장음표시 사용
251쪽
huspublicis odium est. Incu rerunt in hoc apud subditos suos Reges Ordonius &Froylare Secundus, unde inviso iam Regum nomine Castella Re Publicae formam induit, diviso inter duos judices Imperio,
quorum alter paci praeesset, alter militiae. Lusitam a nunquam adversus Reges suos a via sumpsit, nee ab eorum d
stivit obedientia, quia sine a Μυ. Hist. Hisp. lib. 3. s. r. m amore eos eomplectitur a quod si aliquando unum e clusit, di admisi alium , ideosuit, quia unum charum, alte
rum ob malam gubernandi rationem habebat odio. Iac.-bus Primus Aragoniae Reub Alphonso Sapienti suadebat, amari potius optaret. quam timeri a subditis, di Ecelesiasti eorum ac vulgi sibi pararet nudia, ι-Hist. Hisp. lib. 11. s. p
252쪽
Symb. 38. SYMB, Pstudia, ut tanto majori cum robore Nobili tui se posset op-POnere. Quod consilium siluisset secutus, Coronam non perdidisset. Simul ac Nero amari desiit , coniurationes contra eum fieri coeperunt. id quod in faciem illi exprobravit Subi ius Flavi uir a me qui quam, a ebat , tibi fidelior militum fuit, dum ama νi meruisti. Odisse expi , postquam parricida matris, Θ ἀxoris, auriga, histris, ct incendiarius extitim. Majestas & potentia Regis non in suamet ipsiuS persona consi-Runt, sed in affectu & voluntate Subditorum. Si isti male affecti sint, quis hostibus se objiciet Pro tua conservatione Populus Rege indiget, sed illam sperare non potest ab eo, qui invisium 3e odiosum se
reddit. Prudenter sane hoc praeviderunt Aragonii, quando evocato ad sceptrum b Petio Atharesio Domino Borgiae, a quo descendit Illustrissima Se antiquissima Domus Ducum Gandiae . poenitentia postea ducti. Regem eum habere noluerunt , eo quod viderent ante etiam , quam eligeretur in Regem , se asperius & minus benevole ab eodem tractari. e Contra ac fecit Ferdinandus. Primus Aragoniae Rex, qui benevolentia & amore omnium sibi in illo Regno devinxit animos , uti & in Canella eo tempore , quo habenas illius moderabatur. Multos Principes periisse vidimus, quod timerentur , nullum adhuc , quod amaretur. Curandum itaque Principi, ut a subditis diligatur,& sormidetur ab
tametsi victor evadat, illorumtaineri manibus tandem morietur: id quod Bardano Persarum Regi d accidit. Amor M. reverentia sociari possunt, non item amor & seivilis metus
expetit. f Nee qωenquam a multis me intuendum esse arbitror , quin alleum ex multis formido recidat.
Quae major infelicitas, quam imperare iis, qui per metum parent, & corporibuS dominari, non animis t Illud inter Principem justum , & tyrannum interest , quod ille armis utatur ad tuendos in pace subinditos : hic vero, ut suae adversus illos securi rati consulat. Si vires & potentia Principis invisi tenues sint, periculo apud Subditos sunt eκ positae ; si
magnae, multo etiam amplius et quo enim metus est major, eo
majori eum sollicitudine sal ti. suae prospicere satagunt;
tanquain qui verentur, ne una eum Majestate augescat ferocitas , quomodo in Bardano Persarum Rege videre fuit, qui ingens gloria , atque eo ferocior, ct Iubiectis nitelerantior extitit. g Attamen si non periculi caussa, ob gratitudinem saltem cavendum Principi , ne metuendus sit iis, a quibus hisbet , quod Principis sungatur ossicio. Quare indignissinaa fuit illa vox Imperatoris Cali-sulae ; Oderint, dum metuant aperinde atque Imperii securi-R a las
253쪽
tas in metu e sisteret. a Immo nulla vis imperat tanta est, qua premente meru potest esse diutuνna. Et tametsi dixerit Seneca r b odia, qui nimium timet, regnare nescit I Regna e usis dii metus, tyrannica tamen vox
est, aut certe intelligi debet de timore illo ano, quo laborare solent interdum Principes, etiam cum aequa praecipiunt, ne scilicet forte offendant alios, quod utique pemitiosum est, re auctoritati eorum , ac p tentiae haud parum derogat. Regnare non poterit,qui con-llans & sortis non fuerit in contemnendo improborum odio, quod conserventur honi.
