장음표시 사용
241쪽
tatem restituit omnia , & R gni habenis iterum potitus est. Simili prudenti moderatione uia est Regina Maria , a quando accommodando se Regni Proeeribus . & ambi. tionibus eorum satisfaciendo . Castellae Coronam sartam tectam conservavit, in pupillari aetate filii sui R a Har. hist. Hisp. l. II. s. 3.
tis Perdinandi stuarii. si nauin
ta honori sibi duceret, tempestati non cedere, re comtra eam vi & remis navem vellet impellere , actum de eo solet. Constantia non in eo posita est . ut intempestive quis obluctetur a sed ut speret, atque ita toleret 3 periculum, ut
242쪽
ut tamen a Fortuna superari se non sinat. Gloria in ejusmodi occasionibus in eo eo sistit, ut quis evadat incol mis. Quod in illis vilitas animi videbatur, magnanimitas
est postea , prospero successu
C r nata. Videns aliquando Rew Alphonsus a Sapieris Regno se privatum, spe siduelainque in Regis Mareocii subsidiis posita. iuppleX petere non dubitavit ab Alphonis Gus. manio sancti Luciori Reg Io, qui tum in aula Resis illius ob acceptas quasdam injurias
di veteris amicitiae suaeque avitae nobilitatis memor, opem rebus afferret , pecunianique de copias militares sibi in auxilium mittendi, Regi Marro-cio auctor existeret. Quae literae etiamnum in Illustrissima & antiquissima illa Domo
I. Verumtamen non debent reges violentiae Subditorum cedere. nisi forte in extremae disperationis casibu, : parum enim auctoritati suae consulit,qui nimium sese demittit. α ab icit. Iis de familia Larae
Trullam attulerunt quietem conditiones minus decentes,
o quas Rex Ferdinandus Sanctus iis posuit, sua coactus minorennitate. Neque Isabella reducere potuit Alphonsum Carrilinum Archiepiscopum
Toletanum, tametsi Alcatam ultio ad eum ipsa inviseret. S let, fateor, prudentia in extremis periculis omnes tentare conditiones, quas easus reddere potest possibiles. Magna animi fortitudo est & rationis vis, in ejusmodi occasionibus
a Mae. hist. Hi p. i. t . s. s.
ε Har. buti Hisp. lib. 12. s. sa
bere , & necessitatem praesentem periculique magnitudianem cum eo , quod aci statum conservandum magis expedit. ad trutinam expendere. Nemo auctoritatis suae magis retinens
unquam fuit, quam Τiberius.& dissimulavit tamen Lentuli Germanici audaciam, qui Germanicis Legionibus Praefectus strihere illi ausus fuit, etiam minis additis, ne sibi succem
rem mitteret, e firmanda vetat De s , qua Princeps caterarum rerum potaretur, ipse Provinciam
retineret, & qui antea suorum-met filiorum aemulationem ferre non sustinuit, hunc tamen despectum toleravit. Non
ignorabat, quanti periculi esset musmodi inobedientia, si foret impunita, verum si se illi oppo. neret, d reputabat publicνm sibi
que fama, Nam vi flore res sena .
deberent Principis, cujus nutu Rubernantur . si in adversa Fortuna necessitati illico e deret, parum item prudentiae , si cum illa superari nequeat, ei tamen se opponeret. Portitudinem solertia & sagacitas moderari debet. Quod per vires non licet, ars & in dustria emiant. Non minor gloria est evitare periculum, quam illud vincere. Fugere illud, semper ignavia est. Expectare ver , aut ignorantia est. aut timoris confusio ; desperare omnino vecordia. e Feristas ct strenisi viri etiam lantra
sarisnam inu,nt. Ad ossicium aut finem Principis minime pertinete Taeit. lib. .. Annal.d Idem lib. s. Annal. g Tacit. lib. a. Hi
243쪽
2Io D ID. SAApertinet de fluctibus apud
Rempublicam leviter eonqueri, sed illam in portum conservationis, salutisque deducere. Fortis sapientia illa censetur, quae ex casibus adversis bene- fietum elieit; illa item, quae contra nitendo fines suos asinsequitur citius. a Reges Domini verrem . temporumque trahuntemfiliis cuncta , non sequuntΜΥ.
