장음표시 사용
521쪽
errores sunt appetitus de pirantasiae, quibu, ut potiantur , &klice, uni. ea adhibent m dia,quae men& vaga di inquieta tis suggerit , tametsi injusta a fini. unde nasculuui homicidia, bonorum direptione S &Lyrannides, atque adeo illud etiaIn , quod nullum sit inju
eumque unus ab alio securus e Te nequeat. 'aria reperta sunt a motrum genera, ad malitiam vi repellendam, tuendamque innocentiam & libertatem. &bellum in orbem introductum, est. Hanc originem habuit ,
522쪽
nisi sorte ex ipis inferno moκnlapsu superbissimorum illorum Spirituum prodierit. Adeo eκosum est Deo bellum,ut Iieet David homo tam justus fuerit, noluerit tamen ab ipso templum extrui , eo quod multum sanguinis a profudi iaset. Principes prudentes aemciderati illud abominantur, quippe qui probe norunt, Uarios ejus esse eventus atqueb exitus. Bello ordo & ha monia turbatur Reipublicare mutatur Religio e violatur j Ritia silent leges e laeduntur amicitia de consanguinitas rartes in oblivionem veniunt rPerit agri cultura: eessant commercia r Uastantur civitates de immutantur dominatus. Rex Alpyonsus bellum vocat c aEI Nisamiento de pax . e movi-mienta de ias essas qMedas. e δε- struimiento de Ias GmpMestas. Si internum sit bellum , ardenti
febri simile est, quae statum adurit . si extraneum , venasive idit, per quas divitiarum
sanguis ectuit, Et vires exhalantur ae spiritus. Bellum violentia quaedam est rationi.Natur . ac fini hominis contraria;
hunc siquidem Deus ad suam imaginem condidit, de imperium ei dedit in hasce res imferiores , non ut eas bello de-nrueret, sed 'pace conservaret. Non eum ereavit belli, sed pacis caussa; non ad furorem , sed mansuetudinem etaere endam ; non ad injuriam, sed ad beneficentiam: quare nudus a Matium sanguinem effudisti, e
omnino nascitur sine armis quibus laedat, de sine durior pelle, qua se tueatur ; ita alienae opis , gubernationis & i Ritutionis indigus, ut adultus etiam & natu grandior se solo absque industria aliena vivere nequeat. Eadem nee essitas Mindisentia hominem impulit, ut sotietatem de amicitiam civilem eum aliis coleret, in qua communi omnium labore necessaria reperirentur vitae commoda.de felicitas ista politica arctioribus amicitiae de subsidii mutui vinculis eos in vicem astringeret; de ne forte una aliqua Provincia interis nis suis elata opibus aliarum communieationem sperneret, inter varias bona illa di ei ti-vit. Triticum Sicilia suppeditat; vinum Creta ; purpuram Lydus a seri cum Calaiabria ; res odoriferas Arabia et aurum argentumque Hispania. de Indiae oecidentaleS ς rientales Adamantes, uniones, de varia aromata: quo facturndenique, ut cupiditas de indigentia opum istatum de deliciarum excitaret commercia .
de instituta inter Nationes communicatione fieret hieoibis familiaris quaedam domus ac communis onanibus ς quia vero ad ejusmodi negotiationes necessum erat , ut sese mutuo intelligerent, a que internos amoris de benevolentiae a stus invicem. possent prodere, largita est homini Natura vocem articula- eam , blandam , de suavem, qua animi fui senia exprome reta risum, quo comitatem suam; lacrymas, quibus suam
523쪽
teiu οῦ genua, quibus obedientiana suam testaretur et quae
omnia signa sunt animalis ei- vilis , benigni , dc pacifici.
Verum ea animante, , quas Natura bellicosas esse voluit, ita ab uteio formavit, ut armi, tam offensivis . quam defensi vis ad bellum insti uctae essent. Leoni ungues dedit , Aquilae falculas , Elephanto
proboscidem, Tauro cornua, Apro exertos dentes , Erin Ceo Pungente S aculeos, Sem Pentes & viperas veneno fecit formidabiles, illarum qui pe defensio in. noltro consiliit periculo , & robur a metu nostro accipiunt. In eum finem omnes fere animantes brutas duriori pelle convestivit . ut se tanto melius tueri Possent i Ciocodilum lorica texit, serpentes hamato th Tace, cancros testis. Ideo Iai-gita est omnibus aspectum quendam ferocem , ac vocem horrifieam. Pro illis ergo br tum bellum sit, non pio h mine , in quo ratio in iram habet imperium , & cui Natura in imis terrae visceribus ferrum, chalybem . aurum argentumque , ne fors iis abut retur, abdidit, sed & ibi ea re Perit . & protraxit 4n lucem ,
a ne aut austrumensum in eades mutuas deesset , aut pretium.
