장음표시 사용
311쪽
'sive ut virtutis speciem inuant. Grande illud damnum est,quod nunquam non culpatur, Ac semper tamen viget in aulis Principum, ubi minime secura est Veritas , praesertima apud aures superιas ostensioni proniores. Ipsa morte luit Bernardus Cabrera, quod Petrum I U. b Regem Aragonium de rebus quibusdam amicemonuisset, non obstan tibus tot eximiis obsequiis, quae praestiterat, aut quod Regem ipse moderator optimis, moribus informasset. Qui alium monet, re instruit . actiones ejusdem videtur in-eusare , & iudicio ac probit te se praeferre alteri, quam eminentiam Principes ferre non sustinent; existimant enim non sat honoris sibi deferri ab eo, qui tam aperte iis loquitur. e Animo sincero,&candido Regi Petro Crudeli
referebat Guterrius Fernandesius Toletanus, quid ipse de
ejusdem stubernatione sentiret, hortabaturque , ut rigorem suum nimium moderar tur ; quam monitionem prae mio etiam dignam plo tanto
delicto Reκ habuit, ut ob libertatem istam capite illum plecti jusserit. Eum ut judicem veretur Princeps, qui actiones ejus obser at, nec aequis intueri potest oculis, cui illae probatae non sunt: Tiam suadere P: incipi, quod vomteat, multi laboris o periculi; d non iIlud , quod ipse ultro appetit. Quae caussa est, cur timidior si veritas , & adulatio audaciotes sumat animos. Si quis tamen Princeps tam
foret generosus, ut capi amen latione indecorum duceret,& contemptum arbitraretur,s fictis ad speciem laudibus
eum conentur decipere alii , malintque cum eiuS fortuna , quam persona loqui;e facile illud adulatorum genus arcebit, armando sese contra illos severitate r nemo enim talia audebit in Principem gravem ac serium . qui rerum Uerit em intelligentia comprehendit , & honores vanos contemnere didicit. Tiberius eadem vultus constantia relibertatem Pisionis accepit, di Galli fadulationem. Et tametsi dissimularet, intellexis tamen ista verborum lenoci
tonis , g ut erant magis , quilmut dicebantur. Remuneretur
orro Princeps plaemus p licis eos , qui ingenue ver talem proloqui ausi fuerint.
Fecit illud Clisthenes Siciliae
Tyrannus, qui cuidam suo consiliario statuam erexit , quod sibi, ne triumpharet, libere contradixisset; qua re mire universum sibi devinxit populum , aliisque suis Consiliariis addidit animos , ut liberius , quicquid sentirent, posthae edicerent. Rex Α phonius Duodecimus de re magni momenti aliqua
do consulturus, manu dextra strictum ensem , laeva sceptrum tenens , sic praesentes allocutus est ra Agite, e Diam era , ae tu simplisi ma
312쪽
a Agite, die te omnes libere. qua mens sese vestra, atque sententia , O eonfiulite in me/iMm, quacunque ad maiorem gladii hujMs ID-riam , o secepira incrementum fuerint. b Rara temporum felicitate , tibi Ientire , qua velis ,
o qua sentias, dicere licet. Adulationis turpitudinem satis agnoscunt omnes; sed & omnes veritati, damna perspecta habent. videntque maJus ab hac. quam ab illa sibi esse periculum. Quis non cum omnisnceritate & Zelo loqueretur Principibus , si hos contingeret e Ioanni II. Lusitaniae Resi esse similes; qui cuidam, nescio quam disnitatem petenti, fertur respondiise , se quidem eam jam pridem alteri fideli Ministio suo destinasse , qui nunquam ea sbiloqueretur, quae aui es solum de muleerent, sed quae ad majus suum obsequium , & Regni utilitatem facerent. Uerum nonnisi in pauculis generosam istam sinceritatem in veneris ; omnes sere Regis Aehabi mores imitantur , qui cum Prophetas vocasset in consilium, Μ ichaeam exclusum voluit, quem eo nomine invisum habebat, quod mala semper , nunquam boni aliis quid sibi d vaticinaretur. Haec caussa est, cur multi Ministri saepe non leve periculum adeant , si Telo aliquo ducti per solam etiam conjecturam l qth velint de damnis imminentibus, ut Opportuno reme dio illis tempestive occurr tur : ita enim fere comparati
sunt Principes, ut prorsusisnorare ea malint, quam anticipato metuere. Aptissimas habent aures ad concentum Musicum et dissonas vero im pendentium calamitatum Voces ferre non sustinent. Vnde porro fit, ut concionatores ,& conscientiarum suarum arbitros eligant, quae praedicent& dicant solum, quae ipsi
e volunt; non Ouod Deus inspirat, uti Propheta Micheasifaciebat. Qtiid mirum igitur,s absque veritatis luce aberrent a via, & pessum eant es. Si a prudentia instructi essent, qui veritatem loquivo 'unt Principi, haud dubie
pluris illam faceret, quam in nes assentatiunculaS ; at perpauci tempestive uti ea n runt cum suavitate , atque e modo, ac decet. Omnes fere
in dicendo liberiores , asperismul sunt, & communiter offendit Principem vultus nimmis serius . & armatus a veritate et g quadam enim virtutes odia sunt, severitas obstinata, i mictus adversus gratiam animus.
