장음표시 사용
61쪽
s in debili & valetudinario homine id facere
non debemus. Quamvis autem praecaveri febris non possit, cum cauimrum positio non sit semper in nostra potestate, tamen id potest subinde: febres ab ingluvie, ab aeris vicis tudine manifesta, caloro scilicet, frigore &u. vitari possunt: sero detrahendae vestes hiema. Ies , cito induendas; item firmare corporis
superficiem ab infantia lotionibus frigidis
Magna morborum cohors labrili impetu adgreditur, aut desinit, morbusque vix ullus observatur, qui non subinde febrim comitem adsuis eat ; nonnunquam febris solum coincidit cum alio morbo , quin tamen febris mor.
bi illius symptoma possit appellari
Ρlerorumque morborum chronicorum Origines morbis febrilibus male curatis debentur. Pleuritis non bene curata cohaesiones partium, pulmonum inter se, cum pleura, perieardio, hujusque eum corde, relinquunt. Peripneumonia haud sussieientibus venae sectionibus traetata, aut praematuro remediorum expectorantium usu. aut vesicantibus exacerbata, nodosos & tuberculosos relinquet pulmones; inde lenta a pure tabes , aut asth
62쪽
putridam conversa hominem per omnem la. pe vitam mulctat. Febris intermittens diutius relicta , aut praemstture suppressa lienosos, tetericos, raehiticos, hydropicos facit, aut cacochymiam biliosam inducit. Foeminis saepe graviter mulctantur ab acuta febre, ob neglectam curam confirmatoriam; non enim hae prius sunt dimittendae, quam index apparuerit sanitatis, fluxus nempe genitaIis profluvium. Ultima denique humani corporis infirmitas, si eos homines eXcipias, qui violenta morte pereunt, aut summo senio consumpti e vita decedunt , plerumque febris esse solet. At ipsa febris, ut ait Celsus, qnod maxime mirum videri potest, ipsa saepe praesidio est. Gravis est haec ob ser vatio , febrim esse subinde remedii instar. In plerisque enim chronicis morbis adest obstructio, humorum lentor atque inertia, dejecta vitae vis, ut facile capias, quo modo febris possit esse praesulio: Morbos articulorum a febre olim Ortos nova exorta febre curatos novimus. Pertinaces lumbagines non labriles, ischiades non febriles, insanabiles hucusque, sanavit Orta fortunato febris , qualia exempla in n0socontio habuimus. Potentissimum remedium
63쪽
resolvens sebris est, ut manias a febre sanatas legamus. Vidimus ipsimet residuos venereorum dolores, quos a lue rest italites, nulla potuit hydrargyrosis domare, nulla pO-
tuerunt eXcutere alterantia, absterλs orta
quadam febre acuta. Utinam esset in 'medicorum potestate febrem excitare, quando &quousque conducit; utinam aeque eerto possent producere febrim intermittentem, ac il-Iam valent comprimeret maniacis, scruphulo' sis, rachiticis, lienes magnos habentibus, arthriticis id apprime conduceret. Ρrostant experimenta tapius repetita febris per artem innoXie eXcitatae, non diu durantis, & vomitu ac diarrhaea post et aut plures etiam horas judicatae: scilicet, uncia unica aquae cujusdam destillatae in venam apertam infusa. Damno. sam quidem, & ea ratione, qua olim adhibebatur , neutiquam revocandam arbitror hane remediorum infusionem in venas ; tamen cum in epilepticis e. g. ct maniacis Omnem penum remediorum, & methodos omnes saepius ex hauriamus , saltem his in casibus aquae infusionem in venam , ut validior parOxysmus oriatur, non rejiciendam hanc medicandi rationem ex toto eXistimo.