Grandis hominum abusus aurum argentumque, quae Natura vitae sustentandae & o nandae concessit, in ejusdem iacturam & detii mentum impendere. I. Uerum quia apud homines permultos, ipsiS etiam be
Ivis ut diκimus immanio- res plua voluntas & ambitio Potest, quam ratio , adeo ut
Somb.74s absque Iusta caussa Conten- . dant opprimere alios, iisque dominari, omnino necessa
nem naturalem e b nam cumdus sint senera disceptanda I n. num per disceptationem , viterum per vim ; eumque illud propratim sit hominis, hoe belluarum, Uu-siendum eis ad poserius , se uti non licet superiori, modo iusta eatissa intervenerit, di bona praeterea accesserit intentio ,& legitima auctoritas Principis : qua tamen in re absque consultatione cum viris do
ctis statui nihil debet. Ita Λ-thenienses faciebant,qui prius oratores suos di Philosophos adhibebant in consilium , ut bella legitime susciperent a Gquidem in nostra est potest
te illa exordiri; finem vero iis imponere , non item. cito arma corripit, paullatim plorandi materiam invenler, c Movo tueri a s in qu Rex Alphonias j es esse en que devem
debet ob caussas leveS,aut de liciosas, quales impulerunt xerκem , ut bellum inistret Graeciae: di Longobardos ut irruptionem in Italiam ne remo
524쪽
rent. Ille Princeps tyrannus est , qui propter statum alienum bella movet; iustus ille, qui ideo solum, ut sua conservet . aut bona inique usurpata vindicet, in eo praesertim casu, quando iustitia a tribunali obtineri nequit. de securior est decisio , quae gladio fit &armiS , quam quae jure scripto , a fraudi cavillationi obnoxio. Eventus bellorum injuste susceptorum integerrimus judex est . qui victo iam ri tribuit tandem , cui de jure competit. Tantopere Philippus Sqeundus ius suum , iquod per mortem Regis Sebastiani ad Lusitaniae corΟ- nam fuerat consecutus, liquidum eme voluit, ut tametsTheologorum & Iurisconsuliatorum responsa pro ipso facerent, & jam in confinibus Regni illius es et cum exercitu , adhuc tamen tantisper sustinuerit, donec iterum cum illis ea super re deliberationem instituiss et. Princeps,qui sen
nam suam fabricare meditatur , per bellum eam quaerat licet, ubi legitima sese cibi Ierit occasio. Velum is, qui status amplitudini sitae convenientes jain quiete possidet, diligenter ante expendat, quid magis conducat ea. in re, coneturque , quoad p test honestia quibusdam mediis bellum declinare, absque iactura tamen auctoritatis suae& existimationis r nam si hae paterentur aliquid, detrectando magis illud incenderet. Rudolphus Primus I inper a castrensis jurisdictio Muia . or
obtusior . ac piπνα manu agent, cassim ditarem fori non exercear. Tacit. in
tor melius esse aiebat bene gubernare. quam dilatare Imperium. Nec minor Principis gloria est. armis pacem tueri, quam bello victorem esse. Fe Iiκ & fortunatum illud Regnum , in quo armorum exi-uimatio ubertatem conse Uat; ubi lanceae olivas & Vites sustentant : ubi Ceres Bellonae galea utitur , ut fruges suas tanto securius possit producere. Quo animi magni ludo major est , eo magis isa bello est alienus r novit enim quid maxime fieri oporteat. Illud certum , b sumi Oellam caepe etiam ab ignavis is
