장음표시 사용
281쪽
am HVG. GROTII FLOR. SP.vissem, id est,uidissem. Sed usus latiorem feeit significatum. Vel persecutionet Persecutiones dicuntur ubi jus ordinarium deficit, ut in fideicommissis. L. pecuniae, f. actionis, infra, hoc titulo. Iure citalit Ius civile hic honorario opponitur , non juri gentium, quod comprene
ditur sub jure civili, quatenus a jure civili fi
Sine usia exceptionis perpet remotioneJ Nam qui exceptione perpetua removeri potest, non est creditor. Qui exceptione temporali, simi- Iis est conditionali creditori. Ita nos docet Paulus, infra, L. creditor autem Paria sunt, nomen suum non obtinere , aut vim nominis. Sic vleianus ait, cum quis exceptione sum moveri potest, esse quasi nullam actionem. L.& eleganter, β. servus pactionis, D. de dolo malo. Sic de ιακυρώς , dicitur non dari actio, quae exceptione submovetur. L. I. D. de S C.
Vel honorarioJ Praetorio, ut in actione de peculio, multisque aliis, aut etiam AEdilitio. Vel extraordinarioJ Vbi jure agere non pos sumus, sed ossicium imploratur , ut jam jam diximus de fideicommissis. Paulus. L. quae si,
M. ultimo, D. de minoribus: Ex hoc edicto nulti propria actio vel cautio proficiscitur: totum enim hoc pendet ex prMoris cognitione.
Vel sub condisioneJ Nempe stipulata. Sici tellige L. conditionales, infra , hoc titulo. Aliud in legatariis: nam is, cui sub conditione Iegatum est, pendente conditione non est creditor : sed tunc cum exstiterit conditior
quamvis eum qui stipulatus est sub conditio-
282쪽
rem esse. L. is cui, D. de obligationibus &actionibus. Luias natura deleatum, non sunt loco erediatorumJ Nempe κυε λεξίαν. Quia lege eos destituente exigere nihil possunt. Sicut autem debitor intelligitur is di quo invito exigi potest. L. debitor,infra, hoc titulo: Ita creditor, qui potest exigere ab invito. Vide quae diximus libro II de jure Belli ac Pacis,x Iv, 6. Ducitur tamen is cui natura aliquid debetur, ereditor per κα-ηων quandam, per abusionem, ut loquitur Iulianus. L. fideiutar, naturainlis , D. de fidejussoribus, sicut de Quintilianus
VIII, 2, κοι, ηαν transfert abusionem. It
que in dubio, & nisi res & verba aliud cogant, creditum intelligitur, cujus ex legibus petitio est. L. si is cui, f. Favius, D. de solutionibus di liberationibus. Attamen in illis natura deinbitis, ubi quid solvitur, solutio est, non donatio. L. Hoc jure, f. si quis servo, D. de donationibus et nempe quia legibus Romanis visum
est talibus debitis accommodare jus non plenum , sed dimidiatum , aut minus dimidiato. Sic nec locupletior censetur,sui sua liberalitate ad remunerandum sibi aliquem naturaliter obligaverit, nisi re ipsa acceperit. L. sed etsi, M. consultus, D. de hereditat. petit.
Sed s non si mutua pecunia, sed contractus,
creditores accipiunturJ Quanquam initio crediatum dici ccuerit in mutuo, neque tamen Vocis origo obstat, neque usus impediit, quominus & in aliis contractibus idem nomen usu paretur, quod latius explicant leges sequentes.
283쪽
L. Viscui ex emto. Ω-ds ex populari causeaJ Male legerunt Baia
sticorum concinnatores, pupillari, et ορφιμικῆς. In Populari actione singulis quidem ius est agendi, sed non ideo creditores dicu tur ante litem contestatam, aut locupleti res. L. populares, f. item, D. de populari actione. Iret enim alioqui res in infinitum. Nemo de populo non esset creditor. ideo pro
talibus actionibus non placuit fidejus rem accipi. L. si quis, ta de fidejussoribus 8c ma datoribns. Simile est quod a populo man missus populum in jus vocare sine venia prae toris non potest, singulos de populo potest. L. sed si hac , β. qui manumittitur, D. de in jus
vocando. L. in tantum, . universitatis, D. de divisione rerum. Litis contestatio hic idem facit, quod occupatio in littore, aut theatro, de communi facit proprium.
