Ioann. Ionstoni Historiae naturalis de arboribus et plantis libri 10. Tabulis centum triginta septem ab illo celeberrimo Mathia Meriano aeri incisis ornati ex scriptoribus tam antiquis, quam recentioribus maxima cura collecti, ... Tomus primus secund

발행: 1768년

분량: 346페이지

출처: archive.org

분류: 약학

41쪽

pirus

ad Dioseo. I. UR. a M.

hyemem quoque usque ad matrem teat, aut illuc transportetur, paris pendent, gelu maturescentia. tum difficiliorem reddere dicitur: 9. Incem nominum eao est fabulose sine dubio. Certius, DL Barbaricis Venereisque, quae coIora- pam vulnera glutinare. Succumta dicunt. Regiis, quae minimo pe- et conditum fluxus hiliosos cohibediento sessilia; Patristis, Voconiis, re: grana peculiari quadam pro- viridibus , oblongis ue , superba prietate pulmonis vitiis mederi, sed per antiphrasin forte dicuntur. EN renibus officere etc. Mirum verodem cum Dacis malis causa, in pi. est, quod apud Gratarolum invoris taxantur. Parva haec, sed nio, pirum vino injectum, fundum Myssima. Male a quibusdam cum petere, si aqua dilutum est: superi

praecocibus confunduntur. Nam natare, si meracum fuerit. a. PLColumella separat. De Macrobii rus sativa 'Iolleriana procera est. Orritis, Cervises, Calculosis, uia Folia oblonga, supra pilosa, infra I is, Lamisinis, Milesis, orbi. incana lanugine pubescentia, atro. eulatis, Praecianis, Rubilis, Fussim virentia. Hores quinquefolii, sul, nis , Titianis, Rimo is, Mesipissis, lutei, quadraginta simul, qui un Seris, Sextilianis seris, Valerianis bellam referunt. Fructus pirissim seris, nihil hal, eo, quod dicam. mes, punctulis albis aliquando no-ll. Apud Recentiores in pirorum tali, intra lutei. Pol villae primum descriptione tria Ohveniunt. I. Pi. in Alsatia via: post Walterii lao in rus fiativa. a. Pirus siluestris. 3. horto Flachflanderiano; tandem Variae fructus disserentiae. Massi ovii in horto Baronum a PoluI. Pirtis atiis duplex est , remis viller, et quidem piris silvestribus munis et Polaillariana. I. Pirrus, inserta. uva eommunis, major aliquando Il. Pirum fluestrem Gara Pira- τ laernae malo est. Radix redia: stipes crac strum vocat; citi eati lex ramosus,sus: ma teria ligni crisipa; et ad ty- emex hiulcus; materia rutila; rapos idonea: siccata fit magis rutila. ini spinosi ; folia arbore florente Folia longiustulo pediculo haerent. iubtus et in ambitu cana lanugine Flores soliati, candidi, apicibus obsita. Hores quinquefolii, albi, purpureis, qui Aprili et Malo pro- cochlearis modo concavi, de hirsu-deunt. Fructus cliversi, turbinati, iis pediculis dependent. Fructus qui cute, came et semine constanti est major, minor, medius, parvus, Quidam Junio, Julio, alii et Au- rotunaus , turbinatus , pediculo gusto, plurimi Septembre, Octobre longo, brevi etc. Vnde disserem nonnulli maturantur. Apud Rat, tiari usus foliorum ad uteri et anivos hospes; et si quae, fructum procidentiam, si somenti instar ap- vix serti in Palma insula adeo pro. pongntur. Aquae ex seuetibus adficit, ut a sedecim ad triginta uncias liaemorrhoidum fluxum, si saepius pendat. Visum in Vasieonia a Sem bihatur. Nuclei phtisicis prosunt, Iim humanani faciem helle repra, sed renibus nocent. Ex contusissentans. Visa et species, cujus seu- fructibus aqua affula paratur inctus non a floris parte, sted a pedi- Hassa potus. culo maturescere incipit. De usu ill. Pirorum ipsorum, prout apud in medicina nota. piri radirem a Reeentiores, Cunium nempe, RueL muliere portatam impedire conem litim, Caesasi rum, Cordum, Muptum, si Atherio fides est. Folia hixum, et alios, occurrunt genera, non male vulneribus imponi, ex quae denominationem I. ab is sitione, iisdemque balnea et insessus ad ute. a. maturitriis tempore, 3. constituti ri et ani procidentias parari. FI ne iraema, 4. m uitur Ue, s. μres frigidae et humidae naturae, pura, S colare, ' lam', 8. odore, quia albi; seeundum Portam: μ prae tantia, Io. effectu, li . loco, quasi nihil, quod album est, caleat. 12. aut ore, I 3. ustriis siccidentibus, Fructus, si in parturientis lecto Iais sumum.

42쪽

DE ARBORIBVs, LIB. I.

