장음표시 사용
441쪽
ν iri . .a P Gripi ut alia, calia. Et ponat specialiter se ad
magis te- aliquid, qxtra ea q- suntia aliqtiid, remotiora ubmota a sub dentur esse i subsit alitia quini alia genera, ex eo lstantia qui sunt debilioris esse. unde de substatiae inhaereti -- 'ς ά ά generibiis, siclitaequale de laequale, cuiat i,ia duplun dc dualidium,mediante quantitate. loves stima rot aute di motum, pater de filius, dominus&serinis, ea iiiiii ie mediante actione de passione. Et hoc ideo,quia numerari substantia est per se existens, qliantitas autem &cti . 'ub: entia in alio, sed relativa non solum hier i M. iunt in alto,sed ad aliud. Deinde cum dieit.
Probat obiicit ad propositam quislionea ponit duas
du bus r3- rationes ad ottendendum, ut non sunt eadem prinfibris ut ripi ubi ianti xin aliorum generum. Qitarunt prigenera sint nia talis est. Si eadem sint principia substantiae &eade .pri, aliorum generum,aut 'rtet stilla principia e cipia. dein sint praeter substantiam de alia genera, aut
ν re portet . sint in genere substatiae, uesin aliquo alio genere: ted non potest dici,a, sint extra substantia de alia praedicamera resa oporteret ui essent primra tam sebstantia quam aliis praedicamentis. Pri enim est princidiimi his quae sunt, principio. Cum ergo M.qiuod est prius, inueniatur esse comunius, scut mul est pitvvhomine. sequitur si aliud est prius si ibstantia N aliis generibus. in aliquid sit comune substantiae &aliis generibus. de praecipue finopinionem Platonicorum,qui posuerunt uniuer. filia esse principia dc unum de ens quas commisi a esse rines omnium. Neque etiam potest dici, ut principia conmunissima omnium senerusint in genere substantiae, aut in genere ad Miqiud, uel in aliquo alio genere. Cum enim principia sint
homogenea his, que sunt ab eis non uidetur possib. bile 'i si1bstantia sit principium eorum ciuae sentia ad aliquidianit econuerso. Non igitur ea in sunt, principia subitariae & aliorum generimi. Secun- dam rationem ponit ibi.
a 2 s s. um quo modo coni viget.omnium eadem esse elimentis Tex. . nudanterim elementorum idem poteste seri , quodex euamentum Mitis ueluti sta, A, ipsums,Cr ipsum A. Neque Iane Quin ireligibilium imum lentesmeia est. e enim, mas compost rum insunt. immigiti. . eorum, nequebubstanua, nec ad aliqviderimat necessarium l. Non Iumergo omnium eadem elementa.
a celi, i uine a m elementorum ut urum δεις, ... Nu. insunt enim ea singula composuora. Nibu ei rurerucl haber eorum nee sudantia nec ad abbasia lucelsaruam mased nece la Iam ivtur omnium eadem elementa. elementum est idem eum
uiuetia. est caus' aut elementum sui ipsius. sieut huius syllarem e ra. baeta, elenientum est hecliteta a, aut A.de quia ui,
tone postis,quae sunt unum scem,eo unumis . arque principiatorum est unum & ens, ideo conte. quenter hoc excludit, dicens,ν neque etiam intes di, lectit alium elementorum, quae sunt unum de ens,
possibile est aliquod esse idem eum hi quae simi ex
elementis. Vocat autem ea intellectualia, quia ui se
uersalia intestem perci untur', do quia Plato ea . 4 renebat separata a sensibilibus. Et qliod huiusilio fidi Hementa sint alia ab eis, quorum sentelemeta, probat quia hutiusmodi Hementa .i.unum & ens s insunt singulis compositorum ex eis, nullum autecompositorum ex eis inest aliis. Unde patet, & ilia elementa disserunt ab his, quae sunt compinsita ex eis.Si igiti ir nerum essistes enta no sunt idem eum hi quae sunt ex Elementis, si eadem seni elementa subqantiarum 3c aliorum generum, consequitur,st nihil eorum sit in genere substantiae, quei aliis generibus.Sed hoc est impossibile, quia ' necesse est omne quod est esse in aliquo genere,no igitur possibile est,ui sint eadem principia omniu
s san sinsibilium emporum. viqiadem specisscalidum, --., σώει modostigida privilio, materia uero quodpotentia hacptimumsecundose. substantia uero er baee,er quae ex bis Pσrum sint principia. Hoe autem Duom ex cali. Oerfr g pt anuindu caro cui M. Alier si enim necesse est nata es quod Deitam est. Horum igitur eade elevita Cr principia, aliorum uero alia. omm auia ira quidem dicere non essed proportionaliter. QAemadmodum has
dicat quodprin pia sunt tria, species,G priuatio, Tma terra. sed horam unumquo alimi circaνnMunumquodque est. His colore album,nigrum,supersicio enea irae lumen ier Ex is autem dies er nox.
Soluit propositam dubitationem, de circa hoe soluitpr duo facit. Primo ostendit, q, eadem sent principia posti m μomnium proportionaliter.Secudo Ueadem sunt di rion uniuersaliterobi. Adhuc autem uidere dccb Hate enim duo sit pra posuerat dicens, v principia sunt eadem omnium uniuerialiter, de secudum preisor tu nem. Prima pars diuiditur in duas partes secundum uduos inodos assigrat, sibus proportiori liter sunt eadem principia omnium. Secunda incipi bi. Amplius autem alio modo.Nirea prima duo facit Primo ostendit quomodo proportionaliter sitiat eadem.Secundo quomodo de simplici - ter sint eadem principia omnium prima, nai. Asia plius autem piber hac.FCirraptimum duo facit. Primo oste siti, proportionaliter sunt eadEptita cipia omnium quantum ad causas intrinsecas. se
442쪽
eundo quantum ad usta intrinset as& Ocrem - marrῖα cas sumit, M. Quoniana autem non Ghini. Dicit cipia om- ergo primo,st quodamo est uerum dicere om- . f.' nimia eadem principia,&quodammodo non. Et
proportio ' siqndit dic : sicut si ponamus msensibiliuri ieri corporum sit principium,tanquam species & sorma calidum, de tanquam priuatio frigidum,& materia sensibilium comorum sit id, quod est se umiacia ad haec Quo.Na materia sin se sumpta est principium sit sceptiuum forma di priuationis. Picit alitem, sorsan, quia ealidum non est forma substantialis corporusensibiliuna, neque frigidum est priuatio, sed ambo suntqtialitates. Utiturianae eis tanquam a&priuatione in genere substat iis ad maiorem manifestationem. Unde subiungit, in & huiusnodi princima sunt substantie, non sicut Meles in genere sed licui principia. Et iterum illa quae sunt ex his,miorum lixe sent principia. Lignis de aqua,ae si intelligamiis in ignis componatur ex equo, sicut sema de tropria materia, & aqua ex frigid', sicut ex priuatione& materia. Aut etiam fialiquid unumni ex calido de frigido commixtis, eorum sunt praedicta principia.ccalidum & ει dum & materia eorum,quia necesse est id quod fie
. ex Uido & m o,esse aliquid diuersum ab illis. .