re prouultimi euiusque perιcutigeri. Quod si bellum pacis caussa inventum est . ut illius beneficio . si fieri potest, hac stur tandem liceat, non debet electio illius a voluntate esse , sed a vi potius & e necessitate. E cerebro Iovis Bellonam prodiisse finxit Am. liquitas, ut significaret. be lum a prudentia, non ab arrogantia animi proficisci deinbere. Sebastianus Lusitani ReX, qui armis appetiit Africam generosae suae indoli in dulgens magis , quam consilium secutus . sanguine suo documentum istud in arenis illis in scriptum reliquit. Apes Regem armatum non serunt, ne bellicosus sit forte, & Reipublicae suae gubernatione n glecta alienis acquirendis se occupet. Quod si melius perpendissent Franciscus Frar corum , & Gustavus Sue corum Rege; . riec ille captus fuisset Ticini, nec hic in Lut-
525쪽
Σensi pugna tetidisset. A dominandi libidine multarum Rerumpubliciarum interitus sumpsit initium. Sero tandem illud agnovit Haonibal. cum scipioni famus est, longe me tu, fututum fuisse, si Dii animos tam modestos hominia hus inspirassent . ut Romani Italia , Carthaginenses Africa
I. Principes armis pote tes bellum vitibus , quantis pomini maximis, prosequi debent , ut citius illud conficiant , uti solebant Romani t productio enim & sumptus auget & pericula. Interea quoque holhis sese exercet, sibi pospicit , & sumit animos. 'otentia , nisi cuin impetu
Edea l ut vellere aureo tanto commodius potiretur serpentium dentes di seminavit, unde enati sunt integri virorum armatorum manipuli . qui vulneribu, mutuisse conficiebant. Idem Principes aliqui & Respublicae factitant, pemieiosissimae olbis Medeae . discordias disseminant inter Principes , ae belladi tumultus in suismet b Si tibus colligunt. In his ne Pe pacem & quietem sibi
Pollicentur; quam perturbant in Provinciis alienis, sed contra , ac putabant , plerumque evenit. De mundi aequilibrio dicunt Cosmographi , centrum gravitatis tam eN omni Parte esse aequale , ut pondus quodcunque etiam minimum terram commoveat : quod idem in bellis accidit, nullum
aliquo agat. auctoritatis suae iacturam facit. Iis de caussis uno eodemque tempore duo diversa bella suscipienda non sunt : distractis enim viribus,tain cito ea confici nequeunt. Nec ulla tanta est potentia, quae illa diu sustentet . neque tot supersunt viri, qui ea rite
elaborarunt Romani s& facit illust idem nunc Turca ut ne duobus in locis simul bellum
nes illae spectabant, quas Corbulo Parthis intendebat, cum
diceret, a Imperatori sitia immotam ubilae racem . EF naum id bellum esse. a Tacit. lib. I s. Annia.
centrum quieti, Rerum publicarum aliarum immutet.
Bellum flammae inst. r est, quae uno in loco excitata, mox alia, & propriam saepe domum corripit, pro eo ac venti spiraverint. Prudens A gricola agris suis tempest
tium vertices . etsi longissime distantes, cogi videt; potiori jure eas timebit is , qui vap ribus submissis alimenta iis subministrat. Sunt qui Batavorum fovent potentiam , sederit fortasse , quando servitute oppressi suam ipsi deplorabunt stultitiam a quemadmodum iis accidit, qui augendis Rommarii Impetii viribus aliquando studuerant. Veneti aemu latione ducti , quod viderent per Lusitanorum navigati nes sua in mari Perveo , re in
526쪽
diri commercia, Cairum Legatum quendam miserunt, &artifices formandorum to mentorum aeneorum . & navium construendaru In peritos , ad armandum adversus Lusitarios Calecuti Regem , Batavis vero persuasere , ut
ad Promontorium bonae spei eorundem navigationibus sese
opponerent. Verum hi co silio tam opportuno usi misi sis illuc suis Institoribus , di introductis commerciiS . ea Reipublicae penitus praeripuere . cui longe fuisset utilius . Lusitanoruni navigationeminansisse integram et ita enim eorundem navigiis uti po-
527쪽
advehendas Orientis divitias, de si Iortus Regni illius attigissent , incolarum opera delabore eas perficere . di post majori cum industria re lucro
Per universam Europam distia here. Nimirum illa ip .