Nec mitigatur Caligulae se tentia ex eo , quod sustuli e &adjeeit Imperator Tiberius dicendo i oderint dum probent.
Etenim nulla illius probatur actio, qui aliis odio est. Omnia improbat , & in deteriorem
Partem interpretatur Odium. e Inviso semel Prinripe , seu be- me,seu male facta premunt. ΤΙ Tanno necessarium videtur, subditos metu continere , quiae imperium ejus violentum est.
di sine violentis mediis diu conservari non potest , eum desint duo illa Naturae & Obsequii vineula, quae teste Rege Alphonis Sapiente , d seu las
mari , e no Ir contra et, e et
sal se para servirie Dalmen. e. Et cum Τyrannus alis
gelat sine funiculis istis sineexum inter ipsum Subditos
a Cicero a 4 senecase Tae. lib. 1. Histor. a L. 33. U. I. p. a.
per vim etiam obtinere contendit. ut Operetur metus, quod naturalis alias affectus deberedessicere , & sicut semper e pra- sumit ova peνturbata eo cie tia . ita eadem exercet quoque in alios. Funesta tamen Tyrannorum omnium exempla abunde docent, quam medium
Tametsi vero per muItas an tes, solo paene metu conservatum vidimus Imperium Tu cicum, Moscovitarum & Tartarorum , in comparationem tamen venire non debent N
tiones istae immanitate barba rae, re tam asperis moribus, ut belluinam potius prae se forant naturam, quam huma
nam z quippe quae poeniS ma gis, quam ratione duci soleant, quamobrem absque illis coemeeri non potant, sicut nec ab que vi aliqua & metu domari potant belluae. Verumtamen animi generosi ad obedientiam & fidelitatem vi aut fra de cogi se non sinunt, sed sin ceritate & ratione induci v lunt. E ρονque lait Rex Αlphon sus Sapiens) las nωυνα
g. Sol et Principem inter de Subditos esse inclinatio qua dam , & consenso naturalis, quae amabilem illum reddit,
absque eo quod alia diligentia
opus sit: fit enim nonnunqua, ut ametur etiam Princeps, qui odium merebatur,& contra. Et
licet seipsis facile sui amorem
concilient eximiae tum animi, tum corporis virtutes ac dotes; ε sap. 7. Mae
254쪽
id tamen non semper praenant, nisi eas comitetur grataquςdam benignitas,& suavitas oris exterior, quae mox per ipsos oculos, Velut animi sensnras, praestantiam interiorem foras exhibeat, & assectum aliorum blande tibi devinciat.