Nulla est aedificii ruina, quae fragmentis suis aliisque , quae industria solet adjicere, non ad majorem fabri eam possit
assurgere. Nee ullus Status ita ab omni Fortuna desertus, quem conservare & erigere ne queat Fortitudo , si Prudentiam super eventibus voeet in i consilium , iisque recte utin verit, aut certe eos in suum vertere commodum. Partiti inter se fuerant Regnum Neapolitanum Rex Ferdinandus, Catholicus, & Rex Francise Ludovicus Duoiecimus icumque probe intelligeret Magnus Dux in Coronae circulo non nisi unum centrum esse posse,neque Imperium admi tere socios, eam Partem quae ad Regem suurn pertinebat, mox acquirere Ituduit , ut
suborti, postea offensarum dis- ficultatibus , quas videbat sorte inter ambos illos Reses, tanto esset expeditior, iisque deinde uti posIet, ad vi ejiciendum s uti reipsa aecidit ine divina iam parte ipsum Re-- gem Galliae. s. Vis aliqua inest in casibus ; nos tamen hos aut maiores facimus aut minores, pro eo ac in iis nos serimus. Ignorantia nostra Deitatem ,
a Livius. 4 Har. Hist. Hisp. lib. 27. s. s.
variis ejus mutationibus leviter nos sinimus abripi. Si quoties illa temporum mutat vis
& media, nequaquam tam so rei potens , neque noS impe rio ejus subjecti tantopere. Vestium formas immutamus
eum tempore ς animum autem & mores immutare nolumus. Quo demum verito peritus nauta pro sua navigatione
non utitur ut ille variat . Ita hic sua vela , adeoque omnia ad propositum illi finem conducunt & deserviunt. Habitus
pravos Naturae nostrae exuere nolumus, quia aut amor Pr
prius id vetat, aut non sinit imprudentia , & postea casus
incusamus. Ante desperati ca-dimus animis , quam rebus asflictis quaeramus remedium a& pertinaces aut ineauti a d speratione nos sinimus opprimi. Nescimus in aerumnis superbiam, iram, inanem gloriam, maledicentiam, aliaque vitia deponere , quae prosperi tas in nobis aluit; nec ea facile agnoscimus, quae in statuin illum tam infelicem nos detr seriint. Omni momento, in omni negotio,cum quocunque subditotum egerit Princeps , a seipso differre debet, di natu
magna scientia opus est e sed solum dispositione aliqua, ut secas bus accommodet, & Pr dentia, quae eo, ante pro ic
I. Uti autem in Fortuna improspera naufragium faciamus , eo quod anectuum di passionum vesa contrahere n
sciamus, & illi ad tempus c dere I ita etiam nobis ipsis de Principibus exitiu accersmundum
244쪽
dum imprudentes, & obstina- fugiat affectationes injiismo ti horum commoda , affectus, di, Prineipi & aliis nimium passionesque commodis no- quantum odiosas ς plus o Rris . nostraque natura metia sequii praestet, quam verbis ri volumus: eum fieri nequeat, senificet; 'naturae & condi- ut Minister ad liberalitatem tioni Principis sese aecomm piopensior, generosae mentis det, ad gyrum rationis & ossimae consilia exequi possit, cium eum revocando obse eum Principe avaro de tena- quii specie . & animi subtrii ei; aut Minister fortis & ani- sione , quieta eum industria , mosus , cum Principe ignavo absque rumore & , arrogantia. ει timido. Agere oportet se- Ruina fortitudinis & virtutis eundum activitatem sphaerae est, si constantiae suae nimium Principis r is enim est,cui pla- tenaces sint, in eaque omnem cere illud debet, quive pro- existimationem collocent ἔbare illud habet, aut effectum praemia item & dignitates iis dare. Peccavit ea in re C μ praeripiunt interim alii,qui in bulo : nam in obsequio cum genio & moribus variis flecte-
esset Claudii Principis pusilli re sese norunt, & ad Principis
re abjecti animi, multa au- naturam componere. His a
debat temere , quibus fieri tibus ait Τassus Poeta Aletum non poterat aliter . quin prae- ad maximos Regni honores gravis illi esset, & a molestus. grassatum fuisse :Zelus imprudens in Ministris e Ma Pinaletara a i primi ho- quibusdam erroris illius causa nis des Regno. esse λlet, in aliis ves quod rariaν faeundo, e tu ηIbre infrequentius evenitὶ amor pro e feorto , prius , vanitas & cupiditas Pi De veli esumi, e varis gloriae , qua prudentes aliis insegna. videri cupiunt, plurimum pos ι fvεν proni. , asi' insan- se , perinde quasi per lxios nare atteorto.
