장음표시 사용
501쪽
vias divisum est partes : id rem ae vires perdidit: cumque
quod Alexandri Monarchiae ostensae & aemulationes do- accidit, quae etsi totum fere mesticae altius animo ha orbem eomprehenderet, diur- reant, quam eXIraneae , mox ina tamen haud fuit, eo quod intestina inter eos bella nata illo defuncto multi in ea Principes ac Reses succederent. Q tam in Hispania Mauri ere- Mesant, ea stetisset diutius,
nisi in plura Regna fuisset divisa. Hoc ipsum in praesenti
repraesentatur Emblemate , per At rem coronatam, quae
duae manus in diversas distrahant partes , etsi eiusdem sint sanguinis , eam tamen discerpent, & rumpetur, atque inutilis fiet Corona : ambitio enim humana interdum etiam vinculorum Naturae obliviscitur. Statibus inter filios divis, Corona unita manere non
iis impendeat periculum. Quis. iue suo invigilat commodo. de sceptrum integrum suis conatur claudere manibus . GuO-
modo Pater ejusdem illud tenuit. a Ita Regi sanctio Majori accidit : omnia paene Hispaniae Regna ipsius unius parebant imperio , non absque divino Numine . ut unitis inter se uiribus, Maurorum tandem dominium quod in prae cipiti erat. opprimeretur , dc excuterstur cervicibus tyrannicum illud jugum ; iple vero affectu magis patem , quam prudentia politica Regna inter filios suos partitus est , ratus vires sic constitu tas fortiores fore , magisque inter se concordes ad oppugnandum commune hostem ;verum quilibet fratrum pro
Rege habeti voluit, & divisa inter plures Maiestas splendo-a Har. Hiit. nisp. lib. s. c.1. sunt, motusque eXitiales,dum
unus alterum cum gravissimo boni publici detrimento
Regno ejicere conatuS est. Potuisset sane error iste experientia comprobatus , documento esse caeteris Regibus
laturis temporibus; sed tamen in eundem postea inciderunt iterum Rex Ferdinandus Magnus, b Alphonis Imperator . & Rex Iacobus Primus Aragonius, qui simili modo Regnorum suorum imperium in filios suos divisere. Aut moris proprii vis est ista , aut
humana conditio , novitatis avida , quae abolitas saepe Opiniones resuscitat, putatque factum optime, quicquid eηere Antecessores; nisi fortanideo etiam eorum requiramus eXempla, ut excusare possimus, quod facere intendimus. e Prudentior ea in re fuit Rex Iacobus Secundus Aragonius, qui lege perpetua sari Mit, ut Regna Aragoniae & Vale viae, ac Catalauniae Principatus individuo inter se nexu
g. Nec excusari possunt errores illi Lege duodecim
tabularum, aut jure communi, de decernenda inter fratres paterna haered itate. nec rati ne etiam naturali, quae sua .dere videtur, ut sicut Pater communem filiis vitam tribuit , ita bona quoque illius omnibus sint communia ; ista
inquam , Mae. Hist. Hisp. lib. s. c. g.