I. Ab iustiora sunt I. Mor ora, quae ex piro moro insita nascuntur. Eleganti interioris pulpae blandiun. . tur rubore. Arbor pauca fert, sed

' raritate commendantur. Coccinea Camerario. 2. Pompora, quae expiro malo inserta apud Batavos nascuntur. Forma mala reserunt, pura sapore, succo dulci, aqueo, Pl ad min. H. na. 'ropb a Dalechampius vocat,

dio corpore folium exoritur. muh. H. . II. A maturationis tempore sunt . . D 4'. I. Praecocia, quae cito maturescunt. - a. Serotina, eaque I. Inldensimhinaequaliter angulosa, lutea, una parte rubentia. Aiunt, ad Februamam durare. a. Hridia, quae magna , ventricosia , sessilia, leviter turbinata, turbine nonnihil ad latus inclinante. Videntur alicubi in duas partes dividi. 3. Rufa, quibus una pars turbinata et nutam altera, quae circa umbilicum sessilis, caro acerba et dura; leguntur post autumnum. Φ. Johannina, quae

circa sestum S. Johannis Baptistae

esui accommoda .s.Laurentiana,quae

circa D. Laurentii diem. 6. Marimna seu Divae Mariae, quae aquosa dulcedine suavia, sed fugaciora. 7. 'mista, quae mense Junio matur scunt , Moscatulis paulo majora, ciniore virente, succoso, forte Plinio Falerna a potu, quia tanta vis Pectabundat. 8. Martiniana, quae adhuemem usque in parente propem dent, suavi gustu, carne firmiuscuisla: teneriora, ubi gelicidia sensere, hi bernas etiam merias finiunt. 9.μ rea, quae cum UUiS matureis 1 cunt. O. Brumalia, quae sorte

Basileensibus Staselbirn , aspera

ad tactum, lutea, dulcia. Durant in Jan. it. Margarethana, quae in oblongum collum fastigiantur, ciniore in cereo rubente, came in Ore resolubili. Habentur Brunsviet in . Saxon. Ia. memalia, quae ex Pintundo modice turbinantur. Camvix dentibus cedit, succi aquei et austeri. 13. Augustana, quae Amgusto mense maturescunt, ex roinrundo in brevem mucronem desinentia : coloris in pallido rubentis. q. Renaria , quae ipso soenisecio Pirus. maturescunt, musicatellinis quodammodo similia, carne dulci, aliquam do solida et grandinosa, aliquando molliora. is. Autumnalia, sub quibus Bergomatica, Bonebristiam Garavella, et Bazarave chia Gallus

habet.

III. A constitutione laterna deno. minantur l. Hydropia, quae vel Hi de rimensa, quae ventricosa, Pa tim pallida punctisque conspersa,

Partim rubentia, came aquea i Vel Asfatica, gallinaceo ovo paulo munora, quaedam aequalia, circa P diculum turbinata, Opposita Parte sessili. Vix mentem durant: vel inistembre ea. turbinata parte una, sessilia altera, ventricosa, lutea. D rant ad Septembris finem , came dulci, et grata. a. Lardina, quae crassa in medio ventre, a quo bubulo in mucronem desinunt. Liquantur adipis instar in ore, et facile putrescunt. 3. Σπεισα x eadem sorte cum praecedentihus, colore in palulido flavo , gustu strenue adstrinis gente. Μaturescunt, antequam sol in libram transeat. 4. Ossea, 'vasta duritie nomen invenere, color sul ubente. s. Cinerea, quae cuneris modo mollia et in ore diD fluunt. Coluntur istebit. 6. M euknta , a succi copia, qui subacudus, vinosus, in carne solida. I. Farina ea, de quibus Schwenckseudius nihil praeter nomen habet. IV. A magnitudine nomen suis muni: I. Pugillaria Bollensium, magnitudine pugni, ventricola. ter quibusdam magis prominulus tquaedam videntur velut bipartita. Facile frices uni. a. Magua, quae sex uncias lata, et tota maculis lenisticulatis obsita , acidula, fugacia. 3. Libratia, quae libram Pendunt. Vmbilico sunt profundo, cute crasisa, maeulis pullis undique conspor. a. Durant ad Oporam. 4. Vasa,

quae magna, ventricosa, turbinata, cute viridi, came succosa. Matin rescunt autumni initio.

V. A Aura dicuntur I. Biespitia,

quae gemino vertice visuntur. CONpore iunt suavi, non calculoso, suo

43쪽

Pirus. ei ita grati, ut etiam morosum pD obscuro. Dicuntur utiller&rthlatum recreent. 2. Campanaeea, ea- ipfimbiat ire, Aur birnen, id est, e vel Issisiensia, cute flava, pun- cucurbitina; Scaptetabirilen, et pirais maculosa, odore non insitavi, S. Catharinae. I 6. Acuminata, quae et quae facile putrescunt; vel Bum ad pyramidis figuram accedunt. gundita, colore viridi, ferrugineo Lutea, praecocia et fugacia. 17. Cum conspersa. 3. Turgida, quae vel ta, quorum quaedam volam im caesii coloris, vel in caesio ruben- plent, ad Hediculum turbinata, cir-tia. Proveniunt Hildesheimii. 4. ca umbilicum sestilia, ruhentia, pun-

ωνα oti, quae Vervecum ventri- ctata. Horum majora nulla vel culos tumore aemulantur, cortice pauca habent semina. ita Troch

caesio. Praeseruntur in Hastia reli. pia Tabernaemontani, quae non quis piri S. Ovata, quae vel Ein descripsit, forte cum Rombaceis Iehiensea, cortice flavo, Punctis conis eadem.1perso, quae modice adi ringunt: UL A eolore sunt: I. Rubellina, vel A satira, quorum majora anseri- quae et aurea, et ora. Asperi num ovum aequanti Cortex est re durioreque sunt carne, nec Priu ex viridi flavescens, punctis aranem quam gelu experiantur edomita d sis et serrugineis conspersius. Caro ritie mitesicunt. a. Glacista in sic, succosa, ex dulci vinosa. 6. Ron tum longius producta pyramide, bacea Rostiis figura, colore et ma. lacteo intus colore. Forte Pliniignitudine similia. . Tumida, quae lactea 3. Rudia, quae glaciolis et mellea, sava, lata basi, cute flava crassiora brevioraque, turpi colore, punctata, sapore inter mellea malo- sed sapore caeteris dulciore. 4. C ra et Leonina media. Durant aliis rea, inserius ventrosa, suPerius tu quando ad hyemale lstitium. 8. binata, came miti, adstringente, Cotonearia, sive Cydoniata; quae sed in ore liquescente. Maturantur vel hi tensia, ventre tumido, cute sole virginem ingresso. s. oner viridi, carne dura, succosa, vinosa. cea globosa parvaque came tenera