'lido&sti tuo,&a primis corporibus, quorum imaginamur haec essesormasse igitur horum,scilicet simplicium corporum, di compositorum ex eis, sunt eadem principia&elementa. Sed aliorum sint alia proxima princitia. Non autem omnium sint eadem nisi proportionaliter. Sicut si aliquis
dicat V sicut praedicta tria scilicet calidum & frigidum & subiectum eorum se habent in generati ne corporum simplicium, ut se a de priuatio de materia, ita in quolibet alio genere illa tria sunt, Quae se habet ut m a priuatio & materiai sed ista diuersa sunt in diuersis generibus. Sicut in genere colorumaubum est sicut species, nigrum sicut prii uario, d sum cies sicut materia&iubiectum. Et in genere distinctionis temporum, lumen est sicut semes,tenebri sciat priuatio, aer sicut materia ερι rubiectum. Ex quibus tribus principiis constituuntur dies εο nox. Deinde eum diciti
puritim Ostendit idem in cati sis extrinsectis, de circa hoe etiarim duo faciti Primo enim ostendit quod computamcii Nar sdo tam caulas intrinsecas et extrinsecas, sunt quatuor pmportionaliter omnium. Secundo quomo eadem ando reducuntur ad tres, ibi sQuonia uero moues.b iuuin sec
D. citergo primo' quia non solum sent cause ea pm qiis dicta sunt intrinsecaret,sed etiam ea quae sunt extra rem sicut moues, mani sestum est quod a ,hωrta
ei pilam de elementum clisserunt. Nam principium cipiu& eleproprie dicitur quod est extra sicut mouens.Nam tuent uim ab eo est principium motus.Elementum aut pri medicitur causa intrinseca ex qua cotistituitur . . res.Sedana scuntur causae.ctam principia e
trinisa quam intrinsec LEt principium quodam modo diuiditur in ea. intrinsecas causas de extrinsecasSunt enim quaedam principia i trinseca, ut in nis ostensum est 4cut iunctanentum est pridicipium domus fecitndum materiam, de animes hominis secundum Brinam. Sed id quod est moueri
aut sistens idest quiescere iaciens. est principium
quoddam sed non est elementu', quia Elemetu est ex quo fit alto,de est in eo,ut habitum est in n. , to.Sic igitur nianifestum est quod se nandum an Tria innet' ana idest proportion tria sunt elementa om- omnisi ei niu idestniateria, forma, de priuatio. Dicuntur m enim pestiationes esse elementum, non per se, sed flper acciden quia. materia cui accidit,est elemetuit Materiamum sub una larma existes, habet in Ca ecpria priuationem alterius se ae Sede sede princi- cipiamn pia sunt quatuor,ut addamus tribus elementis em nium iuueinouentem. Non iacit autem mentionem de q - -
causa finali quia finis non est principium nisi se id quod est in intent ne mouentis. Sic igitur causa de principia omnium secundum analogiam sint quatuorTmateria, de semia: de priuatio, oc pridipnim mouens.N' tamen e sunt eadem in om-mbus,sedalia in aliis. Sicut enim supra dirui estvspecies de materia de priuatio sunt alia in aliis, ara etiam prima causam quae est quasi mouens est in aliis. Et hoc manifestat per exemptu. Sicut insanitati sanatas in sicut se adsicinitas sicut
priuatio, corpus sicut materia, sicut moliens aure i
s medicinalis. In aedificatiuis te est species domus sicut semia,finordinatio talisl.i.opposim ordini quem requirit domus, est priuatio, lateres asti 'scire teria, mouens alite est ars aediuisatoria. Et
scin ista quatuor diuiditur principiunia Deindς cum dicit.
Reducitpredicta quatuor ad tria, eo ui moves PGrii R&sorma reducuntur in ides cieta in artificialis Ibus quam in naturalibus.Dicit ergo', quia moues in naturalibus est boni γ, inquantum ha isorin de in his qiuae fiunta mente sue intellectu moliens est species cenoepta ab intellectu, autetia contra' ritum speciei per cuius remotio ni species indisecit, manifestimitavi, quodamodo tres crunt cau-
443쪽
as 2 inquantum n ouem do forma stitit He spe. dam uero modo erunt q:Mtuor,in liuintum. cclitariant numero.Sanitas enim aliqualiter est ipsa ars medicinalis. Et forina domus quod unodo est ipsi ars aedificatoria inquantum.s ipsa ars est simi' litudoqiuedam,& ratio formae quae est in materia. Et similiter in rebus quae generantur, in generante inuenitur similitudo tormae cenerati Homo enim generat hominem. Deinde cum dicit.
Prima prino Ostendit quod licet prima princidia non sunt lina time eadem in omnibus secundu rem, sea solum secunsimplici ςr proportionem, prima in pricipia sum simplihi ' citer eadem omnium. Et hoc olfendit uantum ad tria. Primo quidem quantu ad hoc quod inter casquatuor assi natas. moves est caiisa prima, qa mouens est qd it esse formam uel priuationem in
Tes.ciai. materia-In genere autem mouentium, Ut deueni Lect.s. re ad aliquod unum mouens, ut ostensima est inli-Te.cias. bro Octauo Phusicorum. Id igitur primum minuens unum & igem, in primum principium omnium. Secundo ibi. v x x s. cxm autem cyi tim si parabilia, quaedam inseparabilia
,. ' se haec quia esub tintiu non sunt pallionu π motus. Ostendit idem seciuidum aliud. Enitium enim quaedam sent separabilia s.substantiae. Alia iii separabilia.saccidentia quia passiones & motus&luiiusmodi accidentia non possit esse sine se stantiis.Vnde non estum est quod principia prima in genere stibilantiae sunt etiam causae omnium Pliorum generum, non solum quatum ad primam causam mouentem, sed etiam quantum ad causas intrinsecas.Nam materia 5e se a substantiae, sunt causis accidentium. Tertio ibi.
Ostendit ulterius quod etiam in genere substantie est deuenire in aliqua prima. Nam prima principia in penere si ibstantiarum sunt substantiae
videt Alic animatat,secundum opi.Aristo ponentisitelle coro, Gelestia corpora miniat Et sic prima principia in coelestia genere substantiae ut materia &forma erunt an ei Ih aiatm ma & corpus uel etiam corpus & itellectiis uel desideritim. Nam anima corporis coelestis sist an, matum,non habet alias partes animae nisi intelle- olim Z appetitum. Aliae enim partes ordinantur ad conseritationem corporum generabilissi de cormptibilium. Intellectus etiam& desiderium habet
rationem cause mouentis. Deinde cum dicit. ηs s. lieni modo. analogue principia seu eadem, ut a etpesentia .uerum haec etiam Diabiralia. er allomodos. Min φubusdam enisutini φ adociae actu, quandos pomitia
est: tianκ,aut caro itho at haec in praedictas cis radiatu.
