P. Aerodii Andega. I.C. Decretorum, rerumue apud diuersos populos ab omni antiquitate iudicaturum, libri duo qui ad formam Digestorum & Codicis Iustinianei redacti sunt, item usui forensi ac moribus Gallicis accomodati. Accedit tractatus de origine &

261쪽

vs DECRETORVM LIa1R ILduci.Quinimo quod iam Petilii magis allatrare magnitudini Scipionis, quam veris criminibus in eum agere viderentur, & magis a M. Catone inimico Scipionis comparati, quam sita sponte accusare: T. Sempronius Gracchus, cui veIinimicitiae cum P.Scipione intercedebant, ita decreuit. Se P. Scipionem priusqua redisset,acc fari non passurum. tum quoque ubi venerit, si se appellasset, auxilio ei futuru, ne caussam dicat.

Ad id fastigium rebus gestis, honoribus Populi

RO. P. Scipionem Deorum hominumq; consensu peruenisse,ut sub rostris reum stare,& praebere aures adolescetium conuitiis, Populo Ro.magis deforme quam ipsi sit latur u. Hoc nominea Senatu gratiae ingentes T. Sempronio actae sunt, quod Rep. priuatis simultatibus potiorem habuisset. quo facto iudicauit, omnes aeque legibus accusari posse, non aeque inter reos diu retineri posse. .'

Ι II. Ex Tito Liuio, ibidem. Valerio Maxi mo, lib. Qu. cap. I. & Aulo Gellio, lib. v I r.

, cap. XIX.

I D sere semper in consessis, iudicatis & custo- sdiedis reis obseruatu est, ut qui in aliqua dignitate positi essent, hi ne vinculis publicis continerentur. Haec enim tota res, vel pro criminis

quod obiicitur, qualitate, vel propter honore, 'aut propter amplissimas facultates, vel pro innocentia personae, vel pro dignitate eius qui accusatur, aestimari solet. Itaque ciun L. Scipio Asia-

262쪽

Asiaticus, P. Africani superioris frater, de P culatu a Q. Terentio Praetore damnatus esset, quod plus ab Antiocho, ut comodior pax et daretur quam in aerarium retulisset, accepisse diceretur:vel θt Aulus Gellius aio M. Minutius Augurinus Trib. pleb. multam ei irrogasset, &iudicatae pecuniae satisdare non posset: Plaetoreum in vincula duci iussit. P. Scipio Africanus

fratris sui nomine Tribunorum collegium appellauit. Petebat ut virum consularem, triumphalemque, a Collegae vi defenderent. non id tam Corneliae geli, quam urbi Romanae erubescεdum, L. Scipionem virum clarisiimum in carcere, inter fures nocturnos & latrones pati esse: ibi in robore & tenebris expirare: nudum ante carcere deinde proiici. Aduersus ea Grei

lius Praetor, siue ille fuit Augurinus, rogationem Petilliam ex Senatusconsulto, & iudicium de L. Scipione factu recitabat. se, nisi referatur pecunia in publicum,quae iudicata sit, nihil habere, quam ut praehedi iudicatum, S in vincula

duci iubeat.neque aliter contineri lege X I I. tabularii. Octo Tribuni cognita caussa ita decre-

uerunt: Quod P. Scipio Africanus postulauit

pro L. Scipione Asiatico fratre, cum contra leges, contraq; morem maiorum Tribunusplebis hominibus accitis, per vim,inauspicato sententiam de eo tulerit, multamque nullo exemplo irrogauerit, praedesque eum ob eam rem dare

cogat: aut si non det, in vincula duci iubeat: ut eum a Collegae vi prohibeamus. & quod contra

