Caii Plinii Secundi Historia naturalis ex recensione I. Harduini et recentiorum adnotationibus

발행: 1831년

분량: 649페이지

출처: archive.org

분류: 역사 & 지리

521쪽

sanat, Dactae incoctum sabae, atque ita in cibo sum. 8 ptum, donec sanitatem restituat. Facit et somnos, atque in totum rubicundiora corpora. Venerqm quoque stimulat cum coriandro viridi tritum, potumque e mero. Vitia eius sunt, quod oculos hebetat, instationes facit, stomachum laedit copiosius sumptum, sitim gignit. Caetero contra pituitam, et gallinis et gallinaceis prodest mixtum sarces in cibo. Iumenta urinam reddere, atque non torqueri tradunt, si trito

natura tangatur.

x XIV. vii. Lactucae sponte nascentis primum est genus eius , quam caprinam vocant, qua pisces in mare deiecta protinus necantur, qui sunt in proximo. Huius lac spissatum, mox in aceto pondere obolorum duum, adiecto aquae uno cyatho, hydropicis datur. Caule et soliis contusis, nsperso sale, nervi incisi sa-

Ula Celenius eespitavit. II. arida. Plin. Vas. Iv. 47. tibi haee transcripsit, in fiala eo eum di

xit. Η Ε .

Vitia. IIaee pariter Diosc. II, 82. inulti, hobolare prodidit etiam Hipp. de Dia.ia it. text. 24. U. Caelem. Vide quae diximus lib. X,

cap. 78. H. Nam . Naturae nomen pro gerit talibus usurpat, verecundiae causa.

gium ad Me voeab. tibi reeenset illos, qui era is tintur. ED. P. XXIV. Laelia e sponte nasceri ιε, est. Hoe est . silvestris, quae a sativad ,lat. Ila D. Quom. Uanc eci nomἰrae iam super;us indieavit XlX. 39. Marinam vocat Cels. Il, 2: Laelia e mari e Iiae, inquit, ius guttammi adire a Munde Ptir. gnt. Ei lil. 2 . de aqua inter euiem: Prodest etiam dictaeae murinae, quae grandia i ta nauisti . semen eum aqua polia datum. radom τεθυωαὶος est, uti die tue XXVI, 39. D tritis quoque Celsus V, 7 r Lactuca mririna, inquit, quae a Graecis etθυυαλος nominat..

glitie illud est tithymali genua. quod paralium voeant, purgationibus aplum. de quo lib. XXVI. Pliniii. ipse eius dem lib. X v I. 39 r Tifirmatam nostri

her m laetariam Doeam, alii iactu eam caminiam, ete. H. - De ea mp.

lib. dieium. Eo. P. mitia lae. Dime. II, pag. 466. hanc vim eamdem laeturae at lcestris lacii adscribit . eumdemque sere dandi modum imperati laetiae a marinae semitii Cela. IlI, 2 . H. mi. Ad hos u,ti, adhih; in alithymali stieeum Galentis ipse pro didii Σατὰ γέὐκ IlI, 2. Η - cuiae ei

522쪽

nantur. Eadem trita ex acem, colluta matutinis his mense, dentium dolorem prohibent. XXV. Alterum est genus quod Graeci caesa ponvocant. Huius soli a trita, et cum polenta illita, huice

ribus medentur. Haec in arvis nascitur. Tertium ge

nus est in silvis nascens ; isatin vocant. Huius soli atrita Cum polenta vulneribus prosunt. Quarto insectores lanarum utuntur: simile erat lapatho silvestrifoliis . nisi plura haberet et nigriora. Sanguinem sistit. Phagedaenas et putrescentia hulcera, quae SerPunt,

Eodem. Idem fere de lithymalo Dioseor. iv, 65. II. XXV. Quia Graeei esopon Moeant.

