Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

31쪽

18 ' Η v G. GROTII FLOR. s P. cebant : nec aliud proprie ea vox significat, quam postremo loco natum, quomodo Caeselsus explicabat illud Virgilii: Sittam Albanum uomen, tua postuma ρrolis, Luem, tibi longaevo, serum Lavinia conquae Educet silvis regem. Sic & spein postumam dixit Apuleius. Sed

quia post patris mortem natus certo erat Ditiinmus, ideo nomen commune talibus ad hast. DE CAPI ΤIS DIMINUTIONE.

Cum aliquissimul civitatem o libertatem amittit J Sic Regulus capitis minor Horatio, id est servus factus per captivitatem, ut expliacat Scholiastes.

VM ei qui in infulam deportatus est Pae me

εἰ μὴ ο βααλουος μον - . In insulam deportatio apud Romanos mortis poenam imitatur, ipsamque iniquum praeses provincia nominare non poterat, sed Imperato olud. DE AvCTOR ΙΤATE TUTORUM. Sine tutoris auctoritate J Id in notis sic scribsetur, S. T. A. QVI Bus ΜODIS TVΤEL A finitur. Sed etiam ex habitu eorporis J Qui mos Ηebratis in utroque sexu. Hebratis id commune

cum Phoenicibus, a quibus Athenas mos ille

32쪽

Pubertarem in masculis post decimum quartum annum completum, illico initium accipere disposuimus, antiquitatis normam in feminis bene positam in suo ordise relinquentes, ut pore duodecim annos completos, Gripotentes este credanturJ Tertullianus de Virginibus velandis: Tempus etiam ethnici observant, ut ex lege natura jura sua aeta-ribm reddant. Nam feminas quidem a duodecim annis, masculum a duobus amplius ad negotia mittunt, pubertatem in annis,non ιγ adom. aut nuptiis decernentes. Macrobius de sbinnici Scipionis 1, 6: Pon annos autem bis Ieptem ipsa aetatis necessitate pubesiit: tunc enim .moveri incipit

vis generationis in masculi is purgatio seminarum : ideo es tutela puerili, quasi virile jam robur absolvitur, de qua tamen femina propter vororum festinationem maturius biennio legibus liberantur. Idem Saturnalium v I I, 7: Nec hoc tacebo, quod cum calor siemper generasionis causa sit, femina ideo celerius quam pueri sunt idonea ad generandum, quia calent amplim: nam ct secundum jura publica duodecimus annm in femina, o quartu decimus in puero de is pubertatis aetatem. DE CURATORIBUS. Inviti adolescentes cinatores non accipiunt JContrarium constituerat M. Antoninus philosephus, ut in vita ejus docemUr.

Furios quoque m prodigi, licet majores viginriquinque annis lunt,tamen in curatione sunt agnarorum. Se olent Roma praefecim urbi veι praero-- B 3 res,

33쪽

res, ut in pnovinciis praesides G inquistione eis tutores darei Scholiastes ad illud Horatii: interdicto adimat ju

Pratori'ad sanos redeat tutela propinquos. bonis interdicit prator. tutor agnaim esto. Idem:

curator insano datu3 ὰ praetore. vides & hic quod

modo observavimus tutoris nomen pro Curatore, & tutelae pro curatiotie improprie sumi. DE EXCUSATIONIBUS ΤVΤΟRVΜ. Plemnque tamen propter liberosJ Symmachus epistola 71 libri priuii: Sabinianum clarismum virum ita magnisco, ut quos maxime colo. Huic per impressionem nequaquam patior ratris sivi liberorum tutela munm imponi. duobus enim privia tigiis amolitur injuriam, maturitate avi, Aiorum numeronScijio Censor in oratione quam ad populum habuit, culpabat filium adoptuvum tam prodesse quam si ex se natum habeat. Eo jure semel recepto introductae adoptiones fictae, de quibus agit Tacit. ann. xv. ubi & hoc discimus,non tantum ad recusandas tutelas justrium liberorum valuisse, sed etiam in praetu-xis ac provinciis adipiscendis. Scholiastes Iuvenalis ad illud: Si numerum: s ires: se tres flios fecero: nam a tutela excusent liberi s infascibus sumendis, prior est qui nassat numero Iliorum.

