장음표시 사용
291쪽
ps HVG. GROTII FLOR. S P. Iegem Iuliain. Vnde probatur Alciati emendatio in L. ni pecuniam, D. de furtis. Nee kon crimine peculum pro non. Est enim ea lex P piniani , qui post Adrianum vixit. Opponuntur respublica & civitates in L. sed etsi,=. itein inquit, D. ex quibus causis majores. Est tamen
ubi civitates respublicae vocantur. L.
tamen, D. de AEdil. edict. L. ad rempublicam, de minoribus. L. bonis, f. respublica , de privilegio creditorum. L. mancipia, Cod. de semvis fugitivis. C. de jure Reipublicae, toto ii inIo in libro x I. C. de praebendo salario,libro T. Vt rempublicam ByZantiorum habes apud Plinium libro x, epist. 31. sic opera publica; L. si in alium, s. aedes, supra, de officio proconsulis. Ius publicum. L. ut inter, C. de sacrosanctis Ecclesiis. Bona publica; L. I, supra, de rerum divisione. L.usucapionem,D. de usucapiOne. Ideo prudenter dixit Crius in lege seque te , publicam appellationem in compluribus
causis ad populum Romanum respicere. non enim in omnibus.
Publicanum appellammi J Ipsum enim vectigal publictim eximie dicitur. Cicero ad se trem : Publicis male redemiis. Publicani dicti remancipes,& qui decimas redimebant decum ni : qui pascua publica sive scripturas , pecua rii. Asconius in divinatione. Civitates enim privatorum loco habenturJ Nihil interest , filiosemilias privatus crediderit, an civitas. AEque enim locum habet Senatus. consultum Macedonianum. L. nihil interest, supra ad S C. Macedon. AEdilitium edictum . ad venditiones fiscales non pertinet: si civiatas venditionem secerit , Iocus erit edicto.
292쪽
Inter publica habemuου non sacra , nec religiosa. nec qua publicis umm destinata uni J Hoc non Ueneraliter intelligendum est. Nam sub publicis etiam sacra comprehendit ipse hic Vlpianus. L. I. D. de justitia di jure : dc peculator est, ut Asconius definit, qui furtum facit pecuniae publicae. Et titulus de peculatu in Basilicis inscribitur: α- των τοὐφελοέρων. Et in Glossis : depeculatio , νοσφι- σμες A13MAων Tenetur autem pecu
latus di qui rem sacram vel religiosam furto sustulit. L. I. & L. lege Iulia, D. ad legem Iuliam peculatus. Publicis usibus destinata sunt theatra & stadia civitatum, quae publica opera vocantur, in L. si in aliam, De ossicio Proconsulis. Sed nimirum libro decimo ad edictum, unde haec lex desumta est, interpretabatur Vupianus edicta quadam ad civitates, eorumque res pertinentia, ut apparet L. sicut, D. quod cujuscunque universitatis nomine : eandemque materiam persecutus est libro undecimo, ut videre est in L. ad rempubl. supra, de min ribus. In hoc ergo edicto apparebat ex mate
ria, & circumstantiis, publicum sumi de bonis
Publica et ectigalia intelligere debemus, ex qui bus vectigalsificus capitJ Puto vocem, vectigalia, ex Glossa natam. Vedtigal dictum est a vehem 'do. Et est proprie id quod in itinere solvitur. L. si quis, supra, De donationibus inter virum
re uxorem. Sed ab origine longius porrecta est signi
293쪽
agg HVG. GROTII FLOR. SP significatio , 8c sic vectigal fructibus impositum dicit Cicero pro Fontrio. Item vectigal ex portu , decumis , scriptura , id est pascuis. Hinc agri vectigales injure, vectigalis Iudaeorum libertas apud Tertullianum. Duale ea vectigal portus J -Cui nomen pro Prium portorium. Lucilius: Facit idem,mod si,qui inscriptum in portu exportant clan
Ne dent portorium. Cicero dicta oratione pro Fonteio: Titurius Tolosa quaternos denarios in stingulas vini ampho rus portorii nomine exegit. Sed & haec vox usu Pata laxius, ut apud Ciceronem in Pisonem: Simulis rebus qmecunque venirent, portorium impossit, id est venalitium, ut loquitur. L. jubemus , C. de proximis sacrorum scrini rum libro xra, vectigalia ob venditionem. L. I, C. de veteranis. Erat plerunque octava. L. ex praestatione , C. de vectigalibus. L. R
manae , C. de Eunuchis. Hinc octavarii dicti, in L. legato, C. tit. de vect. qui olim portutores, quIbus assidebant milites stationarii, ut nos docet Dio libro LI v, & L. universi, Cait. de vectigalibus. Salinarum J vectigia salinarem, id est ex salinis, habes. L. liber homo, D. de hered. instituendis. L. si quis, d. t. C. de Vectig. Amplissimas publicanorum familias in salinis suis te dicit Cicero. Eos mancipes vocat, d. l. fiquis sine.