Quod Graeei oesopon, oisorrctv vocant. Nimirum aureo turgentem, απο τρυο -υ του ὀπόυ. Alii, απο α rc . id est, unc Hr c, ναι ὀπου , ασοπovdietam volunt, quod meeo sit ob amarorem ingrato di id qliod mihi placet. Alii a verbo ασαι implere,asopon , quasi aureo lae eo plenam, δiciam malunt. Laetura Dorroc. id es .e δης, sive ortou mstri , e divia sit. Esseis ossicinarum, quae solia habet profundissime laetniala et incisa. Pro laetuea silvestri pingit Dodonaeus. DAL. - Graeei e snpon. Sie libet omnes Eliam NSs. tum hoe t eo, tom huius loel indiee. Daleeampius

oesopon legit: sed in ea viace nugari eum Hele Salmasilis admonuit, noli. in Solin. p. 258. II. - Caravon. Sic Chini. Vet. ap. Dal. serapon. Cron. Etal. ante Hard. esomn. ED. P. Tertium. Laetueae videliceti quom mine nune eomprehendiantur genera her harum omnia, quae laeteiam sveeum sundunt. Nane porro isa in .

quam in silvis nasei Plinius admonet, silvestrem Intelligi ab eo perspicuum

est, atque adeo diversam ab ea qua in elores uti consuevere i haec enim saliva est, uti mox ex oethasIo do iseebimus a quod Salmasium sugil, loe .

mitis folia Dila, ete. S;e DIose. II, 2 6, nee paulo etiam expressius Galenus de simpl. med. Facult. lib. VI, pag. 47s. II. rario. Isali nimirum sativa. ori.

has lib. XI. sol. η99, post Diosc. II.

2 5, et Galen. de Fae. simpl. med. VI, pag. 379r tintis sati hirga est, quia gingendis lariis inferiores in turriotia plantagitiis hMer, pinguiora trimen, et nigriora. Su estris Mero isatis se Milone similiae folia laritum hiabelmaiora ad laemeae fodio m similim.

Einem , ete. De isali plura dieemus XXII, 2. Silvestris leonem exhibet Dodonaeus pag. 79. Salivae idem . otia litis in Ohs. p. 489. H. - aris

quod Hilum Mocant; a. erat ... nisi

523쪽

C. Pia ΝΠ NAT. IllST. sanat: item tumores ante suppurationem. Contra ignem

sacru in radice vel soliis prodest; vel ad lienes pota. Haec propria singulis.

XXVI. Communia autem sponte nascentibus; candor, caulis intecdum cubitali longitudine, et ipsi, et sotiis scabritia. Ex his rotunda solia et bye via haben

tem sunt qui hieracium vocent, quoniam accipitres scalpendo eam , succoque oculos lingendo , obscur,tatem, quum sensere, discutiant. Succus omnibus candidus , viribus quoque papaveri similis: carpitur per messes inciso caule, conditur in fictili novo, ad multa praeclarus. Sanat omnia oculorum vitia cuni Iacte mulierum: argema, nubeculas, Cicatrices, adinstionesque Omnes, praecipue caligines. Imponitur etiam oculis in Iana contre epiphoras. Idem succus

Via. Et itali quoque silvestri hane

vim attriuisit Dioscor. loe. cit. XXVI. Commiania. Iliae est, silvestribus , si perius expliealis. De sati. is inserius. H.

si aeria rhetariae rigeia diei vir. ni is Merraei . .. Ivitis Meltica si Dariea. Et tit. 4 , ad oeulorum ealiginem ra Dietini aquilam, quum in alium volare voluerit, prospicere rerum Naturas, lactucae silvatieae solium evellere, et sueeo eius sibi oculos iugere, et maximam inde elaritatem neeipere. Herbae igitur lacturae silvat irae succium euin vino optimo vetere. et melle aeapn , quod sine sumoecillecitim est. mixtum in ampullam vitream condito, et eo ularis: stim-mam medietriam experieris. v Iliae

leeam pius italelligi di nos ambusta nisi de iis paulo post sermo sciret γ, loesi, adustiones a servente aqua vel igni saetas. De his enim Theod. Pra- scian. I. 7 I De tis ione eolidae, MA

