purus est.
Beani me T . Licet etiam hunc modum operatio idianam is simplicitas , quam in eiusmodi rebus ducendi symn. . multum amare decet, commendet
sc ' Ii m Si me; bula nihilominus alium adnecteres h liber, qui machina, quam ex orichalco pa-3ivin. i. rari curauimus sequentibus absoluitur legi
175쪽
bus i in basi triangulari ABC , tabulae
quadrangularis A B deserigantur duae columellae perpendiculares arbitrariae longitudinis D E, F G, cum latere transuerso Econnexae exestarum aduerse duae aliae erigantur paulo minores O Q, P, quibus a latere postico adhaereat tabula quadrangularis lG quae, ceu figura tota, mobilis est, ut prolubitu Soli directe opponatur,&median num a. te cochlea firmari queat in a. In posterioris tabulae centro formetur circulus, cuius medio dependeat filum RS dicti trianguli indicans , in quo tali crura concurrere oporteat Vt, quia nunc prior deiuripta tabula itidem soli opponenda, foramine M perexiguo praedita est, mox circellus iste in poste 'riori tabula solis radios excipiata, Dista machina inposita plano quadrangulari A B cbhorizontali, probe polito ex aere vel si inno parato, ut qui de nos consuevimus in Obseruatorio publico circa puncturi, cuisupremae parti adnexum sit fularum T , tanquam centrum tota circumagatur machina, donec utraque
eius tabula soli directe opponatur debet autem hunc in finem tabula LΚHI esse mobilis, ut direete nunc siursum nunc deorsum moueatur Mad latera firmetur quem in finem etiam huic adcommodatur filum cum trochlea , qua illa tam diu attollatur vel deprimatur, donec solis radius foramen M transeat,
176쪽
tabulaeque bis circulum penitus impleat ac illustret Ex foramine M itidem demittatur perpendiculu, quod si nunc dicto modo radia foramen istud permanantes, circulusi in tabula altera Noy explent, tunc intra horam e gr, nonam .'ndecimammatis tabulis omnibus circumspecte notetur umbra fili M, qualem in tabula quadrangulari lineam designet, eum extremitata bus per-
pendiculorum nempe Dein s postmeridiem sole ulterius progresso, tota machi ira circa sulcrum T immotum promoueatur, donec Sol tabulae M foramen ita transeat, ut posterioris tabulae circulum radiis iterum adimpleat, ubi denuo iuxta filii umbram, ducatur linea altera X S. Denique 6 Angulus X SY,quem dictae lineae umbrales forma. runt, bisecetur in plano quadrangulari AB chmediante linea Cet, quae ipsa est Meridi a desiderata, Dantur 78. Est sane hic modus delineandi lia modi alii ne in meridianam elegans se licet alii
sint, qui per varia Aetimuit, mediante maiorum instrumentorum adparatu delineantur, prout olim Petitus lolebat praesenti tamen operae sat respondebit praesens,li omnia tantum rite observentur. Neque etiam eius
demonstratio difficilis est , quia Sol quoties
Cons. Acta Philosoph. societatis Anglicanae ad
177쪽
foramen M transit, dictumque circulum posterioris tabulae collustrar, toties eant dein trinque eiusdem diei distantiam a meridiano ut antea obseruatum, indicat , anguloque XS mediante, ipsam dat lineam meridia
V. 'bicunque nunc data est linea meri Data Vna
diana, etiam quotcunque alias in eodempta meridianano horizontali vel verticali ita ducendas do 'λ
cet Ricciolus a in eodem inquiens plano a
Horizontali continuo cum plano primoge Vettiealiniae meridianae, sussici designare lineam re plano deis cstam parallelam meridianae primae. Et licet scribere. meridianae per num. o tandem in Mundi polis coeant in tam paruo tamen interuallo sunt ad sensum parallelaea supponimus enim meridianae ductae longitudinem non excedere patrimo, Meam plerumque multo minorem esse. At si horizontale planum diuersum est,in remotum, seu dissitum a plano pristinae meridianae erigatur in illo non latus normae, ut nonnulli faciunt, sed nudus stylus perpendicularis horigo uti, aut perpendiculum suspendatur, sed quiescat, ita via dii solis utrinque complectantur stylum , vel flum perpendiculi. ratim autem ac umbra gnomonis peruenerit ad meridianam, dato ligno notetur punctum unum in apice umbrae