solos rem bene gerat PrincζP , velum id fieri non debeteriet vero , quot eS aut fu i animo tallendi , uti Aletus sa Io . aut aliorum .per Q ctitabat sed ne quis seipsum in
1iatur aliquid : atque adeo Rς aulis imprudenter perdat , autti specie occultos gubernati ut Plincipi meliora praestarenis defectus in aperium pr. obsequia : sunt enim fetunt . & Principis e liti' nonnulli ita comparati, ut Om mationem Violant, a tes, qu nino necesse sit, Minimum plerumque in ipsius Minyiς natu am illorum induere , repostea redundant caput, dum quan intra illosmet ipsos sub
gratia Principis excidit. Qua rebus suis prospicere voluerit melius , & suam stabili h mis ea sitisνωm penes Anniκm
re Fortunam , velis remisque Eallum ιeronis Legasum. D Si a
245쪽
agant aliquid et a neque enim alienis eonsiliis regi se lanunt.neque sua expedare norunt. Atque
adeo Principi suaderi non debet id , quod magis expedit, sed quod ratione muneris sui
tenetur exequi. Uana fuerunt fortia illa consi lia , t metsi optima , quae dabantur Vitellis r nam cum ad e Xe-
T Princeps h tempest te emergat instructus de omnibus casibus . in quos illum Fortuna adversa potest
conjicere, Emblemate praesenti ante oculos propono electionem damni minoriS, quando majora evitari nequeunt.
Ita Nauclerus solet, qui ab omni salutis spe derelictus. obluctando tempestati, aut dextre illa utendo,explorat li-Ias, re navi terram petit. ubi sila frangatur, vitam tamen &merces Iervat integras. Romanis, laudi datum fuit, quod sa- Iuti propriae consulerent, quoties Fortunae sese opponere e non liceret. Fortitudo Principis non in resistendo solumeonsistit; sed in eo etiam, ut expendat pericula . & cedat minoribus, si majora superari non possint. Etenim sicuti Prudentiae est praevenire , ita Fortitudinis & Constantiae aequo animo tolerare id, quod Prudentia declinare non potuit. Qua in re eximius plane
dis auribu, ea b sol bat acetispere. Ministri quasi vela sunt, quibus Princeps navigat. quod si ampla illa sint, navicula autem principis exigua. reporro laxari velint potiusquam contrahi , ejus se capacitati aptando, navem omnino demergent. h Surda au fretia ci filia Vigessi. νει. Idem lih.3. Histor.
rebus secundis modestus, sortis
in adversis, ad omnem e en- tum semper paratus. Inanis est
illa gloria Principis,qui majoricum temeritate, quam constantia animi eligit. mori potius in periculo graviori, quam
sis famam suam in consilium adhibet, quam salutem publi- eam, nisi illud etiam sit, quod
deficiat animus ad spernendas opiniones Vulgi, qui temere& absque notitia casuum , ea quae prudenter statuta sunt. improbat& dum in perieuinto est, nollet effectui dari . quae tam periculosa sunt. &violenta. Animus fortis vid tur interdum . re ignavia est rcum enim fortitudo dest ad sperandum in periculo , nos in illud ipsium turbatio metus e conjicit. Quando fortitudinem Prudentia comitatur,
considerationi locus est . & si in minori periculo satis secura non sit, majus subire non veretur. Metu emori debilitas animi est. Nulla major fortit do, quam quae ab extrema ne cessitate
246쪽
e essitate a oritur. Remedium nee sperare , nec desperare, ultimum rebus desperatis solet esse remedium. Sic navis interdum servata fuit : nam eum litus,quod arenosum non esset, secura petere non au Oret, alto mari sese commisit,& vi fluctuum evasit incolumis. Periculum unum alterius
solet esse δ remedium. Eo ctabant, ni fallor, ii, qui ineonjuratione contra Galbam auctores ei erant, ut primo mox furori in occurreret. Arismis propugnabat Garsias Gomesus
s eadere nece e sit , oeeMννeudum assim crimini. idem lib. I. Histi.