Nempe Principes contemni se putent, si contemnantur artes , quibus eorum favor dibona gratia parari solet: existimant enim, qsi isti rei non studet, nee subditum se agnoscere, nec Principum opera indigere. Qui superior est, phlebotomo, aut novacula veritatis utitur, ad curandum Inferiorem I hic vero solo cauterio, quod abs
313쪽
exedit, quod in Superiore vitiosum eu. offendere veritatibus , quae nec tempuS . nec
modum servant, malitia potius est, quam Zelus ς audacia magis,quam admonitio. Quid uod etiam Deus, quae dicena sunt. singulari cum prudentia & moderatione Principibus manifestet: nam etsi per Iosephum & Danielem quaedam de calamitatibus f tutis Pharaoni & Nabuchodonosori denuntiare potuisset; per quietem tamen id facere maluit, dum sensus sopiti essent , de Majestas quasi
tunc quidem , sed per figurasci hi et Og phica , ut certum
interpretationis tempus intercurreret, ad cavendum terr rem nimium, & consternationem subitam , uti & periculum Ministrorum . ti non rogati haec talia iis b indieaia sent. Satis sit Ministro , si
deveniat, & si solis signis id
possit efficere , verbis ad eam rem Pe utatur. Reperiuntuptamen nonnulli adeo imprudentes , & sinistrae intentionis , ut veritatem nude eloqui , & malorum nuntiorum auctores esse & baiuli nil v reantur. Discant hi ex iis, quae Regi Balthasari quondam e nere; cui manus illa. quae capitalem mortis sententiam ei an supremo pariete exhibebat, non totam sese spectandam
AVEDRIE Symb. 4g. dedit, sed solos digitos; itymo
nec digitos, sed extremo. e rum articulos duntaxat : ita ut nequaquam appareret , a
tuo regerentur ; nec Iucenteole, sed sub noctem, scriben tes decretoriam illam sententiam ad candelabri lucem, dein pariete e dubio , ejusmodi literis , ut non nisi interiecto temporis spatio legi posset &intelligi. Dummodo ergo intentio bona sit, & prudentiam h beat comitem, facile erit m dio & securo ineedere itinere inter adulationis servitutem,& contumaciam veritatis. Omnes enim hae dici possunt, si quis recte eas dicere
noverit, emendationem so lum prae oeulis habendor quomodo d moderatiene, prudenti que Asrieola iracundus Domitiani animus leniebatur . quia
ctatione libertatis famam fatumque provocabat. Qui eum obse
quio & modestia generos tem & industriam miscuerit, etiam inter Principes malos securus degere e poterit, &gloriosus prae iis, qui nimia famae eupiditate stulte seme ipsi prodiderunt , absque ullo
Reipublicae emolumento. Isthae consideratione mode ratus est pleraque Marcus L pidus , to ab saevis adulationiis
bus atiarum in melius nexit r neque tamen temperamenti egebata
a Tacit. in vita Agrie. e Posse etiam με mabs Prine gramaror visos esse.Idem ita vita nari.
314쪽
eum aquabila auctoritate. O gν tia apud Tiberium viguerit. Exiit senatu Thrasea Patus sile tio. vel brevi assensu priores ad rationes transmittere solitus.