Contria epiphoras. Eni οφα, ocula Praecipue morbus est, qui si ab inse

524쪽

nlvum purgat, in posca potus ad duos obolos. Serpentium ictibus medetur in vino potus. Et solia, thyrsique triti, ex aceto bibuntur. Vulneri illi nun-

tuo maxime contra scorpionum ictus. Verum Contra

phalangia commixto vino ex aceto. Aliis quoque venenis resistunt, exceptis quae strangulando necant, aut iis quae vesicae nocent: item psim mythio ex pto. Ιmponuntur et ventri ex melle atque aceto,

ad det Patienda vitia alvi. Virinae dissicultates, succus emendat. Crate vas eum et hydropicis obolis duobus in aceto et cyatho vini dari iubet. Quidam et e sativis se olligunt succum minus evicacem. Peculiares earum vires partim iam dictae sunt, somnum faciendi, Venerem quo inhibendi, aestum refrigerandi, stomachum Purgandi, sanguinem augendi. Non paucae restant: quoniam et inflationes discutiunt, ructusque lenes faciunt. Nec ulla res in cibis aviditatem incitat inhi

betque eadem : in causa alterutraque modus est. Sie 4 et alvum copiosiores solvunt, modicae sistunt. Lentitiam pituitae digerunt, atque ut aliqui tradiderunt, sensus purgant. Stomachi dissoluti utilissime adiuvan-

morum Inssuxu atque ἔmpressἱone. Is qtium eaelera memhra Obsidet, pariis in quam si impetus ingruentia humoris semper Domen adiicere consuevit Noster. ventris scilicet aut titeri, aut testium epiphoras apsellandri. Ila D. Idem mceus alom ptimat, in Posca Polus. Diose. loe. eit. Καθα οει δέ μεet'oξυκράτου παθεὶς o onoc Mois tititiis oris, , υδατ di κατα κοιλιαω. IIa n. Serpentiam. Diosc. loe . eil. Seoris piontim. II an. i. m. Diose. l . eit. iisdem .ertiis. IIann. Poetiliares. Lib. XlX, 38. Ius quoque laetitisti e doles complexus est Dio,e. II, 65 et 466. HARD. Pigandi. Immo , rMoriam Q. Si machieis salivam laetueam cruda prodesse tradidit Dioscorides. D L. Neo ia a. Forte . neo stia res. II. - Sie ex NM. et eod. Hard. Gron. et al. ruratis e tinea Dotant, conecteriones adis,ant. C dilares ipsae nequa iam faetant. Nec tilia , ete. Εω.

In eatisa. Vtrumque praestat. pradi erso sumendi modo. Baan. S. natis. Sie paulo ins cap. 34, bra sicae esu sensus purgari dicit.

525쪽

tur: in eo usu et oxypori obolis asperim tem addito dulci ad intinctum aceti temporantes: si crassior pituita sit. scillite aut vino absinthi te: et si tussis sentiatur, hyssopite admixto. Dantur coeliacis cum intubo erratico, et ad duritiam praecordiorum. Dantur et melancholicis candidae copiosiores, et ad vesicae vitia. Praxagoras et dysentericis dedit. Ambustis quoque Prosunt recentibus, priusquam pustulae si ant, cumue salo illitae. ΙΙ ulcera etiam, quae Serpunt, Coercent, initio cum aphronitro, mox in vino. Tritae igni sacro illinuntur. Convulsa et luxata caulibus tritis Cum polenta ex aqua frigida leniunt. Eruptiones papularum, ex vino et polenta. In cholera quoque coctas patinis dederunt: ad quod utilissimae quam maximi caulis et amarae. Quidam lacte infundunt. Deservefacti hi

caules et stomacho utilissimi traduntur: sicut somno aestiva maxime lactuca, et amara lactensque , quam meconidem vocavimus. Hoc lac et Oculorum Claritati

o pori. Laetueἰs, inquit, aloma elii adiuvantur , cum Oxyporo , quod

boli mensura eapiatur. cuius aspe.

ritatem addito passo γλκεῖ, dulei

mitigant ad intinetum aceti. Si eras. aloe pituἱia in stomaeho videbitur, non Oxyporo duleibus edomito, sed scillite aceto. ut absinthile vinolitendum eum laetueis. οξυπορα dicebantur , quae aceto eondita ad in. tinelus servabantur. Apud Colum. XlI, e. postremum inseribituri Mo retram cae oriam, vel ut alii, oxm

conditi laeturas aueior est Diose. II,

4 65; oxymelile Plin. XIX, 38. II.