Durant in hyemem: vel IValdensa, dulci et litavi. Durant post solst

cute Urea , altera Parte rutila, cam lium hyemale. 6. PunIcea, qua

ne tenera et granulosa. 9. Bras, oblongae pyramidalis formae. C, cana , quge magna, subrotunda, ro subacida et aquosa. 7. Prasina, turbinata, cute partim in viridi figurae ejusdem, cutis viridis; caro pallida, partim modice subrubente succosa , non segniter adstringens. et punctis conspersia. Carne duriu- 8. Viridantia, Septembri initio m

scula, acetosa. Io. Ovalia cum tura, et aliquid moschi inter edem ovatis Qrte eadem. II. Tu in dum redolentia. 9. Laterum a coinis, quae turbinem aemulantur, cu- lore lateritio, quae ad ovalem figu- te in viridi pallida, multis viridibus ram accedunt et diu durant. Io. Ampunctis conspersa, came solida, ace- bra Haeonia, speciosae magnitudinis,tos a. la. Conaria, pinei coni figu- turbine obtusiore, pedicusso laterorura, carne succosia, austera. Durant lum, quod eis peculiare, inserto, ad solstitium hyemale. Prodeunt cortice sicabro, dilute croceo, una Hildesheimii. I 3. Plaea globosa, in- par te sanguineo, carne firma. Nomterdum etiam nonnihil torosia, quae dum Novembre eduntur; abundant insigniter ab una parte rubent, pum lapillis. Obs albicantibus interspersis. Durant VII. Sapor nomen indidit melleis, ad Quadragesimam, non citius edu. JaccharmIs et vinosis. I. Melisa sentlia quam nigra. I . Pentagona, m, duplicia; majora nempe, quae in gnitudine pugni, cute ruta, carne oblongum desinunt turbinem: coriaspera et granulosa. II. Dorsalia, lice in flavo caesio; succo suavi. quae dorsi et natium musculos ali. Minora, turbinata, cute subrubem quomodo reserunt. Praemagna te. Maturetcunt paulo post Augu-

sunt, speciosa, inaequalia, colore stum. a. Saccharina, cute viridi, quae

44쪽

quae non diu durant. Diversa ab his Silesiaea , quae LeObergae vis bantur. Arhore decerpta saporis paulo acerbioris, et Iapidosa; paucis post diebus ita mitia, ut sacchari instar in ore liquescant. Surculi alio translati insitione nulla tradu

cuntur.

debent, Rosata, chirothecalia, Moschata. I. De Rosetis nihil occurrit. I. Chirothecatia, quod Chirothecarum instar in manibus tractari soleant, ita dicuntur; pediculo hamrent ipso piro longiore. Cuti rubedo sanguinea non sine granhlis. Sub finem Augusti mollescunt. 3.

Moschata sunt varia. I. Majora, cute punctata, carne in album ex buxeo vergente, grumosa. a. ML Nyra, quae turbinata, cute in viridi rubente. 3. Minima, quae viX cerasa domestica superant, rotunda,

longiusculo pediculo. 4. Rubra, quae vulgo pira BD, carne albida, et nonnihil flavescente. s. Albicam tia Monibelrardi habentur, gustu suavi, haud dissimilis figurae et magnitudinis. 6. Rotunda, alias GLuda, quorum quaedam majora imneriora , quae cruda commodius

edi possunt. Calvier bastard. Durant ad Majum, nec ante eduntur.

i. Regia seu Regalia, eaque vel majora, quae grandia, ventricosa, cute ex prasino ad caesium vergente, carinne dulci; vel minora, ex viridi r hentia, punctis notata, dura et vati de lapidosa. intra octo dies maturescunt. 2. Leonina, quae tumida et inaequalia, cute caena, subviride et modice rufia; succo copioso, vinosio, actu refrigerante, Franco.

rgae Starersbirn dicuntur. 3. Papatia ampla , succo suavissimo. 4. Bou Christiana, quae in Gallia habentur. Amplissima illa, et li-hrale pondus aequantia, cucurbitae figura, colore herba O , succo dulcissimo, et teneritudine tanta, ut a

gustatu statim vel in ipso ore eliquescant. Durant in annum. Ad Nea-POlim usque, res ibi Carolo Rege gerente, delata sunt. Etiam cum senuere, cruda per orbiculos disse- Pirus.cta et aqua rosata et saccham eduntur. Non priusquam hyemem e Periantur, indomita acerbitate mutescunt. s. Amabilia, quae utut

caeteris acerbiora sint, si cruda edantur; visu quoque minime imcundar palato tamen, si decoqua tur, gratissima. Durant et in alimrum annum. 6. Regia, tame ea Hispanis, quae forte cum superi ribus eadem. 7. Herilia, quae eiu dem cum lardinis formae. Color quibusdam uniformis, luteolus: aliis adtera parte rubens, intercursantiubus striis. Caro mollis, saporis aciduli, grati. 8. Callima seu Callima, quae mediae sunt magnit dinis, orbiculata, cx parte rubentia, et alia viridia, carnis lucundae, dulcis, odoratae, friabilis. De nobilium piris apud Seh*enckscidium

nihil occurrit.