Cum in Tiberii gratiam decerneretur , a dies Natalis Agrippina inter nefastos esset. Quid effecit tamen nocuit Senatui obi causam perieuli fecit, eat eris libertatis initium non prabuit.
S. In illis plus periculi habet veritas, qui dum adulatores esse fugiunt; liberi tamen videri volunt, & ingeniosi, adeoque b aceruis Deetiis factare vitia Principum perstringunt, quarum apud Pra potentes in longum memoria est, maximes ex tero sint i uti Neronicum Vestino accidit, quem jussit interfici, quod scelera
sua ejus libertati odio e eLsent. Veritatem propalare, ut mala gubernandi ratio publi-eetur potius, quam corrigatur, libertas quaedam est, quae admonitio videtur,& est obtrectatio ς zelus videtur, &malitia est. Nec minus pestilentem hanc iudico , quam
ipsam assentationentii d nam si adulationi foedum crimen servia tutis, malignitati falsaspecies libertatis inest. Hinc prudentiores Principes tam libertatem , quam nimias blanditias metuunt et neutrum quippe periculo vacat, atque adeo utrumque εκtremum fustendum , uti Tiberii temporibus acet-debat . e quando angusta O lu
fur memoriam relinquunt. Tacit. lib. II. Aunal
bertatem metuebat, adulationem
aliquid dandum adulationi, ut veritati locus sit. In nulla omnino re blandiri, est aecusare omnia, & in gubernati ne s eorruptis moribus , perinde anceps, fi nasia . ct ubi nimia est ostentatis. Desperata omnino foret Respublica, de sine ominni remedio. Princeps crudelis evaderet, si nec veritas,
nec adulatio quicquam in eum auderent. Aspidi esset smilis, s aures obturaret ad illius blanditias, qui eum cum prudenti moderatione ad honestiora vellet g impellere. Cum his talibus comminatus est Deus per Ieremiam Pro phetam Populo Hierosolymitan . h Ego mittam vobis se pentes vegulos, quibus non est incantatio e ετ mordebunt vos. Ferox animus est, qui ad sua
vem fle modestam aliquam adulationem passiones suas non deponit, de eonsilia si niora una cum illa suaviter proposita respuit. Quia enim amarior solet esse veritas, pus est labra calicis dulcedine aliqua illinere, ut Principes avidius eam hauriant. Audire eas nolunt, si si e cae sint, quinimmo iis auditis peiores fiunt. a Tiberius Casaν obsectam fibi
adverssus reos inelementiam eo pervicacius amplexus fuit. Expedit interdum commendare in iis egregia quaedam facin ra , tanquam si ea patrassent,
ues Idem lib. . Au al. g Fμνον illis Devodiam similitudinem serpentis : sicut astidis surdae, cr
315쪽
ut ad ea patranda incitentur; aut in laudanda Brtitudine, flevirtute modum aliquantulum exCedere, ut tanto amplius in iis crescant: his enim blanditiis magis ad honestiora in-
fiammatur animus, quam aD sentatione. Nec alio modo, referente Tacito, senatus Romanus usus est cum Nerone,
imperii a quam magnis Patrum Iaudibus , ut γεvenilis animus levium quoque rerum gloria su
lud pessimum si vitia laudentur , de viniantur virtutum nomine; hoc enim est habenas iis laxare, ut tanto committantur liberius. Cum vi deret Nero immanitatem
suam pro iustitia haberi, ma- his ad illam se b dedit Plures
rincipes adulatio improbos reddit,quam malitia. Propriae nostrae libertati, fortunis no-
stris de vitae male consulimus, si injustam Principum potentiam conemur extendere ut
terius, suppeditando iis media, quibus indomitas suas ei piditates Be affectus expleant. Viκ improbus .esset Princeps, nisi Ministri essent adulatoreS. Gratiam . quam virtut bus haud promerentur, malis publicis aucupantur. o grandem malignitatem, pro momentaneo aliquo favore , qui saepe ne obtineri quidem potest , aut exitio est potius . suam prodere Patriam, de tyrannides meras in regnum evehere. Quid mirum , quod Deus ob Principum delicta casti et subditos, si illorum hie aussa sinu, dum Princeps per Ministros suos omnia peragitaui illum varios edoeent m os populum tributis onera di, opprimendi Nobilitatem. de gubernationem con Vertendi in tyrannidem , violando privilegia , statuta de consuetudines patriae, de exectationis deinde instrumenta sunt.