Praeeordiorem. Hypochondriorum, lienis, et hepatis. D L. Eruptiones. Quae Graeei ἐξαυθη-ματα. Plinius nunc papulas, nuti eruptiones pituitae voeali tubercula videlieet, quae ieiunae salivae de

stieatione eurantur. Papulis eulἰs exasperatur, et rubet, leviterque roditur. Celsum vide, V, c. postrem ,

iii da Putilis. IIaan. Quidam. Quidam eum laeto in .sutiduni elysteribus. B. - Gere. Vet. apud Dal. et Ch. laeti. ED. P. Somno viriliDa. Sie ex MSs. emend Ilard. eons. MSS. et Cliim. somno sa ii Gr. et al. FD. P. Quam me nidem, ete. Nκνωγις vero silvestris est et deseripta a me in Bolanteo. Amaro gustu, et papa veri viribtis esse prorsus similem Dio-seorides ait. ἔdeoque nonnullos suc-

eum etias lacteum me nitici permiseere. Inde meeonix eognominata est.

Vide supra lib. XIX, rapa s. DAL.

526쪽

cum muliebri lacte utilissimum essu praecipitur, dum tempestive capiti inunguntur. oculorum quoque vitiis. quae frigore in iis iacta sunt. Miras et alias invenio laudes: thoracis etiam vitiis prodesse, non secuS quam abrotonum . cum melle attico. Purgari et seminas hoc cibo. Semen salivarum Contra Scorpiones dari. Semine trito ex vino poto et libidinum imaginationes in somno

CompesCi. Tentantes aquas non nocere laetucam eden

tibus. Quidam tamen frequentiores in cibo ossicere claritati oculorum tradiderunt. XXVII. viii. Nee beta sine remedio est utraque.

Sive candidae , sive nigrae rudix recens , Et madefacta , suspensa laniculo, contra Serpentium morSusessicax esse dicitur. Candida beta cocta, et cum allio CPudo sumpta contra tineas: nigrae radices ita in aqua coctae, porriginem tollunt; atque in totum enficacior esse traditur nigra. Succus eius capitis dolores veteres, et vertigines: item sonitum aurium scdat,

insusus iis: ciet rarinam. Medetur dysentericis iniecta, a Et morbo regio. Dolores quoque dentium sedat illitus

- β Leonidem Doearimus. Lib. IX, 37. Maiis e atrae lactucae et amarae genus . erat nomen est a laetis sopor seri eopia. Laudat eam Galenus νατα torreυc. VIM . A, p. 577. u. me Ino et o lor. cliarissati, ele. Diose. II, p. 4 66. II ann. O lorum. Ad l onibus sorte ex frigore, quas arriκα eu eo loeci appellat Dioseor;ges. II. - Diam remis

Pentae.... O lorum. ete. vet. apud Dal. ea quum te 'ilis intinguntur , Omlortim quoq- , et e. ED. P. Tentanees. Aquas quae sensum te .rebrumqua lenient . quales memia

ederae, inquit, eram Berae nigrae aueco tristina et rem etiam aurioias an fiandis 1 ilia Inmen vi et riai reneristicetim misceas.... Mentosirialem et .

ierestris eum aqua betam auram con-

527쪽

Succus; et contra serpentium ictus valet, sed huius radici dumtaxat expressus. Ipsa vero decocta, pernionibus occurrit. Albae succus epiphoras sedat, fronte illita: aluminis pauco admixto, ignem sacrum. Sine oleo trita licet, adustis medetur. Et contra eruptiones papularum, coctaque eadem contra hulcera quae serpunt, illinitur: et alopeciis cruda, et hulceribus quae in Capite manant. Succus cius cum melle naribus inditus caput purgat. Coquitur et cum lenticula addito aceto, ut ventrem molliat. Validius cocta fluxiones stomachi sistit et ventris

dictim et foliorum perniones folia mitigat. NABD. Auae sti tis, etc. De utraqua id Diose. Daisc. - Auae. Plin. Val. I, 44 Ad oetitorum dolorem: Aesia algarrisa fronti imponitur. H. - Paulo post aluminis p eo admixto non ita Dequenti dicendi sorma. Vet apud Dalee. citamina pauco admixto. ED. P. Ignem. Ilute medendi saeuitatem utriusque helae radiet Dioscorides adiudieat, II, 449. H. .,ine oleo. Forte rectius , sine oleo Dira elixa . Nam Theodor. Priae. I, T : De tistione eulidae, Nel ignis r

Diosc. l. e. H. Alopoeiis em . Sealpello prius vellieatis. D L. - Et alopeeiis. Dioscor. l. e. et Plin. Val. Iv, 3 0. H.

