장음표시 사용
461쪽
per modum es iacientis.& per modum finis. Et secundum primam conditionem mouens dicitur intrinsecum eo P mouens ei ficienter & motum, debeantes. i. si mut Per secundam uero dicitur extrinsecti, quia de ratione finis non e ita, simul sit cum his quae sunt ad finem. sertio probat Antand. proposit uni scilicetu, Deus non moveat coelum immediate aliquo metu locali seeundum Arist. sed totum per modum amati,
quia inquit Octauo Physico. probat philosophus cypotentia infinita non potest mouere corpus imme diate Deus autem habet potentiam infinitam Sc Sed ad hoe dicituria, male intelligit Atili. luia ibi loqui, turde potentia infinita ea illente in magnitudine ut sic, ut patet. t.c. S. de inde,quae potentia in magniti
dine cum agat de necessitate naturae, quia ut sic idest inquantum csi in magnitudine, no agit per intellectu, si moueret corpus immediate ageret Ae moueret secudum totum suum posse,&se corpus illud moueret in non tempore, quod implicat contradictione.Non autem loquitur Philosophus de potentia infinita ex tra magnitudinem. Immo ibidem demonstrat ut ciselum non potest moueri tempore ins nito, nisi per aliquam talem potentia infinitam, siue mediate, siue immediate, Se ide patet in hoc. I tit .e. i. Et haec de ρος- senti defensione satis. Deinde cum dicitias SS. Pluralitatem uero titionum , ex durissimas biloso. Astrologia pbia matbematurii scientiaram videsiui. astrologis, Vide i cono randum est brietum desubstantis in bimipuam,
stantia.Mluti que cim numeros,urs Pr circageometria.
Et suam quodpiares sint ediri citis seramur utiones,maniferiam etiam est bis, paparum attigeriari. p bo enim Tex. s. P Ua,m aruiuina horum iuri quodque retur. Qiscis vero hae sint,mDie quidem nos ea, quae qvidam matbrinari comm cum intelagetis gratia dicimus, ex ut aliquam deter
m raram, mente p.ralitat percipiamus. Deu cep De da padem iros ipsos quaerere decet, quaedam autem quae.
rentibus se sciuris quid praeterea,piae nunc dicta sunt. bis uideatur, qui circa haec uersamur.diligere quum utrosqM,
AN T. Pluralitatem vero lationum,iam ex maxime propris philosep ria matbemiticarum scientiarum intendere oportet ex
astrologia. Haec enim de substantia sensibili quidem sempiterna autem facit theoriam. Aliae uero de nuta fabrumia puta quae circa nutae ros, tr geometria. ago i quidem igitur pia
rustra eorum quae Ieruntur latione ani f. sum est cr m
T .c 4r. rum attingensibus Pruribus enim quam una, altrorum crurantium in quodque fertur. Sed quot sunt hae,nunc quidem π nos quae exunt maιhematicorum quidam attentionis gratia scimus,ut mete, aliqua pluralitus determinata suscipia. tur Reliquum vero .hoc quidem quaerentes ipsos oportetni laxe persuaderi. querentibus, si id uideatur praeter modo villa ab eo tractantibus. Amare qutilem utrosiquc, perpuati
Inquirit quot praedicte substantiae sint,& diuiditur in duas partes. In ptinia inquirit primo numerum motuum coelestium. In secunda ex hoc coimcludit numerum subartim mouentium, ibi. t 4
re&Qbstantia S principium. FCirca primum duo
iacit. Primo ostendit unde accipiendus sit numerus motuum coelestium. Secundo ponit circa hoc opiniones diuersas, ibi. Eudoxus quidem. Dicit ergo primo, ui pluralitatem lationum sitie motuu
ina x line propria est ad hoc inter scientias math eorroiciematica ipsa itaq; sola intereas speculatur desii, lecti v arist antia sensibili&a tema, scilicet de corpore coelesti. Alie uero scientiae mathematicae de nulla sitistatia considerant, siciit de arithmetica patet, quae est circa numero de de geometria quae circa magnitunes est: numerus autem & magnitudo fiant accidentia. Quod autem sent plures motus corporii quae - .seruntur in coelo, scilicet planetarum manifestia in dicatia est his, qui parum attingunt de scietia astrologie, stellae erra.
liuia lununiquodq; astrorii in errantium=. i. an ri seu θ. tari mouetur pluribus lationibus, de non unata dei erraritimi. Dicuntur autem plane Gaura errantia, non quia irregulariternioueantur, sed quia no senarer
seruanteaiulena figuram depositionem ad alias istes uetur D las, sicut illae adinvicein, quae propter hoc fixae din ribus -- cimii ita Quod autem sint plures motus huiusino- xibus, di astrorunstribus modis deprehenditur. Est enim aliquis motus apprehelisus a iiulgo uisu. Est&athis motus qui nodeprehediturnis instrumetis de considerationibus.& horia motuu quida coprehcduni longissimis temporibus,& quidam paruis. Est etiatertius motuς, qui declaratur ratione, quia motus stellarum errantium inuenitur quadoq; uelocio quandoque tardior, de quaniloque iridetur esse planeta direct iis quandoque retrogradus. Et, quia nopotest esse secundum naturam corporis coelestis. cuius motus debet esse omnino regularis,necessa rium filii ponere ditiersos motus,ex quibus haec irregularitas ad debitum ordinem reducatur. Quot autem sint motus planetarum nos nunc dicemusea,quae circa haec mathematici dicunt, ut circa haec reddamur attenti ut aliqua pluralitas determina ta mente concipiatur a nobis. Reliquum uero qgno dicetur,oportet ui per nosipsos quaeramus, ueler in hoc suadeamur ab his, q hoc qrunt,& si aliud
appareat postmodum Perea qua modo dicuntur ab his, alii de huiusmodi tractant.Sed, lilia in clige dis opinionibus uel repudiandis, non debet ducilio amore uel odio introducentis opinionem,sed obsinu . magis ex certitudine iteritatis, ideo dicit opor- da in eligit et amare iitrosque. eos quorum opinionem se- dis repu- qirimur,sc eos quorum opinionem repudiamus. di 'dis' Vtrique enim studuerunt ad inquirendam ueritatem, de nos in hoc adiuuerunt. Sed tamen oportet
nos spersuaderi i cet tior ibi is . i. sequi opinionem
eorum,qui certius ad iteritate ni peruenerunt. L x C r i o X.
Quot ita sint sibae mouentes ex lphaerarii numero Scinoi uia ab Eudoxo dc Calippo assigriato. coli. ludit.