ct serie naseendi ut catera, ita Principum inclinatio in hos , aut sensa in istos, an sit aliquid in nostris tonsiliis , liceatque inis
deforme obsequium pergere iter ambiιione es perieulrs vacuum. occulta quaedam vis vidctur, quae si non impellit, at mo- et voluntatem nostram, de inclinat ad unum magiS, quam
ad alium i de si in sensibus de appetitu naturali naturalis tuaedam est cum rebus certis ympathia , aut antipathia ,
Esto, in appetitum Plus roboris de virium habeant, quam in voluntatem liberam r ille enim magis contra rectam rationem rebellis est , quam ista : dissileri tamen non possumus, plurimum in eo genere valere inclinationem, quam communiter sequitur ratio , praesertim si ars de prudentia natura Prinei pis uti nove rint , de ei consentanea age re. In omnibus rebus tam animatis , quam inanimis secretum quendam quasi conincentum
316쪽
muS , atque occultam quandam amicitiam , cuius Vincula rumpantur facilius , quam dissolvantur. a Nec injuria ,&advei sitas in Rege Ioanne I I. propter privatum erga Alvarum Lunam affectum , nee in hoc evidenS ruinae periculum satis esse potuere . ad
vinculum, quo ambae eorum voluntates inter se unita erant. Sed etsi non sit natur iis ista propensio, idem tamen operari solet gratitudo pro obsequiis praestitis, aut subditi rete aliis excellentia. Virtus eipsa amari meretur, & nescio quid una secum adfert volurtati gratum Nimis inhvmanii esset obstringere Princi
317쪽
cipem,ut affectus suos semper e susciperent, & socero mus indisserentes, &quas ita se- Iethro onus illud videbatur quili o saspensos habeat s qui majus, ae vires d ferrent. Fa- per oculos & manus sese eL ctum hoc ab omni in o. A- fundunt e pectore. inae un- lexander Magnus laborum δε- quam tanta fuit securitas, quae cium asscivit Parmenonem , vim privati amoris effugere David. Ioabum, Salomon E omnino potuit Quam cor- dochum , Darius Danielem ;dis sui retinens erat Rex Phi- quorum directione factum, ut lippus Secundusi di tamen negotia rectius succhaerent. non uni soli, sed pluribus Nemo Principum ram pru- etiam sibi familiarioribus il- dens est, atque intelligens , Iud laxavit. Quid Z Deus ipse ut scientia sua omnia queat nonne quosdam charioreS prae assequi, nec tam gnavus , ac aliis habuit habuit sane , & laboriosus, ut negotia quaevis . facultatem iis dedit aliquan- solus possit conficere. Huma-do , ut Solem & Lunam a si- na isthaec imbecillitas suasit
sterent, Obedιente Domino mei erigere Tribunalia , Consilia hominis. Et cur privatis lici- cogere , creare Praesides. G
tum sit id quod expendit Rex bernatores, & vice Reges, in
Petrus . cognomento Crude- quibus auctoritas di potestas iis) amicos legere , non item Principum resideret, Ca el θ-
Principibus Molestias suas lο verba sunt Regis Alphonsi
habet Dominatio, ad quas Sapientis P non podria ver , nin Ievandas opus est aliquo, qui- Iibrar. todas Ias eosas ' porque acum fidentius possis agere. menser par fuereta aruda de Multae in illa dissicultates sese . Otras , en quien se se , que com- offerunt, quae ab uno solo H- plan en m Iugar , assando deI pa-perari nequeunt. Regnandi der, que dei reeiben en aquestat
onus dissicile est gravius; costis, que et non adria pors quam ut ad illud ferendum rumptu. Quare cum Princeps unius solius lassiciant hume- plerumque Ministrorum ut ri, robustissimi quique illi ce- tur opera in extraneis nego dunt, & quemadmodum Io- tiis, quid mirandum magnoistius loquitur , sub illo b cur- . pere si eosdem quoque adhi-vantur. Eandem ob caus- beat in iis, quae in conclavi. sam, etsi Deus Moysi ades- interiori, & apud animum set in omnibus, eique vires & suum pertractat ' si quem sibi lucem ad implendum munus magis familiarem habeatiqui suum sussiceret, praecepit ta- que eraesto illi sit, quoties
men , ut in Populo gubem examinat, aut approbat consi- nando seniorum uteretur ope- liorum placita, quae ad ipsum
ra, qui laboris partem in se perseruntur: cum quo, inquam, sua possit conferre
r.em. Iob. s. 13. βω. istud non pote is sustinere.
