장음표시 사용
531쪽
antea. Maxima Principum infelicitas est . quod rebus omnibus ipsi coram praesentes adesse nequeant, adeoque necesse habeant in multis aliorum uti relationibus , quae sontibus similes sunt e sicut enim hi terrae metallicae . qua transeunt, affectiones imbi- hunt , illae semper fere malitia , passione , aut affectu
Ninistiolum inficiuntur , eOrumque commoda ac fines sapiunt. Iisdem conantur asinsentari Principi. ita eas instituendo ; ut ad illorum arbia trium & voluntatem fictae factaeque videantur. Ministri, de cumprimis Legati , qui rei bene gerendae apprime R diosi videri cupiunt, di tanquam ingenio suo penetrent omnia , abripi se sinunt privatis suismet imaginationibus. & ad Principes suos
κploratum , non id , quod re ipsa est , sed quod esse posse ipsi imaginantur. Nimis in suspieiones proni sunt , quas sicut A quavis levissima um-hra hauriunt, ita mox idemiis adhibent: unde graUeS az- qui vocationes nascuntur &errores . immo caussa praecipua dissensionum, bellorum-
Caveant igitur oportet Principes , ne seviter moveri se s-nant erimis Ministrorum re- Iationibus, sed componant eaSPrius eum iis , quas ab aliis aecipiunt, atque ut de perscriptis ad sese tanto certius fommare possint iudicium , pe fecta imprimis eorundem habeant ingenia & naturas, mo-
dum insuper , quo res solent concipere , num vid licet passionibus , aut a Tectibus privatis duci consue verint : accidit enim interis dum , ut Minister amore Re gionis, aut Principis, cum quo agit, capiatur, di omnia illi aequa videantur ; aliquando comiter acceptus favoribus eiusdem inescari se sinit, & ex
gratitudine quadam naturali illius partes di caussam asit potius , quam sui Principis. Nonnunquam etiam inanibus rerum simulacris, & rumust lis adversis , per dolum confictis , deeipitur', & facile situm etiam fallit Principem rnam nemo aptior ad propinandos aliis errores, quam qui prior eos hauserit. Min stri bene multi levibus m ventur ratiunculis, aut passio. ne aliqua ducti. aut aveisione
Perturbat , omnia in malum vertunt. Sunt praeterea no nulli natura sic comparati, ut actiones omnes cte consilia in deteriorem interpre tentur partem ; quemadmodum alii ita sinceri, ut nihil sinistra eum intentione agi credant. Tam illi , quam illi perniciosi sunt, & hi postremi quidem non minus, ac alii
Existimans interdum Mi nister ad obsequii munus pertinere, aut intelligentis & boni communis studio flagrantis nomen se adepturum . si Principi suo hostes ac diss-
dentes detegat, omnem curam& vigilantiam in suspicionis bus collocat , nec quisqua m acalamo eiusdem & liinguas curui est , atque ut umbras
532쪽
suas di apprehensiones tanto nequeunt f eo quod hi in tra-
faciat certiores, nimium dissi- ctando negotio artes illorum dendo occasionem dat, ut & eonsilia penetrent, videant-
amici convertantia in hostes, que quid a re Principis sui sit.