tentia . ire runt, quo u non eadem materia est, quorum non euiem specie ed Mursa est: ncluti bomnis taή a, esse menta gnu, π terra, τ materia ex propria species, σβquid aliudextrinsecus est ut pure r.et prael heco Gobliquus circulus que nec materia, ut emes c prinus Io, nec eius emi cieisunt uerum in aemia. Ampliu autem alio modo proportionature principia eadem tactu cr potentia.ρdo haec alia,qum Aracri
ditur.In quibusdam quidem enim idem quandoque es actu, quandoque potentiaAtumum, aut caroaut mo. cadunt aurem σhecindi causas. Actus quidem erim specuuisti separatam,tar quod examinus. Priuatio quoque ut temnebra aut labora Potentia aut materia. iacin. est quodpo. test seri amis. Aliter te actuerpolestaudii an quo rum non est eadem materia, er quorum non est ealem 1 α classedauera. emadmodum hominu causa elemetua ignis, terra,ut materia:cripti propria, oppidulina extra.utpater:σ praeterbosor, Tobliquas circulus: inque materia entia, que mors,nssis priuatis, neq- μ' macta moMntia. Ponit alium modum, secundum quem sunt ea
dem principia omnium proportionaliten de dicit, ' ha ibi
quod alio modo si uit emem pricipia Omniu prori thatem portionalitentia quod dicamus quod actus A po- cipiorum tentia sunt principia omnium.Sed in hoc est diste, sic rentia quantum ad duo uno quidem inodo qui alia potentia de alius ac ius sunt principia in dii ensis rebus.Alio modo,quia aliter inuenitur potenritia de actus in quibusdam, aliter.m aliis. ssit hoc secundunt primo manifestat dicens quod in quiribusdam idem quandoque est in acui quandoque inpotentia,ut patet inomiibus generabilibus αcorruptibilibus de mobilibus N contingenti se scutianum dicaro, di homo, quandoque sunt in actu quandoque etiam in potentia Quaedam iter semper sunt in actu, sicut substantiae sempiternae Et, uia dixerat hunc modium, quo proportionalin Actus pater sunt principia eadem omnium, esse alium ni fri i atdum a praeasi gnato,cosequenter ostendit quomodo reducatur in ident Et hoc est quod disit, quod ζ.r & ibi; haec.Laetus S potentia cadut in praedictas causas, aliis. qui fiunt i a priuatio,& materia tu movens,M Reducit intina est actus, siue sit separabilis a con 'sito, ut Platonici posuerunt, siue etiam sit aliquid con ' dum apii
postum ex ambobus, scilicet materia & serma. inum. Et similiter priuatio est quodammodo actus, ut Formac tenebrae ut laborians idest infirmum,materia uetro est in potentia suia ipsa secundum se potest se bri sub ainbobus, scilicet sub is a di priuatione. te actus. ' Sic igitur manifestu est,u actus & potentia in idem redeunt cum materia & λ a & priuatione, di P. actus & potentia in diuersis uno modo differunt, quia no similiter est in omnibus,sed aliter & aliter.&quia dixerat uino solii aliter est potetia& actus in ciuersis, sed etia sui talia in aliis. Voccoseque ter exponit dicens, Palio modo potentia & actus disserunt in diuersi quom non est eadem materia, quae est potentia, & quorum no est eadem species, quae est actus, sed diuersa . Sicut hominis cauta Pricipia Smateria eleme signis&c. causa,ut se a pescies propria. sanima,&causa mouens est aliquo extrinsecuisicut pater est causa moues,propinqua, Sd causa remota ibi, des obliquus circulus , id est hodiacus
444쪽
xodiacus in quo mouenir sol, alii planeti, qui suo motu causant generatione Be corruptione in istis inferioribus. Huiusmodi aute cause extrinsecae neque sunt nuteriae, neq; formae, neq; priuatio, neq; esiquid eo iniae eis, aut eiusdem species, utpossit dici φ reducuntur ad has causas, sicut actus S potentia sed sunt in alio genere causae, quia sunt mouentia,& ipse etiam reducuturin actum. Alia uero ab homine habent materiam aliam propriam, Maliam formam propriam, S aliquod agens Pr ptium. Deinde cum dicit. Rus . re terea Mure oportet,puod φι dum olura R. 7. Ommmuaqwn principia, dacta,retim,Cr aliud, quod pote tuta At illa, in amauersam duimur,nonsisti tarenaque, nuntii e tam est. φω bigida sinu. me tamωι MUN
Haeduitatarum causae Grelementi scut dinum est. Eorum quae non in eodemgetiere,colorum Osonstrum Cr substanatiarim er quantitatis praeterquam propoerrionaliter. Et e
g timo inliud tua matem,er species,ta' movens,G' mea: uniueuis autem ratione, tim
eis ses mi aiam Ostensum est, uisunt eadem principia
de princi promtion)liter, vult ostedere quomodo la uniueris sunt omnium eadem uniuersaliter.Vtruq;.t .supra
taliter. dictu sulti Dicit ergo,i oportet uidere quomodo Act' di γ' principia aliqua dictitur uniuersaliter, & aliqua no, ἶ uniuersaliter Elprima principia maxime unii tersa Misilia pili iliter significata sunt actus&potentia.nani haec diaci pia. uidui ens uaquantum huiust di. Haec aute ditan . tur principia uniuersalia,quia uniuersaliter significatur de intelliguntur,no ita θ ipsa uniuersalia subsistentia principia sint, ut Platonici posueruliquia singularium non potes esse aliquod principili nisisngulare.unitiersale.n principium est effectus uni- uecialiter accepti,ut homo somini ta,cum non
sit aliquis homo uniuersaliter subsistens, no erit aliquod principium uniuersale hominis uniuersalis,sia Blum hoc particulare huius particularis: sicut si Peleus Achillis est pater: tui uero,pater tuus. Et haec litera g.huius syllabet ba sed E.uniuersaliter a ceptu est principiu eius quod est ba, uniuersaliter accepti.Sic igitur principia uniuersaliter significa.
diu istati ta sunt eadem Omnium. Deinde inducit alium morticipiat du, ει quem principia substantiam sunt uniuers,rtim iecura liter omnium inqtumium accidentia ex substantius
sali ter principia omnita, quia consequunturens c5mune, ita oportet G θ descendit communitas principiatorum, descendat coitas principiorum. Eorum enim,qtiae non sunt in eodem genere,pura colorum,sbnotu, substatiari uti,de quantitati sunt aliae causae N elementa ut dictum est, praeteritiam ν proportionaliter sint eadem omnita. Eorum in remsuae sunt in eadem specie, sed diueria fin nu .mem,sunt diuersaprincipi non specie, sed numero. Sicut aliud est materia tua, Ad forma, Sc mouens.& aliud mea.Sed secundum uniuersalem rationem sivit eadem. Nam anima de corpus sunt materia Sese a hominis. Hiuus autem nominisducanima& hoc corpus.
Nullam rationem ex hoc textu contra indiuiduatio-
EX hoc loco Miuruius in marginibus Scit semi
argumentsi contra Tho. de principio indiuiduationis.Sed deceptus est. Coidebuisset dicere esitra Scotu,dixit contra Tho. Quod quidem ut clare pateat sermandum est hoc suum argumentum, de
ex quibus uerbis Philosophi hic Hici possit, insinuandum. Dicit hie Arist. in ista,quod lieet actus & potelia snt eadem omnium principia sim quandam prinponionalitatem listinctorum tamen gene dunt distincta genere principia propria:&distinctorum M speciem, distincta etiam princia secundum speciem:&distinctorum secundum numerum,distincia prin cipia numero.Et dat exempla de actu di potetia frigenus,secundum speciem . di secundum numerum. Sicut materia,species idest sorma,& mouens, lecundum genus,secundum speciem,& secundum num
rum distincta.Sicut principia Socratis de Platonis Mnumerum, sunt ala & eorpus de generas Platonis, sa& corpus degenerans Sota&sic de aliis. Esse autem principium alicuius sim numerum, est esse principia indiuiduationis, & hoc uerum est de omnibus praedictis,tribus, materia, di sorma. & agente, licet inter haec primum Fin naturam sit ipsa materia, eo quod sit primum subiectum in incommunicabile,&cons quenter cui competit omnibus adis incommuni cibilitatem impartiri,ut alias dictum est. Non potest autem ex his dictis, apparens aliquibus argumentum elici contra Thomistas de ista materia, nisi hoc, quod si materia tua&materia mea sunt distictae materiae fimnumerum,quae tamen secundum uniuersalem rati nem sunt eadem,oportet quod materia mea sit haec& n umero distincta , materia tua per aliquid. quod contrahat materiam in e&, ergo materia mea non est principiti prima ν ego sim unus numero, eu indiuiduu ed illud aliud perqd de materia mea est una numero & diitincta a materia tua, & per V materia iacti quodamodo contrahit M. Hoc aut primu princ pium dicunt Scotistae esse haecceitatem. hoc suit m tiuum principale, propter quod Scotus deuiat Sa cto Thoma se a veritate in hae quastione, & ad chi meras se conuertit Argumentum autem praedictum soluit Capreolus secundo.d. oluunt di omnes Thiam istae, solu i di ipse in septima defensione, & contra authores suos retorsi.Sed precipue retorqueri potest
respondet diuersitas piicipiorsi.