lib. 11. c. s. lib. sq. cap. Σω
502쪽
ut talis agere debet, non tamquam Pater, de ad subditorum magis, quam fit iorum suorum
commoda attendere ; est Praeterea Regnum bonum quoddam publicum, adeoque velut alienum . de quo Rex aeque pro arbitrio disponere
non potest , ac de bonis suis privatis , praesertim cum jam subditi sex quo uni se submisere in certum quoddam jus acquisiverint, ad suam conservationem Sc securitatem, imo splendorem etiam de amplitu-ainem , ut ne dissolvatur corpus illud Statuum . a quo PO tissimum habent,ut aethi mentur ab aliis , de securi sunt: cumque jus illud commune sit re universale, privato anteis ci merito debet, uti de amori& assectui paterno , aut desiderio pacem constituendi inter filios. Praeterquam quod per istam Regni divisionem alia non obtinetur, sed potentia ac vires praeberitur potius, ut digladientur inter se de facta partitione, cum tam aequalis nunquam esse possit, ut omnibus satisfiat. Quietioribus vivere licebit fratribus , si sustentatio eorundem ab uno aliquo , qui cum summo praeest imperio, dependeat et tunc enim facile est certos cuique deputare reditu,, qui ad tuendum sanguinis splendorem scit satis a quomodo a fecit Iosaphat et nec opus erit uti stylo barbaro Turcarum, aut
impia illa politica , quae nullum dominationis aedificium satis tutum de securum arbitratur . nisi ejuS caementum sanguine eorum , qui jus aliquod possunt obtendere, aspe gatur , is perinde quas ealeisi instar sit , quae firmat lapides. ob dicta, rationes omnes fere Nationes successionem Electioni praetulerunt, minime nesciae , interregnum dirisionibus esse obnoxium ode b minori discrimine sismi
Principem, quam quaeri. Quamobrem cum praestet unum aliquem in Corona siccedere . Naturae conformius fuit ejusdem sequi ordinem , illum scilicet fratribus
caeteris praeferendo . cui illa primum vitain lucem ue impertivit , atque adeo decuit. ut nec aetas pupillaris, nec alii defectus naturales obstarent
juri jam acquisito , praesertim
cum majora nascantur incommoda , si illo ad alium transeat, cujus rei o sacris litteris plurima exempla su
Eadem eaussa idemq; jus etiam in sceminis loca habet . ut si e virili sexu deficiant, ipsae ad coronam Admittantur, ne inter transvertales eam
dividere necesse sit, qui plerunque Statibus diversis de ad diversos subditos pertinentibus constant , quando successio per lineam rectam desinit, &tametsi lex Salica sub specie ho isellatis vel im-bee illitatis sexus nisi tamen forte invidia 3c ambitio viro rum ea fuerit in contra plurima illustria exempla, quae consilium Se fortitudine muliebris T 4 etiam
503쪽
etiam sexus approbant, multa expendit incommoda . ob quae rationi videri possit consentaneum.rie Regni sint haeredes; inter illa tamen omnia nullum tanti est ponderis, ac utilitas illa, ut ne interresno Iocus detur e imo aliae sane graves sese osterunt rationes , cur eae ad sceptrum admitti merito debeant, ut nimirum plurium tollatur ambitus , &ediantur inde nasci solidi
probus t domat ferrum, emouit aes, aurum in subtili simas ducit laminas, & duri L smum incidit adamantem. Mollis funis motus diuturnitate marmoream etiam putei margi nem sensim atterit; qua consideratione s. Isidorus . cum litteris daret operam, ingenii sui tarditatem siuperavit. Quod unquam munimentum excogitavit aesensionis amor. quod obfirmata pertinaeia Non eκ pugnet Muros etiam
densissimos validissimosque subruit Ebstinatus impetus
ferratae trabis, quam Arietem antiqui nuncupabant, a forma nimirum arietini e Pitis . quam reserebat. Caurum fulmineo glandium imbre munitum, septum muris, propugnaculis, & fossis, pa-Iae tandem ae ligoni ce ait. Animum eonstantem nulla moratur dissicultas. Templum gloriae non in amoena valle situm est, neque in deli tiosa aliqua planitie. sed in
vertice montis , quo subeundum per asperaS semitas , vepres inter de spinas. Non pro-v A D R AE Symb. I.
propter successionem bella civilia . atque ut filia haerede eum magnis Principibus in
cedant ad Coronam magni . status;uti in Castellae Regno& Domo Austriaca accidit. In minoribus solum Principatibus istud videri posset inconvenienS, ne videlicet, si se minae nubant RegibuS, pereat familia, & Status unus
dueit palmas solum molle aeterierum. Templa Minervae .