ει caussa in litem abeat cum quid non eos traducant tan- gravi Principis nocumento , quam dissidentes, passionibus cui longe plus profuisset bona obnoxios , duros & intracta de omnibus euistimatio , aut biles, adeoque illud conenturs Minister. adhiberet remedia essicere, ut iis amoris nego- ad curandos,non ad infirman- tia committantur aliis minus dos hominum animos, & vo- ad eam rem instructis, aut ut Iuntates. cum ipso Prineipe immediato Fatigantur etiam quando- ea tractare sibi liceat, eui mulque Ministri Legationibus , ta ad speciem aequa propo- atque ut ad familias propriae nunt, eumque inducunt . ut Commoda procuranda reverti concedat, quae ipsi 'dein-sbi liceat, non verentur di si de fraudi sunt, & interdum ut suere omnino Principum in- Ministrum suum peinfidet: ter se amicitiam , aut alia mi- penitus. Nemo existimarenus sana consilia suggerere. debet negotiorum cursum Falluntur egregie Princi- mutare se nosse, aut Ministripes, qui sibi persuadent, Minia fortunam evertere r ubi enim Rros semper ut Ministros, hoe merare licuerit, nullus nunquam ut homines agere. Minister securus erit, nec Quod s ita esset, meliora ab Principis negotium recte euiniis praesta entur obsequia , & rabitur ἔ talis enim fiducia pauciora evenirent incommo- contemptum inobedienda. Attamen homines sunt, tiam parit iri' accusante, &neque Ministri munus eos metus criminis imponendi continuo exuit propensione animos Ministro adimit.Qua- naturali ad quietem de deli- re minus damnum censeo hoscias , amore . ira , vindicta ; forte errare, quam leviter ad- aliisque assectibus,&passioni- mittere adversus pos querelas hus , ad quas corrigendas non & accusationes 'praesertim
lassicit semper studium boni Exterorum ,& liceo verae eae communis, & obligatio. snt, maioris tamen pruden- I. Uerum id diligenter tiae est differte remedium do- velim animadvertat Princeps, nec istud asscribere sbi vi fieri interdum , ut qui Minia queat is, a quo prosectae illae ctros bonos & gnavos sallere fuerant.
Amaa illae prineespes emit Ast ubi coneurrunt propius,
faces, diei noctisqtie praeis nil iuvat quidem esse fratreS , fides, quanto. 1 se invicem quo minu, praesentia unius al- absunt longius , tanto majori aerius impediat radios , & ει, consensione ,& pleniori luce tali Eclipsi nascuntur grandio- isthaec inferiora collustrant. res umbrae , aliaque terras in
533쪽
eommoda. Conservant & Bis modulo . eum nemo sere In vent Principes mutuam inter ter eos sit,qui non plus obtense amicitiam Ministrorum de dat, quam ei de jure debeatur. literarum beneficio ; at si co- Duellum prope est mutuus ra de rebus suis inter se cona- Principum conspectus & pra municent, moX eX ipso a pe- sentia , in quo de caeremoniis ctu umbrae suboriuntur sulpi- decertatur. unoquoque posucionum & offensarum, quia cente primas, & Cum altero nunquam unuS in alio reperit, de victoria contendente. Α quod antea sibi pollicebatur, Runt certamini amborum s
nec unusquisq; suo se metitur miliae, velut bini hostiles m mpiis
534쪽
SImb. 7. SYMB. POLITICA. 4 et nipuli, quorum singuli id in Reginam discordiam conete
votis habent, ut Prsiceps suus re conatus est. e Famuli R di personae dotibus, & ampli- ginae Catharinae Matris Regis tudine palmam ferat; cumque Iohannis Secundi eandem it- in tanto numero omnes pruin ritabant adversus Infantem dentes esse nequeant, quodvis Ferdinandum. Alvarus Lara. dicterium , aut levissimus ali- ί ut Regni gubernationem quis contemptus, facile divul- diutius obtineret literis con-gatus. graviter alios offendita fictis Regi Henrico Primo a Ita factum in congressu Re- persuadere voluit, a sorore sua gis Henrici, & Ludovici Un- Berengaria ei venenum par decimi Regis Franciae, in quo ri. Quyrum tommodis servie- cum Hispani spendore & bat dissenso inter Infantem Pompa eXcederent,contra V Sanctium,& Regem Alpho to vilem Gallorum cultum ac sum Sapientem ejus Patrem , sordes deriderent, animis ii vehementer cavebant, ne haud leviter offensis