247쪽
rianae cui temporibus Regis Alphonsi Sapientis is praeerat Gubernator & tametsi milites suos omnes aut interfectos temeret . aut vulneribus Quinctos a dedere tamen illud noluit. nee accipere conditiones quantumvis honestas ab Afri-ean mi oblatas: horum enim fidei non satis fidendum ratus, inter fidelitatis suae braehia occumbere gloriose maluit, quam inter hostiles manus; &quod mortem illi allaturum videbatur , mire illi conciliavit animos hostium , qui tantam generose mentis constantiam rei fortitudinem admirati,injecto in eastrum unco Uivum inde extraxerunt, magna illum tractantes cum humani tate, curatis etiam vulneribus, quae obsidione durante acceperat. Tanta Virtutis vis est , ut ipsis etiam hostibus gratast. Longe pluribus vitam so titudo dedit, quam metuS. N scio quis Deus illam comite-,tur, qui eam E periculis eruat. Eo tempoie, a quo Rex Ferdinandus Sanctus Hispalim armis cinXerat, Garsias Peresius Vargas civisToletanus,& alius
quidam , divulsi a caeteris risam Baetis fluminis inambuis
abant, cum ecce ex improvi-str septem sibi Mauros equites
n et socius cedendum; GaIsias tamen , ne turpi fuga ignaviae ignominiam susciperet, diducta casside , & laneeam manu vibrans solus adversum progreditur ; hostes cognito quis esset, & admirati imperterristum illum animum , transire illum sinunt. & certamine ab a Har. Histor. Hispani lib. ι .
7 EDRAE SImb. 37. stinent di saluti nimirum fuit heroica illa ilitudo : . nam si una cum socio se dedisset in fugam , insecuti illum fuissent hostes , & captivum abduxissent. Animo soluto ac libero opus est ad eκaminanda pericula, quoad rumorem primum , tum quoad eorum gravitatem. Quo ad rumorem quia dem . nam ob distantiam ple
vulgus ad audita trepidat, &seditiose eum augmento lotius ea spargit ac disseminat. exultans gaudio in malis suis
propriis ob casuum novita tem , aut quia piae sentem gubernationem improbat. Decet igitur, ut Princeps constantem se gerat, & vanas ejuis
di apprehensiones auctoritate sua dissipet . Exemplo Tiberius docuit r quicquid enim
ferret rumor , de trium nobilissimarum Provinciarum Hispaniae , Galliae Germaniae defectione, ipse dimen b tanto
impensus in se uritatem eampst- situs , neque Deo aeque vultu
mutato, sed, mi solitum, per ἰris
dies egit e altitud ne animi , aneempererat modica esse , o vulgatis, leviora ' Si Princeps se. mel succumbat formidini, nil deinceps certi statuere poteritat quia in metu consilia prudentium , o vulgi rum εν juxta ca-diuntur. Vti Vitellio ae eidit
no. Peticula imminentia ideo majora videntur , quia me ius horrore quodam ea vestir,& praesenti a grandiora effincit ; dumque evitare ea cuint imus , in. alia incidimus . Onge graviora , quae tametsi ion
248쪽
longinqua appareant, Vicinatarnen postea experimur. Fallimur profecto, si putemus in terjecto a nobis temporis spatio differri aut arceri ea posse. Multa evanuere , quia ultro iis itum est obviam i contra multa sese armarunt fortius adversus eos , . qui ea iubere cogitabant. & reipsa periet Ium esse coepit, quod antea inis. Ia fuerat imaginatio; quemadmodum Syriorum exerese tui accidit in obsidione u his a Samariae. Plures periculi metus sustulit, quam ipsum periculum. Quid vanus timor Possit, ante annos paucos Maisdriti vidimus, in publico Ta Torum certamine , quando subito exortus tumor , de logi , ubi eoneurrebant, peric Io , percelluit aures civium, α ignorata eausa omnes tiis mebantur. Formidini fuga quorundam vires addidit, requia rei certitudinem nol hant expectare A ideo multi mortem repeine in iis ipsis mediis, quibus vitae suae eonis sulere rogitabant: & sane Ionisge majus fuisset damnum,