318쪽
quo item instruatur; cui denique negotiorum expeditio nem , atque executionem re et e committere a audeat Annon pejus foret , si tot ac tantis curis implicitu S cum nemine ea communicaret i Praeterquam quod de se opus sit, semper Ministrum aliquem assistere Pi incipi, qui a negotiis aliis liber audiat, & referat tanquam Mediator inter ipsium & Subditos et neque enim fieri potest , ut Princeps ipse aures det omnibus, & satiS faciat , nec id permittit
tantae Majestatis auctoritas. Haec caussa erat, cur Israeliticus PopuIus h Moyse peteret , ut eorum vice Deo loqueretur , quia praesentiam
salon , ut Davidem in odium adduceret apud subditos, hoe in eo arguebat quod Miniastrum non haberet, qui afflictorum querimonias excipe
Zelus , & prudentia alicuius in familiaritatem assciti ea licentia, quam gratia tribuit , . facile corrigere poterit gubernationis defectus , &Principum e propensione S. Α-
omitianum continebat, ne in vitia praeceps rueret. Tametsi Sejanus homo impro-
a Solarium cura m sequenter ι bi aishibent matuνi Tuea in hine meliores aestimantur, si soti omnia non Prassumunt. Cassiod. l. s. Epist. 9.b Loquere tu nobis , o aualemus Inon loquatur nobis Dominua , ne Ione
BIes. Epist. IIc. suas tamen d obtexit libidanes Τiberius , dum eum duexit . timuiιve ἰ postremo in scelera simul ae dedeeora prο- rupit , postquam remoto pudore , ct metu, stio tantum in eniantebatur. Et sane per ejusin
di Principum amicos Deus interdum totius Regni saluti consulit. Ita factum per Naa
per Iosephum. Cum igitur necessum sit, gubernandi onus partiri inter plures , naturae consentaneum est, ut in a jutore legendo assectui conc datur aliquid, & occulto consensui sanguinis a qui delectus si prudens sit, atque ab eximiis animi dotibus, quae in illo insunt ortum habeat, nihil ea in re culpae est , aut damni et immo expedit gratum esse Principi, quem is in laborum societatem advocat. Il lud ilia ficultatem habet,unus ne aliquis, an plures ad id eligendi. Si plures sint, aequali loco habiti, di pari potentia , orietur
inter eos aemulatio, consiliis suis ibunt in contraria, & h no publico periculum creabiatur. Adeoque ordini naturali magis consorium videtur, ut negotia uni soli Ministro committantur, qui invigilet aliis, perque culus manus
dine digestae deveniant ad Principem,qui denique vicem hujus obeat in curis solia, non in pol ia ; in consultationibus, non in gratiis largiendis. Sol unicus universo muri d
319쪽
do lueem impertit, quoties vero sub occatum ab aspeetii hoc nostro abit, non plures
sibi substituit noctis Praesides, sed solam Lunam, di quidem
majori lucis cum claritate, quam sidera reliqua , quae v luti Ministri inferiores eidem assistunt: attamen nec in his, . nee in illa nativa lux est . &propria, sed mutuata solum . quam ideo terra Soli aeeeptam refert. Istiusmodi aia fectus prii atus , & favor Maiestatem non dedecet, quan--do Princeps oneris publici - Partem in amicum sic derivat , ut sibi tamen arbitrium& auctoritatem supremam re- seivet: talis enim privata benevolentia non gratia solum est , sed ossicium ; non fa-
vor, sed laborum communicatio. Nec tantopere in invi-- diae incurreret oculos,si Prin- Cipes prudentiores eam alio. vestirent nomine , quale esset, verbi gratia , munu, prae
sidendi in Consiliis de Tribunalibus; sicut Praesecti u his Romae oliria extra invidiam erant, licet alteri essent
Subditorum felicitas in eo consistit, quod Princeps non adamanti similis sit qui seserum ad se attrahit, & aurum respuit; sed quod talem legere