Cui consequens fuit, ut etiam qui liberos non haberent, jus trium liberorum . principibus impetrarent. vide Plinium x, L. Martialis ad Domitianum :Luod sortuna vetat feri, permitte videri, Natorum genitor credar ut esse trium. . Idem ad uxorem: Natorum mihi)m trium rogariti. Mus-

34쪽

AD Ius IVS ΤINI AN EUM. 3 et Musarum pretium dedit me rum Solus qui poter t. Et constat eos solos prodesse qui in acie amis tuntur J Capite septimo legis Iuliae consulumis prior fasces sumebat, non qui plures annos natus esset , sed qui plures liberos quam coli

pa , aut in sua potestate haberet, aut bello amisisset. docet nos id Gellius II, I i. Hi enim qui pro republica ceciderunt, in pexpetuum per gloriam vivere intel Eu--J Plautus: Qui per virtutem perbitat, non interit. Plinius libro II, epist. 7, cum narrasset Cottio filio Spnrinnae honorem statuae habir ' , adindit : Rarum id in juvene. sed pater hoc quoque merebatur, cujm gravi simo vulneri magno aliquo fomento medendum fuit. Praeterea Cottiam ipsistam clarum specimen indolis dederat, ut vita imbrevis,mangusta, de emit hac veluti immortalitate proferri. Item msor septuaginta annis is tutela ct cura

se poten excusare J Hoc est quod Symmachus

vel Curatoribus. Vide hac de re legem Lotharii in fine legum

Langobardicarum, ubi Imperator ad suain curam hoc reVocata

35쪽

AD LIBRUM II

DE RERUM DIVISIONE ET A C-quirendo ipsarum dominio. ET mare J Plautus Rudente :Mare quidem commune certo ea omni do

Et per hoc littora maris J Cicero : Quid tam commune quam mare fluctuantibus, litim eiectis. UniversitatisJunt, non flneudorum,qua in civitatibuκ sunt theatra, Daia J Nam re civitates

sit, .universitatis Domine Veniunt. Macrob. I,

8 : Isia sol usta est multitudo, cffud universias in legum consientit olequium. Sacra res sunt, qua rite per pontisces Deo conse-orata sunt, veluti aedes sacf. Varro : Sic enim ἀ- dessacra a magistratu pontifice praeeunte dicendo dedicatur : ubi magistrat uiri Romae intellige consulem aut imperatorem, ex Llvio libro I x. Trebatius sacrum definiebat,quicquid est quod

deornm habetur apud Macrobium III, 3. Le re autem vetere tribunitia injussu plebis consecrare aedes,terram, aram non licebat. meminit Cicero pro domo sua. pomifex finem fabatur, Varrone eodem teste lib. v, dc postem tenens nuncupabat verba solemnia, ut nos docent eadem oratione Cicero, Valerius MaXimus V, IO. Seneca consolatione ad Martiam. id Plutarch.

in Publicola dicit: γρῶν- ωαπεζεῖν, εφλψεῆ τας νενομιιτ υίας lan τῆ ' ρώα φωνῶ. Magistratus dicebat pontilici : Adesdum dedico adem hanc, ut mihi praeatu, postemque teneatiso Cicero dicta oratione: Pontifex

36쪽

AD Ius I VS TINI A NE V . a regiones nominatat: deinde praeibat verba: Iuppiter, aut qui quis esset desu,templum tibi iis regioniabus qum modo animo metatus sum dedico. Addebantur interdum dedicationi leges, cujus rei mentio apud Plinium x, epist. s 8, & ssi. Tunc praeeunte pontifice magistratus ante dedicationem praefabatur . Iuppiter optime Maxime quandoque tibi hodie aram dabo dedicaboque oliu legiabus ollisique regionibm dabo dedicaboque quas hic hodie palam dixerit. ut apparet in Salonensibus di Narbonensibus monumentis. Erant auteIn dedicandi ritus alii Romae, alii in provinciis. ita ut rescripserit Plinio Trajanus,solum peregrinae civitatis capax non esse dedicationis quae fieret jure Romano. Christianis temporibus quae pontificum fuerant, saeta sunt Episcoporum: partes autem magistratuum implent reges. Scholiastes ad Horatii Satyram primam di Sacra tangere, is ab isiis quaesum facere prohibebat religio. Hinc alia significatio sacrorum nata, ut sic dicerentur,qui ob perjurium simileve scelus numini erant obnoxii,ut notat idem Sholiastes ad Satyram Lo, libri II. Sic in Romuli Iogibus: Num sacra esto clienssacer esto. vide Festum , sacratae leges: Ciceronis Orabonem pr Balbo, Livium II. Et donaria 4 Per donaria non locum intelliis