nisi constantia Regis Philippi Quarti, in quem Omnium conjecti erant oeuli , immota ad commotionem popularem , & rumorem Periaculi , trepidantes subditorum animos erexisset. Nisi Prinia ceps in rebus arduis re periculis vulgi metum coerceat, turbantur consilia , omnes
a Dominiis sonitum audire 'erras
praecipiunt , di nemo , exe quitur,s. Nimia etiam periculorum fuga causa est saepe, cur Status funditus pereant. Suis certe,& Electorali dignitate spoli tus non fuisset Fridericus Coinmes Palatinus , nisi post Pra- ensem cladem alas ei addi
isset timor, ut linqueret om nia et facile enim aut Pragae , aut alibi eum residuis eopiis pedem figere potuisset,& eum Imperatore redire in gratiam , minus damnum, minusque poriculum eligendo. I. Saepenumero metus sub aliena specie ita tecte nos deincipit , ut prudentiam existi memus, & constantiam pro
temeritate habeamus. Nonnunquam dubii haeremus re ancipites . nec satis statuere possumus, quid agendum , repericulum interim propius fit.
Non timenda sunt omnia, nemque semper tam' matura de liberatione opus est; nam prudentiam inter de temeritatem,
egregia tape facinora designat
Fortitudo. Masnus e Dux fluvium Lirim aliquando ingre sus cum exercitu, magna re rum penuria laborare coepit, adeo ut miles male contentuS delaberetur ; eumque Ce turiones auctores illi essent, ut receptui caneret, iic fertur respondisse e 'o vera apisd humanimum statui, reno pol ms terra
passu p.riri . ubi sepeliar, quam
retrogredi , etiamsi annos reuintum vita possem adficere. Heroica vox , digna sortitudi
249쪽
optime norat . absque temeritate aliqua se in eo eam sperare non posse, sed expenderis periculum ad armorum existiamationem , quae sola Ze uniearius factionem sustentabat in regno,quod ἁ successii expeditionis illius dependebat,omnia in aleam unius praelii dare maluit , di suam tueri existimationem , quam absque ea regnum paulatim amittere. O quoties, quia ferrum non e i-hetur tempori, in eausa sumus, cur vulnerum earcinoma gras- sttur longius.. s. Quaedam pericula seipsis
seunt per incuriam, atque adeo lenta quasi febri eonneiuntur regna, & Intereunt. Quaedam nota prorsus sunt, & ad erissus ista satis caveri non potest, quia citius ingruunt, quam parentur remedia. Alia nota sunt quidem, sed contemnu tur di re ab his plerumque pati solent negligentia , & eo fidentia nimia. Nullum periculum , quantumvis parvum aut exiguum , ideo sperni debet: tempus enim, & aecidentia alia saepe majus illud --eiunt, & sortitudo non tam in perandis. quam in adverten
dis periculis consistit. Vivere in conspectu periculi. perinde quasi est, ae illud reipsa subire,
re experiri. Nema mortia straminxta viperam famnas stemros -- pix , qaea etsi non peremta l. rene Fllieitat ', tistius est preire non
posse . quam juxta peri τι- naumri. . . I. Nec minus fallere nos
solet spes & fiducia. quamlinaliena Clementia ponimus,
quando ad declinandum unum E D R AE SImb. 37. periculum ineidimus in aliud
gravius, hostis nimirum a bitrio nosmet eommittendo. Contemplamur in eo gener statem veniae, non vindictae, aut ambitionis impetum. D
lore nostro . & amictione iulius metimur misericordiam ,& Deile nobis persuademus fore, ut ad remedium malis