X. Ab effectu dicta sunt strangm

istoria, πότι- , et venoem subducentia. I. Strangulatoria, frustram

gulonea, duplicia sunt. Flava, quae quibusdam Triuigbimen et Tu-hingae in segmenta scissa in multos

annos servantur. Majora, Pira Camisari vocantur: et rubra, de quibus nil occurrit. a. Π-μα sitim arcent, quia came potabili succo praedita Tument in medio, et in obtusum

mucronem desinunt. 3. De ventrem

subdurentibus, si comedantur, nihil habeo , quod dicam, nisi sorte ni dicatione talia fieri. M. Deo sua nomina inscripserer

I. Bergomatica, quibus a Bergamo Italiae urbe appellatio. Rotunda sunt sere, et circa pediculum umbilicata , cortice tenuissimo, viridI, stigmatis punctato. Caro tenerrima , succosa. Coepta sunt avorum nostrorum memoria seri, et jam

etiam in Polonia, Silesia, et vicinis regionibus passim habentur. 2. E

rensa ab agro Forensi in Lugdunensi Gallia; et Verriam, quod in vico Verriano ab Equitibus Rhodiis primo plantata sinit et a vicinitate Lugdunensia. Figura cucurhitam aem

tantur, albi et rubet coloris, siue suavi, praecocia, odoratissima et

E a fuga.

45쪽

Pirus.

O HISTORIA

fugacia. q. Turimis, quae Turmnum producit, pretiolis sma , ut non ingrato munere donentur. Serta vi, quae serius eduntur, parava, oblanga, rubra et alba. s. Edrael 'eudo- Edua, ab ur, Galliae, serotina, satis ampla, succosa, coislore nigrα Nonnisi sub cineribus assa eduntur. 6. Certolinia, quae et Campaniea. In metae formam mucronantur, duriore corvoris callo, succo pauco, suavia. Hyemem tolerant, et prunis tosta, fugacium ad veris exitum supplent inopiam. 7. Bonnam, quibus Oppidum Bon.

na patria, globosia sere; carne succi aquei et quidem copiosi. 8. Palmtina, lyrasibiria, fugacium omnium

generosissima. Colore cutis inter croceum, puniceum et rubentem medio. Carne veluti aromatica. Brachmartiana, prout Lugdunenses vocant, longa, ventre circa meis

dium protuberante, came dulci, in qua quaedam fibrae luteae, et cim ca seminum loculos nonnihil gra-nosa. Io. Passiensia, magnitudine ovi anserint, came molli, fugacia. Maturescunt dulio in vinetis Basi. liensibus, et vix medium Augusti

attingunt. II. Pacismiana, quae Sarenarinis figura et quantitate limilia , came dura et adstringente. Ia. Coenobisma, quae inaequali ventre turgent, et iuxta pediculum tum hinantur. Cortex savus viridibus punctis conspergitur. Caro aliquan. tulum lapidosa et glutinosa. I 3. Pa. risina, quae inferius rotunda et sae. pius in mucronem desinunt; cute partim flava, partim punicea; ca ne succosa. ι . Cretica silvestria, quae Achiades nominantur 1 et a

nostris sine dubio diversa sunt. Nam silvestria vulgaria Masuga ab incolis

appellari, Bellonius testis est. Is .mhemica, quae turbinata, Ventri O. sa, Iuteola, et albicantia, punctis notata. Matura fine Augulti, Septembris medio fracida, dulcia, sapida, odorata, etiam sine seminibus, sapore aromacleo fere, Septembris sine incipiunt mollescere. lo. Hammfurtam, turbinata, ventricosa, valis de rubra; carne nonnihil granulosa.

II. Maldensia, quae serotina, ina qualiter angulosa, lutea, una parte rubentia. 2BildbrecheriI Eirn vocant. 18. Domestica, in torulos vel costas elevata, lutea, quibus ventu una parte protuberat. Cito fracescunt. 19. Zellensia ex pago tu ira maetna, inaequalia, tuberosa; cute lucida, carne dulci, et aqueo sapore. XII. Amor nomen imposuit, n- formis, Damdanis, Marianis, Vis tinis etc. I. De Tonformis Leoni. na vide. Eadem enim. Σ. Da-jam praecocia sunt, colore eX Pa

te altera rubeo, ex altera croceo.

3. Mariana aquosa, sed dulcissima et tenerrima, fugacia eadem. q. Vbertina apud Belgas et in tota Gallia pretiosa, satis grandia, et a colore croceo jucunda.

XII1 Ab aliis seidentibus Quae

denominantur, varia sunt. Nam

ut nihil dicam de spinulis, quae

melle et saccharo condita grata sunt, et quorum arbores prae caeteris eX- crescunt, et fiuctu turgent: nihil

de illis, quae per artihmioli Vocantur, toto mense Martio durant,

et Venetiis pro laudatissimis habentur, ut apud August. Gallum videre est: sunt I. praepositam, quae ex lata basi juxta pediculum in obtulum mucronem desinunt, cute ex

viridi pallescente, viridibus maculis conspersa. Succi abundantia sitimeX linguunt. Σ. Virginea, eaque duplicia. Majora, turgidis similia. Adeo fauces exasperant, ut labra in angustum instar virginei osculi contranant. Minora, quae a tumida ventre in angustum collum desinunt; colore veluti si quis cereum rubenti ac puniceo misiceat. 3. Pendula, quae Steatapiis figura, colore et quantitate aequalia. Longo peduculo pendent. 4. Agnina, quae melleis maioribus quantitate, fgura, et colore similia. Caro est succi teneri. s. Rostia, quae in medio ventricosa, et utrinque in angustum desinunt. 6. Vitrea, quae rotunda et modice turbinata: colore in flavo modice virescentei came vinosa. 7. Templaria, quae Oblonga et OVata,

came

46쪽

earne dura, modice a cetosa. 8. Τιθρbam, quae rotunda essent, nisi iuxta pediculum in brevem mucronem Astigiarentur. Cutis juxta ba.