263쪽

rro Dac RETOR vM Lr in II. Collega postulauit, ne sibi intercedamus, quominus suapte potestate uti liceat: de ea re nostrum sententia omnium data est: Si L. Cornelius Scipio A siaticus Collegae arbitratu praedes dabit Collegar, ne eum in vincula ducat intercedemus.s eius arbitratu praedes no dabit, quin minus Collega sua potestate utatur, non intercedemus. Ergo cum Augurinus Trib. pleb. L. Scipionem praedes non dantem praehendi & in ea cerem duci iussisset: tum Tiberius Sempronius Gracchus Tribun' plebis, licet P. Scipioni Africano inimicus grauis, ob plerasque in Remp. dissensiones, esset, iurauit palam, in amicitiam inque gratiam se cum P. Africano non redisse: atque ita decretum ex tabula recitauit: Cum L. Cornelius Scipio Asiaticus triumphas; hostium Duces in carcerem coiectauerit , alienum vide tur esse a dignitate Reipublicae, in eum locum Imperatorem Populi Ro duci, in quem locum ab eo coniecti sunt Duces hostium. Itaque L Cornelium Scipionem Asiaticum a Collegae vi prohibeo.

I. Ex M. Varrone,lib. r Ir r. de lingua Latinac Ciceron pro domo sua: S Plinio de viris il- 6 lustria

264쪽

AD LEGEM IvLIAM MAIEST. 23Ilustribus, aliisque infinitis auctoribus. AEOMMvNE hoc fuit Romae iudicium in

eos qui xUnum appetisse dicerentur, ardes eorum publicari & euerti. Spurii inlii regnum affectatis domus est complanata, Populo iudicate:& AEquimelium area dicta est. ipse a Se uilio Hala,iussu atq; imperio L. Quintii Cincinnati Dictatoris interfectus est. In Vacci pratis,domus suit M. Vacci, quae publicata & euersa est, quo facinus illius memoria & nomine loci notaretur. M Manlius clim ab ascensu Caputolii Gallorum impetum repulisset, ideoq; C pitolinus,&a suis omnibus ciuibus Patronus appellatus, ac farre donatus esset: non fuit contentus beneficii sui gloria. Cum primum suppressisse Gallicos thesauros argueretur, & addi- ictos propria manu liberare:regni affectati suspicione in carcerem coniectus, Populi consensu liberatus est. Sed rursus in eadem culpa, &gr uius,cum perseuerasset, regnum appetisse est iudicatus. damnatus, & de saxo Grpeio praecipitatus est. Ergo & domus eius euersa, duobusque lucis conuestita visa est quondam. bona pubicatassint. Gentilitas eius, Manlii cognominebit rauit, ne quis postea Capitolinus vocaretur. M. Flaccus, quia cum Caio Graccho contra salu . tem Reip. fecerat: & Senatus sententia interketus' eius domus diruta &publicata est: in qua porticum fecit aliquanto post Catulus de manubiis Cimbricis. Sed & macellum a Macel

265쪽

αν Dac RETOR vM LI aER ILIO dictum est, cuius quae ii cesset antea domus, . publice suerit diruta. Gallorum assectata tyrannidis vetus supplicium ignis. II. Ex Iulio Caesare,lib. I. de bello Gallico. ORGETORI x apud Helvetios nobilissimus atque ditissimus suit. is regni cupiditate adductus,coniurationem nobilitatis secit, ut regno occupato, totius Galliae imperio potiretur. Ea res ut Helvetiis per indicium enuntiata est, moribus suis Orgetorigem ex vinculis caussam dicere coegerunt. Damnatum poenam lianc se iqui oportebat, ut igni cremaretur. Sed cum dies constituta caussae dictionis aduenisset, hominiaci bus armatis, ne caussam diceret,se eripuit. It . que ciuitas cum ob eam rem incitata, armis ius suum exequi conaretur, multitudinemque hominum ex agris Magistratus cogerent vocarent

Arierabandum, ut loquimuo sibi ipsi mortem

conscivit. Hic suspiciones atre indicia affectata tyrannidis enumerantur. Porro humaniorem esse sententiam, quα damnatorum filios innoxios seruat. νIII. Ex Dionysio Halicarnassaeo, lib. v ILI. &Tito Liuio, deca. I. lib. I I. S p v R I o Cassio diem dixere perduellionis, affectatae tyrannidis ad Populum,Caeso Fabiu i&L. Valerius Quaestores. Eum haud satis habuisse, ius ciuium Romanorum Latinis cocede re,ni hoc amplius,agri ab Hernicis adempti,pax