Evoras igitur solis et Lunae utris latione in tribus a E s s. pcsuilli aeris esse. quarum primam quatim eam epe. Solis δέ Ln
qua non errantium stellou. Secunda umore dulci quod per medium et odiacum ritum porrόsecundum eum.
qui in latitudinem todiaci obliquatis. in maiori autem lati. - tudine obliquari emn, fecim dii quem Luna fertur, quam secundum quem sol. Errantium uero stellarum uniussu aiusque in quatuor Phaeris. quarum primum quidem σβ mmdam. eandem illis esse. etenim quae non errantium est,ea illam ese.quae omnesfert. ut ea quae sub ipsa ordinata est, ae quae secundum zodiacum lationem habitammunem omni.
bus esse tertiae uero omnium polas in eo, quos per mecum zodiacum esse quartae aute uti rinsecundu eum, Sinuti
462쪽
Ponit opiniones Astrologorum sui temporis de numero motuu planetamin, de primo opinionem Eudoxij,Secundo opinione Callippi. ibi. Calippus autem. F Sciendum est igitur circa primum, ut Plato coelestibus motibus attribuens indesectibiliter circularitatem & ordinationem,mathem tiras suppositiones secit: per quas stippositiones possent cerari quae circa erraticas apparent, sustinendo,u moti planetarum sunt cuia es & wgulares ordinati .Et Pythagorici quidem ad redi cendum indebitum ordinem irregularitatem,quq apparet in motibus planetarum ex statione & retrogradatione, uelocitate & tarditate, de diuersa apparentia quantitatis, posuerunt motus planetatum in sphaeris eccentricis hi circulis paruisqui dicuntur ep est, quam etiam opinionem Ptobe meus prosequituri
Vr aut ex huius suppone sequi aliquid cotratiuM,clua Eis his, qdemonstrant inscia nasi.no. mois motus erit xi, ad po uel ad mediu,uel a medio, liel circa mediu mundi. nida sphκ Iter equit, u sphaera continens spluera cetrica,
fit M. se spissitudinis, uel quod sit alio
candum sin uacuum inter unam sphaeram&aliam, uel et sit aligulos plane quod corpus praeterlubsutiam sphaerarum inter eas. cidens, quod non erit corpus circulare, nec habe bit aliquem motum proprium. Ex positione auteepicyclorum ulterius sequitur, uel quod sphaera,pchiam monetur epicyclus, non sit integra &continua,vel φ sit dii usibilis& raresactibilis&condo salutis ad modum, quo aer diuiditur ει inspissatur
de rarescit aliquo corpore moto.sequitur etiam, ipsum corpus stellae mouetur per seipsim , Ac non solum ad motu orbis: v ex motu corporum opinioEu-Iestili causetur solitis V Pythagorici consenserui doxii ci rea sed tamen ola huiusinodi sunt contra eaclus deter plut ii εminata sunt in Scia Nila Unia haec evitai a Eudoxiis hoc uide posuit unicuiq: planetae sphaeras plii '
463쪽
res concentrica mundo, querarum linaquaeque ita t motum proprὲtina:&ex omnibus illis motibus causetiir ut quod apparet de motu planetarunt. Posuit igitur Ludoxus motum tam Solis, quam Lunaeeile in tribus sphstis. Primus enim tam Solis quam Luitis,qui est inotus diurnus , quo reuolui intur ab Oriente ait occi lentem, Ic hunc motum dicitfelle astrorum a planorum=.i. iuilarum sine erroreacis licet lixariti inquia siclit supra dictum est, cum no dum esset deprehensu, motus stestarum lixarum, qui est ab occidente in orientem, esse contrarium motui priri tolutabatur u motus esumus est et
prius octauae sphaerae quae est sphaera stellarum lixarum.Non aute puri r ut sol aprima sphaera si iiceret ad deferendas omnes sphaeras planetarum motu ditimo sicut Ptolaenaeus minita sed ponebat
P quilibet planeta habeat propriam sphaeram,rius
reuolueret ipsiim motu diurno. Adhunc ergo motum causandum ponebat primam sphaeram Solis N Litrue.Secundam autem sphaera ponebat ad catinfandum motum Solis de Lunae, qui est per inediui' zodiac qiii uocati ir motus longa dinis, secunduque, mouetur tam So quam Luna de occidente in orientem contra motum firmamenti . Tertiam autem sphaerain potiebant ad causandum illum motu ii, qui obliquatur secudum latitii dipem animalium qitae figurantur in zodiaco,prout quandoque est australioriquando alie borealior u:detur planeta a media linea Eodiaci.Sed hic motus latitudinis magis apparet, di secunditi maiorem diuertitate
in Luna quam in Sole. Et ideo l ubiungit,*in maiori latitudine tamen obli statur motus, secundum quem sertur Luna. quais motus secundum quem fertur Sol. Et quidem Lunet Pisaemetu potVt motum latithidinis, non autem Solis.Posuit igitul Eudoxiis tertium motum at Simplicius dicit, quaaopinabatur m etiam Sol declinaret a media linea in diaci uersus duos polos.de hoc susipiobatur eo, non semper in eodem loco Sol oritur in tropicis aestiuis hyemalibus.Si autem in uno od eodem tetrapore fiereς restitutio longitudinis N latitudinis, sufficeret adhoe una sphaera per obliquitatem maximi circuli,secundum quam Sol molietiir.Sed,ua non sic se habet, sed in alio tempore pertransiit Orcillum per longitudinem,in alio uero tempore rostitutio fit latitudinis, necesse fuit ad hoc ponere
tertiam sphaeram. Ha autem tertiam sphetram ponebat in Sole retiolui uersus eandem partem cum secunda sed circa axem alteram,& super alios polos. In Luna autem ad eandem cun primasiphaera, sed in utroque ponebat motum huius tertiae 1pI re esse tardiorem,quam secundae.Sed aliorum quinque planetaraim motum cuiusibet potuit in qu: tuor sphaeras, ita quod prima sphaera & secunda est ciusdem rationis cum prima& secunda dis& Danae quia motus prunus,quem ponebat esse steli rum fixariimae motus sectandus,qui est per me zodiaci secundum longitudinem ape et communiter in omnibus planetis.Deinde unicuique planetariim ponebat. tertiam sphaeram ad causandum
circuli maximi tertiae sphaerae, uebatur econuerso, quod circi illis maximus tertiae sphaerae invisiret per polos γ iaci.Vnde sequebati iri motus tertiae sphaerae deserret planetam usque ad polos -- diaci, quod nunquam uidetur, & ideo necesse Hieponeret quartam sphaeram, quae ipsium planeta ferret,quae reuol uitur in cotrarium tertiae ab orie ute scilicet in occidentem aequali tempore. undelm pedit ne plus diuertatur secundum latitudinem a zodiaco. Et hoc est quoddicit,u quartum motum stellae dicebat este secundum quendam circulum obliquatum ad medium tertiae sphaerae, hoc est ad maximum circulu eius. Si igitur uilibet quinque planetarum posuerit quatuor sphaeras, sequbtur cv quinque planetarum sunt. o sphaeri. 'i' cnsionis
bus il addati trires Solis de tres Luna, erunt omnes tarum iunia6.itast intelligatur corpus cuiuilibet planete esse a secunia defixum in ultima sphaerarum suarunti Eudoxu-
motum latitudinis, cuius talos, circa ouos rem' uitur, ponebat esse in media linea et iaci . Seia
quia ponebat omnes si iras esse concentricas quebatur ex quo zodiacus .transibat per polos Sphaera planetarum aliorum a Sole & Lunae.
Sphaera Lunae secundum Eudoxium.