duae illae quas habebant controversias. Nationes discessi runt ab inviis eorum praesentes compone cem . quae usque id temporis rent. Castellae Proceres ire tam arctam inter se amici- pediebant d concordiam imitam coluerant. Occulta fue- ter Regem Ioannem Secun-re Germanici de Piinnis odia , dum, re Henrieuni eius Mquoad coram inter se , vide- Iium. Alvarus Luna illam runt. Conspectus mutuus RG item,quae inter Ioannem N gis Castellae Ferdinandi Qua varrae regem , ejusque filium ti . di Regis Lusitaniae Dioin Carolum Vianae Prine ipem nysii eius soceri fraves pepe- intercedebat. Privati Regis
rit dissensiones,uti & ille Re- lippi Primi eidem dimia gis Philippi Primi & Regis a ni congressionem.& co
Ferdinandi. Et tametsi eκ loquium eum Rege Ferdi congressu Regis Iacobi Primi nando. Eiuscemodi artes vid cum Rese Alphonis, atque mus his nostris temporibus ex multis aliis similibus inin frequentari in Francia eum signia nata sunt emolumenta, non exiguo detrimento tra tutissima tamen via erit, si quillitati, Regni illius, & t Principes nesotia sua per L tius Christiani orbis. Reme gatos Conficiant. dium unicum est, sperneres. Qui Prineipibus magis dissicultates & incommoda . Familiares sunt, ii hoc asunt quae Ministri Principibus fa- interdum sui dictum alibit ut miliares obtendunt.& in m
inter eos , eorumque contan- tuum venire consipectum, ubiguineos se amnes dissidia se- vi sanguinis occulte opera minent, cujus rei in historiis te , mitigantur animi, di in nostris multa eκemela suppe- apertum se prodit eorum m tunt. Lupus Harus inter Re- litia. qui dissidiorum auctores gem Sanctium , cognomento extitere His rationibus per-Fortem , ejusque conjugem motus Rex Ferdinandus Seina Mar. hist. Hisp. l. aa. e. s. . gQh M
535쪽
gobiae eoram eonvenit Rein Corona succederet: etsi enim sem Henricum Quartum con- de eeri cinis istis satis a suis iugis suae fratrem .nihil veritus fuerit praemonitus . Cum t ex eo periculi, quod se suaque men ad prudentiae bitaneem committere videretur Regi ista expenderet, praevaluit offenso. qui aut ex amore na- omnibus unica illa consideruturali. aut ad dissimulandam tio , nulla scilicet vi aut tra- suam infamiam illud agebat O atione plus effici posse . unice, ut filia sua Ioanna in quam Praesentia.
formosum est; quod au-citur, suave; quod celat intentio . noxium ; & quod infra aquaS demersitur. Inon stlosum. Qais primo aspectu inaequalem istam diverstatem agnosceret Tantum mentiri oculos , ut tali mi animum rtam suavem esse concentum , mi naves impellat in scopulosi velut extrasrdinarium admiaxata est Antiquitas monstrum istud : ut nullum magis ordinariam ζ aulae loca olivis
homines dulcem re sonoram in ore linsuam circumferunt, qua decipiunt, & Amici gre Glibus ponunt b laqueos 1 QIoties frons exterior amorem Irae st fert & benevolentiam, L animus iram coquit & in- dignationem 3 Quot finguntur lacrymae, quae ex gaudio profluunt d Periisse Germamicum utilli iactantius maerebant, quam qui maxime Drabantur. Attulerunt ad Iulium
Caesarem Pompeii caput . di tametsi hoc illi spectaculum
a Tacit. lib.2. Au M. non iniucundum esset, laery mis tamen interiorem animi affectum dissimulavit. e Irin primo Casar damnavit
munera vise , 'Avertitque ocretis , vultus dum crederet, haesit.
tutumque 'tavit Iam bonus esse socer ae masnm sponte endentes
pectare lat . Non aliter manifesta putam abscondere mentis Gaudia, quam lare 'mis.
fultum de ficti, sirenibus habent obtentus quorundam Principum. Quam iiicati R ligionis de boni publici eoloribus Quam amplis vestiti promissis . & blandis ae am cis sermonibus Quae fraudes mutuae non latent sub illa ' cie , & exterioribus benevolentiae indiciis y Angelos sese exhibent, de desinunt iri se
Pentes, qui artus complectuntur, ut mordeant Ze venenum
sis infundant. Meliora sunt sinceri animi vulnera . quam horum talium foscilla. ve ha eorum blandi sunt, ipsi
vero e Lucam f Messura sunt vulnera dilite tis , tuam Ira utenιa Quia sareuι tu.