Comitia . ete. Citium eum Veleres etευτλονακηυ dixerunt. D L. Vt Dentrem molliat. Vt uenirem ais at. Diose. Ille Plinius in medietnae praeceptis parum exercitatus. D. ITE. Alba nimirum heta quae mollit alvum i ut dos est nigrae contra in ria , sistendi: Diose. l. c. Τευτλου δνσ- σου ἐσris, Is eta ris μέλαν πια et ικω- τερου κοtλιας συυ φααs i Mis ' ναὶ μῶλλου ἡ ριζα - δε λευκον, ευχοniov. Mart. lib. III, ep. xcvi : Pigroque innot mm intilites betas. Inimia aec satione hoe loeo Daleeampio, Plinii famae notam inurit, quem rei medi- eae fuisse rudem ait: quod eonvicium quidem quum ingerit, suam magis iv,eiliam prodit. II. Validitis. Vi brassicam eonstat tolerauelores, quemadmodum dieetur α34, non percociam alvum solvere, his coctam sisterer idem et iti bola seri indieair ut non per cla ventrem molliat, validius eoeia sistat. Quare sie et Celsus aeeipIendus est,

qui lI, 30, inter ea quaq ventrem

528쪽

LIBER XX

XXVIII. Est et bota silvestris, quam limonion vocant, alii neu roides, mullum minoribus tenuioribusque ac densioribus soliis, undecim, saepe caule lilii. Huius solia ambustis utilia, gustantium os ad Stringunt. Semen acetabuli mensura dysentericis prodest. Aqua et e radice coctae maculas vestium elui dicunt,

itemque membranariam.

XXIX. Intubi quoque non extra remedia Sunt. Succi R eorum Cum rosaceo et aceto capitis dolores

lenit: idemque cum vino potus , iocineris, et vesicae;

adstringunt, lentieulam ad seri, euibeta adiecta est, brassi eamque bis

Oetam. II.

XXVul. urit ei. Haee iisdem verbis Oribaa. lib. Xl, eap. 204. OribasIo Dioscorides praetuli, IV, 46. Pingitur

a Malii toto λειμ ustos, seu vlυροειδες in Diose. IV, p. 980, qtiale in horto Begio observavimus. Mis υιου porro aetio voeilari, quod in pratis nascitur, ut Diose. ait, i. missis. Libri haeienus editi. tindecim Mepe eaia tim. Repugnat ipsa plantae natura, quam xios in horto Regio vidimus i ipseque Dioseorides, qui ex nescio quibus

sontibus eommentatus est, et ea quae

vertim tentiiora et minora . decem aug

narum elui sordes ail aqua ea, in qua cum sua radice coela beta sit. II. XXIX. Attili. Intubus vel intubum Latinis, genera duo compleetitur: saliviam, sive serint et eichorium. quod silvestre, sive erraticiam. H. Meetis. Plin. Val. ad verbum, IV, de intubo. H. Idemque. Plin. val. l. e. Beoris et υesteae υilia in tibin etim bino harasitia emendat. Theod. Prise. II, pari. 2, e. 4 3 r In ga frequenter eomestia semper hepatiem itiν l. II. - - lam. Ita MSS. Omnes, quos vidimus, quali indita appellatione ab ambulando, qua satis apte eo renit climaltera erratiei intubi nomene talione. Iid. m iam. n libri in itidice, Amδι- in Ceis. II, 30. Dei intistia , Nelom heia , non semel. Est eiehorium silvestre, sive pieris Dodonaei. p. 624.