464쪽
Sphaera Solis secundum Eudoxium fuit et o Calippus eandem rationem sphaerarum
sicut Lisoxiis, di expositit positiones spherarunt per ordinet distantiariim,ttim quiaordinabat planetas sicut Eudoxii tum quia ordinabat motus &'haer sicut &ille. Conueniebat etiana cum Eudoxo in pluralitate spira: rarum Iouis& Sammi, utriusque eorum dabat quatuor sphaeras, sed ipse existimabat esse apponenda, sphaeras duas tam Soli u etia Lunae, si quis uelit reddere rationem eoru
quae apparent de motibus eorum.Videtur autemnas duas addidiste ad causivium uelocitate & tam ditatem,quae apparet in motibus eorum, ita Sol
habeat quinque sphaeras,& Luna similliter quique,& reliquis planetis Marti, Veneri, Ac Mercuri Gddebat singulis una sphaeram, ita etiam ut quilibet eorum haberet quinque s Ner .Forte autem addebant hanc sphaeram ad causandum retrogi Milonem & stationem,quae apparet in his stellis. Is igitur sphaerae uocabantur terentes, quia secundueas ferebatur corpus planetae.Sed piter has ponebant alias,quas uocabant reuoluentes. Ad pol e doxo inquique,
omniafacere.QRomam ergo in Dibus quatim ipsaeferam
465쪽
nos latet quia scripta Calippi non imientiantur,ut Simplicius dicit.Sic igitur numerus omnium sphaerarum deserentium di reuoluentium sunt. 33.Sed quia de hoc poterat esse dubium, utru Lunae de Soli sint addendae dirae sphaerae, qitas Calippus additi uel ut iitrique sint dandae duae sphaerae solum, ut insuit Eudoxus, ideo dicit q, si aliquis non addit Soli uel Lunae illos duos motus quos addit Calippus,
sequitur' omnes sphaere eriliat. 7. Subtraheren tur enim a praedicto numero quatuor deferentes, quae Soli duae Lunae, de totidem reuolitentes . Re motis autem octo de. . remanent. 7.Sed attem deditis V si stupra cum dixit reuoluentes posteri res quatuor esse sexdecim praetermisit Lunam, remotis duabus deserentibus Lunae de duabus Solis, non removebuntur quatuor reuoluentes, sed soludux.si sphaerae Lunae non habent reuoluente Ac sica prima pluralitate sphaeram subtrahit tur sex sphaerae, quatuor deserentes&duae reuoluentes: unde
sequitur quod sphaerae omnes sint. q. Et sic non uidetur quod Arist.uoluerit praetermittere Lunam, sed nugis Martem: nisi aliquis dicat A ristomblitufitisse quod Lunae posuerit sphaeras reuoluentes, idcirco errorem innumero accidisse, quod non uidetur probabile.Vltimo ergo concludit tanta esse pluralitatem sphaerarum quanta dicta est. D inde cum diciti iure substamus quoque er priticipia, timi immobilia, tam bensibilia vi ratiotiabiliter arbitrandam est esse . quod
muni necessarium est linquatur potentioribus dicentam.
bilis. tot rationali exsinure. Necessariam igitur e iurat Ioritoribus dicere. Concludit ex numero motuum coelestium numerum substantiarum immateriali itin, de circa hoc tria faciti Primo concludit propositiun. Secundo excludit quaedai quae possent debilitare illationEpraemissam.ibi. Si autem nullam possibile. Tertio comparat id quod ostensum est oe substantiis separatis,ad opiniones antiquas de ad opiniones uitlgares,quae de his suo tempore habebantur, ibi. Tr dira autem sunt. F Dicit ergo primo i cum timia sit pluralitas sphaerarum de motuum coelestitim, quatia dicta est, rationabile est opinari tot esse substantias immateriales de principia i mobilia.& etiatois vile principia sensibilia F idest corpora coele nia. Dicit autem rationabile, ut infimi et hoc probabiliter concitidi non aut ex necessitate. Vnde subiungit.ql ipse relinquit id quod est nece Gsaritim circa hoc illis,qui sunt sortiores εἰ potentiores ad hoc inueniet dum si ipse esset. crvd ii nullam lationem posisibile est esse, quae non ora
dinetar ad latiorum sera, nem stem iraturam, omne
s antiam inpas em σperstinestrariorem optiomum fortitim sitirem esse,ni illa prosect) prater has aliaria. rara mised hune necesse est manerian substantiae esse. si etenim aliaesunt,utu7ue mout burit,em lationis finis . si autem nullam postili esse lamnem non or viam
ad astri lationem msi autem omnem naturam eromunem substantiam in passibilem, ex fecundin se qptim respesvirtuam finem Fortet existimare,nulla erit praeter bus altera natura sed hanesumnturum mmermi esse est neu cesse . vix essentata, mouerentura pie sines existentes Iu minis. Hie Philoisphiis exes it ea ex quibus predicta E cludi conclusio debilitari posset, ta sunt tria, quorum tres eu primum est. Via posset aliquis dicere quod sunt ne cauaedam substantis separatae, quibus non respon- λ PDψncient aliqui motus in coelo. Ad quod excluderidum dicit,usi non est possibile ui sint aliqui motus in teilis rei coelo, quino ordinentur admotum alicuius astri, est finis ali.& iterum si oportet omnem impassibilem substan cuius m
tiam quae est sortitaloptimum secundiam se, si destquet habet suam persectionem sine motu , opinati
esse finem alicuius motus, non erit aliqira natura impassibilis de immaterialis praeter eas, quae sunt fine coelestium motuum, sed necesse erit hi inc esse numerum siubstantiarum separatarum, qui est numerus coelestium motuum .sed tamen primum noest necessariuria. cu, omnis substantia materialis deipassibilis sit finis alicuius motus ecelestis. Potest enim dici u, si int aliqiuae sit hintiae separatae altiores,quam iit sint proportionatae quasi fines coel stibus motibus quod ponere non est incouenies. Non enim substalitiae immateriales sint prvpi corporalia ed magis econuerso. Deinde cu dicis. Sed esse alias lationes praeter dillas, impossibila est. I e vorem ex his quae ferantur.rationabile est accipere. st enim omne paedfert ius gratia, quodfertur, suaptensin est, omnis Ivito alimus, quo ertiatis, milla latio surratia eruprolecto nee ulterius lationis rum stillarum eaWa.Sinaque latio latibnis causa eris, illam quoque oportebit alior gratia est Quare eum non sit processuris infinitum. finis omnis lationis erudiuinorum corporro aliptad, P.
Sed alias quidem esse lationes impossibiles praeter . AN T.
eius. Hoc aurem existimore extitis raris bile. Niristo, P lecm Ierens lati alia natum est: latio omnis lati est a cutus nautitiosa Iratia erit.nee alia Arcu tus lationis sed ostrorum gratia.Nam si fuerit latio larionisTratis, illamasterius gratia oportebit eg .Qture quoniam nΞ est posito bile ire in infiniturusnis erit omnis lationis Iutorum aliquid
morum eo morumsecundum coelum.