sin crocea, puniceo - Dunctata. Camlapidosia. 9. Fragiὶilia et assabilia,

quae omnium fere maxima et glo. bosa, came acidula. Io. Sacemor ιιa , quae praecocia, carne dulci et molli; circa seminum loculos alia quantulum acetosa. M. Angelica,

eaque duplicia, I. parva, quae sessi. lia, crassiora, quam altiora: coloris obscuri, pallidi, et nonnihil inae. qualia. Mollescunt facile, et cito frace sicunt. Gustu sunt sapido. MN dio Septembri adhuc integra. Σ. Magna , hisice longe majora, superine turbinata, et interdum nonnihil reflexa: basi lata , sessili, alioqui

ventricosa. Lutea fiunt, sapore ar malico , subaustero , grato tamen. Durare aiunt ad danuarium. I 2. DG cerpta, quae parva, ex luteo nitida,

infe me sessilia. Diu durant. ι 3. C risera, in Boii, quae haud durahulia, nec admodum grata, nisi sint

mollia, facile autem mollescunt. Lutea una parte, ab altera rubent. I Lovante dicta in BoIl, quae Lgura sere fiunt ovali, si me tamen magis turbinatat lutea, came satis solida, dulci. Sept. 17. bona adhuc, necdum mollia. IS. taxatis, quae parum turbinata, sessilia, lutea. Septemb. 8. caro satis dura et granulosa, sapore cum dulcedine non. nihil austero , sed aromatico. Alia etiam erant molliora in Boii, et dui. cia valde. I 6. Decorticata Malder Dim, , quae quasi nullam cutem ob ejusdem teneritudinem habere viis dentur. Ovata sere sunt, et nonnihil angulosa, lutea, cute tenera. 7. Cannis, quae pulchra sunt, longa , turbinata, inferne sessilia, non undique aequalia, luteola, alicubi et viridia, cum quadam asperitate, pediculo alias lango , alias brevi. Torrent integra in sornace. I 8. iam

go pediculo, eaque duplicia. I. Ex viridi pallescentia, quae Ovata sere sunt, sed inaequali et tuberosa superscie. Pediculus non raro longitudine ipsa pira superat. Integra manere perhibent ad Januarium. Pirus. a. Flavi seu latea, quae accedunt

ad formam milesis birn, nisi quod

pediculi longiores: odor etiam differt, tardius maturescunt, alioqui ovalia fere. Color ex albo subtruteus, non virescens, et in aliis, a

longo pediculo gangi iter vocatis ratioqui nonnihil angulosa , ut illa.

Pedicularia Taber montani et cor. vina omitto. Exo TIc A. Ex Exoticis pertinent huc arbores vH. sequentes. I. Murucugifera ProjL I33. XXII, liensium. a. Aracifera eorundem. 3. Iracata. 4. CVovicb Ovasou, ad quem Omery pertinet. s. pastifera. 6. Latifera. 7. Guanavavis ra. 8. Acyalba. 9. Mucia itaιba

I. Murueugifera arbor est in Brasilia procera, et piro silvestri admodum similis. PHMIus, qui incolis Murumge, longum scapum hahet, decerpitur viridis, et bene mitigatus et sapit et digeritur. Quia, ut ne Lare facilius colligatur, proruuntur aris i ''bores, ideo rariores extanti E trun. eo inciso lacteus emanat liquor, qui constipatus, usum cerae in tabulis consignandis praebere potest. Is . Araciferae maxima est ibidem De copia et varietas. Pira exigua et'O palato acore gratissima, omnibus anni mensibus omnia serunt, sed alia rubra, nonnulla flava. quamdam et viridiae Aracas indigenae

vocant.

lli. Irataia arbor est in Maragna. De LMena vasta, et patula ramorum DPM

citate, in vertice lasciva, seliis peneficulneis, soritas flavis, fluctu piri

forma, cortice subflavo, carne imius lapida, et optimi nutrimenti, ut

IV. Ibidem et Caροsich ova spupiro frondibus et fructu similis, nisi quod hie savior et oblongior , et tria intus perdura ossicula continet, L pr

47쪽

HIs TORIA NATURALI s

Pirus. provenit. Nec non oumery fructum fert magno piro similem, qui, ubi plene maturuit, inter optimos primum locum sibi flagitati De LMi V. Pestifera arbor est grandis et