instrumenta & media, quae ad securitatem propriam cum
Eitat prudentia , auctori po-kea accersunt exitium. S haudiae 8c Parmae Due es helli incendia in Mediolanens Statu fovere satagebant, sed eorum alter suum propriumisertit penitus, alter vero belli sedem ad se pertraxit. Unicum malum consilium optimo animo Regis Franciae limpressum esse cit, ut seipsum paene metuat, diffidat Matri, Fratri Germano . te toti regno: persuasus scilicet,se suaque sine bello stare non posse. atque adeo a ruina Domus Au
rem & conservationem. Foedus Cameracense contra Rempublicam Venetam
suasit non nemo Legatus a Francia hoc usus argumento ,
quod dissensiones illa seminaret inter Principes . ut suam fabricetur fortunam cum aliorum ruina . & uniti inter se complures eisdem armis er Puere . quicquid in terra firma acquisiverat. Fieri sorte Potuit, ut tempora illa tales arteS exigerent, aut quod viri Prudentes, quibus Senatus ille semper floruit, ejus rei incommoda agnoscerent quidem, ii, tamen occurrere non possent, ob nimiam Senato rum multitudinem, aut ne obsistendo suspecti aliis habe
rentur. Est nimirum haec X rum publicarum infelicitas, ut in illis malitia, tyranaiS,odi rum lamentum, commodoluprocuratio, nulla habita Iusti tiae ratione, praeciiuum ma
iisque securum suffagium eiae soleat, quod Telum c amoremque in patriam communiter interpretamur , ademta viris melioribus recte agendi libertate. In illis, inquam,
σ futuri impr-id,s , spe vana tumens est, cum e in deliberationibus numerentur potius. quam ponderentur Vota , flein communitatibus omnibus
plures inexperti di temerarii reperiantur . quam cordati , gravia inde nasci solent i commoda. Etiamnum hodie cum maximo tranquillitatis publicae bono . de communi
omnium applausu observari videmus a laudatissima illa Republica bonas regulas politicas , ut pote quae paci uniis vetiali studuit semper, & con stantem cum Principibus finitimis coluit amieitiam, neque unquam locum dare V
luit continuis Franciae sollicitationibus, aut bellis prae se tibus sese immiscere. Q aa re non solum Austriae am sibi Domum mire devinxit . sed semetipsam etiam communi Martis sutori prudenter su duxit, adeo ut plus ea ratione profecerit, quam vi & armis obtinere potuisset. Vicinitas majoris potentiae non semper damno esse solet, aut fraudi tinterdum maris instar est , quod aliorsum reced t, &Provincias integras subductisa undis
528쪽
Dmb. . SYMB. Pundis Vicino transcii t. Principes non pauci & Respublieae conservationem suam & amplitudinem huic debent Μο- narchiae. Periculosae plenum opus est aleae , bella semper potentiori machinari, &hoe
solum agere., ut Principatus minores contra illum nunquam non in armis sint, ut alibi ostendimus. Longe potentiores sunt Respublieae a bona cum Principibus amicitia, quam ab armis & exercitu. Foeminae sunt astutae; quae facili negotio animos illorum & voluntates sibi conciliant , & suas moderantur actiones , ad fines suos particulares dirigendo. Plus plerunque cum iis velut cum seκu muliebri, quam cum Principibus aliis connivetur, nota praesertim Magistratus natura . in quo probi absque culpa sunt. Ne igitur turbari se sinant, si Principes interdum iratiores videant 2 nam
bras de suspiciones improbent,uibus amicorum fidem quanoque in dubium vocant , quod vitium multitudinis est, res ipsas non ratione , sed suspicione plerunque inani m
g. Atque artes istae seminandi discordias , de unum in alterius exitium copcitandi , frequentes in aulis sunt & Palatiis , & fere ex ambitione
nasci consueverunt I cum enim jam distributa sint praemia. & formae novae ab sique alianum tritori tu introduci ta queant , per calumniam aut vim eo contenditur. Inter
dum non nisi aemulatio est . qua Μ in istor unus invidet a: teri excellentes animi dotey.
agit potissimum , ut aut ossicio arceatur, ubi illae magis elueent, aut ut conceptam de
iis opinionem deponant alii. Quem in finem falsa etiam nonnullis aliis imponunt crimmina , & si veritas obscurari non potest , utuntur ficto risu , iocis aliisque verbis minus honorificis , stib quadam amicitiae specie . ut qui iam in rebus levioribus auctoritatem perdidit, eadem postea etiam in gravioribus destituatur. A tificia ejus nodi malitiosa, mi nusque sincera ipsi quoque auctori perniciosa sunt, quemadmodum in Hispone ea usque sequacibus prudenter b advertiit Tacitus. Et tametsi Lucinius Proculus alios c erimina
do , quod facillimum factu est .