Rein uet se dimi quod posset debilitare sdictant illationem .posset enim aliquis dicere diuini multo plures lationes in coelo, quam quae numera tur in castae sunt, quae tamen non possunt depreliendi eo Qex eis non accidit aliqua diuersitas in motu alici ius corporum coelestiunt, quae uisu percipii intui ,
dc dicuntur ali ra. Et ad hoc excludendum similitet etia j x erat,in nulla latio potest esse in ccelo, quae non ordinetur ad lationem alicuius astri: hoc est etiam quod lautic dicit, et impossibile est esse alias lationes in coelo, praeter illas ex quibus accidit diuersitas in motu astrorium, inie sint illi quae di sun x, siue aliae aut totidem aut plures aut pauci res. Et hoc probabiliter accipi potest ex corpori bus quae seruntur.Si enim omire seres est propter id quod desertur,d omnis IMi 3 est alicuius quod fertur no pol esse aliqua i tio q sit py seipsa uelpp iam lationem tantu, sed oportet u omnes lationes sint causa astroriim. Alioquin si lut o propter aliquam lationem est,eade in ratione & ulam ioportebit esse propter aliam. Et oini non sit procedere in infinitum. sequitiir quod finis onanis lxtionis si faliquod coelestiunt corporum quae dese runtur sicii tallta,unde impol sibile est esse alique
466쪽
Hinc asseriratio in materia ut pricipium iri . ouiduationis in materialibus, di
tualibus. Ex immaterialitate primi nioloris arguiturii inses in oceae hae unia
uersitas in aliquo astro. Deinde cum dicit. cd autem coelum 'unum an estumebis enim plares essent coeliint hominesti vicis tum uniuscum cive erus cie um , numero muta.et quaecunque multa numero, materiam habetu. una etenim cr eadem multorum ratio est,uelari bomviu. Socraus uero, usan.m uero, pad erat esse prinium non babet materiam,eum actus suavium ergo umratione, tum numero, prmum mouetis immobiliens est. id etiam gitur, pini semper continuol mouetur. unum ergo tantum coetu 1 ι . . rQMd aurem unum Gesam manifestum. D erumpunes essent coeli, ut homines aret principuιm φια-a unumquodque1pecie unum,numero utro multa. Sed quaecunque sues numero malia, materiam babent. Vna enim σ eadem rasio mullorum,ut minis.socrates uero unus. Ara auteDodpaderatesse,non habet materiam prunam.endelicata erum.Vnum igitur er ratione er munero mouens primum, mobile eruarns .m motum ergo se per Cr contιnue unum solum. Vnum ergo solum coclum.
Hic excludit tertium,per quod posset dicta cincluso infirmari. Posset mi in aliquis dicere , quod sint plures mundi, o in quolibet sint tot sphaerae de motus,quot in isto uel phires: dc sic necesse est ponere plures substantias immateriales. Sed hoc excitidit dicens manifestum esse V sit unum coelum tantu. a si essent plures secundum numerum, de i eodem specie, sicut sunt plures homines, oportet etiam quod simile iudicium esset de primo principio uni ulcuiusque coeli,quod est mouens imm tale icut dictum est. Oporteret enim quod pluraptim principia essent sycie unum de numero multa. Sed hoc est impossibile , quia quaecunque sentunum specie do plura numero,habent niateriam. Non enim distinguitur secundum rationem de forniam, quia omnium indiuiduorum est communis ratio utpote quq est hominis.Vnde relinquitur qudistinguantur per triateriam. xt sic Socrates est unus non soluin secundum rationem, ut homo, sed etiam secundum numerum Sed primui a principiu cum sit quodquide ratest e, idest sua est entia:& ronon habet materiam, quia eius substantia est Eim delechia. lidest actus materia autem est in potentia. Relinquit iu igitur,quod primum mouens immobile sit unum, non selum ratione speciei,sed etiam numero. Oportet igitur quod orinius mintus sempiternus, qui ab eo causatur si unus tantum, de per consequens sequitur quod coelum sit
Ex textu stilosophi quomodo sumatur indiuiduati nis priticipium esse materiam, non aut haecceitatem.
Hoc in loco Arist.probat no esse plures ecelos, idest plures mundos ex hoc ν prima principia eorum essent specie unum de numero plura , quod est impossibile , quia quae sunt unum specie εἰ plura numero.habent materiam,primum aut e principium est omnino immateriale ut probatum est, e go SocSanctus aut Tho.explicat hanc deductionem. quia quae distinguuntur toto numero, eum non distinguantur secundum rationem, de formam , quia taliuest communis ratio speciei, oportet in distinguant urper materiam primam. Sed A naui non sapit ista
seges hic sic loquinari Notandum O aliqui peruertentes sensum literae,ex hoc loco sumunt argumentum, P materia, quae est pars essentialis si causa idiuiduationis. Nam ista ratio, qua concluditur unitas coeli ex unitate motoris, non tantum specie, sed numero, propter hoc non habet materiam,non uidetur ua terrinis diiunctio numeralis fieret per materiam Sed non ualet .aequi uocant enim de materia, sicut *pedictum est. Concedo enim v non ponuntur plures motores primi,quia in primo motore non est materia . non est in eo aliquid aliud, ed est de te hic sine alio co rahente. Nam lius contractio non stat cum persecta
simplicitate,&ideo quidditas Dei est de se haec . Excludit ergo Arista primo motore materiam non s lum illam, qus est altera pars essentialis compositi, sed illam, quae in proprietas indidualis, quaei est causa indiuiduationis, non prima. Hic ille.Si ratione aliqua uel occasioe uerbi alicuius hic uel alibi , Philosoplioe ressi, isti holes mouerentur ad suas has ineptas assertiones, essent aliqualiter excusandi etiam sitaniudoctorem impeterent uerbis quasi peruerietem Arist. lueram aut sensium. Sed reprobare dicta capietum ieceorum satisiacere rationibus, nee alias inducere rationes quae uel in minimo pcriuadeant, ν Philosophilitera aliter exponeda sit quim lapientes exponam, sed propriae tantum uoluntatis determinatione , ad suam phantasam uelle literam ex toto sibi contraria trahere,dc quod inurbanissimum est, alios contumeliis afficere,peruertentes eos esse litem sensum conclamando,eo P non sibi,sed Aristo.consormiter i quatur,alienum nimis est, nedum a ueris Philosophis, uerum de ab omnibus qui uel modica saltem naturali uigerent prudentia.Quamuis autem hie deberem huius uerba despicere, utpote sine ulla ratione uel persuasione proluta,eo etiam maxime u, de huius materia quaestionis,plurima iam dicta sint in septima. L . di i .de sensionibus praemissis, attamen ad maiorem Atiliotelicae doctrinae declarationem, duo hic faciemus It primo probabimus Aristo. non loqui in pra- senti patrii nisi de materia quae est altera pars compositi.Secundo Φ si etiam loqueretur de utraque,ut diacit Anto. an.adhuc sequitur propositum sancti Thomae directe contra Scottilas. Primum ex quinque patet,primo sic. De illa materia loquitur Philosophus in hoc loco de qua solet dici congrue aliquid est in materia. Sed hoc dicitur congrue de materia quae est