178쪽
iecundi styli, vel notentur duo puncta ina cta linea umbrae a filo perpendiculi projectae: recta enim linea ducta per haec duo puncta, vel per punctiam extremae umbrae .styli
centrum, erit altera meridiana supponimus enim planum alterum non esse ita remotum, ut sensibiliter praecedat momentum meridieiunius loci momento meridie alterius. Iam vero, pergit laudatus si quis cupiat meridianam lineam a plano horagon tali cranscribere in planum Hotizonti rectum c. verticale, infigat prius in hoc plano tylum,& in momento meridie per primam meam meridianam obseruato , designet per se . vel per sociuin
punctum, in quo terminatur umbra posterioris styli nam sit per hoc punctum ducaturdine recta perpendicularis ad Horizontem, erit ea linea meridiana illius plani Verticalis, ut demonistrant passim Gnomonici. Nec mi- Gallorum nus hac in re praetereunda est Gallorum ope-Vniuers. ra, ubi constat, D n. CASSINVM in peculiaritiR,Mς id dissertatione exposuissi lineam meridianam in Gallia ab Oceano ad nare usque mediterra-a eum ducendi rationem. iemque legimus in duas patetes diuisis fuisse, qui hancce operam direxerinta, si Cassinus ad S. Saluatoris in sorbonio tractu, lineam meridianam promouit ad 1 oooo Tot ses f. hexapedas, Dia.
de la Hi Eab oppidis Mondiderio, Eur-donio Histoli de academi Royale de sciences. Couf. tr. The Medule of the Eanii Londisii 4it,
179쪽
ita, talisque illa vix nora quaedam adcura liquas cote distin ut queat quotiescunque enim sty gnoscere. lus A in linea meridiana perpendiculariter erectus, illam S N sua umbra tegit, toties meridies in illo, quo erigitur stylus loco , praeisci se est, seu hora XII ; qua cognita facile erit, per dictam artem reliquas definire diei horas quamuis non uno eodemque die umbra styli eiusdem longitudinis sit,per numa 81 Porro Linea meridiana adprime facit stellatum ad obseruandas stellarum altituduies ab Ho altitudines rizonte, diemque transitus per meridianum, inuenire ocsiquando scilicet Quadrans ABC dictae lineae imponitur,4 exspectatur donec stella eleuatis Chii ii debite pinnacidiis BC, vel istorum loco Tu SCH. IV bo deprehendi queat munc filum B D mox Fig. . in limbo designabit altitudinis stellae gradum. Miuod si vero mi ius desideratiar stellarum per Meridianum transitus, tunc in columna arbitrariae altitudinis erigatur ex filis Δlum ABC, cuius basis sit cum linea SCH. ΦIL meridiana parallelaci mox oculus median kiSH te linea CD trochiis Es cum manu mobilibus ponitur in C; Mςxspectatur quo tempore cunque stella desiderata ab utroque simul
180쪽
tegaturrili si Assivi CB,quod simul deside.
ratae stellae transeuntis momentu erit.Sunt adhuc alia instrumenta, quibus altitudines stellarum metimur, ceu illa varie descripserunt
Du. de la HIRE. Quia vero in re nautica magno instrumentorum adparatu uti non li- Radius A. cet, ideo Baculum s. Radium Astronomicumstronomi vulgo se dictum adhibent ex gracili soli- φνλ dior ligno, aut 6 pedum paratum, ne difficulter frangi aut incuruari patiatur. Diuiditur autem baculus iste cum transuersario suo varie pro variis, quos ille habet in Geometricis maxime Ceographicis usibus , ceu apud cit. auctoresvi alios videre est. Longitu L 1. Praecipue vero hoc loco praeno Lati scendum est, quod sicuti stellae ab Otiente ad
xud εἰς φ Oee identem prouredientes longitudinem obseruant Nilae, quae ab Aequatore declinant vel ad Septentrionem, vel etiam Meridiem, certam habere dicuntur Latitudinem
apud Astronomos ita si quis in terra ad Aequatoris ductum ab occasu in ortum pergit, is Longitudinem obseruare, 'uando porro alius ab Aequatore versus Septentrionem aut Meridinem procedit, is hanc vel illam Latitudinem habere, dicendus est. Ut ideo Me