Praeterquam quod facile accidat, ut aut casus aliquis, quem praevertere non licuit, aut sinistra aliqua apprehensio hoc gratiae & amoris vinculum' non inter Principem & subditos ita dissolvat, ut iterum coalescere deinde nunquam possit. Multum tamen ea in re poterit artificium & industria rite Iubernandi, eum satisfactionee Uulgi &Nobilitatis, si Princeps nimirum omnes caveat
occasiones, quae irritare illum queant,& sic in omnibuS agat, ut bona de regimine ipsius nascatur opinio. Quia vero sparsim in hoc libro traduntur media, quibus subditorum beneUoleriistia conciliari potest, illud sola nunc dico, ad illa obtinendam valere plurimum Religionem, Iustitiam & Liberalitatem. g. Caeterum , quia sine aliqua timoris specie amor in
contemptum facile verteretur, re hebeiceret acies auctorit iis a regiae. Subditis apprime convenit metus ille, qui ex reverentia , & veneratione na
scitur ; non is, qui e periculo ob tyrannides, aut injustitias. Principem ideo fieri formidabilem, quia aut nihil tolerat indignum . aut conservat Iustitiam, aut vitia detestatur: tantopere expedit, ut absque isto subditorum metu diu se me ipsum tueri nequeat : Omnes
enim natura libertatem appe tunt , & pars hominis inferior rationis detrectat imperium. nec aliter quam metu se sinit eorrigi. Debet itaque Princeps ita edomare subditos, uti do
mari solet pullus equinus I figura praesentis Emblematis
cui manus eadem, quae popys mate eum demulcet, & jubaspectit, virga etiam minitatur. In arca tabernaculi Uirga mul & Manna asserUabantur,
ad significandum opinor , in Principe severitatem & benignitatem jungi debere. Solam tio erant Davidi virga pariter& baculus Dei e si enim illa infligebat verbera, hic eundemo silueritabat. Cum Deus in monte Sinai populo Israelitico legem Decalogi daret, fu furibus de caelo & tonitruis allum territabat, & musica si mul ac harmonia caelesti e d liniebat. Vtiumque opus est. ut subditi in cultu & amare conRantes persistant. In id ergo incumbat Princeps, ut amari se faciat pariter,& tim
ri): curet,ut se ament t4nquam subditorum conservatorem, uemetuant tanquam animam legis , h qua salus omnium refortunae dependent r ut se a ment, propter praemia : ut se metuant, propteT poenas: ut se ament, quia adulationes in
aurem non Vult admittere , ut se metuant, quia non tolerat
licentiam nimiam e ut se a merit, ob suam benignitatem τut se metuarit propter aucto-K 3 ritatem I
255쪽
inatem r ut se amerit, quia Phcem promovet; ut se metuant,
quia ad bellum paratus est. Ea ratione , ut boni Principem amando habeant, quod metuant in illo r improbi vero eundem metuendo, habeant in eo, quod diliganta Timor iste tam necessarius est ad sceptri
periculosus is , qui e superbia, iniustitia , & tyrannide Principis nascitur , quia adducit ina desperationem. Unus ad libertatem aspirat, etiam eum Principis ruina , confringente Deo b virgam eorum , qui nimis aspere dominantur alter vero cavere studet indignationem ejusdem. & poenam , rationi se conrirmando. Ita loquitur Rex Alphonius Saa 1anoe in 'bjecti3, ut maris
q io fulgur inscriDtum cemitur supra aram . aci significandum, P incipi, severitatem debet e cedere precibus. Symbolum oculis molestum, quia punitionis fulgur sic ad vivum eκprimitur, de tam veniae pro-Nimum , ut metus ipsam paene spem benignitatis arae in de sperationem adducere posse ideatur. Et quamvis deceat interdum , ut vultus Principis, cui reus de genibus supplicat , prae se ferat eodem tempore, & terrorem Iustitiae: &
bre. Timor iste eodem partu cum amore nascitur e neque enim amor esse potest absque metu perdendi rem amatam, attentus semper ut in ejuS gratia se conservet. Quia tamen non aeque est in potestate Principis, tit ametur, ac ut m tuatur , ideo melius est securitatem suam in hoc timore fundare, quam in solo amore, qui utpote voluntatis proles inconstans est & varius , neque ullae blandiendi artes suffcere possunt ad enectus omnium conciliandos. Illum Principem magnum ebo Gubernatorem existimaverim , quem Vivum
timuerint subditi, amaVerint mortuum, quomodo factum Regi Ferdinando Catholico: nam si amatus non fuerit, sufficiet aestimati illum, ac metui.
