Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

61쪽

sa HVG. GR OTII FLOR. SP. Theodorici regis habes & hanc successionem, di eam quae Ecclesiae, quaeque curiae defertur, capitibus Xx I V, XXV I, XXV II. DE SUCCESSIONI B VS SUBLATIS

quae fiebant per bonorum Venditiones, di ex Senatusconsulto Claudiano.

Obligatio est juris vinculumJ Scholiastes ad Satyram III,libri secundi Horatii: Et hoc debitum sit frmatum centum catenis .id es, Iuris nexibu QSIB V S ΜΟDIS RE CONTRAHI-tur obligatio. T X Τ. X I v. Inde etiam mutuum appellatum eu, quia ita a me tibi datur, ut ex meo tuum sat J Res vera. At Varro nos docet mutuum esse ex Siculo ρυιτον , & Sophronem scribere ηριτον ἁνατελ- ν. est ea vox δc apud Hesychium , & apud Lucianum. Sed hoc ipsum videtur esse ex subii,

Sed propter majorem vim majoresque castu non teneturJ Lege Caroli Magni cc I v, damnum hoc ex casu dividitur. DE VERBORUM OBLIGATION Dhus, T I Τ. X v. QMdstipulum apud veteres mum appeliab ruri Glossa: iustipulum, is λυθεν. Varro deducitru stipulari,& stipare,a Graeco σω b. At Isidorus stipulationem a stipula dictam ait. Veteres enim

62쪽

AD Ius IVS ΤINIA NEVΜ. svenim quando tibi aliquid promittebant, stipulam tangentes frangebant: quam iterum Iungentes, sponsiones suas agnostebant. Similis moris mentio in legibus Caroli Magni VI, 28 s: Profitemur omnes, stipulas dextris in manibus tenentes, e que propriis is manibu3 Wicientes.

Spondes, spondeo J Exempla sunt apud Plautum, ut Bacchidibus IV, 8: is promittet tibi,

Tu aurem rogato.

Pseudolo II: Roga me viginti minas, Ut me effecturum tibi quod promis, fila s. Rogo, obsecro, Hercle: gestio promittere. Ct. Dabisne argenti mihi iste viginti minaι 'Ps. Dabo. Eademque serme Verba habes eadem comoedia I v, 6. ubi quod rogare dixit Ballio, Simo dicit stipularier. Sic Graeci ἐπιρώβαν. DE STIPVLATIONE SERUORUM, TIT. TvII.

Sive autem domino, sive sibi, e conservo suo. sive impersona liter serumstipuletur, domino acquiriti Plautus Rudente: Nod servo mes Promisisti, meum esse oporteti

Pro eo qui promittit, solem alii obligari J Apud

Plautum Trinummo v, Charinides ut primcipalis ait, stondeo. Callicles ut fideiussor ris ego stpondeo idem hoc. Liberum est creditori a quo velit olidum petereJAt jure Francico Caroli Magni VII, 2 2, Si quis coκtemto Mellussore debitorem silum tene-C 6 re

63쪽

re maluerit, fdejussor vel heres em a sisyissionu

Scholiastes ad illud Horatii r Scribe decem

Nerio : Scribe verbum juris eri, pro mutuum J- meme: rescribere vero est reddere debitum. Idem ad librum II, epist. I: Cautos nummos: Fub AD rographo datos. Donatus ad Adelphos : Tune enim de mense scriptura magis quam ex arca iamoque vel ci pecunia numerabatur. Hinc re

scribi in Phormione, ubi idem Donatus ' Duoniam ad numerationem pecunia anteceditscri mra. Eugrafius ibidem: aeuoniam argenti acceptio per scripturamsebat.Servius ad illud vII IEneidos : Transiribi, tradi :sermo autem hic tractus est de pecunia. nam scribi en dari. Horatim: Seriab decem Nerio. rescribi, reddi. Horatim : Ruod ru nunquam rescribere possis. Si quis debere se scripseris,quod numeratum nouenJ De pecunia cauta, non numerata agit Chrysostomus I ad Cor. IV. At Fredericus II per Siciliam constituit, ut non tantum per instrumenta consessionum, sed per testes , qui naturali numerationi interfuerint,de debito probetur : nisi judex, dc notarius, & testes in instrumento subscripti, non de consessione tantum, sed quod ipsi interfuerint numerationi testen

DE LOCA ΤIONE ET C O N- ductione. Conductor autem omnia secundum legem conductimis facera debetJ Tuteis redemtores dicebantura

64쪽

AD IVs I VsTI NIA NEVΜ. grtur, qui pro custodia mercedem accipiebant. Eoruin tuere qui tutelam capite caverent. Plinius testis historiae naturalis libro xxx Iv. dc

DE sOCIETATE. , societas sacra res est, dc quaedam fraternitas animorum. Quintilianus pater declamatione

DE MANDATO. Is qui exsequitur mandatum, non debes exced re es mandati J Corrumpitur enim atque dissolvitur ossicium omne imperantist , si quis ad id quod facere jussus est, non obsequio debito, sed consilio non desiderato respondeat, ut ait Gellius I, I 3.ubi late hanc tractat quaestionem. nos distinctionem non inc .modam attulimus libro ii, de jure Belli ac Pacis, T v I ,

Neque pluris emere debet J Quid si vendere

eerto pretio jussus minoris vendideriti valebit venditio,modo qui mandatum susceperat,quod minus ab emtore percipietur, compleat. ita constituere Francici reges capitulari VI I, 238.