ne qui tardius solvit, quam solvere deberet, minus solvere intelligitur, eadem ratione Di praemature petit, plus petere videtur. Institution. f. si quis agens, D. de actionibus. Si in diem debitum pure legetur, utile est Ieg tum. L. sin autem , D. ae legatis. I Instituta de legatis, ε. ex contrario. Et de fide jussoria Abus, ε. fidejussores. L. solidum. D. de solutionibus. Locutio est multo longius proprietate recedens , cum minus solvere dicitur qui nihil solvit. infra, L. minus, hoc titulo. L. iuiud quoque, g. si cujus, D. de tributoria actio ne. Ρroprie minus est, cui aliquid deest , ut
fiat solidum: nihilo nihil deest. sed mens eo
284쪽
mm, qui leges condidere , hanc interpretati nem exegit. Nam si minus quam suum est recipienti consultum voluere, quanto magis t
Mulieris appellatione etiam virgo vi potenseontineturJ Tertullianus juris Romani peritissimus, in docta disputatione de virginibus v landis , interpretans illud Apostoli de mulierubus, I Cor.xI, 6, dicit non exspectandum dum virum passae sint. neque vero statim ut natae sunt, dici mulieres: sed ex quo se intelligere coeperunt, & censum naturae suae intrare , &de virginis exire, & pati novum illud quod auterius aetatis est, ubi caro transfigurata est,uoa obsolefacta, membra completa, pudor ubique vestitus, ubi menses tributa dependunt, unde di muliebria pati dicitur. Est alioqui vox muinlieris in usu πολύσημο- , & pro materia distininguenda. Mulier li mollitie , id est a patientia,
ut ait Isidorus. Potest antem hoc nomen sumi aut de potentia remota , ut cum etiam puellas quasvis comprehendit. L. servis, D. de legat. III. Sic enim mulieres dicuntur quaecunque sexus steminini sunt. L. Argumento, muliebre, D. de auro, argento. Aut de potentia proinpiore, ut intelligatur , ut loquuntur Basilica: Viripotens, ut L. Haec auistem , ν. an praetor, supra, D. ex quibus causis in possessionem eaturi Institutionibus de nuptiis, in principio. Nubilis, ut loquitur L .haee conditio D. de conditionibus & demonstra tionibus, & Virgilius : matura viro, ampleviu nubilis -- , - Qui
285쪽
Qui sensius est Tereulliani, & Iegis hujus. Aut
de actu ipso: quomodo mulier opponitur vi gini. Vt, L. alioquin, D. de contrahenda emtione. L. ex emto, f. si quis virginem , D. de actionibus emti & venditi. L. si collectaneus de manumisiis vindicta. Hoc sensu Cicero i risus quod sexagenarius virginem duxisset, dixit, cim mulier emit. Significationem primam.& tertiam, her illud loquendi genus quod οξυ- μωρον Graeci vocant, miscuit Vlpianus. L. quaeritur, ν. mulierem, D. de AEdilitio edicto: Mulierem, ait, qua mulis eri non posit. Simile est hoc illis locutionibus : Num capti potuere est 'si tacent, satis dicunt. Sequiturquesequentem. Et similia. Res abesse videntur me Sabinud o Pessim proban etiam ha, quarum corpus manet, forma mutata e J Sunt multae significationes vocis a esse. Absunt quae in rebus humanis non sunt, ut in fine hujus legis dieitur. Abest qui non est eo loci, in quo loco petitur. L. absentem, in fra , hoc titulo. Qui extra continentia urbis est. L. collegarum, s. infra, hoc titulo. Et d. L. absentem. variant scilicet pro subjecta materia verborum significationes. Hic abesse dicuntur res, quarum forma, quam Cicero sp Ciem mavult dicere, i mutata est. Vide quae dicta nobis lib. 11 de jure Belli ac Pacis, I X, 6. Harmenopulus hoc sic exponit: -άν-O
tran gummi dicantur Abesse. corpus hic dic,
286쪽
AD Ius IVSTINI AN EUM. 212tur, quod Graecis υλη, Latinis vetustioribus nonnullis silva; vulgo, ut, Ciceroni & Sen
cae,materia. Formae magis quam materiae cominpetere nomen άσόας, est 4ristotelis sententia, OCatque eam, .m ita εἰνα , modo dc eaut αν τελέχει aevi. Mutata forma prope interimi
rei substantiam dixit Iurisconsultus in L. Iulianus, i. sed si quis. D. ad exhibendum.