veri possi t. Cum Iacobus Temtius Majori eae Rex viribus par non esset Petro Quarto Arago niae Regi assini suo, qui nestio quo praetextu sceptrum illi
ripere cogitabat, ejus sese com misit arbitrio, existimans hac sua demissione obtenturum se, quod armis non poterat; ve
rum plus in Rese illo dominandi libido potuit,quam Ct
illum pariter re titulo regio exuit. Ita nos fallunt perieula,& maius esse deprehendimus interdum, quod tanquam minus aliis elegimus. Nullum
consilium feeurum , quod iis innititur prineipiis , quae abalieno dependenr arbitrio. In eo nosmetipsi deeipimus,quod putamus , nihil acturos alios . quod aut religioni aut justitiae,
aut consanguinitati,aut amiciatiae, aut honori eorum proprio,& utilitati adversatur I neque advertimus, non semper ea fi cere homines, quae magis δ re ipsorum forent, aut quae debe rerit: sed secundum animi pa
fiones potius, & prout ipsi intelligunt: atque adeo actiones illorum non ad amussim rationis examinandae sant f ium, sed etiam ad malitiae r gulam , experientiam injustiistiatum & tyrannidum , quas passim Mundu1 excrcet. . Peri
250쪽
s. Perieula optimi sunt vivi praesertim quando eX uno Principis magistri. Praeterita erepti periculo existimamus docent curare praesentia,& m- nos deinceps ab eodem fore tura praevenire et Aliena eru- liberos, aut certe si redierit. diunt, sed facile e memoria nobis non nociturum t etsi eκcidunt. Propria, damnorum enim una aliqua circumstan- signa quaedam & cicatrices re- tia . quae non facile iterum Iinquunt in animo: uti & me- evenit , pericula dissipet: aliae tum id, quod vim imagina- tamen , quae saepe accidunt trieem semel offendit. Ca- plane noVae, sic eorum au-vendum igitur, ne ea omnino gent graVitatem, ut superari contemptus eradat aut Obli- nequeant.
versa rerum Respublica,&mixtorum Imperium cujus su Premam poteuatem ipsa sibi vendicat; atque ut illud stabiliret firmius, re securius reti
neret , tantopere amari ab iis vomit, ut licet elementa pugnent inter se , admirabili tamen quodam consensu in con servationem ejusdem conspirarent. Brevi ruerent omnia,&dissolverentur , si odio haberent Naturam reru printipem ac dominam, quae mutuis benevolentiae & amoris vinculis, velut arctissimo quodam nexu illa jungit inter sese ac copulat.Amor iste est, qui terram suis libratam ponderibus sustinet, & circum illam caelenes orbes facit circumagi. Dis. cant Principes ab ista rerum conditarum Monarchia ., fundata in primo illarum, eme se, suosque subditos tueri amoris beneficio , quae fidissima est a custodia, qua gaudere potante
Non sic excubia . nen circum sanι ui tela, - ssiam tutatur amoris a corporis custodiam tuti imam e e
benevolentia civium esse coλκε m.
Vnum inexpugnabile munimen tum, amor civium. b Ea de cautata apes Regem legunt absque aculeo , quia armis non indiget, qui amari debet a subditis Nequaquam vult Natura , laedere possit is, eius est moderari Rempublicam, ne odio illi sit, di se perditum eat. Et
major poderio . e mas eumplide
rio. es quando et ama a D sente, e es amado de . Corpus defendit caput, quia charum hoci habet, ob directionem suam ω conservationem r si illud non amaret , non objiceret brachium ut ictum venientem
excipiat. Quis sese periculis offerret , ni si suum diligeret
Principem Quis coronam ejus tutaretur ac defenderet; d Τ tum Castellae regnum Hemi- eo Trallamarae Comiti contra Regem Petrum Crudelem auxilio adfuit, quia ille in amore, hic odio erat omnibus. Initium primum eversionis Re