Metagurum J Sient qui salinas, ita qui m talia habent , conducta scilieet, publican Tum loco sint, L. sed etfi, D. de publicania.
294쪽
Solebat de illis metallis fisco dari decima, L.
cuncti, C. de metallariis, libro x I. Et picariarumJ Cicero de claris oratoribus e Societa qua picarim de P. Cornelio, L. NMAmnis
censeribm redemisset. Est quaedam, Plinio teste, pix sossitis: ejus fodinae picariae,uti corium c tartar, L. Caesar, D. de publicanis. L. Munus. Munus tribus modis dicitur J Legendum est
dici, ut ostendunt sequentia. Suut enim Pauli verba curtata. Est haec divisio θαμωνύμου, in sua significata, quae omnia inter se agnationis habent aliquid. Μενη, & inde μουνὴ, est id in quo versamur quotidie. Hinc munus suum , aut Νmunia exsequi, est ossicium facere, ut inter pretatur Nonius. ossicium est actus cuique personae congruens, dictum ab essiciendo , eadem mutatione quae & ossicinam fecit diei in qua res eruiuntur, sicut tabernae sunt in qua vaeneunt. Actus ille congruens , interdum ipsum vitae genus respicit, quo sensu dicimus, hoe esse munus medici, aut grammatici : i terdum respicit alterum , puta amicos , quibus
ossicia debemus, id est beneficia: unde ossiciosi, qui libenter praestant talia. Et quia dona in hoc genere magnam partem obtinent, inde dona dicta sunt munera, & ii qui libenter donant, munes, & munifici. Quanquam Iuris. consulti distinguere voluerunt, ut munus sit id tantum quod ex causa datur. L. inter do-ntam, infra, hoc titulo. Ex simili etiam spectacula quae populo dabantur, munera dicta, ut gladiatoria apud Suetonium Caesare r bestiarum apud eundem eadem vita, & apud N Mar-
295쪽
aso H U G. GROTII FLOR. S P. Martialem aliquoties. Munerarius, qui ea ITunera exhibet, apud eundem Suetonium Domitiano,& Quintilianum. Interdum actus ille congruens nobis respectum ad patriam habet. Et sic, consulatum, censuram, praetu Tam , aedilitatem, quaesturam , proconsulatu in modo osticia dicimus, modo munera: qua quam 3c hic Iurisconsulti discrimen quaerentes, volunt munus esse, quod cum magna di-znitate conjunctum non est, sed cum sumtu . L. honor , D. de muneribus. Quo respiciens Modestinus , ait honorem sustinenti, munus imponi non posse: munus sustinenti, honorem deterri posse. L. honorem , D. d. t. de muneribus. Hinc ducti municipes , qui in sua patria
munus capere possimi : oppositi incolis, ut diximus titulo ad municipalem. Debemus
patriae re tributa & vectigalia , a quibus qui
liberi sunt, immunes dicuntur: id est vacantes munere, ut Festus interpretatur ; sine damno, ut Scholiastes ad Horatium. Sed & quae milites debent, munia, dicti inde munifices: quae lectio hic restituenda ex Sosipatro de Vegetio. Muni sex munere fungitur , ait Sos pater. Munifices appellantnr, quia munia facere coguntur, ait Vegetius II, 7. & capite 96ns dein libri: Fascicularia tamen, id ent lignum, senum, aquam, 'amen, etiam legitima mitiles in castra portabant. Λωnstes enim ab eo appetalantur, quod haec mota faciant. Ad haec munia pertinent vallum, fossa, pabuli, materiae, lignorum aggestus , apud Tacitum Annal. I. Ab his liberi qui erant, dicebantur principales: aut etiam beneficiarii. Eos enim Festus interpretatur , qui vacabant muneribus beneficio. Ita
296쪽