Ind. -id ramosa, fructum ter quaterve mole Actu. l. pira Europaea excedentem produ-N. H. e. as .cit. Quia colore et fiorma nostris Dd, in a. similis est, pirum ab Hisbanis voea-α M. et tuta Peruant nomen Pallae, a pro-Emhin. vincia, ubi copiose nascitur, indidere. Corticem habet tenerum et levem, medulla transversi digiti crassitie, ossiculum ejusdem cum fructu formae, ambit. Cum sata charo condita exhibetur aegris. Fructus in Insula S. Dominici butyrum

aemulatur maturus r in Mexicana minor esse, et cutem teneriorem

habere dicitur. VI. Latifera arbor est Guineae, piro similis, sed humanam altitudinem non superans, foliis magis o hiculatis, et ex atro viridibus. Fru.mis proseri, qui lata dicitur. Εxigui is piri magnitudine, magis tamen rotundus, coloris auro flavi, interdum instar pomi ruhentis, tonui cortice vestitus, qui detractus in tenuia stamina fili modo abit. Pulpa scatet coloris aurei faturi ad rubrum inclinantis, lenta et viscida, saporis cum dulcedine adstringentis, ut os refrigeret. intus quina osti. chil. I surretta, mespilorum instar, separatim involucro tenui, et serico candido crudo simili, teguntur. VII. Guam niseram Bauli inus. ad piros retulit, eamque stultus Guanavanos seu Annonas piro similes, pulpa butyri modo, cui plu. rima grana nigricantia includantur, in nova Hispania producere,autorii, te Acostae, Mantiar blaneo dici, alimrum testimonio, scribit. Forte est

c. must fructus Garciseis de la riga Muniis

ρ. i. xere. Hanco dictus, quod divisus non ma-Η. Indicari je duo cochlearia isto pulmento repleta, tam colore, quam sapore reserat. Magnitudine et sorma a minore melone non differt. Cortice duriore instar cucurbitae lagenariae siccae vestitur. Medulla in farcitur

alba, dulci et nonnihil arida, in qua aliquot nuclei nigri, amygdalarum

instar, non edules , continentur.

Nihil Guanabano Oviedi limitius. Quid si et Guajava Maligeri , Extat. L . inquit, arbor tum fructus mali facie, sed retor stuctui candidus: in quo

emen nigmum, minutum, rotundum, eximit ipsum ex illarum Natura.

Guajavam in insula S. Dominici in

montibus nasci, nec ante Hispan rum adventum fuisse, fruetum in Peruana boni saporis, nec mali odoris proserre, prodidit Acosta. vi. n. at. aedetur et Aratieu Brastiensium ad

eum accedere.

assurgit, ramis versus humum deis De Linpendentibus. Lignum est duriss-l μ' mum, quod aestate gummi fragrans ficiar te.

fundit. Folia juglandis, Odoris arO- simpl. l. 4.matici pertinacissimi, ex brunno ru με fa, quae maximam partem decudunt , novis subnascentibus. Flores in umbella centum quinquetolii, primo candidi, mox incarnatis striis obducti, odoris tanti, ut mensibus

Septembri, Octobri et Novembri, mane inprimis, integras silvas mpleant. Flori circa Decembrem suci cedit ea lanea, ut Piso, phaseoli; velut Marcgravius, renis figura; qua verba eius sunt incrementum empiente inter illam et pediculum par latim excrestis pomum oblo um pirum, haud malum, diceres, imnuit Piso) ovali aut etiam tritum sim, quod mattimum constat eame

nis et seminum cellulis caret et a nudat succo dulci, arido, adstringente rene us autem emis ejus flavescit vel partim re se cit, vel etiam tota est rufa vel rubrae in quibusdam enim arboribus fraterus ruber est et

rotrandus, et caeteris acidior: in quisbusdam oblongus et favus: iu quibusdam rotundus et favus: succus autem admo in maculat linteamina ferrugineo eollare, qui elui non potest, donee arbores iterum floreant. C stanea, ut dixi, renis milli situram habet, tecta cortice cinereo, eras et

intus spongioso, qui oleum in se comtinet acre et mordicans, ita ut cuti

etiam leviter illisum linis modo tirat,

48쪽

er si quis incautus lentibus remmi nuat, ita labia et linguam exurit, ut magno dolore Qefamur: nucleus quoque renis siguram habet, assus, cuticula flava vestitus, quae separam da, optime sapit tostus, et antecellit longe castaneas. Semel in anno tantum promt, Decembri nempe; Januario es Februario mensibus: parce , si pluvia , castaneas de flore decutiens, Ac uacalpinacoba lirasialiensibus, ceciderit. Ex pomo exprimunt vinum, quod recens instar

laetis albicat, post evadit pallidius,

sorte et diureticum. In compluris annos, ubi deserbuit, servari potest. Semestri alias spatio degenerat in acetum. Ipsum, si maturum, ventriculo gratum est: sin minus mordaci ecore infestet. Crudum, coctum et saccham conditum com dituri injicitur et vino sale asper. sum: se mitigatur acor. Costaneae secundo gradu calidae, et Pingura, crudae ex sale comeduntur, juglan. dium gustu : tostae delicatiores. Oleum contra scabiem et impetigines valet. Maturescente castanea mite. scit sensim, et vim suam deponit. Brasilienses annos aetatis per castaneas computant. Arbor ipsa simia. rum, quae fructu delectantur, do. micilium. Gummi in pulverem redactum in obstructione mensium ex liquore conveniente propinatur. Mamri.υ. lX. Mamitriba seu Moesta - Dan. N. i. 3 mashensum, grandis quercus aut ' ' piri silvestris est figurat cortice cin reo, glabro; ligno ex albo subflavo, in nredio ex ruso nigrescente,

eoque durissimo. Foliis piri; deforibus non constat: in summitate, inquit Marcgravius, nascitur planta alia spithamae Iongitudine, quae radiculis nititur in ramis, et radice paulo crassiore. in hac ordine reis periuntur octo, novem, vel decem iobuli favi instar myrobalanorum, striati et superius acuminati, in quo acumine solium extat, sex aut si ptem digitos longum , . angustum, dilute viride, et ad flavum inclinans, nervo in medio secundum longitu. dinem. Hispani no stanto vocant.

