장음표시 사용
181쪽
ridianus circulus, Aequator,tanquam omnὶ2Geographiae, mensurae terrestris neruus terminus unicus reputandus sit , quidem ita, ut distantia obteruatoris cuiusdam ab Aequatore , tanquam immutabili de fixo circulo, si Latitudo e distantia istius loci a Meridiano sta constituendo, sit loci desidet ii Longitudo.
8ι Cum autem Meridiani num si in ptim
finiti int, necessie est, ut unus ac fixus in Geo meridiam graphia adsumatur, a cuius transitu deinceps per Aequatorem longitudines locorum inirium numerandi sumant, qui inlimul Primi Meridiam homen ferat. Quam varia autem
studioque Geographico nocua sit isthaec de
primo Meridiano seritentia,iam inSeel. Inum. 3 6 percepimus quanquam in eo conueniant scriptores omnes, ceu in peculiari mox tractatione de diuisione Terraque globi secundum longitudinem dc latitudinem,dicendum erit pluribus, ut istum primum Meridianurn cum antiquis celebrioribus Geographis, qui vel Graeci fuerunt vel Latini, ultra Hispaniani retulerint. Adsumatur ideo pro mensuranda latitudine quidam Meridianus DF HG, qui obseruationis locum H transeat tunc distati s CH. Illitia Hi, vel potius arcus iste ab Aequatore ad Fig ubobseruationis locum usque, Latitudinis men 'iura erit:&sic Longitudisi mensuram dabit
182쪽
circuli ΚΗ L paralleliter cum Aequatore B Educti arcus, a Meridiano Primo DFG versius ortum usque ad datum locum H reputatus. Eae Aequa Liceat ulterius ei praemonere, toris elaua vel ex ipsis definitionibus potius , quaerione o hactenus adductae fuerunt, colligere, quod, - . cumZenit h&Aequator DHina cum istius e-nem poli leuatione E ab Horizonte sit, o grad. quadranti circuli, etiam data Eleuatione E Hvel em Aequatoris alicui in terra Obseruatori
non ignota amplius sit desiderata loci ipsius CD c d poli Bleuatio est enim D H siue diu
obseruatorii locus datus cum heri v. HE,comis plementum adcogradus se quoque CD cum D H erit quadrans, erit quoque C BEleuatio Poli complementum CD HI siue datae Eleuationis Aequatoris ad si gr. Q. E. D. Ex polli aue. Vbi tamen probe notandae singu- eleuλtione lorum,Eclipticae tanquam diurnae Solis viae, in Vς0ix declinationes , quae ex Tabb. Vin VII proii e Eliu SOleaeque, ac notioribus stellis fixis petun tionem. tur facile. Sic inde contra ubi de Poli Eleuatione constat, etiam statim de Eleuatione aequatoria vera constare debere, certum est. Latitudo 86. Nec porro collectu ex hactesus ad loci est e missi, dissicile erit, Latitudinem cuiusuis datiuuti bis loci n. 8 din esse. Eleuationi Poli cuiusuis pos .i dati loci BC, id quod per num. 19 idem est, veris. ' quam cum enim per num. 8 di siue
183쪽
Latitudo loci sit b c erit quoques,cuiue BC id est Eleuatio Poli dii siue D H Latitudini loci .E. D.
8 . Sic ex eodem ratiocinio cuiusuis io Eleuatioci leuatio Pol dabit etiam Latitudinem nem Pollipsam, quare operae pretium est, ut nunc in iuvςnu antecessiam dicamus,quo modo Eleuatio Poliinueniatur Nimirum i exspectetur meis diante illo antea proposito Quadrante, ad meridianam lineam rite expolit , donec Polaris stella meridianum attingat in Laltera vice ad eundem meridianum eadent nocte perueniat in X. Expedit itaque ut hye- mali tempore obseruatio instituatur,quo stella haec per unam noctem bis sub meridiano vno conspicitur. 2. Observentur ubivis omni cura gradus& minuta arcuum BYMBX; . minor istorum graduum minutorum numerus B X a maiora Ba subtrahatur, vidis ferentia arcuum minori dein arcuivi vaddenda, proueniat,quae necessario circa polum circulum pernuin sodescribit XX, cuius semidiameter X dat Poli pilus C in coelo,
VCl per nu/u. 39 in terra c desideratam Eleuationem Q. E. F.