Et ideo se corrupta reddita sunt J Ut si servo
venenum datum est. L. & eleganter , f. non solum. D. de dolo malo. Si sit vulneratus. L.
qui sibi, ν. qui Stichum , D. de act. & oblugat. si res exhibeatur deterior, d. 4. sed si quis. L. Iulianus. L. sed mihi, si reddita, D.corninmodati. E. I. f. si res deposita, D. depositi. Si pecunia quae soluta est, sit improba. L. eleganter , D. de pignorat. actio : si res male tractata, si servus debilitatus, . in pignoratilia, eadem L.
Vel transfigurataJ Vt si uniones & hyacinthi
in novum ornamentum , additis margaritis regemmis , sint conversi: neque enim durat id ruod in specie sua non permansit : sed qu aminodo extinctum est. L. si re ab herede, D. de auro, argento. Quodammodo dixit, ut prope interiisse modo habuimus. Substantia enim rei partim est in silva, partim in specie rsed praevalet species, cujus ergo data est silva. Itaque res commutata , atque etiam deterior facta videtur,etiamsi in meliorem statum coninversa sit. L. ult. D. de usu & habitat. omnis enim βοεm, praecedentem habet quod in naturalibus proprie, in artificialibus minus proprie, vere tamen ob naturae imitationem, dicituraeus
287쪽
aga HVG. GROTII FLOR. s P. Duoniam plerumque sm es in manuου pretio. quam in reJ S1c Ovidius Materiam superabat opus. Manus enim pro opere. Petronius : Nam saeuxidis manuε vidi. Solinus: Ha aedes Dadalimanm ostendebant. Dicitur manus pretium, ut apud Tertullianum de idololatriar Sed de maera 'eedUmo manuου pretiis interes. Contracte mainnupretium. Vt L. qui insulam , . qui aedem: Pro lapide eJ' manupretio domism redemtori in pedes sinoulosseptem dabit. Varro: Manupretium a manibuου est Θ pretio. Et alibi: A manu maia nupretium. Cicero in Pisonem: Quum vere ista notantia tibi manupretium fuerit, non eversa per te, βdperdita civitatis. Et in III Uerru
'.: Machina manupretium. Ad quem locum
Alcomus ita, ut a Francisco Hotomanno est editus : Manupretium dicitur , ubi non tam
materia ratio , quam manuου atque artu ducitur.
Idem dicitur pretium operae. L. Cum duobus, utrum, D. pro socio: Ρretium rerum non in lubitantia, sed in arte positum. L. sequente. hoc titulo. . Desinere autem abesse res tum videtur J Hoespectat ad L. Attiniam, quae rem furtivam non ante vult posse usucapi, quam in potestatem us, cuI subrepta est, reversa sit. L. sequitur
quod autem, D. de usucapionibus, hoc est postquam ad dominum redierit, ut loquitur L. inter omnes, D. de furtis. Vitio rei puragato: Institutionibus de usucapionibus, ε. aliis
Cum se redit in potestatem, ne amittere ejus
pos sponem possimusJ Idem est cum eo quod dicituran d. l. 1equitur, ν. tunc autem ..In P testate
288쪽
AD IVS IVS ΤINI AN EUM. 283 testate domini rediisse dicendum, cum possessionem ejus nactus sit juste, ut amitti non Possit, de tanquam suae rei. Neque enim VIde tur possessionem adeptus is , qui ita nactus est, ut retinere non possit. L. non videtur, D. de acquirenda possessione. Neque illud juste immerito addidit Paulus. Nam si dominus fundi possessorem vi dejecerit, non videtur in potestatem ejus redisse, quandoquidem interdicto unde vi restituturus est possessionem. d. l. sequitur, f. si dominus. Quod pari modo ad res mobiles, in quibus furtum fit, transferri debet. L. I. f. rem autem , di L. sequenti, D. de condictione triticiaria. Vt ergo usucapio procedat, requiritur vitium rei sit purgatum, di dominus sciat rem sibi fuisse substractam. L. qui fundum, s. furtiva res, supra, pro emtore: ut redierit re, in possessionem justam,d. f. tunc autem , ut norit dominus esse reversam , L. si ad dominum, D. de furtis.