ge, sed in Papiriano jure apud Gellium III, II : Ornamenta vero sunt clypei, corona,'huq usicemoda donaria. Neque enim donaria dedicantur eo te ore, quo delubra sacrantur. Est de talibus donariis liber integer in Epigrammatis Graecis quae nos Lat ne vertimus.

Religiosum locum quisique sua voluntate facitJId ost, ad uoc neque magistiatu, neque pontifi-B s ce

37쪽

ce opus. Religiosum relinquendo putat dictum Servius Sulpitius apud MacrobIum II I, 3, significans ea quae li nobis remota ac seposita sunt. quo sensu etiam sacra religiosa dici pos. sunt, ut nos docet idem Servius Sulpitius , repost eum Festus. Sed discriminis causa placuit rebus mortualibus propriam facere religiosi significationem, ut ex titulo Digestorum apparet. Plutarchus cum dixit in Quaestionibus Ro

α λωε ί--, intelligit diis superis dicata dici sacra , inseris religiosa. Religioseum sepulchrum, ait Festus, ubi mortuus, sepiat s aut humatus sit. Scholiastes Horatii: Erat antiquietus intolerabile nefas, se quis aliquid inhone iis insepulchra patrum peregisset. Sancta quos, res,υeluti muri s porta civitatisJ

Sancti quoque vox ambigua est: nam genera- Iiter sumta, & sacrum & religiosum comprehendit, ut nos docet Trebatius: Strictius accepta, id quod neque sacrum sit, neq; religiosum, sed tale ut absque poena violari non possit, Festo interprete, 'm exemplum ponit in muro, qui si circa oppidum. Sic & in collectione grammaticorum veterum et Inter sacrum , sanctum, religiosum hae disserentia. Sacrum, aediscium consecratum Deo. Sanctum, murrus qui si circa oppidum. Religioseum, sepiachrum ubi mortuus fio ima aut humatus fit. Sed quod Iustinianus ait Portas quoque sanctas esse, id antiquo juri minus congruit. negat enim id plane Plutarchus Romulo. Nam sanctum fiebat solsi quo sulcus

ducebatur aratro: locus autem portarum trans,

ibatur suppresso aratro, ut in profano usu mainuerer. vide Servium. Murorum sanctimoniae

38쪽

AD Ius IVS Τ IN IANEvΜ. 3s meminit & Plutarchus dicto libro.vide legem ultimam, D. de divisione rerum. Ideo s legum eas partes, quibus parem constituimud adversus eos qui contra leges fecerint, san- mones vocamus J Macrobius III, 3, unde ει sancta leges qua non debeant poena sanctione eo rumpi e id est quae corrumpi non debeant, sancita in corruptores poena. apud Festum in voce Sanctum: unde S sanctio dicta legum. Apud Servium: sanctio latio legis cum terrore poena. Sanctor legum Servius Tullius apud Tacitum. Erant autem leges omnes sanctae, quae sanctionem haberent, at non omnes fac ratae. Sanction sacrata aut genere ipse, aut obtestatione,aut consecratione legis,aut poena, cum caput 0- qui contra facit, consecratur. Cicero pro Balbo.