deflos anteuba t. r istud tamentum solet accidere , cum pro bitas & modestia intra vitas privatae limites sese continent. re honores publicoS ac gratiam Principum aspernantur;
ut facere solent ii, qui sui sinet dissi si viribus minus idoneos
sese reputant ad negotia publica aliaque majoris momenti pertractanda. Viris talibus malitia solers , & ad occupandos animo' intenta , debita virtutum praemia facile praeripit ; quomodo Tigellinus
factitabat, d Praefecturam vι-ntum, oe pratorii, ct alia pra-
mia viriti tum velocius mitiis
529쪽
adeptus. Verum tales artes ea- ct oscula, O deformes mores, se dem, qua nascuntur, celerita- ctis novacula faueabus , infamem te rurium intereunt ἴ ut in vitam faedavit . etiam extrusera eodem Tigillino videre fuit , er inhoneste. qui a inter stispra concubinamV,
VIbrat sol lucis suae radios eant i figura praesentis Emble. in speculum concavum , malis quo significatur in bonaci idem inde mox ignei emi . aut auua HinistroIum ante
530쪽
tione pacem aut bellum con fuere. Periculosa est mandatorum, quae ipsi accipiunt, repercussio. Si pectus iis esset cristallinuin , planum & ea didum , eadem cum puritate
mandata redderent, qua acceperunt, immo etiam majore. Quod si iis chalybeum sit,
orbem universum bellis sue-cendent. Eam ob rem Primcipibus pacis amantibus eurae esse debet, ne ad eam procurandam Ministros adhibeant Martem potius spirantes et hi enim , cum gloriam suam re&rtunam in armis collocent, omnem eaptant occasionem
belli ineendia suscitandi . Non deploraret Corona Franciae tot dissidia, neque Europa tot Martis calamitates, nisi in illis eonservatio gratiae Regis Christianissimi sta fuisset. S erae pasinae memorant , tum has, quibus bellum denuncia-hatur . Sacerdotibus olim commisas a suisse, ne mode nia de gravitas sacratioris eo rundem ossicii, quota sunge bantur, absque gravi caussa iis uti permitterent. Animi Principum sinus quidam marini sunt, qui in altissimos fluctus montium instar sese erigunt,s Ministii eorundem turbu-Ienti Boreae suerint; contra,
vivunt tranquillitate. Etenim animus generosus. & pacis ac mutuae Principis sui eum aliis
concordiae amicus: m n data temeraria , & periculosa moderatur , atque emendat; solis exemplo , cujus radii etsier angaloS transeant, expe- ire tamen se conantur postea
a forma illa imperfecta. 3e ininreverberatione sua redire ad Sphaericam. Nee sussicit interdum . quod intentionem habeant minime malam , si bellicosi alias de Martiales habeantur , quia aut nemo sibi persuadet, tam fortes animos
occasionem neglecturos. aut metus contra eorum sortitudinem arma corripit, aut ce
te malitia ea velut pallio sese contegit. Praevidit Comes Fontanus , quid ex Rhaetoiarum factione suturum esset in valleTelina, ob con clatione eum Republica Veneta, de propugnaculum extruxit ad ostiuin Adae fluvii. pro securitate status Mediolanensis r in gressus est Uallem eandem Dux Feria eκcitus a Catholicis . ut eos contra Haereticos tutaretur: alibi Dux ossi nensis eum exercitu in mari Adriatico Venetorum arma in Foro Iulii aliorsum avocare conatus est, & tribus illis Ministris imputata fuere bella, quae deinde propter Sabaudiae Dueis inquietudinem e
tractandae caussa mittuntur , majus hoc solet esse pericu lum, cum quisq; fere in negotiis naturae suae ductum , aut passionem sequatur potius , quam bonam Principis intentionem. Lupus Harus offensus a RegeSanctio, cui cognomentum Fortis , egregie sese ultus est in tractatibus pacificationis inter eundem Regem,& Petrum Tertium Regem Aragoniae , secus amborum responsa referendo, quo factum, ut utrumque commotiorem redderet, quam fuerintv 6 antea.