virtutem suam gloriosis con- aerata non opere Corinthio seu topiario , variis di elegantibus caelaturis insigni con structa erant, sicut dedicata Florae & veneri; sed opere Dorieo impolito ac rudi abs.que ullo oculorum oblect mento et nec aliud eorundem eoronides testabantur ac Σ
Phari, quam 1 labore illa fuisse aedifieia . non deliciis aut otio. Argos navis inter sid in translata non fuit, quandiu intra navalia conclusa substitit a sed postquam ventis di fluctibus sese objiciens , tempestates ac perieula eventu frit ei sustinuit. Nullus unquam Princeps plures adeptus est C ronas, qui otio & delieiis sese dedidit. omnibus omni no hominibus labor est necese sarius , cum primis Vero Prin- .cipi e ex aliis enim quisque sibi natus est solum . Princeps
omnibuS.Regnare non quietis ossicium est. Eiarit, qui coram
Alphonis Rege Aragonio 8c Neapolitano laborem in Re in
504쪽
libus improbabant: at responit ille r An ergo putatis manus a Natura Regibus eaneessas, ut otiosa essent f Consideravit, opinor, Rex prudentissimus admirabilem illam manuum fabricam, earundem iuncturas, facilitatem pandendi sese& explicandi, elaudendi robur , consensionem item mu
Intelligentiae Idea obtuler tquippe quae velut instrumenta sunt artium omnium ἴ ex uo deinde ratiocinatus sieuerit, artificium ejusmodi restructuram non a casu esse.
neque otii gratia , sed propter laborem & industriam. Re gi , qui otiosas semper & di ductas habuerit manus . facile sceptrum ex iisdem elabetur.
505쪽
α una sese eum illo in altum promptu habet: nisi isti per-
tollent, qui Regis assistitiat petuo vigerent , cessarent lateri. Masorum virtus & for- commoda Omnia, quibus pet-titudo heroica cineribus ob- moti homine, civilem cum
ruitur in Posteris . si luxui redeliciis Imperii nimium indulgeant, immo magnorum Principum sanguis sensim perii tus interit; uti fieri videmus in generosioribus equis, si e locis siccis re aridioribus
iri palustria transferantur, aut quae nimio abundant pabulo. a Movit ea res Fridericum Regem Neapolitanum , ut sub extremum vitae filium suum Calabriae Ducem per litetas hortate tur, exercitiis militaribus de equestri firma Tet corpus, neque praepost ris voluptatibus frangi se sineret, aut difficultatibus & p riculis terreri. Animo quoque sua est occupatio , sine qua anfectuum suorum di passionum iactatur fluctibus, & in viti rum scopulos incidit. Poenae loco Deus homini laboremi injunxit, ita tamen, ut is una medium esset ad quietem
illius & pro 'eritatem. N Iliae Otium, neque inertia, sed olus labor illa tam alta jecit fundamenta . & insignia illa
ac pulcherrima extruxit aedificia Monarchiarum Medorum . Assyriorum . Graecorum , dc Romanorum. Ille .
ille stat, qui longo tempore earundem amplitudinem sustinuit; ille etiamnum est , qui in Respublicis conservat felicitatem politicam , quaecum eX parte consistat in subsidio illo mutuo, quod ex anultorum laboribus suae quis. que necessitati sublevandae in
aliis colere coeperunt societa
tem . & Reipublicae ordinem instituere. Porro ad instruendum populum , proponit Sapientia divina formicarum exemplum, tanquam quae magna cum prudentia di sollicitudine aestivo tempore tritia cum in sua congregant gramnaria , ut habeant hyeme, quod ad victum e suppetat. Distant PrinciPes ab exiguo hoe & prudenti animalculo , tempori, urbibus , arcibus , de propugnaculis a commeatu a liisque rebus necessariis pro videre , dc per hyemem par re arma , quibus sub aestatem in hostem ire possint. Sie apum Rempublicam nunquam
tra & extra suas cellulas semper dulei illo labore distinentur. Sedulitas cujusque o nia amuentia est, & si earum labor integra etiam orbis R na cera ac melle ditet, quid ominum faciet industria in una aliqua Provincia, si ominnes labori velint intendere Eam ob rem tametsi Chinatam populosa sit , ut septuaginta incolarum numeret milliones, ii tamen felicissimi viis vunt in rerum omnium uber tale & abundantia, propterea quod nemo inter eos sit . qui
Cear. At vero, quia illud in Hispania non fit, hinc tanta
506쪽
mb. r. rerum est inopia , non quod λIi desit fertilitas a siquidem in agris Murciae & Carthagenae triticum cum foenore centuplo provenit , adeoque multis illic saeculis bellum s nentari potuit; sed quia deest
afrorum cultura , exercitium artium mechanicarum,
negotiatio & commercium , eui sese ista Natio minime applicat, ut pote cuius excelsus & gloriosus animus sinplebeis etiam hominibus st
tu suo ac sorte , quam Natura ei dedit, eontentus esse non solet, sed aspirat ad grain dum altiorem Nobilitatis, de occupationes illas , quae huic non sat conveniunt, aspernatur. Cujus incommodi illa etiam caussa videtur, quod in Hispania non aesue , atque
in Germania, distincti sint ab invicem , ac separati Nobilitatis Ze vulgaris plebeculae limites.