445쪽
contra eos ex uerbis Aristave bibis3, ita ut impol, Nile sit eis fugere.Nam ut dixi Arist. probans distinctorum tantum numerinesse etiam distincta mero principia, haec ipsa inducit per exempla, quia uidelicet alia est materia tua Ee materia mea, species tua &species mea,mouens tuum seu pater tuus, de mouens seu generans meum. ne arguo sic. Hic Arist. accipit materiam pro materia quae est pars compositi ergo haec est principium idiuiduationis,c si sit principiudistinctorum sim numerum ut sic. Patet conseque tia etiam fimaduersarios. Sed antecedens probatur tripliciter,primo sic. De illa materia loq*itur hic Philosophus quae condistinguitqr spe xi seu formae pamtis,ex qua scilicet cum ipta materia laqwm ex pi incipiis intrinsecis fit compositum,ut patet in litera. sed talis non est haecceitas, ted ea quq estpars compositi, ut etiam aduersari j habent concedere.Non enim dicunt compositum componi ex forma partis & haecceitat immo haecceitatem dicunt materiam quς corre pondet formae totius, ut patet supra in leptima defensione,&non primo rei picit formam partis,ergo&c. seeudo. De illa materia loquitur hie Philosophus de qua uerisitatur esse principium rei compositae ex materia deforma,hoc etiam pateti liter sed talis est materia quae est pars compoliti,ut patet. l. Phy.ubi haec
materia connumeratur inter principia rerum naturalium,3c non haecceius, ergo &c. Tertio de illa mat
ria sim numerum loquitur hic Philosophus de quaesism speciem summatur dicit ' est principium distinctorum fim speciem;ut patet in liter a. Sed haec est materia quae est pars compositi etiam secundum adue sarios.Licet enim necessario argumento ut insta patebit. couincatur,non tamen cocedere uolunt haec itates plures conuenire in h eeitate communi, sed esse eas dicunt primo de seipsis diuersa ergo &e. Ex hac autem totali ratione, patet quod cum Aristo.ex intensone tractet exprese hie de principio indiui, duationis, o non inducat aliam materiam v eam qugesi pars compositi ut deduximus pro tali principio, sequitur quod ubicunque alibi de tali principio ex incidenti loquitur nominando materiam, no possit materia pro haecceitate glolari,ut iacit semper Ant .and. in hac sua expositionciliteram Philosophi in hoc prp. cipue peruertendo. Aequi uocasset quippe Philosophus hic de alibi do ubique diminutus sui siet, nulli bitalium materierum diuersitatem aperiens . Si autem omnino ex obstinatione,& contra omnem rationem
quae clici possit hie ex Philosophistera, uis quod hie
intendat non de materia quae est altera pars compositi,sed de illa tua chimerica haecceitate. Adhuc arguo contra te,ex ipsis uerbis Philosophi, retorquendo in te argumentum quod cotra nos ipse facis.Dicit enim hie Philolophus qJ materia mea & materia tua sunt distinctae numero,uniuersali autem ratione fiant eadem,ut etiam Ant.and. exponendo satetur ergo non
poteti lucceitas mea distingui ab haecceitate tua, nisi per aliquid aliud ipsa usis rationis materia contrahatur ad meam,dc per aliud contrahatur ad tuam, alias idem ses idem ab allo distingueretur, dc cum eodem conueniret,& eget ide de diuersum seu n5 idtiqui implicant.Cum ergo in haecceitate coueniant, ut habes concedere si literam de illa haecceitate exponendam censes, si distinguuntur abinuicem , per aliud distin gutitur, ergo illud aliud erit principiu in commeabb.
statis de distinctionis unius ab alia.&eonsequenter erit principium primum indi duationis, de non imi
haecceitas.Nec potes tu respondere ad argumentum illud contra haecceitatem, sicut Thomistae ad idem argumentum respondent contra materiae partem compositi factum.Ipsi enim Thomi ut alias habitum est )dicunt,u, materia quae est pars compositi non habet c6itatem de qua loquitur hic Phalosophus, nisi ut
cosideratur per anal reiam ad formam, ut sorma incommuni consideretur de materia, ut coiter sumpta substerni,de particulari sormae, parti ulans materia. Secundum se autem sine ipsa analogia ad forma,tu teria considerari non potest, de ptet cosequens nec est uniuersalis nec particultris nec indiuidua.d alia enim non conueniunt rebus nisi per considerationem intellectus, neque etiam ipsum iundamentum talium invisionum, puta sundamentum indiuiduationis , quod est esse unum numero, pon competit materiae nis Psormam, traia suo quid habet esse, habet de unum esse. Et tamen ipsa materia no ut indiuidua ed secum dum ie y scindendo eam secundum considerati nem a forma,est principium primum de immediatai diuiduationis sormae,ed ea mediante principium est in i i tionis suae, de ambobus mediantibus Mnaturae Ordine hac mediationem semper intelligendo est principium idiuiduationis totius compositi. Tali autem modo sumpta quo ea principium indici duationis seu mae, kleo non potest cognosci, quia scipsaeli purum ens in potentia. Nihil autem est cognoscibile nili inquantum est ctu, ut patet Nono linius.Est autem sie sumptum principium indiuiduatimnis ut primum subiectum de ut primum incommuisscabilitatis principium.Distinctionis autem numeralis,ipsa no sim se lumpta simpliciter,sed ut quantitate signata principium est.Hane responsionem landatam super natura matcriae ex doctrina Philosophi, nopossunt isti homines ad haecceitatem applicare, qui non ponunt haecceitatem esse purum ens in poten fia.Sic enim haecceitas degenere substantiae, non esse distincta ab ipla prima materia, sed pon ut eam potius ad genus actus pertinere,quod apparet: tamen quia contra nos arguunt, quod materia no possit esse principium indiduationis,quia actus,inquiunt,di uiuit de separat Septimo huius. Cui argumeto respondi in septima defensione, tum etiam quia dicunt haecceitates esse disterentiam quandam indiuidualem, ut ibidem dississe produximus: unde non habet, ut dicunt,u, nopolsit accipi ut uniuersalis,aut particularis, ut habet materia .Patet igitur, argumentum, quod hinc sumum Motitiae contra nos, uolum et , de plurics sic solutum ut pro honore suo tacere debuissent. Quod uero nunc nos cotta eos ex litera philosophi inducimus, tit efficacissimum de ab eis hactenus insolutum. Et depraesenti defensione satis sit benedictus
Deinde cum dicit. misis igitur pretiam principia,sta elimenta susto
quo modo eadem: analogicinaque eas in quia nialem eurio, rutatio, mouens.acssio modosubsutiarum calf qi omnium c faefm. quia peremptusurim titia. Praeterrea Pod primi , actu e stillo vero modo, alia prima, quacuns, contraria,
446쪽
ei se princi ria omnia. a si s s. Tres substa
Sermo delubstantia in unobili.
e cis .Sic autem inera prima quecutiriue contrarin qua nec vi genera duuntur, nec ut multiplicuer dicuntur σ adatae materia. eo igitisprincipia sensibita, er quot,cτ quomodo eadem ,π' quo modo adtera Arctum est.
Recapitillat ea quae dicta sunt in hoc capitulo. Dicit ergo, ut quod re iitru silit eadem principia & elementa sitia tantiaruμ ad aliquid qualitatu & alio. ru generit aut ditieisa, eli quaerere de multipliciterdictis, quia dilieribria no sunt eade principia, sieddiuersavii si quodam q. Omniv. n. qti ait: odo sunt eadem principia,aut tin proportione, sicu t si dicamus, ut in quolibet gne in nititur aliqua, qtiae se habent ut materia & forma de priuatio & mouens: aut eo st causae sit Matiaria simi cause olum,qilia destructis eis,alia deliruutur. Aut quia principia 3 simi en- delectu ad idest actus & potetia. Istis aut tribus modis sunt eade principia olum .Alio aut modo sent diuersa principia, qtua cotraria, quae sunt principia re vim,& ipsa materia, no uni uoce dicuntur, quia non sunt gnanec etiam dictitur multipliciter quasi aequi uoca. N ideo non possumiri dicere ui sunt eade sitimpliciter, sed G anilogiam Vltimo autem concludit
quod dictum est, quot sint principia sensibilium,&quomodo simi eadetii aut diuersa. I. E C Tir o V.
Praeter substantiis naturales unani aliquam si abstantia ely qire sempiterna 3c actit lea per mouens, dc em i. iro immaterialis ei ostendit.
CVmκ mirer fini substantiae, duae quidem naturales, alia autem im nobilis de hac est scendum,quod neces.se est perpetuam aliquam,cr immobilem siubstantiam esse. etenim substantiae rimae enti sunt. υ β cunctae eorruruptibiles omnia corruptibilis ini at impossibile est, avi te
nerari motum, im rumpi: nam semper erat. nes tempus:
eum non siti sibile prιμι er posterius esse, tempore non exifente G motus sane, ita colimus estμαι er lepus. t.emmidem, anteluctam ipsas motus potio est. motus uero non est continuus,prxter hunc, qui secundum locum, σ bum,qui tiracularis est.