529쪽

et epiphoris imponitur. Ei vaticum apud nos quidam ambulani appellavere. In Aegypto cichorium vocant, quod silvestre sit. Sativum autem serin, quod est mi

nus et venosius.

XXX. Cichorium refrigerat. In cibo sumptum et illitum collectiones , succusque decocti ventrem solvit. Iocineri, et renibus , et stomacho prodest. Item si in aceto decoquatur, urinae tormina discutit. Item morbum regium e mulso, si sine sebre sit. Vesicam adiuvat. Mulierum quidem purgationibus decoctum in aqua adeo Prodest, ut emortuos partus trahat. Adiiciunt magi, Succo totius Cum Oleo perunctos favorabiliores fieri, et quae velint, Acilius impeti a Pe. Quod quidem propter singularem salubritatem uti qui chreston appellant, alii pancration. XXXI. Et silvestre genus, alii hedypnoida vocant latioris solii. Stomachum dissolutum adstringit cocta; Crudaque sistit alvum; et dysentericis prodest, magis

Cum lente. Rupta et convulsa utroque genere iuvantur. Itona quibus genitura valetudinis morbo est luat.

XXXII. Seris et ipsa lactucae simillima, duorum

In Aeg) plo. Errai Ieum Mitieel illitii genus, de quo dictum proxime. Ita Calenus de Fae. at inpl. med. VIII,

latioris solii, apud Dodos. pag. 623. Quod in cibo sumplum tinuosiorem

ultimam, suavioretiique saeiat, id apud Graeeos nomen inruenit, πυοις. II ED. Genitti . Genitale semen. u.

530쪽

generum est: silvestris melior. Nigra ista, et aestiva; deterior hiberna, et Candidior: utraque amara , StOmacho utilissima , praecipue quem humor vexat. Cum aceto in cibo refrigerant vel illitae; discutiuntque et alios, quam stomachi. Cum polenta silvestrium radices stomachi causa sorbentur : et cardiacis illi nuntii e

super Sinistram mammam Ex a Ceto. Omnes hae et po

dagricis utiles, Et sanguinc in reiicientibus : item quibus ges nitura fluat, ulterno dierum potu. Petronius Diodotus, qui Anthologoumena scripsit, in totum damnavit serin multis modis arguens. Sed aliorum

omnium opinio resistit.

XXXIII. ix. Brassicae laudes Iongum est ex Sequi, quum et Chrysippus medicus privatim volumen ei

lense. IIaee duum generum, Dioscor.eliani auctore, est, II, 360, quanquamas diversas discriminis notas asseri. De vocis huius seris intelleeiti vide Ga len. de alim. Fae. II, 4 . II. Delerior. Quae a similitudine Ia-'eiuea , alba lacluea a Plinio Valeriano dieitUr, eo quem mox asseremus Ioeo. S.lvestris eadem appellatur, quod est, ut ait Diose. angustiore solio . et amariore. H. Quem. Ita NM. B. Coth. ete. In

ligi hoe loeo de hei. II. Cum polenta. Cum sarina hordea

sere verbis Didyinus in Geop. XX, 28. Plin. Val. III, mi Graia eis sa

nandis: Metti a auiae nomen euseriar quae trita et imposita miammae sinistrae. magnisce ati rem minuit.

Cardiaetis dieitur, qui morbo laborat eardiaco. Ait autem Cels. III, 49, ea laeum morbum aliud nihil esse . quam nimiam imbeeillitatem corporis, quod, alomacho languente, immodico sudore digeritur. Καρδίαι Veteres stomaehum appellabant, id

est . os ventriculi. B. Alterno. Si alternis diebus sumatur. Didymus in Geop. l. e. Aesionποῖκα c ἀώρε λιμώrατος, εἰ παρα lii Is n

Perronitis Diodoltis. qui Antholo sotimema acripsit. Λυθολογουμt,α sie enim NSs. R. colli. ei Chim. Dcin, ut libri editi, antile mena , hoc est,sorilegia. U. - Praeerat emendationi Pinlianus. ED. P. XXXIII. Qtitim et Chres ms me

seripxit haee Pliti. Val. de ne med. IV, 29. Ila D.

SEARCH

MENU NAVIGATION