88. si Dia. de la HIRE ex obseruationi Quaedambus iuxta eandem methodum maximae & Ononda. minimae Altitudinis in Obseruatorio Parilino Lo adpa-
184쪽
xadparentem Altitudinem Poli AC uenit Σα
per Refractio debet adhuc subtrahi,
quam iste Parisiis statuit Cum vero
Refractio haec iamTychonis tempore Beatiss DN LANDGRAVI Hassiae industria deprehensa sit mutabilis admodum,etiam uno in loco pro varia aeris constitutione , id quod recens demum solertissimusin de laHIRE variis obseruationibus probatum luit: ita mirum non esse debet, quando superiori anno ad indicam modum deprehendi subme
ridiano hoc Giessen. Altit tempesta
te antea serena, sed parum durantes ast nuper demum,ubi eadem cura obseruaui pauloq; minorem deprehendi,quam iratu,
sum variatione hanc viresque omnes probans, experientia demum didici, quod unicae obseruationi vel summa cura institutae, praese timo Refractionis inconstantiam fidendum non sit, quare etiam certi quid in definienius saltim minutis secundis, heic definire non licet. Interim Refractiones Tab. VIII infra
Mius Ele Sy. Licet recensitus modus inueniendi uationem leuationem Pol sit optimus, nihilominus dantur alii adhuc, ut ille quidem per altitu- ais, dinem sideris cuiusdam, aut Solis praesertini
185쪽
num. 13 in Aequatore constituti expediendi 'Sie 1 stylus Am notabilis altitudinis perpen Fig. Inidiculariter in plano horizontali erigatur ina; mox ad meridianae lineae ductum in diante instrumento aliquo exspectetur,donec sidus aliquod sub meridiano consistat eiusque tunc obteruetur altitudo , dietim ipsa haec in Sole mediante stylo AB facile habetur,si umbra istius AC probe notetur Trigonometrice a gumentando ut AC styli umbra, ad AB a titudinem styli: sic Sin Totus, ad Tang.angi. AC B, qui est mensura altitudinis Solis quaesitae. Hac data modo non , si extra Aequatorem obteruata erit Sol negligantur , quae Bum. δs dicta sunt mox dabitur per num. δοEleuatio Pol desiis. ωsinrui per num. δο Latitudo loci QIE. F.so. Fuit autem iste modus inueniendi Gonomis altitudine solis iam antiquo tempore in via , -
constat, quod veteres maximos huic excolendo impenderint labores sumptus, quando nomones permagnos,& Obeliscos adhocubitos plus minusque excurrentes, erexere, vel etiam nonnulli tales ex Aegypto Romam transferri curarunt, modo ut supra lapidum stratis umbram istorum corporum exciperent curatius. In summa obelisci extremitate e
rigebant stylum vel globum quendam, quocum umbram certius distinguere audebant. Verum enim vero methodum istam, utut sum-L 3 tuus ira,
186쪽
tuosam, nonnullis fallere, praesertim,quod umbra denique ii penumbram abeat, taevisum facile decipiat etiam illius aeui quidam Philosophi obseruarunt. Inter recentiores sunt, qui Trigonometriae subsidio pro inu niendis Poli ipsius altitudinibus latis tuto adhibuerunt istum modum adsumta scilicet eerta altitudine styli, vii Io. CASSINVS Bononiae 1 pedum nuper . .
UENRICH 3 pedum ratiuelauiae ' Quo
autem longior est gnomon , eo adcuratior est obseruatio, 'uia illam penumbra multum turbat, ideo apici nomonis substituunt circulare foramen in edito pariete, vel fornace alicuius conclauis obscuri, ut luminos Solis imago per foramen transmissa, in subiecto plano punctum foraminis centro respondens, exhibeat quo fit, ut longe certior habeatur Solis adparens altitudo. Neque sic dubium est, quin, ait Dia. de la HlRE, Gnomonis usus, si cautio adhibeatur, rima oribus instrumentis, quibus in obseruandis sideribus utuntur Astronomi anteponendus sit, cum hic nullo fere negotio ad obseruationes comparari possit. Sic ego quoque nuper tempore nocturno, adsumpta ad lineam meridianam distantia Ob
187쪽
seruatorii nostri ad 8 pedum altitudinem
excurrentis, notabile quoddam hac in re expinimentum feci, id quod tamen alia occasione recensere libet. 9I Verum enim vero ex hactenus ad Assectio. . ductis nunc constabit penitius quid de Asse ne deructionibus aliis Sec a num. etsi censendum: ab
sit , e. .de situ&variatione stellarum,istarum e. Polorum Altitudine, Loco, quem quidem nonnulli Astronomorum mutabilem dictitarunt ast quantum acutissimi HEVELII obseruationibus fidendum est,revera Eleuatione Poli in uno eodemque loco haerere nullique mutationi obnoxiam esse dicimus. Is enim Quadrantis quina secunda exhibentis subii