Qisoniam autem tres erant substantiae, duae quidem quae Ueae: una,quae immobilis, de hue dicendum is quia ne cessees esse sempiternam aliquam substantiam immobilem. Nam substantie, primae ratum .i si omnes corruptibiles. omnia corruptibilia. sed impossibile motum aut feri teora rumpi semper enim erat. nee tempus Nec enim istabile rius σposterius esse, cwm non ' tempus. Et motus ergoste est
continuus ut tempus. aut enim idem, aut motus cst aliqua paμsto Motus autem non in continuus, ni qui secandum lacum. Et huius qui circula.
Postqua Philosophus ostendit quae simi principiasibstantiae sensibilis, hic incipi t determinare de se, stantiis immobilibus a materia separatis. Et dii ii&turi partes duas. In prima determinat de linioi sit
stantiis G propria opinione, in secedata opinionem alioru in sequenti libro, ibi .3 De sensibili qii idei gmir substas a. Priina induas. In prinia ossedit ei lealtu substantia seni picerim,sirini obilem, an ateria separata. Ii secud alia quirit conditione huius sebstat tiae. ibi Mouet alit., Circa primimi tria facit Primo ostendit elle altu sebstantia senipiternam. In secti dap rtractat quadam qoncm ex dactis occasionatain, ibi. auis dubitatio. Tertio ex lolutione qOnis motae, cedit ad manifestatione iteritatis prii inuentae bi. t Quare non filii infinito tye. Circa primum duo sacit Primo ostendit, u necellecti ponere aliouam substantiam sempiternam. Secundo rex c.s. ostendit qualem oporteti esse illam substantiam, ibi. 3 Sed si fuerit imotivum. F Dicit ergo primo, quod iupra dictuni est, ui tres sunt substantiae, quarum duae simi hibstantiae naturales, quia sunt cum motu: lina senapiterna, ut corium, alia corruptibilis, in nut plantae S animalia. de praeter, has est tertia , quae est immobilis,quae non est naturalis: de hac dicen- substantia dum est nunc. Ad cuius considerationem oportet sempite pri iis ostendere, ut necesse est esse aliquam iubam n mimmo
sempiternam, in mobilem. Quod sic probatiSubae 'sunt primae inter entia,ut supra ostensum est, destru ctis autem primas nihil remanet aliorum: si igitur nulla suba est sempitema, sed oes sunt corruptibiles, sequetur ut nihil sit sempiternu, sed somnia sint corruptibillia, l. i. non semper existentia: sed hoc est impose: ergo necesse est esse aliquam silvam sempiternam. Quod autem impote sit nihil esse sempiternum,probat ex hoc,* impore est motum fieri saut corrumpi, Pa. de nouo incaepisse, aut qnque toral, ter desitum esse.Ostensiam est. n.in. 8. Physi. mo' τ ὰ tus est sempiternus simpli. Et uξ impore P temtus imposi ibi- non sit sempiterni: m. ia, si tempus aliquando in- is est tem- caepi aut aliqn desinet, sequetur u prius fuerit non pu dimo-essc temporis utempus do iterumu, posterius erit xxi.' buus non esse temporis quam tempus: sed hoc no potest esse, ut Iu quia non est pote esse prius Ee posterius se nisi sit ijs. cum nihil aliud sit tempus, nisi numerus Lect. a. prioris de posterioris in motu. Et sic sequetur 91 t pus fuerit antequam inciperet esse, seu sit postquaesse desierit. Videtur igitur necesse esse cr tempus '
sit sempiternum. Et s tempus est cotinuum de sem- :. b. ur
piternum, necesse est umiotus sit continitus ecfem iiiis. pitemus. quia motus Ed tempus, aut sunt ide ut qui se. io. dam posueriit, alit tempus est aliqua passio motus, Suid ut rei ueritas habet. Est. n. tempus numeriis motus, ut patet in. Phy. Sed tamen non est accipiendum de omni motu,ui possit elle sempiternus εἰ conti mellexi e nuus. Non enim hoc potest elle iteritia nisi de nu in m locali. Et inter motus locales,solum de motu circu. Teη ς 30 lari, ut probati irin. 8. I hvsico. Deinde cum dicit. At uero si motivum aut escttuum est, non autem ope Ialiquid, non est motus. possibilanaque est non operari, quod potentium habeas nulla igitur utilitas erit, ne quidissiper. εροι uassubstantias faciamur quemadmodtim qui faciunt steacies, nisi ali ιod principium insit, quod mutare positi. Non igitur ussciat illa uidem,nte aba substantia praeter specus. nam δε non operabitur,motus non eris. Atucrohfuerit motivum out f litium, non operans au A N T.
tem aliquid,nonem motus. Continguenim potentiam habes,
nonagere. Nihil ergo reddi me s. in nas faciamussempiternas,qamabistam quispecies, I non aliqua potos in
447쪽
Necesse est aliqua esse subam sempiterna suactu ru ou Eidear dno coieri, sed aufert
sempiter Da quae est essentialia ter actus ax s.
ris principiore simulari. Non raro tres eos Risu, ne- alia susti/uia praeter Namsi non egerit, non
Ostendit cuiusmodi subam necesse est esse sempiter ,re circa hoc tria facit. Primo , v ad sempiternitate motus sustinendam, necessit est ponere sit stantiam sempiternam semper mouentem uelagu-tem, dicens,Ῥcum necesse sit, si motus est sempitemus, o sit si ibstantia motiva & estectiva sempiterna,ulterutri oportet, sit mouens & agens in actu semper, quia si efferina oliva aut effectauaF. i.potes mouere di efficere motum,& non agens in actu, s queretur in non esset motus in actu . non enim est necessarium si habeat potentiam mouendi, P m ueat in actu. contingit enim id quod habet potemtiam agenda non agere.& ita motus non erit sempiternus. Ad hoc igitur,* motus sit sempiternius necesse est ponere aliquam substantiam sempite mmouentem N agentem in actu. ex quo conseqtiem
ter concludit,st nihil prodest opinio Plato pone tis subit tias sempiternas, qtiae est infusiciens ad sustinendum sempiternitatem motus . non enim ad hoc sustinendum prodest, si fingamus aliquas substatias separatas sempiternas, nisi i eis sit aliquod principium habens potentiam ad transmutandum,quod non uidetur conuenire speciebus.Species enim nihil aliud ponebantur et uri a separata. ulla autem inquantum limoi,non mouent. Nam omne principiuaetiuum uel motivum est aliquod singulare, ut supra dictum es Sie igitur nec spes sunt sussicientes ad semiternitatem motus seritandam, nec alia substintia separata praeter specie sicut quidam insucrut mathematicia uantum huli lini sunt principia motus. Et si non sit aliqua substantia sempiterna Uens, non est motus sempitemus:qnia motus principii unest aliqua substantia sempiterna mouens &agens. Secundo ibi. Nee is mst operabitur quidem ,substantia vera smatentia'.non erum eris perpetuus motus quod enim potentia est ontuitu non esse.opo rut igitπr esse tala principuam, --
iussu lantia actus'. Aulae neque si .get: sulsantia autem irius potentia, non
ι motus clernus. contingit mira quodpotentia est ion est λOportetigitire esse principirum tuis, cuius astantia su us. Ostedit ulterius,et oportet ad sempiternitate motus, i non solum sit aliqua substantia sempiterna mouen s & agens, sed etiam o eius suba sit actus.Dicit ergo,*neque est susticiens ad sempiternitatein motus,si substantia sempiterna agat,sed in m suam substantiam sit in potentia: sicut si ponamus prima principia esse ignem, aut aquam fm positionem an .