PER QUAS PERsONAS NOBIs obligatio acquiritur. Similiter ex duabus istis causis nobis acquirituri Sunt de aliae, sed quae brevitatis studio hic omittuntur. Vide L. si debitor, D. de pactis, relasi debitor. D. de solutionibus.

65쪽

INSTITUTION UM.

DE OBLIGATIONIBUS QUAE EX delicto nascuntur. DE variis apud diversas gentes, atque etiam apud Romanos furti poenis vide Gellium

Furtiva res quastita J Ρer lancem & licium. Licio cingebatur qui quaerebat. quod ex teste

άζω - ὼmέν- ὼς τίω οικίαν, εχπτέ ἐρανῆMq. Nec manifesti dupliJ Plautus Poenulo circa Gnem : Duplum pro furio mihi opus est. Itaque sive creditor pignore, bis is apud quem res deposita est, eme utatur, ve is qui rem utendam accepit, in auium usim eam transferat,quam cu'm gratia ei data est furtum committitJ Labeo scripsit Brutum solitum dicere, furti damnatum esse qui jumentum aliorsuin duxerat,quam quo utendum acceperat. Q. autem Scaevola: isod eis servandum datum ens eo usim est, sive quod utendum acceperit, ad aliam rem, atque acceperit, Um est, furti se obligavit. Haec fragmenta veteris juri prudentiae servavit nobis Geu

OpemconsilioJ In Notis, O . C. Ope, consilio. DE VI BON OR UM RAPTO RV Μ. Ridi eurum enim esset Ieυioris conditionis esse eum qui vi rapit, quam qui clam amovit J At Iudaei contra sensisse videntur. Vide Maimoniden Ducia dubitantium III, Ai. & potest res illa in

66쪽

AD IUS IUSTINIANEVΜ. 63ntramque partem tractari. Nam de in Aristotelis Rhetoricis ad Alexandrum, cap. XII legimus: δεινοτε , μοι δεκῆαν οἱ κλεπὶοντες π λη δεβων ποιειν. οἱ λαλγιαίως , οἱ A' φ-ερως --ρῆι me . Pejora mihi videntur fures quam raptores admittere. Nam fures clam, raptores aperte rem auferunt. & in sequentibus

iurem proditori conserti DE LEGE AGILIA.manti in diebus triginta proximis res fueritJHebraei aestimationem damni faciunt ex icin pore damni dati. Baba Kamma X, I. DE INIURIIS. De iniuriarum poenis veteribus, vide Geli.

Generaliter injuria dicitur omne quod non jure dAJ Nempe sicut justitia quaedam est generalis,

ita dc juris acceptio & injuriae, ad omnes Vi tutes ac vitia potest porrigi, Aristoteles Nic. V, I. Verba haec sunt ex Ρauli libro singulari de injuriis, citato de collatione legum Mosaia carum & Romanarum, titulo II. Specia liter alim contumelia qua a contemnendo iaiucta es, quam Graci υἔνων appellanc Haec est una significationum non sola. Paulus dicto loco: de apparet non verum esse quod Labeo putabat, apud pratorem inquriam υον ν duntaxat significare. Commune enim nomen injuria ea sita legendum pro , communem omnibus enim juris ea quod semper adversius bonos mores st, idque non Ieriatimqm interrit. Sicut specialis justitiae acinceptio ad omne id pertinet quo cietas humana constat: ita de injuria sumitur pro omni eo quo

67쪽

ε . HvG. GROTII FLOR. s P. quo istud laeditur. Hujus generis species una est Alim culpa, quam Graci dicunt, semis lege Aquilia damnum injuria datum accipiturJLegendum, quam Graeci vocant. Idenun nomen locum habet etiam ubi dolus abest, non tamen omnis culpa. Vide quae attuli mus libro 1 II de jure Belli ac Pacis, xI, j. 34. Alias iniquitas injustitia, quam Graeci ἀνομίαι ri ἀδικι ν vocant.cum enim nator vel judex non jure contra quem pronuntiat, injuriam accepisse dicitur J Sic & Paulus dicto loco : Specia Lier alia erit quam Graci ἀλκιαν voeant. Nam cum prator noster adversum nos pronuntiavit,iguriam nos accepisse dicimus. quo in loco male irrepsit vox contumelia. quae interpretatio fuerat adjecta voci υς ιν quae post se uitur. Quam late patet άλκώκ vox opposita Iustitiae speciali, id est, - ωnmῆ, tam late patere potest etiam vox injuriae, ut oc Graecum ἀλκῶν. dc tamen pra torjus reddere dicitur, etiam cnin injuste d cernit, L. jus, D. de justitia &jure,nomine rein lato ad id quod videtur, non quod est, ς