64쪽
Praeterquam autem, quod febrium De. quentia & latissimus illarum dominatiis digni
talem atque necessitatem hujus doctrinae demonstret, aliae tamen adhuc rationes supersunt, cur plus operae debeamus in hac medicinae parte consummere. Reliqui enim morbi, utpote potissim uni chronici, attenta Observatione, spe-dhάndo juvantia & nocentia, facilius addiscuntur, atque Cum tardius moveantur, spatium concedunt deliberandi, medicos alios, itemque libros consulendi ; acutorum autem decursus praeeeps est, ut juvantibus & nocentiis bus dirigi nequeas, periculum In propinquo& consilium ex arena capiendum. Ρraeterea error semel in acutis commissus saepe irreparabilis & perniciosus: si enim e. g. colicam inflammatoriam habeas pro biliosa, hepatis
inflammationem cum vomitu, item vomitura aeruginosum ob inflammatum ventriculum, aut pressum inflammatumque eneephalon , pro
materie turgente, qualis & quantus nascitur errori Nemo denique chronicis morbis bene medebitur, nisi simul acutorum curationes
Haee cum ita se habeant, mirabatur MOLBus multorum levitatem in addiscend. & exercenda medicina, ut mallet potius nullam,
65쪽
' medicos, ut olim Roma, se orti universo pulsos, quam tales qui in tam ancipiti negotio tam perfunctorie Versantur.
Primo in limine magna dissicultas occurrit, nempe agi ista a plurimis quaestio, quid sit febris. Quidam febris naturam p6suere incal νί praeternaturalia Verum tamen non Omnem qui praeter naturam incaluit, febrire diues; qui cursu, loquela lintensiori incaluit, num ideo febrii P adde & hoc, quod febres quae dam observentur, ubi calor, si aegri corpus contrectes, aut thermometro eX plores, naturali major non est, etsi aeger uri se vehementer asserat. Sed etiam id notandum, per- sepe nec ab ipsomet aegro calorem naturali majorem sentiri, nec ab adstantibus ; quinimo febres dantur, cum continuae, tum intermittentes, quae solo frigore, nulloque calOre se produnt. Videtis, quam neque frigus praeternaturale flabris ideam adeurillam eX primat, cum hoe symptoma pluribus equidem febribus, neutiquam tamen cunctis inst. Alii mutationes pulsuum varias, & praeternatura- Ista assumpserunt pro febre definienda; verum
66쪽
non in reqnentes eae febres sunt, quae pulsantem arteriam ne hilum turbant ; aegrique subinde ex febre pereunt, pulsibus bonis ad speciem. ui functiones laesas, lassitudinem, alternas caloris frigorisque vicissitudines pro febris idea assignant, in easdem ubique dif-sieultates impingunt. Nullum omnino dari symptoma eximmo, quod & omnem febrem comitetur, & solam , & semper. Nihilominus, etsi febris definitionem logicam, & adaequatam nullam habemus, habe-
mus tamen ejusmodi descriptionem, quae medicum ad aegrorum lectos accedentem haud diu incertum teneat, an praesens morbus ad febres, aut ad morbos non febriles pertineat, Si enim videas sine manifesta causa calorem animalem auctum, pulsum e consueto ritu abludentem , atque laesam aliquam corporis
functionem, febrem adesse dicito. Praeter corporis delassationem saepe nulla alia functio
Pathologi inqnirunt in naturam ' essentiam febris; nolo itaque opiniones varias, innumerasque hyp theses enumerare, quas veterum & recentiorum ferax protulit ingenium. Adegi, cujus interest, celeb. Bur-
erit opus de febribus, in quo critica habe.
67쪽
tur harum opinionum expositio. Id solum addo: Vim animalibus insitam esse, qua se
adversos morbos tueuntur, Omnes agnoverunt;
solummodo disserebant in virium harum compellatione. Quidam Archaeum, seu quem dam quasi vitae praeiidem tutoremque statuerunt, qui irritatus adversus causas febriles insurgat. Alii animam posuerunt corpus di- Versi modo modificantem. Alii hanc vim ex mechanicis conabantur explicare. Sunt hae illae medicatrices naturae vires, seu Hippocratis Natura medicatrix morborum. Designa-tur non inepte per Hallerianam sibrarum muscularium, quae cordi & arteriis inest, irritabilitatem. a) uodsi igitur a causa finali febrim velis describere, erit ea, juxta Sydenhamum, salutare conamen naturae, sese abaliena quadam , & inimica materie liberare conantis. Aut paucis : affectio vitae conantis
mortem avertere. a) Illustr. Baldinger de irritabilitate Halleriana. Celeb. Gruner Diff. de irritabilitate.