dio, non solum annuas mutationes fixarum
dem stellam eodem instrumento iterauit eandemque denuo Eleuationem poli, ne quidem in secundis minutis mutatam,deprehen
188쪽
d wehelidim tametsi interea dictae
stellae Declinatio &c. mnino fuerit ρο-
Plata, hi Qiroc etiam Tyaissio in per vertica. undam lem circulum nundi. secl. I nunc attinet illaru rh AE exui ea meridiana, quae tanquam amussis,ha- magneti bemus certitudinem. Vbi tamen fatendtim est, ea quod sicuti Nautae non possunt altitudine stellaru uti Poli Solis c. indicatis Instrumentis inuenire, sed si implicibus tantummodo instrumentis ita desilium simpliciorem modum eum Radio Astronomico adhibere coguntur ut minus subtilem, quem num. 8 indicauiamus, pro inuenienda Meridie & Septentrionis plaga imo quoque acui magneticae plerumque fidere, quam Polus anici num. o, Nautas oportet. Verum de acu ista vulgo constat num 3s,quod varie pro locis variis, etiam uno in loco , nimium quantum variet , id
mod laudatus PETITVS in Epistola quadam narrat,3 indicat, se an isso in diuersis locis Vrbis Parinorum comperisse acum declinare gr. ad Noordoost,& dein anno I 66o mense Iunio in exactissime delinea talinea per Varia aeti multavi quadrante aeneum,cut 6 pedum diameter fuit, reperiisse ad eandem meti. dianam,declinantem acum ad gradum tantum inteum lan i666 non nisi io minuta. Eiusmodi
189쪽
modi mutationes etiam B. ST VRMIVS sitique obseruarunt. Interea tamen quia stellarum altitudo circa meridianum ipsum vix per ceptissili ratione variatus psa Declinati Na Us non adeo magnum etrorem induciti praesertim si Nautae istam ex aliorum locorum viciniorum, alibi deprehensa, declinatione, corrigere aliquando didicerunt. 9; Potest autem Declinatio regionis cu Acus maiusdam inueniri, si quando in linea meridia gΠςxi RQ
nam S m. seq. erigitur perpendicul ri tionem istis a cicula A C cum superimposita acu B D, uenire. sussicienter magnete contacu a,& circello in SCH IV. gradusvi minuta diuiso,vel capsulae, ideo di Fig, V. ectae Compasus, inclusa tunc statim acus ipsa, ubi sensibiliter hinc inde titubare desierit, monstrabit in circello Declinationis di- et loci gra dum & minuta. Et sic ego quoque ea , qua licuit hactenus cura heic locorum declinationem variis modis locis, sed ii dem semper acubus obseruaui occidentem versus,is quidem anno hoc sat a prioribus obseruationibus recedentem.Vbi vero isthaec
certo nota est, tunc mediante ac magne
tica L compasso statim sine notabili errore, meridiana de septentrionalis plaga inueniri potest. 9 Cumis instrumenta Astronomica FMilim a ninnum sint pretiosa, nee etiam in itineribus do inueni-- L s habe re altituti.
190쪽
sem solis haberi possint, vel saltim adhiberi dissiculterisbis'*η'ς tam e gnomon n. 9 idem vel plus, iudicant laudato de la HIERE, in inuenienda solis alti tudine,, sic Latitudine loci praestent idec necesse est,ut adhuc alias methodos monstre
Praesertim vero tecta nonnunquam deprehenduntur, quae varie, quia iusto altiora sunt, reprehenduntur,& tame hoc loco ex ea causa commodiora sunt vel aedificia saltim templa ita plerumque sunt constructa , ut illoruin parietes mundi plagarum unam, ex qua dein reliquae num. 48 facile inueniri queunt, respiciant. In eiusmodi nunc casu commodissime
habetur altitudo Solis, si quando adhibemus rig.u 1 assiculum At D ex solidiori, sic minus mutabili ligno paratum, cuius in medio sit foramen ab c d exiguum circulare sic adornatum, ut in medio habeat cruciculum ex sultatilissimis filis. ad eundem fere modum, quo Serenissimus Dia PHILIPPIS Hassiae Land- grauius olim parari iussis dioptra duobus brachiis ex angulis assiculi probe affixum aperque medium habeat filum seu pendulum EF,
quod occasione loci, temporis prolongare Fig. II. aut abbreuiare licet. 1. Quotiescunque nunc nyim tectum aliquod aedificii ita datur, ut plagam
meridionalem referar, tunc remota tegula
quadam, tecto adplicetur mediantibus cochleis assiculus, eius Filium FTex X ad pauimentum usque in B demittatur; 3 ab hocce quies.