s. Quam porro utilis est Reipublicae fructuosus aliquis& insgnis labor, tam noxius est deliciosus & superfluus rneque enim minus effoeminantur animi, qui exercitiis mollibus & delicatis sese oecupant, quam qui vitam otio se transigunt. Quare in eam curam de cogitationem incumbere Principem oportet, ut occupationes publicae in iis potissimum artibus versentur, quae ad defensionem de incrementum Regnorum faciunt, non ad luxum de lasciviam. Quot manus inutiliter se fati ἀgant, ut unus aliquis splendeat digitus r quam paucae, .ut cor pus armis reluceat i Quam multae occupantur in fabricandis commoditatibus ad
culorum: quam rarae in eruendis fossis , de moenibus construendis, quae urbes Prot gant i Quam multae in hortorum cultu , in efformandis amyrto navibus, animalibus , avibuS: quam paucae in cultura agrorum i E quo fit, ut Regna rebus minime necessariis abundent, egeant vero iis . quibus vel maxime opuS e1Ietas. Quamobrem cum labor ad Reipublicae conservationem tam utilis sit, procuret illud etiam Princeps, ut continuus ille sit, dc ne impedia tur multitudine nimia di rum , quibus populus reereationibus indulget publicis, aut pia quadam levitate , dum communitates dies ejusmodi leviter vovent, & cultui divino destinanir experientia enim docuit, plerosque tunc ludis profanis sese magis deindere , quam religiosis exercitiis. Quod si dies illos Agricolae impenderent, quomodo S. Isidorum Madritensem fecisse accepimus . sperari posset, tempus non iri perditum, de Angelos interim aratro
ut dixi, experientia contrarium docuit. Nullum trib tum majus , quam festum ali quod , in quo omnes cessant artes , earumque lucra, & ut S. Chrysostomus ait, a Non
gaudent Martyres , quando ex iMIis pecuniis honorantur , tu quibus pauperes purant.b Atque adeo oportebit dividi cacros O negotioses dies, ut divina colantur, o humana non impediant. Curahaee fuit Concilii Moguntini tempore Leoni,Tertii Ponti-
507쪽
ticis Maximi. eritque deinceps eorum, qui A sede S. Petri universae praesunt Ecclesiae, ut considerent, num expediat nec ne . dies festos ad minorem reducere numerum , aut Praecipere. ut aliqui in Dominicas proximas tranSferantur. I. Tametsi vero omnium
fere actionum finis sit quies aliqua, in iis tamen , quae ad gubernationem pertinent, s cus aecidit: Prineipibus enim N Respublicis non suffieit la- horasse, sed de continuatio necessaria est. Unius horae negligentia in propugnaculis.