men non semper expedit: es.set enim contra Miritus Sancti monitum , qui vult, ut eπeju, facie , Vita & Clementiad eluceant. Ea pMpter in Pra senti Emblemate fulguris i eo Vellus aureum supra aram colloco. quod primus introduxit Philippus Bonus Burgundiae Dux , non pro insignibus ut multi existimantὶ fabulosi velleiis Colchici , sed pellis illius , seu velleris Gedeonis, quod solum, in signia victoriae,
256쪽
arentibus cireum avis rore de coelo a madebat. Quo Symbolo mansuetudo exprimiturre benignitas , quemadmodum eandem significat Agnus immaculatae illius Hostiae Pilii Dei oblati pro mundi salii te. Victima est Princeps
laboribus & perieulis quasi sa
etificio destinata plo com muni subditorum suorum utilitate. Pretiosium vellus, dives rore, & aliis caeli bonis et in illo habeant oportet qu- vis tempore , quo siti mae fa ciant satis , di remedium rebus suis amictis inveniant, se imper affabilis sit , sinceruS semper, se benignus erga illoS, quo plus essiciet, quam leveritate.
257쪽
Mox arma posuerunt, conjurati , cum placidum Alexandri vultum intuerentur. Augusti serenitas manus Galli illius eo-hibuit, qui eum ex Alpibus dare volebat praecipitem. a Rex ordonius Primus ita modestus fuit. ac suavibus moribus , ut subditorum animos mire sibi devinxerit. Regem Sanctium
h us notatinisTertium cognominarunt: Desideratu tri , non
tam ob brevem ejus vitam , quam benignitatem. Aragonii ad coronam admisere Indinistem Ferdinandum Regis Martini Nepotem , capti ruavitate
morum, qua eXcellebat. b G-mitas ct temperantia Bristi invi
est, de odiosa obedientia; Princeps asperitatem ne addat, haee enim lima esse solet, D libertas naturalis servitutis ea tenam dissolvit. Si Principes tempore adversiae fortunae eo-mitate & mansuetudine sibi utendum existimant, ut illam corrigant. quidni etiam utantur in prospera, ut hanc conservent Vultus Principis b nignus dulce quoddam in animos est imperium , & dissimulatio dominatus. Funiculi Adam, quibus corda attrahi dixit Oseas e Propheta, mores sunt humani & suaves. I. Benignitatis nomine non hic eam intelligo, quae ita Vuia garis est , ut contemptum p riat , sed quae gravitate quadam , re auctoritate ita suaviter condita est , ut amori in subdito locus sit, stipata tamen
reverentia de veneratione: nam
nimiam vertitur familiarit tem , ω aequalitatem affectat. Quod si illud Majestatis d au- sustum non conservetur, nihil inter Principem & subditum intererit discriminis. oportetigitur, ut & personae cultust quemadmodum alibi dixiamus j & comis gravi S re giam dignitatem sustineant rneque eam ego probare pos. sum, si Princeps ita se famili rem faciat omnibus, ut de illo
dici possit quod de Iulio Agri
cola, qui erat e cultu modicus, sermone facilis, adeo ut pleriquo, quibus magnos viros per ambitis nem astimare mos est , viso a te. Isque illo, quarerent famam,panei ιnterpretarentur. Nam quod vulgare est & eommune , mi rari nemo solet: ex admiratio ne autem reverentia nascitur.
Aliqua gravis severitas oportet ut e Principis ore emicer , &extraordinarium aliquid in tota corporis habitudine . & incessu Regio , quae supremae potestatis indicium sit : sev ritate tamen & suavitate ita
contemperatis inter se, ut amorem & venerationem , non
metum in subditis f concilient. Saepius in Gallia fer
rum audacius saeviit in Majestatem Regiam ultra quam par erat familiarem. Neque affabilitas auctoritatem diminuat , neque amorem g sev
258쪽
Dmb. 3 9.ritas ; id quod in Agricola admiratus fuit Cornelius Tacitus, di collaudavit hoc nomine Titum Imperatorem, qui a ut
smper fortunam erederetur . ἁecorum se promptum que arrnis ostentabat, eo mιtate o alloquiis Offeta provocans, ae plerumque in opere. in agmine gregario militi mixtus, ineoνrupto Ducis honore.EO mOdo Princeps componat Vultum, ut servando auctoritatem is alliciat: ut gravis videatur, non asper nimium e ut ani-m S erigat, non ad desperationem adducat, suaviter semper & decore subridens aliquantulum , eum verbis benignis, degraviter grati sis. Sunt, qui Principes se non credant, nisi moles quori m inconditos prae se ferant , & asperitatem in verbis, in stonte, & motu corporis , praeter commu nem aliorum hominum coninsuetudinem ς perinde ac fictores imperiti, qui artificium' &perfectionem Colossi ira eo existimant consistere, ut maxillas habeat inflatas , labia eminentia , pendentia supercilia , inversos & contortos
voee feroci, Non alto simulatagra , non improba gestu.