altera pars compositi,non autem de haccinate. Ne
que enim dicitur u, forma uti actus uel quodcunque aliud reale sit in haccestate sicut in materia, sed potius econuerso dicitur ab istis opinantibus 2 haecceitis si disserentia subiective in eo existens quod per eam indiuiduatur,& ab aliis dissert, sicut etiam differentia formalis dicitur isse in specie quae per eam dissert ab alia specie, ergo Sc. Maior est Comen.qui in praesenti passu dicit, v ideo in primo principio non est materia, quia simplix non est in materia, primum autem principium eli omnino simplex, ergo Sec. Secudo. De illa materia loquitur hie Ph losophus. de qda supra dictum est& probatum 1 Philosopho,
P per eius negationem primum principium inim- materiale .Sed supraac.3o.probatum in hoc de materia,qus est pars compositi, ut patet de per expositionem An n.Nihil enim Acit ibi de haecce: tate, et eo deciMaior est Com.in hoc loco. Quem ideo inia Thom. s.Metaphy. FF t duxi,
467쪽
duxi,u t appareat, a, non solum, esitra sanctum Tito. sed etiam cotra alios lapientes hi homines uerbis gimmunt, non ratione concertant. Licet diuum Thomatantum nominent ex peculiari assectit. Et confirmatur illa ratio.Cum enim de eadem materia tenendum
sit Philosophum hie& supra loquutum esse ut asserit
Commenta. lupra per exclusionem materis probauerit non sollam primum principium , sed etiam alios motores orbium esse immateriales, sequitur si hic t Pa itur de haecceitate, supra etiam haecceitatem ab aliis minoiibus excluserit,qd est contra Scotistas: uel si supra non exclusit haecccitatem ab aliis mesoribus, cum pcr exclusionem materiae , de qua hic loquitur intenderit probare immat alitatem illarum lubstantiat una, non pollet dici rario tua concludat aliquid sit absolute immateriale,nisi primum principiu, ta sic alia principia motum coelo rupossent dici absolutem a te. talia,quod est contra Omnes sapientes. Pa. t et coaequintia, quia habent materiam per cuius clusione .nprobatur primum principium esse iminateriale, ergo depereius inclusionem ab lolute concluda alios motores esse materiales. in cautis enim Ppri c praecilis, sicut negatio est caula nnationis, ita ait ira atro ais mitionis, it dicitur in primo Polle Ilorum. Processit autem Ariit in illa ratione,cum poti istina lit,ci non indigna tan O Philosopho, ex causis
propitis deprrcili uergo&c. Tertio. De illi materia loquitur luc Philosoplius quae & a se hieWab omnibus i. pici Iibus uocatur prima, e condistinguitur ipsi in ceriae proximae, ut patet per Philosoplium iuuinto huius tex. com .i r.de in octauo seu condistinguitur subiecto,quod uocari potest mattria iccsida , quae de conuenit lilii proprium subiectum, cu materia qu mPl ilosophus appellat proxima. Sed talis materia sc-cundum Omnes est materia quae est altera pars compositi,quae eli primum subiectum formae, ergo dici Maior patet in litera. arto. De illa materia loquitiar hic Philolbphusquxeommuniter distinguitur e6ua actum di i ormam, at patet in ster atqui a Philos Plius ex hoc probat in primo principio non esse inatur ant,quia eli purus actus. Sed talis cli sola materia quae cii pars copositi, umquia de illa absolute inteligunt lapientes, dum dicitur aliquid esse compositum cx materia de formai se non de illa chim era Scotistam, tum ei iam quia ipsi quoque Scotistae, non diuidunt
haecce ita in contra actum, quin potius dicunt eam esse ae ualem disserentiam indiuidualem Sec. ut supra
in dctentionibus, septima Se .: .plenius habitum est, ergo &c. Quinto. L illa materii loquitur Philolophus hic de qua sapientes habent intelligere si abso alii et proponatur. Sed lapientes in tali caludebent in rciligere de materia quae est pars copositi, & in hoc
loco materia absolute proponi ur, ergo dec. Patet maior, qu a lapi ns serpretatio ab omnibus sapientibus acceptanda eia, o non niti ab insipientibus spernitur. Minoe probat ut, quia analogum ablolute propostsi, tum perit imitur pro primo analogato, quodicilicet in i palita r ignificat. lateria autem sicundum Scotitias est analogum quoddam primo significans materiam partum compositi, A: secundo differentiam indiuidualem, ergo&e. Quantum ad secundum patri propoli tu i .Quia Philosophus non loquitur hie demat cria nisi ut est principium d: stinctionis numera lis,ut patet in littera. Si ergo loquitur per te non solu
mode haecceitate, sed etiam de alia, sequitur ue utraque si indiuiduationis principium. Quod tamen tu negas de illa quae est altera pars composta, quae tamen in ueritate a est illa quae est indiuiduationis princinpium, in alia non nisi leuissima sit si cito.Et consimmatur super eodem sandamento.Quia cum Philosophus non loquatur hic de materia nisi ut est primum principium distinctionis numeralis,non deberet loqui de illa, qua etiam remota stat dicta dillinctio. lis secundum te eli materia quae est pars essentialis. Ea enim ab angelis remota, stat inter eos secundum te distinctio numeralis, ergo de illa hic non loquo
tur aut intenderet. Cuius tamen oppostum hic asseris dices, in Philosophus excludit hic a primo principio non solum materiam quae est altera pars compositi, sed etia illa machinicia. Patet igitur ex his o bus a Pbs non nisi de materia parte compositi loquitur,&conlequenter ex illa unumquodque primo habet sit unum numero & individuum distinctum ab oni iii alio indiuiduo sub eadem l pecie. Et sic elierutur hie necessario ex Philosopho ut ipla materia quae est pars essetitialis compoliti,ut quantitate tamen signata, eo modo quo aliis dictum cst 5e declaratum cx intentioni Philolophi, est principitim primum numeralis distinctionis ci consequenter indiuiduatio nis,& eius negatio cit primum principium oppositaem distinctionis, per cuius scit cci exclusionem, substatiae separatae non possunt una specie plura esse,&ii sum primum principium eli unum num dro lupa omnem speciem 3e naturam. rui est Deus gloriolus, cui est summa laus de gloria pcr inlinita seculorum secula. Amen.