multorum saepe annorum Uigilantiam decuram evellit. ntra paucos otiose transaninctos Romanum cecidit Imperium , sex faeculorum labore , de sortitudine eo usque sustentatum. Vix annis octo testitui Hispania potuit. octo mensium spatio deperdita. Inter aequirendum & conser- Uandum . otium interjici non debet. Facta jam mene , de aratro spinis eoronato , it rum eodem Agricola terram subigit. Sudores illius nunquam desinunt, sed innovantur solum. Si suis confideret horreis, de agros incultos re Iinqueret, mox vepribus de spinis hos cerneret consitos , de illa vacua. Attamen istud
inter Agricolam 8t Principem interest. quod ille stata habeat
tempora, ut sementem spa gat, di messem colligat, Pri ceps non item et omnes enim mentes in gubernatione Se tembres sunt ad seminandum, de Augusti ad metendum decolligendum. g. Nec in eo acquiesce
dum sibi Princeps existimet, . UEDRIE Smb. T.
quod Antecessorum suorum industria fle labore partum ac cepit r alio enim de alio opus est semper, qui motum illum continuet ς de sicut semel in ruinam impulsa seris ira labun tur, nisi nova aliqua vis ea sustineat, ita ruunt Imperia,ni si Sueeessor iisdem suos subinjietat humeros. Haec caussa
re ruinarum. Quando Μ narchia aliqua instituta de recta semel fuerit. otiosa nunquam esse debet, sed eaelum potius imitari, eujus orbes am inde a primo errationis momento suos continuant motus , de si moveri desineis
nium generatio de productici desinerer. Floreant semper de vigeant Reipublicae exercitia, nee sinantur corrumpi otio; uti mari accideret, nisi agitatum vento fluxum recipro- eum pateretur. Cives qui cu rarum obliti deliciis, de volumptatibus se totos dedunt, nee manum operi aut labori ad movent , suimet ipsorum hostes sunt. Istiusmodi otiositas contra leges de Imperium machinatur, de vitiis a alitur, unde omnia tam internas quam externa Reipublicae
mala nasci solent. Solum illud otium laudabile est de pio ficuum, quod pax largitur, quodque in artibus, in officiis publicis, in exercitiis militaribus sese oecupat, unde inter ipsos cives secura quies or tur, de tranquilla felicitas, germana otiosae istius oecupati nis filia.
508쪽
ΤEmperationem suam feris alterna vIcissitudine rerum
rum perderet, & nervus vigor consiti t. a Nostram Om vires suas , si arcus semper in- nem vitam en remissionem atque
tentus esset. Utilis est lain sudium esse divisiam. Plato a bor, sed continuari haud po- serit. Cala b c acuti dixit Reaς test, nisi quies aliqua interce- T 7 Λlphondat. Iugum non semper bo a Plat. de lib. edue. um incumbit cervicibuS. In ι L. λο, ιτ, 1. P. a. Dius.72 a
509쪽
na vesada non Delsa , non p. edamMeho rar. Etiam agri sua
indigent quiete, ut majores deinde fructus proferant otio virtus instauratur, & vires colligit, haud aliter a ac fons aquae salientis licon piaesentis
- Vires instillat. alitque Tempestiva quies o maror dist
ob eam caussam dies &noκ horas ita partiti sunt, ut aliae diurnis laboribus,aliae nocturnae quieti destinentur. Dum dimidia terrae pars operi invigilat , somnum capit altera.