liquorum naturalium.non enim poterit esse motus
sempiternus.Si enim sit tale mouens, in cuius substantia adnustetur potentia, construit id non esse. ita quod est in potentia contingit non esse, S per consequens continget i motus no sit. & sc motus non erit ex necessitate de sempiternus. Relinquitur ergo,i oportet esse aliquod primum principium motus tale, ius substantia non sit in potentia, sed stactus tantiun. Tertio ibi. umbas oportet essu vitis A b unetvieris : sempiaturnus eram esse opor ,st aliquid quidem aeteraum est. adllaicitis t. ὶ
gso Ampsius igiturialis oportet esse substantias e materia. se innas inasse oportet seratiqvid aliud sempiterna acta. Concludit ulterius V oportet limoi substantiam esse imateriale. Dicit ergo θ amplitis ex Nictis sequitur,st hinoi silvas q sunt principia motus seinpi, terni, oportet esse sine materia. Na materia est inpotentiae oportet igit eas esse sempiternas, si aliud aliud est sempiternum, utpote motus & tempus.Et sic sequitur st sint in actu. Hoc autem ultimo concludit sp dubitationem quam consequenter inducet. Ex hoc igitur processu manifestum est v Atisso hic firmiter opinatus est&credidit necessarium fore, P motius sit sempiterniis,& similiter tempus. Aliter enim uon sui asset super hoc intentionem suam de inquisitione substantiariim immaterialium. Sed insciendum ursines ab eo iductae in .8. Phy.
ex quorum suppositione hic procedit non sunt demonstrationes simpliciter, secsed probabiles rones. Nisi sorte sint demonstrationes, contra positiones antiquorum naturalium de inceptione motus, quas destruere intendit. Et mermissis aliis ronibus qiras hic non tangit, manifestum est*ro quam hic posuit ad probandum sempitemitatem temporis, noest demonstrativae Non enim si ponimus tempus quandoque incepisse, oportet ponere prius , nisi quid imaginatum. Siciliciam dicimus Nextra ustum non est corpus,quod dicimus extra, non est nisi quid immaginariim. Si tigitur extra coeli mi non oportet ponere locum,quamuis extra uideatur locum significare,ita non est necessarium quod tempus sit pr. usu incipiat uel postquam desinet, licet prius N posterius uideantiir tempus significa Sed
quamuis rones probates sempiternitatem motus,o: temporis non stat demonstratiliae, & ex necesii, tale concludentes,in ea qus hic probantur de sem piternitate de immaterialitate primae substanti x, ex necessitate sequuntur. Quia si non fuerit mundus etemus,necesse cliqiuod fuerit productus ut cita ab aequo pra existente. Et si hoc non sit aeternum, portet iterum quod sit productum ab aliquo. Et cum hoc non possit procedere in infinitum, ut supta in secundo probatum est necessc cst ponere aliquam substantiam sempiternam, incilius substantia non sit potentia, & per consequens inamaterialem.
rx eo q, actuin priorem potentia esse ratiocinatus e , ostendit generationem & natum perpetua esse hint primunt mouens esse perpetuum iminobileni concitidit.
AT qui sibium est . nam omne videm egens ms . t , ,
Poque ludetur potens uero nono ere .pιare . 'tralia, eris prior. Qtsimuis dubitatio.Videt' enim agens quisem omnem bise, potens ino non ne ag re. quare prius es p tentu . i r 1. Motiet quaiula diibitatiotae circa Neterna nata, Diabo andi est dubitatio. tru actus sit simplr prior poterin . tia,ut nossit poni prinita principiti rerum esse tale, hiba sit actus. Et circa hoc tria facit. Primo ' ponit ronem ad ostendendii falsum Lutrodpcitcn. tia sit prior actu. Sceo ponit mnem in corratis, b. 3Sed si hoc mihil erin Tertio solitit diibitatione. a, bi. Potentiam quillein igitur. Dicit ergo priminqit dictu est,quod subasempiterita est actus, quainis de hoc siit dub5.V1.ia .potetia simpli etarrior acetu.
448쪽
Arquiem, ira primesti quo nocouertitur conseqtientia essen parte ruga cli. Hoc autem modo uidetur potentia se habere adtiva. actum,quia omne agens uidetur posse agere,sed noomne quod potest agere agitiquare uiuetur Potentia sit prior aetii. Deinde cum dicit. 113. . ure si breua' i leniit erit. continguinimposse sudo essen dum uero esse. Alsitat Meilon, cps ex nocte cunctageturant: δ. MDUbi Lunt, omnes res simia erit,
AN . At uero si euid iterit entiam. contingit enim quidem ' pose esse nondum uero esse. Et etiam scut dicunt theolog cpurano, stegenerant,uutut mystci, quibus erant simul res omnes, eunt idem inposis b. Qtymodo enm mouebantur, ynonfuerit actuatilia eo a. Non enim muria ipsa stipasim mouebused tectonis Nec menstrua: nec ter Id semia
Ponit rationem in contrarium,& circa hoc duo facit.Primo ponit ronem ducentem ad impore, dicens, o si potentia sit simplr prior actu, sequitur maliqhnihil siticontingens est.αid quod pol fieri, sed hi . nondum fit.& ita,si prima entia sent in poten senisti . qui ru non sunt actu.&sic nihil aliorum erit. Et hoc quidem contingit dupliciter. no modo Mopinionem quorun stan antiquorum, qui uocabanξ Poete theologi, sicut suit orpheus, & quidam alij et mnebant mundum esse Ignaciam ex nocte,l .Lsimplici priuatione pra existente.&io mo m posteriores naturales, sicut physici naturales,&eos sequentes,qui cum uideret, ut fui natura nihil fit ex nihilo, possierunt oia esse simul in quada costasione . qua uocabat chaos,sicut positit Anax.3c sic ponebat oia es se in potentia, non aut in actu.Sed, siue hoc nisi,siue illo uicatur,sequitur idem impote, si potetia simpIrsit prior actu.Illa n. a sunt in potentia iiii, siue sint
omnino lub priuatione, siue lint in quadam conia sone, non poterunt moueri,ut reducatur in actum, nisi sit aliqua causa mouens in actu existensmuta materia in artificialibus non mouet seipsam, sta ipsamnio uel agens, Ite ionica, I .i ars.Nec mestrua,quaestini materia in generatione animalis,mouent seipsa sed mouet eat genitura, .i si men ani Ralis. Nec terra, uae est materia in ger.eratione platarum, moliet seipsam, sed niouent eant is emata,1 i.semina plantarum. Secundo ibi. Propter quod damfactumst erectum, velivi Leuucippus Cr Plato,et Iemrer esse motum dotaint cur vero uel pum,non aiunt.nec cuir, nec eausam. enim fustue dea e mouetar .ssed oportet ut semperesiquidpreex M. sicuti nunc,natura quidem e modo .ui etiam aut ab intellectu, aut ab aliquo alio hoc modo Dinde,susnam primus'. differtat. Teαια quis maxime. At neque Platoni posisibiles dicere id, quia quandoquepulatprincipium esse,quodsi ipsum mourt. post rior enim pariter coelo est anima At diti AN T. Prepto quo actum quidam semperam,ut Leucippus par. . cr Plato.Semper enim dκιαι esse mcium. sed quare, Crque, non dicunt,nec φ, nec eausim.Nihil enim sit contingit mouetur se oportet semper aliquid existere.memadmodum nia, natura quide ste,ns uero,aut ab in tractu ut ab actook.L O .eii. imis qualis prior. Difflat enim valde quodcunque est. At uero
Ondit quo huic re, ni quida physici consenseriint. Dicit er .uio hanc roneni quida phi possierunt
spactu existentem, Leucippus socius Democriti, de Plato. Uaxeriit. n.motum sp fuisse etiam ante muduni Secundum quidem Leucippum in atomis per se mobilibus,ex quibus ponebat unanditiai constitiii Secundum Platonem ueto in elementis. Quae dicebat ante constitutionem mundi mota sitisse motibus inordinatis Ita postea a Deo fuisse ea reducta ad ordinent.Sic igitur quantu ad hoc uidentur bene dixisse,st posterunt semper filisse morum. Sed in hoc desecerunt, quia non dixerunt quis motus spfuerit, nec causam motus assigrauerunt, nec sinapii citer narrando, nec sitie positionis caiisam assignando, cum tu Inihil moueatur ut contingit 4.i.sine ali- lira causa certa. Sed sp oportet aliquid existere, qδ est causa motus.Sicut nunc videmus, da m uentur hoc modo a natura, aut a iiiolentia, aut ab intellectit,aut aliqua alia cauta Deinde debuerunt etiam assignare qualis sit prima ca motus, utrum notura,siue uiolentia siue intellectus.multum. n.distere quodcunque horum ponatur causa motus. Sed nec
Plato pol excusarira hoc, p positit principium motus esse aliquid moueus selisunt, quod dicebat esse
animam.sed anima Gipsum non risit ante constitutionein mussi, sed fuit post illam in ordinatione moti .Fuitin.facta simul cu coelo,quod ponebat salsi. Et sic anima non poterit esse principium illius motus inordinati. Deinde cum dicit.