Trasua autem sunt piaritim a mioribus no bis, er adomodum antiquis, ac in fabula fgura postrarioribus relicta,
quod lad Itit, uniuersarii naturam diuinum contineat. cetera uero balose ad multitudinis persuasionem ex ad legumine erus quoi coserat opportunitatem,tam vilatasant. hominiformes naque,ac aliorum aran aisu nonnialis limis lis eos dicti it .ae alia conloquentia. ex similia his, quae dicta
sum. quorum quis v son Iolam priaeum separando acci. piat, quod deos arbitrabantur primas sub lattas fle,diui te
prostad Δ2um putabit,er ut inrisimile est sepirus itaque arte cribilo vita, quo ad postibile
rursus has illorum o tuones quali quasdam relici Anunc Uique saluitas O. Paterna itaq; ac prior inopinio,ia tam tum nobis mani esta sit. Tradita Iunt autem ascit i. i. t ις π antiquis, in fabala
figura smissam tirioribus, quia di 1 sunt bi,cr continet sa
ductasint ad persuasionem intit: orum, cr ad opportunita. tem multorum, ad leges etiam confrans. contormes enim hominibus bos,er aliorum animalium quibusdam δε miles dicunt, hualtera coxsequentis c d . ita ι milia a quibus, quishperas id accipiat Iesum, quod primum Deos ex limauerunt primas substantius esse ex divine utique o. Ium clyputabit,er se tam quandam verisimilituet cm . Et sepe inuenta adpo sibile unaquaque cr arae'philosiophia, σuerum corrupi.s , e bas opimioncs eorum quali reli uias que nunc saluatas esse. Paterna quidcm igit opinio, σquc a primis,ituantum nobis mamisista Iesum.
cotti Palat ea, i ut ii ruenta sunt de i. ibstantiis imniaterialibus ad opiniones antiquas de ad uulgares. Et dicit, quod ab antiquis plutolbphis quaeda int
at. liquis tradita confriuat alia
468쪽
sor D V o D Equa uero . simi traditata si ibstintiis separatis, & dimissa poexcusat sterioribiis per modum fabulae: scilicet quod dii
XV c 33- sun quod issiquod est diuiniim, continet tota natura . Et hoc quidem habetur ex superioribus, si omnes abstantiae immateriales uocentur dii. Si autem solum primum principiti uocetur Deus,
. ut est unus tantum Deus, ex prUictis patet.Reliqtia
uero introducta simi sabulose ad petiuasionem multitudinis, quae sistest capere intellisibilia. Et G quod ruit optimum ad leges serenis, &ad utilitatem conseruationis litimanae, ut ex huiusnodi adinventis persit aderetur multissim: ut intenderent virtuosis a iis, S a iiiiiis declin
rent. Et quid sit fabulose introductum exponit subdens, quod dixerunt neos es e conseruies hominibus,& quibusdam aliorum animalium. Posue runtenim fabulose homines quosdam deificatos, de quaedam animalia,de qualium ebseqlientia istis., de alia similia dixerunt. Ex quibus,si aliquis hoc so. e luna uelit accipere qd primo ostensum est inprie-
. habitis. s. quod dij runt quaedam substantiae immateriales, putabitur esse dictum diuine de se dum uerisimilitudinem. Et hoc ideo es , quia quaelibet arsae etiam philosophia saepe fuit inuenta secundum possibilitatem humanam, Se iterum filii corrupta,uel propter bella mipedientia studium, uel propteri nuntitiones uetata huiusmodi excidia.
; muri hoc necessarium suit ponere Aristo.ut possit
dii, princi- saluare aeternitatem mundi. Manifestu enim eratium non quod quodam certo tempore inc perant homiaboli, -- nes philo phari de artes aduenire. Inconuenies
autem uidebatur quod infinito tempore fuisset absque his humanum genus . Et ideo dicit quod
nucium philosephiae de aliae artes suerunt multotiens inuentae docorrimiae,&quod opiniones illorum antiquorum quali reliquae saluantur usque nunc. Et
ultimo concludit quodspraedicta opinio, Fides hquae a philosophantibus habita est,post quos de-
structasiit philosophi solum sic ninnisesta est sper modum fabulae,ut supra dictum est.
Lac TI O XI. Quae nam de primi intellectu intes lectione dignae vi
- cenda sint per dubitationes tres determinat.
nes basent. videtur enim eo , quae apparerit, d disin simum uero modost bais Iu eritidisti uites pragam habet.
A N r. Qibe autem ema intellictum, habent viam dabit Par. . tiones. Uidetur quidem enim apparentum diuinistiam . minioso uero babetis latueru, utique lubri pias damserino de Postquam Philosophus determinauit de se substantiae stantia immateriali quantum ad eius persectio-
immobilis, nem,Sc quantum ad eius unitatem, nunc determi
xin η --nat quasdam dubitationes pertinentes ad acti ostensum est enim supra, quod prinia immaterialis substantia mouet sicut intelligibile, ac sicut bonu desiderabile. Et ideo diuiditur haec pars in duas.In prima determinat quaedam dubia circa primam immaterialem substantiam,quari
ad hoc quod est bonum intelligibile de intellectus. In secunda quantii ad hoc quod est bonum e r N V s sorappetibile.ibi 3Perscrutandum est autem qualiter habet dcc Circa primumduo facit. Primo si Infra lec. s. signat rationem dubitationis circa ilitellectu primae sublimite. Secundo dubitationeta ui et de determinat.ibi. l Namsi non intellistat. Diciteris P rsa tam primo quod ea quς pertinent ad intellectum primi substantiae immterialis, habent quasdam dubitationes,de uidentur oriri ex hoc. Ostenderat enim Philosophus quod intellectus intelliges
de appetens primum mouens, Quod movet scut tinat cire
intelligibile dc desiderabile, lubet aliquid se di- intellectuagnius.c illud quod intelligitur ab eo di desidet, innem pritur.Ostenderat etiam quod ipsum primum intelli P 3 gibile est etia intellectus. Vi de posset uideri qε pari ratione,haberet aliquid dignius de silperius, et quod non esset suppremum dc optimum, quod est contra ea quae apparent de primo principio. Et ideo dicit bicui uidetur omnibus ad parcns, ut principium sit dignissinium. Sed difficultates
quaedam emergunt,si quis uelit assignare quomO . do se habeat,itaiquod sit dignissunt uni a. optimudo persectissimum. Deinde cum dicit. Stire enim nihil interja editast baberi,ia dormiens, s. quidnampraecellens erubliu intelligat butus uero alvi suprincipes Mnetum id quod est eiusAbstantia, intellectismi, sed potentia profectὰ non eru optinetustasiantia. suquidem eo quod intelligit,eihonorabilitas vult. Namst non inre rigat,quid utique diris insigne sed babel A N τ se que modum ut st dormiens. siue Duelligas huius uero Dat principali: non erum est e q-d insua substatuis uitelligenti ases meritia, non utiqueerit optinis μυ--ιiaprar intelligo enim honorabiti ei inest.
Manifestat huiusmodi difficultates. de circa hoc
tria facit. Primo mouetdubitationes. Sesopra mittit quaedam,quae sunt prenecessaria ad dete minationem omnium quaestionum motarum. ibi.