536쪽
vero acuta alaeula. Quotῖes proditio ab honoribus incepit' Tiberius incensus aemulatione gloriae tot victoriarum, quas Germanicus tulerat, necem ejusdem moliebatur, totiusque familiae Augusti extirpationem,& ad triumphi ima Mossiti Ο sermoner rii a super otium, sunt jacula. Psal. L . eum evolavit, ae imperii eo sortem reddidit. His publicis benevolentiae signis animum suum tegere contendebat: ardebat Germanici invidia, inagisque eius gloriam incendebat , ut extingueret promptius e quod oculis patebat, existimatio erat & honor :quod clam suberat , non nisi odium
537쪽
odium a malitia. Quo magis sine erum sese cor exhibet, eo plus doli in recessu inet abditum. Non aeque fallunt fontes turbidi, ac limpidiores, qui venenum dissimulant, de puritate sua ad hauriendum alliciunt. Oportet igitur diligenter advigilet , prudentia , ut illas Principum artes tempori penetret tantoque magis suspectos eos trabeat, quanto benigniores & magis benevolos sele ostendunt, &motes suos ac naturam immutant quomodo Agrippina fecit versi; artibus , & asperitate in. teneritudinem di blandimenta. ut Neronem ab
amoribus ancillae ε abstraheret et quae mutatio ipsi etiam Neroni, & amicis ejus suspecta fuit, adeo ut eum mORerent , caUeret mulieris e insidias. Ad ea potius oportet
re student Principes. quam quae palam produnt r magis ad ea, quae utentio premunt,
offerunt. Tradit Elector aer virensis Archidioecesis suae Metropolim Resi Franciae. ut eam militari firmet praesidio . etsi probe sciret Impe rialem urbem esse,& sub pro tectione hereditaria Regis
Hispaniae, tanquam Dueis Lutaenburgensi, , de Comiti inferioris Burgundiae, atque adeo non in illam solum se
ceare , sed & Imperii eo :itutiones; post vero iis de eaussis copiae Regis Catholici
urbem illam iterum Francis eripiunt, Electorem casu de fortuito detinent. de tractant omni eum veneratione tali ac tanto Prineipi debita; de ecce postquam Rex Franciae jam decem aut octo diebus ante foedus cum Batavis sari civisset, ad oppugnandas Promvineias Belgi eas, hunc bello titulum obtendit, etsi post idaeeiderat, de in dictas regio nes signa infert . specie liberandi Electoris , amici sui, lein foederibus Qcii. Facile occasiones reperit, aut subnasci facie, qui eas studiose quaerit.
Malitia luci similis est , quae
per quamcumque rimulam sese penetrat, & tanta in nobis inest ad libertatem propensio , tam coeca nostra ambiatio. ut naela tam sit meata species, modo ad alterutram illarum collimet, cui non illi eo fidem habeamus, sinamusque ab ea nos decipi, quantumvis a veritate aliena ea sit, de rationi aut experientiae adversetur. Italia nondum s iis agnoscit consilia Franciae. .