X. Arn a seri mactum in Brasilia Pirus. parvulo piro similem , qui inter l: Mἴ i

optimos fructus ubi plene maturue- I. α, 'rit, facile primum locum post Ou-mery flagitat. XI. In frutice innominato Prasiis Iliens, qui in modum piri silvestris creicit, ligno fragili, soliis piri λmilibus, flos est singularis. In emtremitate inquit Ma gravius pra- M retram veniunt quatuor, quinque aruix in is P. racemum dijsta corpuscula elise ''ptica, piso majora, quaesse aperiem tia florem promunt, habentem qu tuor folia ossa, erassa, exterius ex albo viridantia, magnitudine I bnitidis, inter autem nee folia in eiremium disposta sunt stamina alba, aha, centum viginti et supra numero, ses

quidigitum longa , sit serici crasseraspiis, superius vescentem Dom

OIam adjunctam haberitia. In medio autem storis et horum faminium rum aliud stamen duos digitos longum, fortius, favescens, erectum sat, superius habens Ilin raceum capitulum. Ita foliis floris si pereminent flami Ia alba, stammulis amrem stamen hoe longum, medium. Et flos ad uisem jucundus es, D vi ro re odore praeditus, sed non ita forti. Foliis et staminulis albis de

eidentibus, remanet medium stamen, in cujus extremitate e Ilindraeeo

rei pusculo reliqua neglexit auctor supplere) Ramulos hujus plantae adpersos habisi in more meo ad ILbros, noctu ad quemlibet exortum

pesterii eriusque folii , ut et ad quodlibet folium e Marat guttulae stallini splendidi humoris, quasi plantae a a esset, seminis majoris sinapi mole. Xs I. Arbor Sinenses pintvedinem M,riri in sui instar feans arbor est, pirum

nostratem et forma et soliis res,rens. Hos ipsi albus ut cerasi, post

quem bacca rotunda cerato mole aequalis, cortice nigro et tenui, camne alba, nucleo praegnante , qui hacca maturescente, discerpto co

lice apparer. Baccis calida aqua excoctis, caro liquescit; frigida limrum , ut sebum solet, inspilliatur. Nucleus oleo plenus macuratur,

L a olivae

49쪽

ΗIsTORIA NATURALIS

Pirus. olivae Europaeae instar, expressum tum, sanum tamen et refrigerans ad lucernas adhil tur. Provenit in gerit. 4. Agnacath, de quo ita S M.tit. Einhoa, ad Henkiann Scaliger. In ea Indiae ovincia, Ind. Oeeid. XlIl. Fructus quatuor piriformes quae sub terra Laboratoris est versus P 3' sunt. I. Bermudensis, eleganti co- Isthmum Dariem, arbor est piri saetelarum varietate distinctus, et veluti et magnitudine, perpetuo foιio viridis maculis sparsus, a quo ipsi nomen sim, nitidi aquesuperficis. Frm Ind. orietu. ab Anglis impositum. a. Virginim Erus quoque piri specie, sed colore Lisici, o mi Metaguesu nox dictus, Piro viridi, etiam eum maturus, medullai. i. Δ o. forma et magnitudine similis, im- intus concolor, duleis, pinguis, bu-λκι ς. 34. pense kris et intus rubens. 3. Im tyri sapore. Validos adeo efiit ad Iulae S. Mariae fructtis, qui majora coitum, ut propius miramis sit ejus refert, intus nescio quid muculen- emacia.

De Pom- aciniferis classis secundae.

Mespissus. Taa. XXII. η omia acinifera sectionis secundae sunt: Mesipuus, Ficus, Sycomorus, Morus, Arbutus, Atria et Amamelis. misi Ius diversa et apud Veteres

et apua Recentiores habet genera. TMMM. l. Veteribus eam Theophra Η. P. l. 3. a. stus in Anthedonem, Sataniam et

enat. Anthedo meiden, ldaeos secutus, di

rith. ii K. visit. Dioscorides in Aroniam et 1. II. Zo. Italicam, quae Epimetis et Seiania eidem. Plinius Id eophrastum sim quitur, et pro tertia, Gallicam,quae tamen cum Anthedoneide eacem, ponit. Hisce ob similitudinem ad iungi possunt i I. Oxyaca uita Diostor, dis . a. Crataenus Theophrasti, et . Impomelides Palladii. Illis omnibus flos Amygdalae, sed utcunque pallidus. Fructus inteμ malorum et pirorum genera. Arbores ipse et semine et avulsione nascuntur: Ueris miculis in senecta obnoxiae, qui rufi, pilosi, magni, et ab iis, qui in aliis arboribus, diversi. I. Anthedon eadem cum Aronia Dioscoridis ella videtur , spinosa. Lagno Setaneae spissiore flavioreque: Tlaeophe. Oxyacanthae. Fructum serte. ii. Τ exiguo malo similem, setania minorem, ut plinius et Theophrastius Ath. Diu habent, suavem, odore praestami

tem et diutius servari aptissimum: bdidit

qui intus tria ossicula μαρα conti. l. v. e. 2

net. Τροιο ιος seu Trigrania dicitur, Let tarde maturescit δε οσκομπος stin Ma.1αii machum adjuvat, alvumque coehibet. II. Satanea seu Satanis malo ἐι

fructu non minore, rotundo, πλατυν τον πιθμενα habente candidi

re, acino molliore intus: et qui tarde maturescit. Nasicitur in Italia. Eπμώλιδα vocari, addit Dioscorides. Amamelidas dici, apud Galenum in exegesi legitur. Quid sint, in s quentibus dicemus. Epimetis vero apud Galenum pomus quaedam si, L. g. fim pl. vestris, rusticis Italis Vnedon, cuius alim. ingens in Calabria proventuS, et culus fructus acerbus admodum cum exigua dulcedine, stomacho nocet, et capiti dolorem inserti III. Gadita Mesipilus seu Αλγη ης Theop. H. Anthedoni similis, arbor procera, t. na in orbem comata; ideo ae amplissi-i. ζἰ timis Plinius dixit. Radiere multae et altae. Lignum solidum, -- . Folium multifidum, ἐν tam σε ρυ-δk, fissuris tamen majoribus, prin