AD Ius IV S Τ Ι N I A N E U M. et se Ita enim legendum est, &, beneficio , intelligendum Imperatoris, ut ex Caesare & Suet nio in Tiberio intelligimus. E contrario, ait Festus, Munisces vocabantur, qui non vacabant, sed munm reipublica faciebant. Vides connexum trium significatuum. Eorum duos habes apud
QMdam aguntur, quadam geruntur, quaedam. contrahuntuin i Cum dicat praetor in edicto, Quod cum minore quam xxv annis gestum esse dicetur: hac sumta occasione explicavit Labeo, quid sit gerere, agere, contrahere. Non idem . esse agere, facere, & gεrere ait Varro libro v. Poeta facit fabulam : Actor agit. Imperator res gerit, id est, velut onera siminet. Acium generale verbum eri, sive verbis , sive re quid agatur J Varro paulo aute : Actionum. trium, primm agitaim mentis , quod primum ea qua sumud acturi, cogitare debemuου r deinde tum dicere: ae postremo facere. De his tribu minime putat viagus cogitationem actionem esse, ignium
in quo quid facimuου, id maximum. Sed ct eum
hoc agitamm, quid'in eam rem cogitam- , in mente Mimm: s cum pronuntiam H, agimuri Itaque ab eo or tor dicitur agere causam; is augures agere augurium dicuntur, cu-n eo plura dia
eant quam faciant. Qui gerit aliquid, etiam agit. Itaque Vlpianus in tractatu de negotiis gestis, ait: Eum actum, quem quis in servitute egit, manumissem non cogitur reddere. Mox id explicathis verbis : Quod inservituta gestum est.
Vt insipiuatione I Ubi verbis agitur. δει numerationet via re agitur. . . N α Con-
297쪽
Contractio autem iutro citroque obligatorium. quod Graci ozωαλο λοι. vocant, veluti emtionem, venditionem, locationem, conductionem , societatemJ Haec est maxime propria contrahendi significatio. Sic Cicero in ossiciis: Sui vem
sint, emunt, conducunt, locant, contrahendissue negotius implicantur. item : Convenit autem in omni re contrahenda, vendendo, emendo, conduricendo, locando, equum es facilem esse. Largius smutur,ut comprehendat ea, in quibus ab uno tantum latere est obligatio. Inst. de obligat. sequens. L. I. in princ. Di de obligat. quale est mutuum, Inst. quib. mod. re contrah. obligat. . in principio. donatio : L. si dominus , C. de his quae vi metusve cansa. L. si quis emtionis . vel donationis, C. de praescriptionibus xxT, Vel xL annorum. Stipulatio: L. I. . conventi nis, D. de pactis. Largissime sumitur, ut etiam selutionem, quae potius .ab λοι.est,sive disetractus , comprehendat. Inst. quibus m . recontrah. obligat. f. is quoque, re pro trans. actione qualiber, d. I. si donationis. Et obligatione qualibet, etiam ex delicto. L. Omnem,
D. de judiciis. Nam & qui delinquit, alictu o
sensu contrahit, ue diximus libro II de juro Belli ac Pacis, xx,.1. Significatione illa marime naturali contractus est factum, ita appeti, latur in L. consilium, ult. D. de curatore furiosist ex quo suapte natura nascitur utrinquo obligatio. Suapte natura dico: Nam quod qui sine tutoris auctoritate contrahunt, obligantur, nec tamen obligatum habent papillum, ex beneficio est legis, pupillis omni modo faventis. Inst. de auct. tutorum. L. Iulianus, β.
298쪽
AD IVs IUSTINI AN EVΜ. 29 a diti : contra juris communis normas. L. quid
tamen, M. sed si in aliquem, D. de receptis qui
arbit. recep. Contra , odio mandatarii, fines mandati excedentis, introductum est ut ei actio non detnr : adversus eum detur. L. potest, D. de mandatis.