ob hor quod furio pridem substracta est, abes
o ea res , qua in rebisi humanis non eui Quia jam tunc abesse cepit, cum furto substracta est: eaque causa prior quam secutus rei interitus. Sive igitur maneat res , sive non maneat,
abesse recte dicitur. Abest etiam id quod in rerum natura esse desiit, de deperditum dicitur. L. deperditum , D. de hereditatis petitione. Dicitur res interire, quae nulla relinquitur. L. Verum est, f. Vtrum , D. pro socio. Atque ideo talis rei & usus fructus de societas interit:
sed hic , ut diximus , spectatur id quod prius
289쪽
L. Laleo. Si vestimotum stissum reddatur J Vide quae
dicta ad legem praecedentem, res abesse. Item se dominus rem p furto sibi Merat,ignorans emerisJ Nam qui sciens emit, repetere quod solvit non potest. L. suae rei emtio, D.de
Recte dicitur res abesseJ Nam 8c pretium res est , & abest quod frustra datum est. Vtilitas
aestimationem facit. L. si vendidero, cum autem, D. de furtis. Non idem est res,& ejus rei pretium. Sticho vendito Ac mortuo non debeiatur ejus pretium. L. venditor, D. de hereditate , vel actione vendita. Nummi ex re furtiva
redacti non sunt furtivi. L. si quis uxori, M. si Titius. Et L. qui vas, in fine, D. de furtis. AN
tamen efficit negotiorum quorundam natura, di verba, ut pretium loco rei succedat. In actione quod metus cauis,locupletior censetur
factus qui pecuniam habet pro re. L. si ipsa res, D. quod metus causa. Sic & petitori h reditatis restituitur pretium , quod in locum rei hereditariae successit. L. si & rem, D.de hereditatis petitione. Sic rogatus restitueste quicquid ex hereditate supererit,si de pretio rerum venditarum alias comparat, nihil diininuisse videtur. L. Imperator, ε. cum autem , D. delegatis II. Sic rebus in dotem datis, quae pondere , numero, mensura constant, sufficit ejusdem generis Be qualitatis alias restitui. L. res in dotem data, D. de jure dotium. Rem amisisse videtur, qui adversu nullum eiu persequemia actionem haset J Qui actionem habet ad rem recuperandam, ipsam rem habere vide
290쪽
AD IUS IUSTINIANEVΜ. 28svidetur. L. is qui, infra de regulis juris: ac proinde non penitus amisisse. habere videtur quis , de quo habet actionem. Habetur enim quod peti potest, infra L. id apud , hoc titulo. Vbi bene , videtur, quia actio proxime ad rei naturam accedit : quanquam reipsa minus est nctio quam res. L. minus, infra, D. de regulis juris. L. sciendum, , . diversa, D. qui fallinare cogantur. Sed & actio ipsa res est, & in honis esse dicitur. L. rem in bonis , D. de acqui. rer. dom. L. ult. D. de usu de usufiuctu legato. L. meorum, de L. bonorum , infra, hoc titulo. Actionem habenti par est is,quem se praetor ininte rum restituturum pollicetur. L. nemo, D. de in integrum restitutionibus. L. Bona.
Bona civitatis abus publica dicta i J Publica dicuntur a populo , olim poplica , sicut
Publicola λ ωκηAς, Plutarcho interprete. At jure Romano cum populus dicitur, intelligitur Romanus, ac propterea in eodem jure, vox publici de eo intelligitur, quod populi Romani est . quod & leges duae sequentes
ostendunt. Vbi ergo in eodem jure aliarum ciavitatum bona dicuntur publica, abusio est, non contra vocis originem , sed contra usum magis receptum. Sic & urbem intelligimus Romam,&jus civile, ius Romanum. Lex Iulia peculatus adversus eos erat, qui rem aliquam subripuissent publicam. L. I. D. ad Iegem Iuliam peculatus. Vt ea lege tenerentur, qui rem civitatis subripuissent, non ex vi venit vocis, sed ex novis constitutionibns Traiani,