Arbit ri itaque polentiam actu priorem, quodammodo quidem bene est,quodammodo uera minimi, ductum auum est, quomodo. Potentiam qui' igitur existimare priorem acta, est qui. dem ut bene,est aut ut nivi bene. Dictum est a tem quomodo.
Soluit propositam q6nem de circa hoc duo facita Primo remittit ad tu e quod determinatum est in Nono de ordine potentiae ad actum, decens, V opinari potentiam esse priorem actu, quodam modo bene diciti in& quodam modo non. Eiquomodo hoc sit, dictu est in Nono.IM.n.dictu est,u, achis simplicitet est prior potentia, sed in uno eodem quod movet de potetia in actu, potetia praecedit actu ipe,
quavis actus sit prior natura&persectione. Seso. moidat assus 'prio Anaxagoras testat r.intinctonaque,acta est.Cr Empedocles, amicitiam π content:onem tonem. π quisemper esse morum aiunt, ut Leucippus. QMdeus actus prius, testatur Anaxago.intellectus enim ectus. Et Empedoclis amicitiam Cr Irim. Et simperducentes motum esse, ut Plato er Muci par.
Confirmat solutionem periositiones qiiormadaphorum,dicens,u, hoc actus sit simpli prior, testa-Y Anaxago.quia positit primu principium moues esse intellectum. Intellectus enim actus quidam est. Et etiam Emped.qui rosilit causas mouentes litem N amicitiam.Et Leucippus de Plato, qui postierunt semper motu suisse. Deinde cum dicit.
Quare non erat tempore infesto chaos , aut nox, uerum semper eatim circvisione, viva rer, factus pedem pri potentia. - is infesto ters ore es ιος, aut nox,sic dea
errasem, cui peris , or Atresprior istactus potitia. Ex determinatione q6nis prannisae manifestata quod
449쪽
quod prius ostensum circa hoc triafacit. Pri-ino concludit ex praemissis perpetuitatem gener nonis. Secundo ex perpetuitate gnationis cocludit perpςtuitate motus cossi ibi. Si itaq; quidem p. Tertio ex ppetuitate motus coeli cociussit metuitatem primi mouentis immobilis , ibi. Eu igitur aliquid&quod mouet. Dicit ergo primo, quod si aetiis simplr est prior potentia sequitur, quod salsant opinio antiquorum naturalium,qui existiniantes potentiam simpIr esse actu priorem, posuerunt oia in infinito ipe prius suisse in potenti in quadam colusione,qua appellabant chaos.salsa etiam erit opimo poetarum ineologorum,qui re eadem extim tionem posuerunt inlinito tre prius fuisse simplice: rerum priuationem,si res esse inciperent. Qua quidem rerum priuationem noctem appellabant, propterea sorte, aiterqitalitates& sormas sensibiles,lux communi orta prior inuenitur, cum ipsi nihil priter sensibilia esse arbiticiatur. Privatio autem lucis nQx est. traque igitur opinio salsa est, si actus est prior potentia.Sed,cum uideamus ea,quae gnantur, de pote tia ad actu procedere,necelle erit dicere. γ eiacm,quae aestu esse incipiunt post potetiam, semper fuerunt aliquo modo,uel fin circularem ge
neratior ia,Prout ponuntur ea,quae generatur, prius
dem fit G circularem generationem. Na ex terra humectata resoluuntur uapores, ex quibus gnatur pluuia,per quam iterum humectatur terra.Similiter
ab homine procedit spernia, & generatur iterum homo.& sic ea qui fiunt re iterantur eadem specie proptar circularem generationem.Aut etia ea, quaeresi potentiam fiuntin ictu, eadem fuerunt seni aliter, sicut posuit Anax.ui praeextiteruntactu in his ex quibus generantur. Deinde cum dicit. y 1 Si uero e re is circuitisne, oportet via u semper T 3s luris modii aura est gemeratio
G eorruptio, trudoperamatiterer rueresse oportet. Neurasse igitur est hoc quidem modo, illiadsecinianse operari, hoc inosecuinti aliud aut gitur feci dum diruersum, aut secundum primum. Mosse tem est ut secundum boe. Menas rinsu,er Merilaea aest. Demus ergo est, pio primum est. e tranque, visem ν smiluor se babeat, edusa erat.ut uero taliter,aliud. M aluem semperiaiter, ambo sici licet. Patet igitur,qMia motus pre riue uast habentaurgi. tur alia quaerere oportet principia Si itaque is semper pervi oportet alipsissemper ma Te. e. 3 . nire similare gens. st autem debeatfore generatio Cr crearat. r. raptio,aliud oportet agens esse Huer Hiter. necesse Hlmrois quuem smin m se a gera, sic uero secundo aluci. Aut ergosecundam alterini, aut fecundiam priminii: nec se est stituisse cividum c eurum illud ipsumto aer illi. Diopnins ergo imum.etenim cassa erat auisitibus perlimilare,cτ inliualiter,alterim, erus auum quod est semper aliter, pati quia ambo.Euοβ 'βhaei motus , qvid ergo alia oportui quot principias siua aBitarenti iris,σβηon sti ex mcte erunt,er simia orama,c ex non ente, fescitur siti pre hec. Et est aliquid simper morum motu iurgabili Hec autem p circulo.Ει tacti orationesolumsedopere palam. areb iternum eris utique primum coelum Ex perpetuitate generationis concludit perpe-ξη ροπς tuitatem motus coelestis Supposito igitur, in no sit
liquis alius motus,quo ea, suae procedunt de pote notate ι gdinum, j dem suerint,ni sim circuiti ge
nerationis, ex his piae in scia Naturali ostensa sunt, perperestaec praecipue in Scdo de gnatione, concludit, v si ali rem mora quid permanet ide per circuitum gnationis, oportet de aliud semper manere idem numero, quod similiter agat ad hoc, causet perpetuitatem.nqnenim potest esse causa perpetuitatisqiis inuenitur in gnone d corruptione, aliquid unum eoru quae generantur occorrumpuntur, quia nullum eorum semper est. neque etiam omni a , cum non simul sint, ut ta
ostensum est in. 8.Phy.Relinquitur igitur, P opor tet aliquid esse perpetuum agens,quod sp uniformiter agat ad vetuitatem causindam. Et hoc est pri- mum coelum, quod mouetur de renouat oia motu diurno.Sed quia illud, o semper eodem mo operat, non causat iussi aliquod sp ec dem modo se habens in his aut, quae gnantur de corrumeuntur, appareto non ip se habet eodem modo, quia qnq; gnanturi, deqstq; corrumpuntur, si ergo debet esse gsiatio de corruptio in istisi serioribus,necesse est ponere aliquod agens, quod aliter se habeat in agendo. de hoc quide aues dicit esse corpus quod mouetur fines culiam Ooliquum qui dr rodiacus.Quia,cum hic circulus declinat ad utram; partem ab aequinoctiali. illi .u, mouetur fili circulum per zodiacum,oportetis sit qnq; magis propinquum do qnq; magis remo- rae ratio irrum. 5 fm hoc sua propinquitate es remotione cau- , coit
sat contraria.Videmus.n. v ea,quae appropinquan- Hioncm te sole ad nos,gnantur,recedente Ele,corrumpun stur.Sicut herbae,quae in uere irascuntur, Id in auisitio siccantur. Mouentur enim in circulo zodiaco des il& alij planetae. Sed do stellae fixae tar moueri sup p
los zodiaci, de non super polos aequinoctiales,ut P lomeus probat. Ex harum aut motu causas gno &comiptio Omnilim,qtiae generantur dc corrumpuntur, sed magis euidenter ex motu solis. Hoc ergo mouens quod aliteragit necesse est ui quodam modo agat se, . i. ex propria iiit tute,inquantu cati sat ditiet sitatem generationis Acorruptionis:quo- dam lucro modo i m aliud,=.i. ex iiii mie alterius, i - quantum causat perpetuam generationem Ad corrupti Omna. Aut ergo oportet utlagat finaliqiiid alteriim Fidest uirtute alicuius alterius, laut G primuFidest uirtute primi, quod semper similiter agit. Et