Τam terribili aspectu erat Assuerus Rex , ut ingressa ad ejus alloquium Regina Esthere animo linqueretur: atque ut
ad se rediret necesse fuit, ut spiritu Regis divinitus in mansiuea Tae. Iib. s. hist. ι Claudis c Eratque terribuis alpectu. cuminq te elm a δει faciem , . ardentibu oeulis furarem pectoris indieasiet, Te-
tudinena d converso, sceptruintangere juberetur, ut vi aeret. non esse nisi truncum dea ratum, & hominem e non vi
sonem , qualem sibi fuerat fimaginata. Si istud in Regina essicere potuit Majestas nimium severa & incondita . quid non faciet in homine ali quo pauperculo & amictot Sacrae paginae Principem appellant a Medicum, immo h Patrem : sed nec ille aegrum curat , nec hic filium gubernat
inhumaniter. g. Quod si ex occasione in terdum conturbata fions Pri cipis, nubibus obducetur eo tra subditum , talibus in re prehensione utatur verbis, ut virtutes ejus collaudet primum , & deinde turpitud nem delicti re ponat ob oeulos , atque ita generosum illa pudorem incutiat, squidem ad virtutis lucem vitii umbra apertius sese prodit. C
Ca, ut perita jam exillima tione , subdito ampIius in t grum non sit eandem repara re , neve in delicto obstinet
go inter se ira & benignitas , poena & praemium ; quomodo in vellare aureo annuli tectentur silicibus , & inter illos
259쪽
in medio flanmaae igneae, ad significandum cor Principis pyriti vel silici debere esse simile , quod irae suae scintillas
teneat abditas , ne cui temere noceant; ita tamen dispositum, ut si forte a quopiam
offendatur , aut assiciatur injuria , in vindictae aut justitiae flammas exardescat; non tamen ita pronaS in executi nem . quin rorem velleris una
in promptu habeat ad extinguendas illas , aut saltem moderandas . EZechiae dicebat Deus e a Vt adamantem , O ut silicem dedi faciem suam ; per hune justitiae constantiam, per illum veto ignem pietatis symbolice innuenS. g. Quod si Princeps naturam suam asperam de inhumanam domare nequeat, benignam saltem alat familiam , quae vicem illius suppleat, benev Ie eos accipiendo , qui negotio iam causa ad aulam ipsius invisunt. Saepe amatur Princeps, aut odio habetur ob suos domesticos. Multum equidem
celare possund & tegere t ut alibi diximus j a siperos Principis sui mores, si prudenter eos
mitigare noverint, aut eXcusare cum gratia. g. Nationes quaedam Maisjestatem Regiam, dum audientiam concedit, post vela dccortinas abdunt. ut nunquam Ocu
Mos inhumanus Regibus, erudelis ae barbarus subditis . siquando in manibus non licet. Ne iri praesentia quidem sui Principis solatium invenire possint. Poterit secemus ille magis metuendum reddere Principem: magis amabilemessicere nunquam poterit. Per
oculos & aures amor sese ineor penetrat. Quod nec vim, nec auditu percipitur , amari non solet. Si Princeps oculisse subducat,& linguae; necessitatibus subdito tum se subtrahit, earumque remedio. Lingua instrumentum facile est, quia animos omnium Conciliare debet. Ne illam duram di inti aetabilem Princeps faciat Quia lingua breviori fuit, &impeditiori Reκ Ioannes Priamus , b faventes Lusitanos haribere non potuit, cuin cor
g. Non sussicit Principem per libellos supplices expedire negotia, quia in illis animi sensa fatis explicari non possunt,