Σαυαλοι meJ Conser L. juri entium, sed etsi, D. de pactis,& Aristotelein Nicomacheo
Gestum rem signiscaresne verbu factam J Id
est etiam sine verbis. potest etiam sine verbia onus suscipi, ut in negotiorum pestione. Inter gesta & facta, subtilis quaedam est disserentia :--ης κως, nihil interest, ait Cajus in L. Iicet, intra, hoc titulo. Ad edictum quod cum minore gestum esse dicetnr, Vlpianus gestum ait accipi qualiter qualiter, sive contractus sit, sive quod aliud contigit: unde id edictum ge .nerale Cajus vocat, L. necessariis, D. de acquia xenda vel amittenda hereditate. Proprie loquendo, qui testatur, facit testamenruin, Be agit aliquid, non gerit, ut docebit lex quae s quitur: Neque enim onus sustinet, sed onere se levat. Agere, vox propria est testamento. Inst. detestamentis ordinandis, f. sed neque et item facere testamentum , ut in titulo digest min: inde testamenti factio.
L. Princeps. Prineeps bona conte endo, videtur etiam oblia. rationes concedere 4 Paulus ad edictum agens de restitutionibus , quae per praetorem fiunt, altiqu1d addere voluit etiam de ea restitutione . . quae fit per Principem, quae omnibus aliquem restituit, ut ait L. I. C. de sententiam passas r. ' . N 3 quia
299쪽
.as ΗUG. GROTII FLOR. s P. quia aequLm est , Principum beneficia quam
plenissime intelligi. L. beneficium , supra, de
const. Principum. Cujus rei exemplum habes in L. si quando annotationes, C. de bonis va-
Cantibus. Venit autem etiam sine ulla extensione, sub bonorum nomine id, quod in actionibus, petitionibus, persecutionibusve est , ut jam modo diximus. Et obligationes hoc loco, άγωμαις, id est actiones, vertunt Basilica . Sed &obl tiones in ipsu in una restituuntur. L. si deportationis, C. dict. tit. de sententiam passis. Et L. in insulam, D. eodem titulo. Cui enim hona addicuntur, in eum & actio transfertur. L. cum fisco, D. ad SC. Silan. L. eum qui bona vacantia, D. de jure fisci. Bona enim in hoc argumento intelliguntur cum aere alieno, ut de
Tractavit hoc Cajus ad edictum provinciale' de restitutionibus: ibique explicavit restituere dici non eum tantum, qui in integrum, aut, ut Cicero loquitur , in antiquum statum resti tuit: sed & restitui dici eum, qui rei posses rem aliquem facit, & fructus , aliaque omnia reddit, id est, Pauli Ferbis ut utar, infra. L. restituere. hoc titulo, qui id restituit quod habiturus esset actor, si controversia ei facta non esset . aut juxta Pomponium , qui non solvincorpus , sed etiam qui Omnem rem, conditi neinque, reddita causa, praestat. L. ult. infra, hoc titulo. Et bene fructus nominat Cajus tnam verbum, restituas, plenam habet significationem
300쪽
AD IVS IVsTINIANEVΜ. 2sseionem. ut fructus quoque restituantur. Quod re in Faviana, & in Pauliana observari ait Paulus. L. videamus,sin Faviana, D. de usuris. Vere ergo dicitur, latius patere vocem
restitu μndi, quain exhibendi. Nam exhibere nihil aliud est quam corporis praesentiam facere, ut ait haec lex , aut ut loquitur illa ultima, praestare ejus de quo agitur praesentiam ;. . aut, ut dicit L. locum habet, M. quod sic , D. de tabulis aperiendis , materiae apprehendendae copiam facere: de homine vero est , in publicum producere , & videndi tangendique ejus facultatem praebere. Vlpianus in L. quod di lex, f. ait praetor, D. de homine libero exhibendo : ubi& origin in vocis indicat, dicens, proprie sid est , ετυυνὶ exhibere esse e tra secretum habere: Paulus facere in piabli-' eo potestatem. L. exhibere est, D. ad exhibendum.
Rei appellatione o causa, ct jura continenturJRei appellatio valde generalis est. L. I, in fide, .
D. de rebus creditis, ut το ον Graecis. Ideoque
di causas, ut fructus, & jura , & servitutes
complectitur: non minus, quam Vox pecuniae.
Etiam actiones res sunt: sed quia aliud nomen Deciale non suppetebat, contracta est rei signiaticatio, ut opponi actionibus posset. NIHIL ALIUD EST HEREDITAS. Nihil aliud in hereditas, qua uecessio in unia
versum; us quod defunctm habuit J Est haec pars dolumia ex libris Crii ad edictum provinciale, quo in loco de petitione hereditatis Cajus N ege