3Palam ergo P diuinissinium dee. Tertio soluit Insta pr. . dubitationes.ibi. Primum quidem.ICirca primu P duo facit. Primo mouet qutitiones principaliter
intentas. Secundo mouet quandam ouaeli onem incidentem, cuius solutio necessaria est ad praemis ,
sis quaestiones.ibi. iErgo utrum disteri Mouet l, , '
autem primo duas qt itiones.i rinia est quomo dubitatio. do intellectus primi mouentis se habet ad suum mima. intelligere.Secunda quomodo se habeat ad suum pM 3,
intelli stibile.ibi. s Amplius autem siue itellectus. F D
sciendum eli ergo, intellectus ad suum intellis si, gere potest se habere tripliciter. Vno modo P tbligati di non conueniat ei intelligere in actu,sed in poten sit ineui qntia tantumuel in habitu. Alio modo u conueniat ei in actu. Alio modo ut sit ipsum suum itelligere, siue sua intelligentia,quod idem est. Dicit ergo,is ad sua iret si intelli primi mouetis non intelligat in actu,sed lisere po- solii inpotenti uel inhabitu non erit aliquid ii stle habebile. nu enim de nobilitas intellemis est in hoc re triplici- sta intelligit,intellectus autem Intelligens tan irinis, virum in potentia uel in hismi, se habet sicut dor nudiu in uimie . nam dormiens habet quidem potentias iae, quo operum uitae,sed opera uitae non operatur: unde aiiseri fili κsomnus dicitur est e dimidium iiitae , de secundum somnum non differt filix ab infelice, uirtuosus a uitioso.Si autem intellestiis primi intellectus intelligat quidem actu,sed principale eius bonum. Thom. s.Metaphy. FF a quod
469쪽
See a dubitatio Quid est o-hi tu intellectus pri
quod est operatio eis . sit aliquid aliud ab ipso,
uuialeius intelligentia, dest operatio intellectualis ipsius non est hoc quod sua substantia co- paratur ad ipsum sicut potentia ad actum & persectibile ad persectionen de sic sequitur,quod primum intelligens non sit optima substantiauionorabilitas enim de nobilitas inest ei per suum intelligeremihil autem quod est nobile secundu alii ut est nobilissimum.Sic igitur uidetur sequi qd siil stantia primi intelligentis non sit optim , liue imrelligat inpotentia tantum, sitie in actu: nisi ponatur cum hoc quod is substantia sit situm intelligere,ut post determinabit. Deinde cum dicit. Praeterealis mer bai uessimo M'.quid invinit avi enim ipsas ipsi . aut alio a d.
Amplius autum siue inte bis 'sua si laesis, De
intelligetitia clita vitellitus aurea ab i. Aut uem semper,aut aliud. Antequam soluat positam quaestionem, mouet
aliam de intelligibili.Vnde dicit,quod siue sit bratia primi mouentis fit intellectus , quasi quaedam potentia intellectiva. si uel sit intelligentia,lidest actus intellectus, idest intelligere,quod prima qogit aliquid diuinissimum At honoratissimum. SO
dum quod,deterii urata est solutio inimae partis secutidae quaestionis principalis. Quaerebatur enim utrum intellectus primi mutaret de uno in aliud. Et patet quod non mutatur de uno intellecto in aliud,quia cum intelligat diuinissimum. si mutaretur in aliud intelligibila, esset eius mutio in aliouid indimitus,suod no competit alicui nisi itendenti in Jefestione & corruptionem. Iterum hoc ipsum quod est transire de uno intellecto in aliud,est quida motus.unde non potest e petere primo mouenti, cum sit omnino immobible. Deinde cum dicit. Primo igitur st non est intctictio,ita potentiainutioria bile s labor am ei continuationem inussigenda esse. Primum patim igitur non ess intelligentia , stap temti. rationabile δ lacriosam esse ei continuatis
Soluit prius positas quρstione Se primo ponitueritatem primae. Secundo ueritatem secundae.
i Mi Deinde palam deciF eritatem autem primie quaestionis manifestat dicens, quod si stibuantia sprimi non est intelligentia, Fidest ipsum suum tutelliger sed est potentia quaedam in lectitia
Soluit priquaerebat . quaerendum restat quid intelligit laut irationabile est, idest babiliter uidetur sequi, enim intelligit seipsunt aut aliqiiid aliud: si intelli quod continuatio intelligenti Fidest operati
git aliquid aliud , aut intelligit semper ident, aut ineri r
An prati dicet nobilitati intellectus uilia
etiam intelligere. Solui t ii ac,
Partem af. titillativa. AN T. p. r. .
oportet xl intelli stadialiud & aliud, quandoque.s. hoc, aliandoque llud. Deinde cum dicit. utrari autem disert aIiquum nihil uelligore bomini, vel quodcunqM An vera de qvibu dam ipsam citam ct cogitare absurdum est Ergo utrion disert aliquisaut nilhil intelligere bonum, continiens Aut inconueniens meduari de busdam Antequam soluat praemiisas quaestiones, interponit quandam quaestionem, cuius solutio ualet ad determitiationem praemissarum. Et est quaestio utrum ad nobilitatem uel persectionem intellectus aliquid differat uel nihil quot intelligatur aliquid bonum & nobile aut quodcunque cotingit Et quod differat quodam seno ostendit, quia in- conueniens uideretur & abvirdum , quod aliquis meditetur, de operationem sui intellectus occupet circa qu da utilia Quod non esset,si non per tineret ad nobilitatem intellectus nobilitas intelligibilis, sed indist direns esset intelligere nobilia &utiliae Hoc enim omnino est impol sibile. manis stum est enim, ut operationes secundum propria obiecta specificantur. Vnde oportet,quod quanto nobilius est obiectum, tanto nobilior sit op ratio. Deinde cum dicit. Nanifestum itaque Sest quod illud inussirit, pmd dialas.
si im bonorabili sem mcpest. Nes muratur in deterius, nis mutatae fieret, ae minus, quod huiusmodi iam esset. Patim ergo quod suinisvinam G bonorabilissimum
intilligi Et non transmutatari In indignius elamir Datatio. Et motita Priam iam tale.