cum non sit aliquod alterum assimare, ex cuius iiii tute causet pei petuitatem, necesse estu secundum
hoc quod similiter agitii .i.ui mite eius, perpetuitatem gene rationis dc corruptionis causet. Id enim Di fini scilicet primum quod semper similiter agit, est cau- te agri tissa ipsi, quod aliter de aliter agit, quia id G aliter de nisin virtualiter agit perpetuo Nitad uero adsemper si tragit, . est caula perpetuitatis eius,quod agit aliter di aliter: ut. perpetuo si creat, dc illi etiam, quod ex eia tri retitui causatur. Lgenerationi de corruptioni perpetue. Ex caiisa. quo patet, quod secundum agens.squod aliter de laliter agit, agit in uirtute sp imi agetis, .i.primi coe ' lli siue primi orbis, quod senaperti militer agit. Sic ergo patet, Ppriinu agens, quod semper sinuliter agit, est potius de dignius,quia ipsumcii causa eius . i .iquod ei semper en si utiliteris sipetuitatis. Sed . . eius,qd est esse aliter Be aliter, causa est alterii ages, ad aliter de aliter agit. Eius uero,quod est aliterde alter se habere quod est generationem Se corruptionem esse perpetuam manifestum est,quod sunt causa ambo coniunctim. de primum quod senior
450쪽
i: similiter agit,&secundu quod aliter&aliter agiti i Ex hoc autem concludit quod si sic se habent motus coeli,quod ex eis potest causari perpetuitas generationis & corruptionis in istis inferioribuς. io oportet qrere aliqria alia principia scilicet ideas, sicut Platonici potuerunt: uel amicitiam de litem, sicut posuit ped. quia per hunc modum conuenit alsignare causam perpetuitatis generationis di corruptionis. Et si iste modus non ponatur, sequentur inconuenientia, ad quae deducti sunt primi philosophantes scilicet quod omnias fiant ex nocte, idest ex simplici priuatione, aut quod omnia simul fuerint,liel quod aliquid fiat ex non ente. Maniselium est ergo,quod praedicta positione seruata, scilicet quod sit perpetua generatio Scorruptio causata a motu coeli perpetuo, soluentur praedicta inconuenientia, & tequetur,u, aliquid semper moueatur motu qui non cessat, qui est motus circularis: Et hoc non solum apparet ratione, sed ex ipso essectu & per sensum. unde necesse est, Φprimum coelum eo 'semper hoc motu mouet,sit sempitemum. Deinde cum dicit.. n s 1. Misa id, es mouet. cum uero id quod movet GU Tex.is. mouet medium'. etiam aliquid,quod ii Emotum mouet, aerem substantia π astus est. AN T. Est igitur aliquid Cr quod movet. montans autem piod
Conclusis Concludit ex praedictis perpetuitatem motoris p ri nc' iis imobilis. Cu.n. mouet ab alio moueat, ut msuos ζω'ati physcis probatiun est: si coelum est perpetuum, &dnix evi moriri est perpetitus,t eces e est aliquod esse m
pressius ia uens perperitum. Sed qilia in ordine mobilium &ire it r. monentium hieniuntur tria:qitoriam ultimum est H- tui . nuod mouetur tantum, supremum autem est mo
motor im--mouetur medium autem est quod Hiobili f. mouetur demoueti necesse est,qiiod ponatur alseri termis, quod senipiternum mouens quod non mouetur.
substantia Probatum est enim in octauo Physico.quod cumacti non sit abire in infinitum in mouentibus & motis, oportet deuenire in ali luod primum mouens immobile: quia&si deueniatur in aliquod movens seipsum, iterum ex hoc oportet deuenire in aliud mouens immobile. ut ibi probatum est. Si autem primum mouens est sempiternum& non motum, oportet quod non sitens in potentia. quia qliodest ens in potentia natum est moueri, sed quod sit substantia per se existens, &quod eius sebstantiast actus. Et hoc est quod stipra concluserat. Sed ne
e cesse filii movere dubitationem quq erat apud antiquos, ut ea Bluta ostenderetur expressius quo ordine necesse est peruenire ad primum ens, cinis sebstantia est actu LECTIO UI I.
Quomodo ciam primum principium moueat scrutintelligibile bonum di auratum, immobilis moueat
timus quia uidetur pom uideatur.quia appetimus . riseia aprum uero intellemo. Ac intellectus,ab itelligilti mouetur. Tex. t Mouet autem sicut appetibile er Duelligibile. Hoenim A N T. sola mouent non mota. Horum cutem prima ademta Tex. csdeupiscibile quidem erum i sim apparens:uolaniabile autem primum imum existens bonum. Appetimur autem quia inde ,.-tur magis quam uidetur,quia appetitias m pium est intellaemia. Intellectus autem ab uvestigibili movetur.
Postquam Philosephus ostendit aliquam sebstatim esse sempite mam,immaterialem, S immobilem,cuius sit bstantia est actu procedit ad inquire dum conditionem .psius sebstantiae. Et circa hoc tria facit. Primo inquirit desectione huius se stantiae.Secudo de unitate de pluralitate ipsius, ibi. Vtrum uero una ponenda.FTertio de operati ne eius. i. stlas uero circa intellectum. F circa primum diuo facit. Primo ostendit persectionem praedictae sebstantiae.Secundo ostedit eam esse incorpoream bi. sostensem autem est Circa primum duo facit. Primo ostendit persectionem di-
siibstantiae.Secundo excludit opinionem con- . trariani, ibi. icui ite autem putant. Circa primum dilo facit. Primo ostendit secundum quem modum mouens immobile moueat. Secundo ex hoc ostendit ea quae ad persectionem eius perti nent ibi. Intelligibilis autem altera. F Dicit ergo prinia moptimo φ cum ostensiam sit quod sit primum mo- tiens nio
uens non motum, necesse est Pi sic molleat si- uelut icut siderabile &intelligibile. Haec enim λlasti. derabile &licet desiderabile de intelligibile inueniuntur mo- rigibi
uere non mota.Quod sic patet. Est enim duplex motus, nati iratis,& uoluntaritis,sive G appetitu. Mouens autem motu naturali de necessitate m uetur, cum mouens naturaliter sit generans di alterans. Nam etiam grauia & leuia secundum i cum molietur per se a generante.Generans autem Et alterans immediate,oportetu, aliter 3c aliter se habeant. Vnde etiam pra dictum est, quod id qa Tex. ι causat generationem di corruptionem agit aliter 5: aliter. In motu autem qui est secundum uoluntatem S appetitur uoluntas & appetatus se habent sicut moues motum ut patet in Terti a de Anima.
Unde relinquitur θ ilum id quod mouet sicut V .f. petibile, it mouens non motum. Dicitur autem sonit primum moues mouere sicut appetibile: quia ino vem ut artus coeli est propter ipsem,sicut Ppter finem, cau petibile est satus ab aliquo Primo mouere quod movet pro- non m. λpter primum mouens immobile,ut similet se ei in causando,& explicet in actum id quod est uirtute in primo mouente.NO enim est motus coeli pygenerationem Sc corruptionem insertoriam sicut propter finem, cum finis sit nobilior eo quod est ad finem.Sic igitur primum mouens mouet sicut appetibile. apud nos alii id est quod movet ictit desiderabile: Se aliud quod mouet,siciit intelli
bile bonum:cum tamen utrunq; moueat sicut mouens non motum. Et hoc praecipue apparet in eo qui est incontinens. Nam secundum rationem mouetur ab intelligibili bono Secundunt autem uim
cocupiscibilem mouetur ab aliquo delectabili secundum sensem quod uidetur bonii cum non sit bonum simpliciter,sed talum secundum quid. Sed no potest eue huiusmodi diuersias in primo intelligibili de primo desiderabili. Sed oporret PrisT .s Metaph. E E ilium