quibus sub titulo protectionis dominatum illius asse a etiam postquam vidit violatam ab G fidem publicam, post constitutas tot paees Ratisbonae, Cherasci, te Mon ςoni : post invasum item
Montferratum, vallem Te inam. Pinnarolam, Ze impos- tum Moriaco militare praesidium. Talia simulacra obtendunc
538쪽
dunt Principes suae ambitioni. cupiditati, aliisque consiliis minu, rectis , cum jactura etiam sanguinis & fortunarum subditorum. Hinc fere nascuntur omnes bellorum motus de tu ibae, quas orbi, experitur. I. Sicut autem ipsa commodorum ratio mutatur intemdum , ita di caussas iis praetextae r hae namque umbram
illis faciunt, Se sequi ea solent. Tractat Respublica Veneta
armoru societatem eum Grisonibus, obsistunt Galli, ne Φuid detrimenti caperent con Cederationes , quas ipsi cum . iisdem alias fecerant: abeunt in diversa, factiones Nationes illae . in damnum Catholicorum vallis Telinae, quorum exstirpat onem moliebantur
per re instituunt Helveti, neque aliud occurrit remedium, quam ut Hispani eum exercitu in Vallem penetrent, quod longe etiam ante Clamentis
VIII. fuit consilium , in instructione quadam data Episi eopo Veliae, cum illum pronuntio mitteret ad Cantones Catholi eos. Placet idem medium Domino Guffierio , qui
dein: Comiti Alphonis Cas to Legato Regis Catholici apud Helvetos, Ducem de Feria hortetur literii, ut cum exercitu regio in vallem Telinam moveat, ut praecluso hac ratione Venetis transitu . ipsi a cogitatis suis desistet ent, MFallis ab Haereticis tuta esset ac libera. Motus his precibus Duκ , & periculo communi, quod statui Mediolanensi, atque universae Italiae ab haeresi imminebat,iamentis item, relacrymis Catholicorum, Vallem Τe linam ingreditur, demoκ Galli novis rationibus artes mutant, de huic se opponunt consilio , novo sancito foedere Avenione cum Venetis & Allobrogum Duce, sub specie conseivandae libertatis Italiae , tametsi haec magis in eo posita esset, ut transitu illo Haeretici Transalpini pio hiberentur, quam ne Hispani nimis illic potentes evaderent. Cum que Valli, Telina non nisi si mulacrum esset unioni illi callide obtentum . usi sunt id temporis foederati armis suis ad distrahenda aliorum consilia , dc vim omnem atque cohriatum, ad opprimenda Rempupriam Genuensem converter t. Ita ratIones praetextae variantur, prout aliae atque aliae commodorum sese dant
s. In ipsis denique effectibus falsam obtentuum illorum speciem tempti, prodit, quia aut non praestatur, quod pro misitim fuerat, aut eo non agiatur loco , quo putabatur. CO-gitat Respublica Veneta Grais discum occupare , de causam praetendit Usocchorum , qui in Croatia sunt, incursiones rmaris libertatem tueri se velle simulat, & terra bellum susincipit. Saepenumero majoris gi rise divinae procurandae titulo sumuntur arma , & eidem o ficiunt potius: inteidum specie Religionis. de eandem graviter laedunt et interdum pro tranquillitate publica , &eam pertuibant et interdum pio subditorum libertate . de eos Opprimunt et interdum pio
539쪽
pto eorundem tutela fle defensione , in eosque tyrannidem exercent: interdum pronatu proprio consei vando, de alienum occupare satagunt. ΟHomines , o Populi , o Res. publicae , o Regna quorum
tranquillitas de felicitas exambitione. 8e repentino pa cotum impetu dependetis. Quando fines actionum honesti quidem sunt , incem
tum tamen , an eos aeque in meliorem partem interpreta
turi sint alii ; aut quando periculum est, ne fi innotescant, ebtineri nequeant . licebit eos ea ratione disiponere , ut actiones nostrae diversam quasi speciem mundi oculis e hibeam , Ae putentur ex aliis honestis caussis proficisci. Qua in re nulla frans ab eo committitur, qui sic agit: re- enim id facit ac licite, sed malitiae solum simulacrum aliquod ante oculos objicit,
suo sese ipsa decietat, ut ne estis consiliis Principis obsistat. Neque vero ulla cogit necessitas, ut scopum, quo intendit. aperiat aliis , immo
posset, nisi eodem tempore an alias collineare videretur. g. Nec minus in Rebus.