Praemittit quaedam necessaria ad solutionem principalium quaestionum. Et primo ponit duo, quorum primum concludit ex solutione interpositae quaeuionis.Si enim differt ad nobilitatem intellectus intelligere bonum, aut quodcunque c5- tingens, ut dictum est, manifestum es, quod cum primus intellectus sit nobilissimus, quod intelli-
riss intellectualis. sit ei laboriosa. Quod enim est in potentia ad aliquid, se habet ad hoc di ad eius o prestum: quia quod potest esse potest non esse unde, si substantia primi comparatur ad intelli
re sicut potentia ad actum,quantum est de rati ne sitae substantis, poterit intelligere, de non intelligere. non ergo inerit ei ex sua substantia quod continue intelligat. Vt autem non se habeat aliquando sicut domitens, necesse est quod contuenuatione intelligentiae adipis catur ex aliquo alio. Quod autem aliquis adispi statur,& no habet hoc extii natura.probabile est quod sit ei clim labore, eo quod sic inueniriar in nobis . nam in contibnite operando laboramus. Non autem est necessarium, quia quod aliquid acquirit ab alio non est laboriosum, nisi uel ipsum, uel aliquid aliud continuans ipsum sit contra naturam. Vnde licet continuitas motus coeli dependeat ab extrinseco, non tamen coel imi mouetur' clim labore. Fuit igitur Aristo. hie contentus inducere ad inconueniens
quod probabiliter sequitur, quia inconueniens quod ex necessitate sequitur est niani sectum scilicet ut bonum N persectio primi mouentis dependeat ab aliquo seperiori non enim esset primum de optimum. Deinde ciundicit. Deinde dilucidum ques uliquid ali ultimorabilius su
quam mens,id scilicet,suia intelligitur. Et intelligere proofecto se i uellectio, cr quod pessimum intelligenti. lnent. quare fugiendum Desti. Etenim qaadum metrus est non uidere DG uidere, alioqui non 'erit quod optimor, i mellectio. Se svi ergo intelligit , flest quid ri, quod o iamum est. Deinde palam quia aliud aliqwiderit dui squam intulinassedint intelle'. .Etenim inrelligere G intellige tia inerit indignissimum interigenti. quare fugiendum hoc. Iunim non videre quidem quedam, dignias quam uideo. Non θ' optimum intelligetvia. Dipsum ergo ustri gittaqvir es est potentis,i in. soluit
violentia nentio habetur, si at
lectione laborare i telligas i testigetite, ut nos. rc
se uali ε& necessaria uidebis Processum Ianne uide
Aeceptum ab alio Gest laboriosimi nisi sec6tra narura accipi
470쪽
Solait secundam quaestionem, &circa hoc tria Dei: Primo determurat ueritateni secundaequa stionis. Secundo obiicit in contrariima,ibi. FEt est intelligentia&ci Tertio soluit, ibi. Aut in q- , , , , bustam. FDicit ergo prinao, quod postquam ostesum est, quod substantia primi non est potentia -viii inteste ua, sed est ipsa intelligentia, ex hoc pa- Iam eii.quod, si primum non itelligilseipsim. sed aliquid ρiud equitur, quod aliquid aliud erit disegnius quam primum adest intellectuinis ipso. Int nectus ini od sic probat.Ipsum intelligere in actu, quod diuium lio est intelligentia, conuenit alicui etiam intelligen.llud a sequissentati intelligere aliquod in actu.est fugiendum, qui adignitis est Qqd non uideant in actu,si uideant. . Non autem hoc esset, si intelligentia esset opib. mum, quia tunc nullum intelligere esset uitan- . dum.Oam ergo aliquod intelligere sit uitandum i propterindignitatem intellii ibili relinquitur - nobilitas eius quodest intelligere, dependeat ex
nobilitate intelligibilis. Dignius est itur ipsum intellectum quam ipsim intelligere. Cum igitur
onensum sit quod primum sit suum intelligere: seouitur si intelligataliud a se,u illud aliud erat eo mollius.Cum igitur ipsum sit nobilissimum & poigat isse tentissimul necessse est in intelligatseipsuma estino Deia
liniat in eo sit idem intellectus de intellectum. Conside randum est autem *Philosophiis intendit ostem: 'β ,' β dei Dei non intellistit aliud,sed seipsum, in quantum intellectum est perfectio intelligentis, di et iis,quod est intelligere. Manifestum est autequod nihil aliud sie potest intelligi a Deo, u sit r. . . recti intellectus eius.Nec tamen sequirur omnia alia a se sint ei ignota nam intelli Mo se, i
telligit omnia alia.Qi d sic patet.Cum enim ip- . . sestipsum suum ita telligere,ipsum autem est Gi-.ι ι Missimum de potentissis una, cesse est insulimintelligere sit persectis imum. persectitat me ergo i intelliget seipsit Hyanto autem aliquod ptii ci pium persectius intelligitur,tanto magis intellisui. igitur in eoeflectus et S. nana principiata conti- Tinae.1' uenir in inrtute pris acipit. Cum igitur a primo Deus liuel principimqtiodeli Deus,dependeat coetuita Stolim quπ- ranatur ut dictum est,patet,cν Deus cognoscen Vi' do ii ipsi in . omnia cognoscit. Nec utilitas alicii-
ius rei intellectae derogat dignitati i us. Nam intellistere actu aliquod indignissimum non est filgiendi ina, nisi inquantivn intellectus in eo sistiti& dum illud actu intelligit, retrahitur a dignioribus intelligendis Si enim intelligendo aliquod dignissimium etiam uilia intelligantur, utilitas intellectorum intelligentiae nobilitatem non tollit. . . Deinde cum diciti, x, s. Et situm dio intellicti sintellectis. Atini ursim lammi Hanato necessiralem. AN r. . mestitue2gentis inriHeruis intelletlata videtur ιιι pari . tensem'atrus' vomisia,eτ opinio, σπιοι autem in ac oris. Obiicit dii Obiicit contra ueritatem determinatam duindit,in Giu si ter Primo qsic' primit Intelligit seipsum , tibi, Σ' ut onsiun est,&steriam supra ostensiimest, primitia est sua intelligentiare so intelligentia primi non est aliud A intelligentia intelligetiae.Sed hoc
est contra id quod uidetiar, quia actus sensus & ,
scientia & opinio & meditatio semper uidentur. esse alteritis. Et si aliquando sintsuli us,sicut cu Adiuinae aliquissentit se sentire ita scit se scire,uel opin 1 p incipalis ituro opinari,uel meditat se meditari,hocin qui- reserari aedem praeter opus uel praeter actum principalem. Miserisum. hic ur principalis actic, ut aliquis intelligat illa telligibile. Quod autem aliquisitiitelligat se intelligere intelligibile,hoc uidetur esse praeter principalem actum,quasi accrebriorum quoddam. U de si intelligere primi non si nisi intelligentia i itelligentis,uidetur sequi di suum intelligere non sit principalisi inum. Si praei inussime, ad intrairi'se dborum inest ei bene esse, quando dem mi est idem intillectiora esse ervitillectos Amplisia aliud est Duelligo, crimessui. intim
Secundoobiicit alio modo. Manifestum est,uν F v. i aliud est intelligere &intelligi. Et si contingat Φ φMς ψ idem sit subiecto ;tellectus & ipsum intellectum, non tamen siuit idem ratione.Si ergo primum est suum intelligere, Nest ipsena quod intelligitur, Modest optiinium, itidebitur dubium renianere secudum quid insit ei hoc quod est bene ei lemus, utrum scilicet secundum hoc quod est intelliget tia, uel secundum quod est intellectum. Dei de eum dicit. absque mima substatuta, crissum uideria esse: inci'
r ratio res, . vitelligentra. Non altero Quin strare eo cpmd intel gitur er intellectu:P inque non invinia basent, idem eri . Et in erus quod intelletis
Soluit positas obiectiones dices, quod in quh bustalia res scita idem est quod scientia. Et noc . manifestat diiudendo sinentiam.nam scietati aesi est factiva, di aliaspeculativa. Insacticis auteni scientiis, res scita sine materia accepta, est ipsa scientia.Sicut patet udonius sine materia, prout Taln secti est in mente ς catoris, est ipsa ars aedificatiusti similitet sinitas in n: ente medici est ars medi' ia; catilia. Et sic patet, Pars factiva nihil alii utina rei scitii dsibstantia rei factae,& quodquideratesse eius.Om diuersm ω nis emni artifex procedit in opus ex eo cν coni de derat quid est sit operari intendit. In speculatiuis uero scietiis manifestiun est ipsa ratio dis- finitiva rei est res scita, di est ipsa scientia sue intelligentia. Per tare enim est sciens intellectus, per quod habet rationem rei. Cum igitur intra ectus in actu di intellectum non sit alterum, in his quae-miet materiam non habent, manifestum instantia prima, quae maxime remota est a materia taxime idem est intelligere & intellectunt Et sic uiri est intelligentia intellecti tantun h& ito
est aliud intelligentia intellecti di illud uitelligentia intelligentie. Deinde cum dicit. 4 honus elaphy. FF 3 item