De ipso Iove finxit Antiquitas, et Atlantem aliquando in caelo humeris sustinendo sue cedere. Robustissimae etiam Vires pares non sunt ferendis sine intermissione curis Imperii. Labore assiduo valetudo laeditur, & torpescit , animus ; otio nimio & hie & illa vires amittunt. Tale itaque sit, qualis irrigatio plantarum esse solet, quae eas sustentet duntaxat, non submergat pinnitus; aut qualis est hominum somnus , qui si moderatus sit, corroborat, si nimius, debilitat potius. Nullae remissiones meliores, quam quibus oblectatur pariter & eruditur animus ; ut fit in conversatione cum iis, qui aut scientiis , aut
armis florent. Adrianus Iminerator eos mensae suae adhi-ebat, quam ideo Philostr
esse aiebat. Idem in aerasano commendat Plinius , di r fert Lampridius de Alexa dro e Severo. Alphonius Neapolitanus Rex cum iisdem a mensa in locum ali, quem quietiorem se recipiebat, ut animo quoque squemadmodum is dicere solebat)cibum suum praeberet. Tiberius , quoties Roma alio concederet , Nervam & Attieum viros eruditos itineris comites habere voluit, ut eorum sermonibus a levaretur. Franciscus Primus Franciae Rex tantum e frequenti illa & asi dua eum viris doctis corive satione eondidicit, ut tametsi adolescens literis opera haud navasset, optime tamen de quavis materia dissereret.
mos & introductus nuc alius, ut mensis Principum assistant stulti, moriones , ac similes male sormati homines. Errores Naturae & judiciorum Ro-liditas illorum nunc oblectamenta sunt. Suas gestiunt audire laudes etiam non Prome
ritas , & licet exeuset eas interdum modestia , tanquam , fatuo aliquo prosectas, iis tamen applaudit amor proprius, re aures sensim ad easdem assue factae adulationibus e iam assentatorum deinde fido
510쪽
habent. Faeetiar illorum arrident voluntati , quia turpia quaedam miscent interdum divitiosa. Quod si ejusmodi deliramenta recreent animum.
ententiae concinnae & exquisitae doctorum virorum, qui non sint nimium graves ae 1
veri in quo ipsi peceant no nunquam sed qui sestivis quibusdam sermonibus de acute dictis norint se accommodare tempori y Si volupe est videre colus aliquod monstrosum . quod nauseam aliquando movet, quanto erit iucundius percipere auribus tot prodi riosos Naturae abortus , ejus em opera, & arcana plan flextraordinaria λ De Anacharsi
memorat Athenaeus, a aeritis in commetrium peritis ad risum commovendum hominibus , silumemnium non risisse ; ps autem intacta Simia in risum solutum dixisse e Natura id esse animal
vidi tam , 1οminem autem arte studio , eoque parum hanesto.
Gravis modestia haec fuit, dedigna etiam Regia Majestate. Exploratores publici in aulis sunt istiusmodi mori nes, & qui vel maxime earum corrumpant mores, immo qui ipsi vitae & Statui Principum insidias machinari soleant.
Quam ob rem minime eos tolerare voluetunt Augustus, di Alexander Severus Imperatores. Ad unum illud prosunt interdum , ut abrepti minrore suo naturali veritatem
dicant Principibus. s. Nonnulli Prineipes exinani quadam negotiorum gloria & ambitione a gravioribus respirare se putant, si minoribus sese impendant, a niuea. lib. γε.
haud secus ae pili eanis rabi si ipsius eiusdem morsionimedentur. Uerum quia non omnes animi isto modo levari possunt, neque ulla ne gotiorum occupatio tam ex
gua est , quin aliquam postulet attentionem , quae ad an mum fatigandum sussiciat, oportet, ut aliquo saltem temporis spatio curis omnino V cet , & gubernationem sep nat o tantisper. Aliqua r missio , aut ludus inter negOtia interponi e debet, ut ne his penitus obruatur animuS ,
lae enim frumentariae similis est, quae si non habeat, quod molat, seipsam atterit. Inno centius octavus Ponti κMaximus dimisso interdum clavo navis Ecclesiae , in serendis arbusculis sese oblecta bat. Porro in his quietis indi
elis ante omnia aetariS te porisque habenda est ratio, ne hilaritas forte severitati, ingenuitas gravitati, reereatio Μa jestati noceat. Enimvero re laxationes quaedam vilescere
faciunt animum , & Principis auctoritatem haud parum imminuunt. Ita Regi Arta xerxi probro suit colum duce re : Augusto ludere par impar cum pueris a Domitiano mulaas configere : Solymano efformare acus,& Selymo acu pingere. Si Prineeps adhue