Sequitur inde gravis regula in sobrium
sanatione observanda, scilicet ne omnem se-brem damnes, sed eadem utaris in emolumentum aegri. Non ergo mox vena tunden, das
68쪽
56da, non statim ad arma clamandum, ubi motus febriles observaveris. In cura autem febrium aut breviori methodo , & per compendium causa est auerenda, contra quam febrilis motus insurgit; aut
negotium hoc ipsi febri est relinquendum,
quam tune moderari & dirigere oportet, ut mediante febre scopum propositum obtineamus, scilicet irritantis causae ablationem : OX-emplum hebemus in festuca per artem eXOmpla , aut relicta, & per suppurationem eliminata. Hinc notio habetur methodi directae,& indirectae. uaeritur jam, quandonam oporteat febrim directe oppugnare, vel vero eadem Utitanquam auxiliatrice & mediatrice P qnaestio momentosal en responsum. Indages in causam labris materialem, in id, quod natΗra adgreditur, & amoliri conatur eκ citato hoc motu labrili. uod si videris ejus naturae, seu causae materialis indolem, & sedem ta- Iem esse, ut tuto ipse faciliori methodo , &citra ambages eam possis removere, remo-Veas ; secus vero totum negotium febri coninmittito, ita, ut eam solummodo contineas
antra justos limites. Res exemplo clarescet evides febrim ortam ab ingluvie, saburra ran-
69쪽
cida, vinosa in uno homine, in alio vero
febrem ortam ab aliena materie, minutiori. bus vasculis impacta, rheumatica, arthritica.
In primo homine causam morbi materialem febri non committes, sed tu ipse illam emesi, catharrsi ejicies'; in altero febrim solummodo ad moderamen rediges, cum tibi nulla direct a potestas sit in materiem subtilioribus vasculis impactam, hinc tanquam bono instrumento uteris ipsa hae febre; videbis, ne eor'peat , ne exorbitet , ne aberrest. Inde etiam patet, medicum vere esse Naturae ministrum, eumque debere medendi rationem edoceri ab ipsa natura. Celebris est alia, a veteribus praeeipue, agitata quaestio; an scilicet praeternaturalis cujusdam humoris conditio , seu is copia, aut mixtione , aut heterogenearum particularum additamentis peccet, febrem proxime producat, ut ergo alias febres a sanguine, alias a bile , a pituita iterum alias oriri existimaverint. Displicet haec sumorum pathologia nostrorum temporum medicis, qui non in humoribus , sed in solido Moo, cui & sensus &motus inest, nempe in nervis, omnem se-bris causam esse volunt. Fatendum sane . errasse veterea quodammodo, eum stimulum febri-
70쪽
sebrilem aut in humoribus praeexistentem, aut posthac in iisdem evolutum posuere, praeter- habita solidarum partium in stimulum febrilem reactione. At nihilominus illud certi stimum est, nostros humores, cum evidentius praecaeteris febrium effectibus, de perturbata eorporis animalis oeconomia nos admoneant, ob
id ipsium non soli im ad dignoscendos, sed etiam
ad persanandos morbos, maxime idoneos haberi. Patet asserti hujus veritas regnante Epidemica febre . quae ad humores mani senius pertinet, febre nempe biliosa. Non equidem nego, & solidas partes a febrili stimulo, ab humore biliformi aut copiosiori aut acri facto, assectas esse ; id tantum Volo, cum id , quod in humoribus praeter naturam est , ct sensibus vehementius percipiatur, atque determinatu facilius sit , humorum vitia dignoscendis febrium generibus inservi , medicosque in medendo diripere. Dabo id quoque , in solidis partibus omnium primo febriles motus suisse productos p patet tamen, mox
etiam in humoribus praeternaturalem orituram esse miseelam, qua fit, ut hum0r quicunque praeter naturam constitutus, novum sit febris irritamentum , quod etsi messiate tantum fe-hrilem stimulum constituat, expelli nihilomi.