publicis periculosa est species ficta cuiusdam zeli . quo simulant nonnulli, se bonum publicum prae oculis habere , e non nisi privatum ac proprium speciant. Praetexunt gubernationis emendatione, ut omnem illius auctoritatem labefactent. Proponunt media . de consilia suggerunt
post casum , ut erroreS commissos. sed postquam medicinam amplius non admit-Dmb. s. tunt. in lueem Proferant. Libertatem praeferunt, ut populi plausum contra Magistratum sibi concilient . de perturbatam Rempublicam suae deinde servituti a subjiciant. b Cateνum libertas, ct speeiosa nomιna pratexuntur , nee quisquam alienum firmitium θdominationem sibi concupivit, usnan eadem ista vecabula usurpa ret. Quae argumenta non dedit Tiberius restituendae I bellatis Romanae , cum eandem cogitaret e opprimere Eodem artificio usus est Primceps Auriacus , ut Provincias Belgicas ad rebellionem con citaret et iisdem ejus utuntur
cebit , quantum inter legit mum Dominum re Tyrannum intersit, de tunc opta bunt d non se eontumacia seum pernicie , imam obsequium
eum feeuritate maluisse, id quod olim Trevirensibus suasit C rialis. Convolat cinco qu dam impetu populus ad illiiseem libertatis fistulam , nee suam agnoscit levitatem . d nee amisa penitus libertate servi tutis laqueis irretitum se viderit. Moveri se sinit fictis Crocodilorum istorum i
crymis, de minus caute suas illis fortunas de vitam committit. manta per OIbem esset
540쪽
ve penes populum, sive penes naultoS, sive penes unum , summum fuerit imperium, nullam unquam fore gubernationem absque incommodis, di absque aliqua tyrannidis ecte i nam etsi Ipeculatio forte perfectam aliqua nem- publieam excogitaret. Cum ea hominum esse debeat, non Angelorum , laudari poterit faci Ilus , quam a evenire. Atque adeo non consistit libertas in hac vel illa guberna tionis forma inquirenda, sed in illius potius conservatione , quam longus usus consti-rdit, & experientia approbavit , in qua justitia vigeat, &conservetur quies publica, posito quod uni alicui dominationis generi parendum sit rnumquam enim libertas plus patitur detrimenti, quam in ejusmodi mutationibus. Cogitamus interdum gubernationem emcere meliorem, &in aliam pejorem incidimus; uti iis accidit . qui Tiberio& Caio fuerunt , superstites e & licet forte etiam red-
a Dilecta ex his , in est ituta forma . laudari facitiua , quam evenire ; et es fi evenix, hauu diui-na esse potest. Tac. l. q. Annal.
voce articulata magis hominem imitatur, ac Psittacus. h si me non madeas, esse nega
πanta ejus est solertia. ut fu i irat inter Philosophos,qui du hilarent, . nim Lationia emis diutuli .
deretur melior , longe tamen graviora sunt damna, quae trainsitum illum ab uno dominatu ad alium comitari solent,
adeoque satius est praesentem tolerare, etsi iniquus e sit . di in Deo confidere, sui si Princeps sit malus, alium largie- turd meliorem. Ad divinam illius Provideritiam pertinet dare Regna , & divina ejus decreta improbaret quisquis obedire nollet Principibus , quos suo loco posuit. Impius Rex erat Nabuchodonosor,& Deus tamen graves poenas comminabatur, si quis ei parere e recusaret. f Quomodo flerilitatem , aut nimios imbres ,
o eatera n. tura mala; ita luxum, avaritiam , aut ali OS domana
tium desectus tolerare debemus. otia erunt . donec homi
nes. Quis Prinei pum ab illis omnino immunis erit t g Sea
neque hae eontinua ς θ meliore interventu pensantΜr.e Fevenda Rerum ingenia . neque
suum sub j-ro Regis Babylonis, in trario , . in tame ,'in peste visitabo super gentem illam , aiι DomHura
scribit et i Inter aves ingenio sagacitateque prasat, quod gran is si rapite is atque in Indis Mis neres nascat- , mnia darie snεn sium usui . sed eriam meditari ab studium gloria. Avis