266쪽

AD LEGEM IULIAM MAIEs T. 233tem diuidiam Latinis, alteram Populo Ro. dia uideretiitcni legem Agrariam proposuisse inco-sulto Senatu, & collega suo Proculo Verginio . non approbante,nedum maiori parte Pleb1s.Vt comoda utilisque lex ea fuerit:tentasse nihilominus suam hanc unius facere munificentiam atq; liberalitatem, quae totius Senatus omniumque, magistratuit esse debuerit. Iussisse, multitudinis sibi conciliandae caussa, ut pro Siculo frumento pecunia accepta,Populo diuideretur. Pestiletibus istis muneribus viam regno fieri, largitione periculosas libertati opes ab eo strui. denique ne iam coniecturis agatur ei pecuniam Herniacos Latinosque contulisse: pro Coridano duce, Cassium parari. I ac probe instructa accusatione, Populi iudicio damnatus, de saxo Tarpeio deiectus est.ardes eius publice dirutae:bona publicata sint. Sed cum de liberis eius interficiendis ageretur, durior & immanior ista sententia visa

est, parentum noxa innoxios prenu. hos itaque liberari Senatus censiuit...Non es esse lauda seueritatis aut clementiae gloria.

III L Ex Valerio Maximo, lib. v. cap. II. Dione Nicaro, lib. LXII. Plinio, de viris illustribus. I s libera ciuitate nihil unquam committedum

est, quod praeter morem maiorum esse videaturiminimeque sunt prae aliis omnibus capiadi honores insoliti, ac praeter modum. quia caeca

haec gloriae cupiditas, aliquid de se plusquam dociue sentientis, coniecturae atq; suspicionis ha-

267쪽

Is non tam adeo quod praeda Veiis domitis iniaque diuisisse videretur, quam quod albis equis praeter morem in triumpho usus esset:a L. Apuleio Tribunopi. accusatus, Populi suffragiis in exilium actus est. Ardeam concessit. Verum alia quid tantis in Remp. Furii Camilli beneficii concedi poterat. itaq; Populus Ro. hac damnatione cum nimium Iura tuetur, ingrati crimen non euitauit. Ne priuati ex nimia potentia aliquἰd tandem contra communem libertatem suscipiant, Athenis legem de

ira με, Syracusis de Petalismo latam esse. V. Ex Diodoro, lib. X r. TYNDARI DE s inter Syracusios nobilissimus

ac potentissimus,uiam muniens adussirpandam tyranidem:pauperes aere dirutos, atque infimos quosque, specie misericordiar alebat, sestentabatzsed eo certe animo, It eorum opera ad regnum occupandum fideliter uteretur. Re ind cata & cognita,quia regnum affectasse probaretur, capite damnatus est. At cum a Iudicio in vincula duceretur, qui ab eo ali ac nutriri consueuerant, postquam stipato agmine eos adorti sunt, qui reum duceret: conuenere primores csevitatis,istosque omnes seditioses, ac rerum n uarum cupidos, simul cum Tyndaride ad supplicium rapuerunt. Caeterum quia Syracusant f

pius iam in ea pericula incidissent, multosque stimularet indies ambitio ac ibido occcupandae

268쪽

tyrannidis qualem Athenieses legem de Ostra-cismo tulerant, & ipsi de Petalismo tuleruntari Diligentissima ratiOpericulose coluratis suis adae. VI. Ex Xenophote, lib. III. rerum Graecarum. AC IN AD ova insidias strui aduersius Agesia lau atque Rempub. Laced montorii, ad Ephoros delatum est. Igitur ab indice tota coniuratione perspecta:&vbi post diligentem inquitationem vera sibi afferri existimarunt: censuere non paruum concilium quod appellabant) sed