Festus: Sacrata leges sunt quibus sanctum eis, qui quid adversm em fecerit, Facer alicui deorum secumfamiliapecuniaque. Scholiastes ad illud Ho- .ratii: Sanctarum istaria legum. Aut participiumen a Sancto, id in s atarum: aut sanctarum,

id es sacrarum, ut satam sanctum dicitur sμ-

crum

Et fieri ΡIautus Rudente. Ecquem esse dices in mari pificem meum 'mos cum capio, si quidem cepi, mei sunt, habeo

pro meis;

Nec manu asseruntur, neque illine panem quisquamposidat: Inforo palam omnes vendo,pro meis venaditae. Deinde: Meum quod rete arque hami nacti sint, meum potissmum eis. Nec interan feras besim volucres utrum iu

39쪽

3s ΗUG. GROTII FLOR. S p. num fundum in reditur venandi aut aucupandi gratia, poterit a domino, si Mnasiderit, prohiberi ne in edimur J Mirum quain haec conveniant cum traditionibus Hebraeorum , quae ex Mairnonide juris Hebraici doctissimo explicat ipse juris non Hebraici tantum & Romani, & An-plici, sed omnis omnino doctissimus Ioannes Seldenus libro vi de jure naturali juxta disti.

plinam Hebraeorum, cap. q.

Illud quastum est, an si sera bestia ita vulnerata sit, ut capi possit, statim tua esse intelij

rurJ lure Langobardico sera ab aliquo vulnerrata illius manet per horas xx I v, interea si quis alius eam ceperit, tollit dextrum armum cuin septem costis. libro I, tit. xx M. Radevicus,qui otionis Frisingensis historiam est persecutus, in hac quaestione distinguit inter carnem venaticam & leporariam. F uod multa aceidere soleant, ut eam non em/imi Cato Censorius dixit inter os & offam multa intervenire posse, quod idem valet isti Magio Graeco: πολλα μευξυ πῆλ κυλικί -ἀκ s. ut ex Sulpitio Apollinari le didicisse ait Gellius x Io, I 6. Vide quae diximus ret de jure Bellia Pacis VI II, 3,& in annotatis,ubi habes voces excitandi & agitandi, quas venatui esse proin

prias etiam ex Cicerone ossiciorum III discas. Examen quoque quod ex alveo tuo evolaverit,

eousque inteuigitur esse tuum, nec in conspectu tuo est, nec dissicilispersecutio em est Inter declamationes quae institutionibus Quintiliani subjungi solent, est una de apibus pauperis dep . scentibus flores divitis, quos flores dives ob illveneno sparsit, unde apes periεre: ubi pauper

examen

40쪽

AD IVs Ivs TINIAN EVM. 3 examen id vernaculum vocat, & ex libero ait transiisse in jus privatum,quia scilicet sponte sua domum revolarent, finemque laboris sui sole metirentur, quia quam dominus dedit incolorent sedein, quia fuga tinnitu compesceretur. Multa alia sunt in ea declamatione quae definitionis ejus quam hic habemus,causas ostendunt. Baiwarii si avolasset examen ad alienam arborem aut vas, jubebant priorem possessorem fumo ac tinnitu eas,si posset,ejicere,ut quod apum remansisset,id ejus esset in cujus arbore aut vasculo reperirentur. At lex Langobardica libro I, tit. xxV, cap. 37. in apibus quae de arbore eximuntur , distinguit inter arborem signatam, & non signatam , ut-hac eximere apes Iiceat, de illa non liceat. Sisterum Ρlinius hiastoriae naturalis v I II, s, apes ait nec placidas esse, nec feras, sed mediae no m. Pari loco habet lepores, hirundines, delira Us. vide eundem XI,

Ideoque si ansieres tui, aut gaelina tua a quomodo turbati turbatave evolaverint, licet constectum tuum effugerint, quocunque tamen loco sint, tui tuave esse intelligunturJ Apes serae esse naturae, non item gallinas & anseres ait Maimonides. de columbis distinguunt Hebraei, ut extra triginta stadia a columbari capi queant, non intra . vide Baba Kamma Constantini l'Emp

Item ea qua ex hostibus evimus jure gentium statim nostra suntJ Hoc quomodo intelligenduin sit, vide quae diximus libro III, VI, S,&sequentibus, de jure Belli & Pacis. Insita qua in mari nata in squod raro acridiuoccupantis AJ Non parvas tantum, sed & ma-