cum illos nec suspiria comia tentur, nec actiones aliae, quae ad commiserationem animum
solent inflectere e lacrymas siccas hominis amicti exhiabent solum , nec Principem
I. AEdium sacrarum portae semper patent , pateant &illae palatiorum , quia Principes instar Deorum sunt . c &tanquam arae , s uti diximus ad quas precibus suis in amictione recurrit populuS. Tu pe sane videretur, si militi alicui , qui in aula negotium haberet , faelitu, foret hostilem
Sarissatum rumpere aciem. quam penetral e ad audientiam per hastas custodiae Helvetae vel Germanicae, velut armatas Echeneades, quae nee flectuntur precibus, nec ullis ben volentiae sgnis moveri solent. Sinite, ad me aceedant homines . ldicere solebat Rudol
260쪽
39. SYMB. PImper. ὶ neque enim idea atον sum. t inclusus an arcaeam. Secessus ille ab aspei minum ferocem emeitum. Nam a etiam fera ilia si clausa teneas . virtv liviscuntur. Animus ad nationem attentus, ocnunicatio frequens cum mansuefaciunt mores &,iles reddunt. Quemad atra falcones; ita cicuran-rincipes. assidua in nego-igilantia de conspectu ho- m. b Ramirus III. Le-s Rex regni subditos re-ῖ expertus est , quod ipses asperis erit moribus,
tentibus aures aegre conet. Rex Ferdinandustus nemini cuipiam illas Γabat, quin promiscue Ii-
omnibus usque ad inti-enetrare conclavia, & c , quae vellent, exponere.
as diebus quot hebdoma; audientiam dabant pum reges Alphonius Ducinus, & Henricus Terin Reges item Catholici, inandus & Ilabella. Na-
oculis & linguae posuit, a reS autem voluit esseas, ut omni hora ad auium paterent; quare neat eas Princeps, sed be- audiat. Praemio soletur, a saltem : haec enim parsam satisfactionis esse δε-ia fovetur meritum. Nonr semper formulis ordi- , di generalibus respon-haee enim dantur Omni- satisfaciunt nemini ; necn amigit moerentem ani-
quod norat jam ante ; e prius etiam , quam
tar. hi . IIisp. OLITICA. 22 proferretur , ad supplicis aures pervenerat. Non semper Princeps audiat, ioget e interdum anam qui non sciscitatur, de re plene cognoscere vix potest. Inquirat igitur, ut statum causae penitus perspiciat. Audientia institutio esse debet, non sola praesentia, ita illam largita sunt Rex Ferdinandus Sanctus , Rex Alphonsus Arragonicus, Rex Ferdinandus Catholicus & Imperator Carolus Quintus ; quos ideo charos di in honore habuerunt subditi ,& testimarunt exteri. Nunc sicuti decet, ut audientia fae lis sit, ita & negotiorum expeditio e nemo enim opitulari censetur , qui opem nimium differt. Sunt tamen negotia quaedam sic comparata, ut melius sit. tempus errorem detegere, quam si Princeps aut ministri id faciant: plerique enim omnes, qui negotiantur in a lis , etiam falla aliqua spe ad tempus lactari malunt, quam sie demitti e vestigio, ut nihil porro obtineri poste d intelli gant: id quod in aulis prudenter constitutis industria propria animadueiti solet, non diis ci ab aulicis. I. Illud ego non probo , si Princeps in Elateis & compitis
publicis nimis frequens e compareat : nam primum quidem admiratur eum p pulus , deinde cui iosius observat, demum plane fastidit. Quod rarius incurrit in oculos, in majori