omnes seniores conuocari oportere. Hi decreuerunt,Cinadonem cum quibusdam validis iunioribus Aulonem mittere, ut Aulonitas quosdam cum Hilotis in Scytala descriptis, compraehenderet,& Lacedaemonem adduceret inter quos&mulierem quandam, quae cum pulcherrima eL set, Lacedaemonios omnes qui illuc appuli sient, corrupere ac peruertere dicebatur: item & tres currus Cinadoni dari, ne custodiae pedibus iter incere cogerentur. Ita enim sine suspicione ac sine tumultu, re cum iis ipsis quos secum deduceret,ab Ephoris composita,extra urbem Cin donem capi posse. illic satius esse reum in conscios interrogari, quod ii interum ignari quid de Cinadone accidisset, neque in urbe seditionem agitarent, aut certe detecta coniuratione non aufugeret. Itaque Cinadon in itinere a suis ipsius comitibus compraehensus, conscios indicauitiquorum nomina cum in urbem statim au

269쪽

Dac RETORVM LIBER ILIata essent, iussi sunt apprinendi, inter quos fuit Tisannenus vates.Habita quaestion cum Cin don nihil non confessus esset, atque interrogatus , cur tantum facinus molitus erat, nihil liud respondisset, quam voluisse se nulli Lacedaemone concedere, siue opibus siue potentia: is sociique manibus post tergum reuinctis, per ciuitatem undiq; traducti,atque flagris caesi,intersecti

sunt. Si iudicii mora,praesens periculum allatura est,posse uor xios re inter principes ciuitatissummatim ac breuia ter cognita,damnari Erinterfici,ncm expectato Populi aliorumque legitimo iudicio. Caeterum Ῥbipiar

mi sunt consci uid agendum. VII. Ex Cicerone,in L.Catilinam: Salustio: Dione, lib. x k x V I L

PATEFACTA coniuratione Catilinae, quae contra Rem p. sust ta esset, imprimis mand tu est Consulibus Ciceroni & Antonio, videret ne quid Resp. detrimenti caperet. deinde Catilina lege Plancia de vi publica accusatus,priusiquam caussa perageretur, nouo timore allato, urbe a Senatu excedere iussus: cum postea belluparare diceretur, ideoque in Manliana castra recessisse, de vi damnatus est , hostisque Populi Ro. cum Manlio iudicatus. Caeteret multitudini Senatus diem statuit, ante quam sine fraude liceret ab armis discedere, citra codem natOS rerum capitalium. De Lentulo Praetore,ubi ante om

nia magistratu se abdicare coactus est, quid de

270쪽

eo, quid de Cethego, L. Statilio, L. Cassio qui

sibi procuratione incendendae urbis depopost rat: M. Cepario, P. Furio, Q. Manlio Chilone, P. Umbreno, aliisque coniuratis fieri placeret, referri coepit. Censuit C. Iuliiis Caesar, publicandas eorum omnium pecunias ipsos in vinculis habendos per municipia, quae maxime valerent opibus: neu quis de his postea ad Senatum referret, neve cum Populo agereti qui aliter fecisset, Senatum existimare oportere, hunc contra Remp . & salutem omnium facturum . nam ut iniussu Populi in caput ciuis Romani animaduertatur, Porcia lege prohiberi. Contra II Porcius Cato, quia caetera maleficia tum persequi possumus,ubi facta suntihoc nisi prouideatur ne accidat, ubi eueneri frustra leges implorantur: nec ibi mansitetudo aut misericordia nominanda sit, quae in miseriam conuerti potest: censuit, cum eorum nefario consilio Resp.in maxima pericula venisset, hique indicio T. Vulturii & Legatorum Allobrogum conuicti confessique essent,caedem,incendia,aliaque se sceda a que crudelia facinora in ciues Patriamque parauisse: de confessis, sicuti de manifestis ierum. capitalium, more maiorum supplicium sumendum .id posse Consules sine Populi iussit,ex clausula, V ID EANT NE Q V I D RESP V B L ICA DETRIMENTI C A P HAT. Placuit D.

Syllano, placuit Ciceroni Consuli,& omnes in hanc iere sententiam. Sed & illud nominatim adiectum est, Si qua poena minus legitime exacta