50쪽

DE ARBORIBVs, LIB. I.

sensium, nervosum, apio tenuius, oblongius , in totum D Mασι πιρο - χαροα --γ, Pedi lo tenui, longo, quod προ τοῦ φυλλορουν εφε tirer . IV. Uvaeantha, aliis οξ--θος, Plin. H. N. πυρίν 3, 6ρρακανω, rubra Ipina, mr s eantha, Dracantha et tyrraeantia, sed

perperam dicitur. Arbor est pirastro

valde spinosia. Radix ei multifidat Nisis Η.p. folium Perpetuum ob loci sorte genium, stultus myrto timilis, Pt

nus, ruber, fragilis, ciun nucleo liti. H. M. imus. Flori in coronis locus. R L - - 3- dis trita et illita δειλα. λαπι--αι. Dicitur et ἐκπωσμως ἐροάζω, , si terea venter leniter feriatur et Perumgatur. Baecae contra serpentum

ictus bibuntur : in cibo sumtae, omne profluvium sistunt. Potest

et flpina appendix dici.

' bor est nec admodum magna et L .. crassa. Materies versicolor , valida, Theop. 13, flava. Cortex mespilo similis. F lium rigidiim, glabrum, mespilis majus et longius, nec serratum. Fructus rotundus, olivae silvestris magnitudine, qui maturescens fit flavus, m δ μελαίνοι, gustu et succo mespilaceus. Nec est aquia folium, nec cerasiumril R. R. VI. De in mesidibus haec proeti M. nc, lit Palladius. mpo melides, inquit,' poma sunt, ut Martialis asserit, se bosmilia. Mediocri a bore nassumtur, et fore candidulo. Dulcedo huis fructui eum acuto sapore commissa est. Seritur me pse Decembri vasculis in nucisis positis. Merse autem Februario Θμwelidis planta, ,ed pollicis magnitudine rota aran fertur, brevis o scrobe, solata temra, plurimo stercore. Sed munien. da est, quia cito arescit, si radices ejus ventus o verit. Terram qu semcunque non resetiit. Amat loca tepida, aprica, maritima et saepe fi m a. Statum rigidum reformidat Instri non potest, exigua durat

aetate.

1l. Recemioribus me iIorum genera a fiato et fructu sumuntur.

Alia est 4rurifolia, alia api Otia, alia pirifolia, alia fruct . albi fera. Quia Mespilus.

bus Chamaemes Ius Goneri addatur. I. Mespilus laurifolia in triplici Cordus mest differentia. I. Germanica solio non serrato, aliis mestilus silvestris, DodHm.ε. mespili altera species sponte prove- niens, pilus vulgaris, Satania et a iis his. Selmaia Theophrasi et Dioscoridis. i. t. e t 33.

Arbor est non magna. Radice nu. . s. v. n erosia, nec vermibus obnoxia; udice frequenter tortuoso; ramis

in gyrum carnosis; folio Iauro vel salici amnibus, sed non serratis, nec ita viridibus; soribus candidis, quinquefoliis, amygdalae similibus,quae Aprili et Majo protruduntur I simctu parvo, rotundo, incano, superiore parte quinque acutis processibus coronato : cui pulpa principio albida et acerba, ubi emollitus ei, rivinis sordida et flava, nee non ossicula ι quina dura. itali Unedonem vocant. Maturescit sub Octobris finem. Pro dit in incultis: et si sponte, semper agrestem malum vicinam habet.

Siccatus et rosarum succo cum corallis, caryophillis, nuce myristiea ceptus, vomitiones sistit, si e plastri sorma apponatur. Ossicut rum pulvis calculos stangere creditur. a. Folio laurino major, quae insitione in pirum silvestrem, maxime cyn batum mitescit, et spinas exuit. Pomis, quae triplo lua Luuam insitae majora, quini aliquam do et plures nuclei. in cotoneam insitae maxima. 3. Itesica serrato folio, quae Matthiolo MespiluI altera, Mae L. L e. Anguillarae Seiania dicitur. Nihil de ea singulare Occurrit.

II. M pilus apti folia est etiam Dos.I . triplex. I. A Uesia laciniata, aliis stilus Aronia, Anthedon Trim L 1 u. cm si et Plinii, Trisoccos, 'Itu Co us in rus Asticana Ruesio, Paliurus ri visa Uesnero, Aeta Ius Caesalpino,

arbor est mediocriter Pr erat P mis aculeatis ; soliis Oxyacanthae fissis, rubescentibus, antequam deiscidunt. Flores herbacei racematim cohaerent. Fructus rotundo lo pior, arctiore umbilico, cui tres

intus nuclei. Rubet matur . Na- -his

scitur Neapoli in hortis. a. Apisso. mi Diost

ita silvestris non spinosa, aliis sordius

SEARCH

MENU NAVIGATION