bene laudabiliterque fiat, uti di gratias omnes Principi tria' buat; onera vero, BGd a Populi in se suscipiat, qui attento ad bonum publicum animo illi adsit in omnibus ; qui sine ambitione curet negotia: ' fine fastidio audiat, sine passione consultet, & nulla dam-
. ni vel commodi proprii habi- . VEDRIE
ta ratione decernat, ac itatuat; qui denique ad utilitatem publicam, non suam, aut ad conservandam gratiam &favorem Principis,negotia dirigat. Haec mensura est, qua cognoscere licet, num tam liaritas illa eX zelo sit, an ty- in idem spectet. In electi ne talis Ministri magnam curam ac diligentiam adhibere debent Principes, dando op ram , ut ne ex solo affectu aut levitate voluntatis id fiat, sed propter eximias dotes ac merita interdum enim privata ejusmodi benevolentia non a
consilio est, sed a casti; non
ustria. Concursus aliquis aulae erigere solet & adorare idolum , cui certam quandam
dignitatem , & Majestatis splendorem tribuit multorum cultus , qui flexo poplite illud
venerantur . luminaria illi incendunt,& thura adolent,precibus suis ae votis auxilia ab illis a implorantes. Quema modum vero industila immutat subinde curtam fluminis ,& aliovorsum dirigit: ita fit interdum , ut qui negotia in aulis habent, relicto ordinario negotiorum alveo, hoc est Principe, ejusque consiliis , per alium aliquem . qui Principi charior & familiarior est, ea derivare soleant; cujus deinde artes gratiam sic quasi
captivam detinent, ut Pr dentissimus etiam Princeps ab iis sese expedire nequeat. Nemo cautior,nemo magis sui
320쪽
di tamen Sejano se subdidit. In quo casu nescio sane, num favor ille humana sit electio , an potius vis aliqua superior ad majus bonum, Vel damnum Reipublicae. Spiritus sanctus ait , sinsulare Dei esse β iudicium. Et si Tacito e credimus , Sejanus non tam sale ria squippe ii dem artabus vi fuses) quam Deum ira in rem Romanam, cujus pari exitio viguit, ceciditque. Damnum , quod caveri vix potest, quando privata illa benevolentia cadit in Virum aliquem magnum stiti plerumque in aulis fieria let , ubi primi ε Nobilitate serviunt et nam qui ad illam familiaritatem semel delectus . fuerit, auctoritate sanguinis , di familiae amplitudine eam Porro tueri conabitur, nec facile ab ea dimoveri se qu gam patietur: quomodo fatum olim Ioanni Alphonino bleso d temporibus Ioan- . nis II Regis. Illud nimirum meo judicio innuere voluit Rex Alphonsus Sapiens, quando agens de Familia regia in quadam sua lege sc loquitur.
est in manu subditi, quem ob sanguinis claritatem , & p tentiae aumplitudinem alii s spiciunt. Quanquam , si gratia illa cadat in Virum aliquem magnum , zelosum Mattentum ad obsequium , di honorem sui Principis , & ad
bonum publicum, minus habet periculi r in eo enim casa non tanta erit invidia, & odium Populi , & obedientior fiet imperiis , quae per ejus
manus eunt ad alios. Illud tamen nunquam non erit per
utile , si Princeps suam benevolentiam inter auctoritatein suam , & Amiei meis rita quasi in aequilibrio conis servare noverit, in partem tantum gubernationis, quam solus sustinere non potest , eum admittendo. Nam si t tum illi committat, ossicio Principis sese exuet, experieturque incommoda, quae Rex assuetus quondam expertus
fuit, postquam subditos suos omnes Amani arbitrio f pe mi sisset. Quod largiri ipse potest, aut sua firmare manu, id ne largiatur, aut firmet alteria.
oeulis aliorum uti non debet qui suis videre potest oeulis. Quae ad Τribunalia de consilia pertinent, in iisde pertractentur; ipse deinde ore tenus deris
aen a seν coas , statuat cum Praesidibus, de iisque e toruarian en dana . e en qui a secretis sunt, λ quoru te preciamento del. Cor. Prin- latione negotio tu notitia hau- . - - . . Viet; erunt aute responsa testi