Vel si quis ad infamiam alicujus libellum , aut carmen, aut historiam sire seriti Scholiastes Horatii ad Satyram II, I: Legibus cautum erat, nequis in quenquam camen maledicum scriberet. 1dem habes ad epistolam II, I. Injure Attico, cujus idem Scholiastes aliquoties meminit,erat Hi κωμωMν, Supplicium erat fustuarium, ut & Horatius nos docet,& idem Scho- Iiastes,tum ad dictam epistolam,tum ad artem poeticam. Sive quis matrem familim, aut pratenatum cini

68쪽

AD Ius IVsTINIANEUM. εἴς extatame adsectatus fuerit J Matronas nec assectari, nec compellare licebat. Scholiastes idem ad lib. I, Satyra II, & alibi. Semis autem ipsis quidem nulla injuria feri im, redigitur, sed domino per eos feri videtur J Sal vianus : Si servos nostros quispiam cecidit, nos in servorum nostrorum radit inguria. Vide scriptorem convivii sapientum in operibus Plutarchi, ubi de Thrasybulo. Tertullianus de anima: Gravis injuria in prasdem est, cum ossicia pulsan tur. Fud caditur qui Iubet, quando nec qui obsequitur, excusatur.

DE OBLIGATI ONIBUS GAE. quasi ex delicto nascuntur. Pertinet huc quod Messalinus Cotta censuit

cavendum Senatusconsulto, ut quamquam insontes magistratus, & culpae alienae nescii, provincialibus uxorum criminibus perinde quam suis plecterentur. Tacitus Ann. IV.

Si judex litem suam fecerit4 Id olim fecisse in

telligebatur, etiamsi in tempore ad comitium non venisset, ut discimus ex C. Titii oratione pro lege Fannia, cujus meminit Macrobius S turnalium II, 12. De judicum poenis, vide edictum Theodorici regis.

Postum aut s ensum habet J Qualia sunt

Meniana ex provolantibus tabulatis, de quibus Festus, Asconius,& Horatii Scholiastes. DE ACTIONIBUS. Agere ex Graeco αγο est ducere, quia rei injus ducebantur. inde actio nominata. Et quia agore- est, discriminis causa addi solet, lege agere. Donatus ad Phormionem : Lege

agito

69쪽

cs HVG. GROTII FLo R. sae. agito dicebatur ei, cujuου intentio contemtibilis adversario videbatur. Plautus Auludariar Lege agito mecum, molesus ne sis. Vt ex hac causia viatores, id est, executores litium ampliorem summam sportularum nomine emigerentJ Vbi executores plus legitimo accepissent, ad quadruplo puniebant reges in Italia Gothi. Cassiodorus IT, Iq. Inficiatione duplicantur J Cicero pro Cluentio : Florio legatum ex te mento infriatum esse. Martialis: In rus, 3 fasiax, atque insectator, eamu . Apud Hebraeos inficiator mulctatur quinta parte ejus quod inficiatus est. Baba Kamma

IX, T.

Si quis agens in intentione siua plas complexus fuerit, quam ad eum pertineat, is causa cadebat)Hinc apud Plautum in Mostellaria :Velim quidem,Hercle, ut uno nummo Fud peta . Meminit & Cicero de Oratore II, &pro L. Roscio. Aristoteles Politicorum II, 8, ubi de Hippodami republica tractat: ου-αηAν όoeι-

absolvit, non hoc iudicat nihil deberi, sed non de beri illa , qua petita sunt, υiginti minas. Vide totum locum. est enim lectu dignus. Compenseationes quoque opposita plerumque ess-ciunt, ut minuου quisque consequatur, quam ei de beatur Apud Francos coinpensatio fit ipso jure, dc damnatur quasi phas petens qui non detraxit, quod compensandum erat. Capitat.

DE NOXALIBUS ACTIONI Bus. Huc illud Agathoclis pertinet, qui cum mi

70쪽

AD IUS IUSTINIANEVΜ. 67naretur se quosdam maledicos in servitutem

venditurum, dixit: εάν με τωλιν λοιδορητε ex ς' aes κυθίους μων ε es ιοοιο λογ si iterum con- vitiemini,erit mihi cmn dominu vestris negotium.

SI GADRUPES PAUPERIEM fecisse dicatur. Aut bos cornu petere solitus, cornu petieritJScholiastes ad illud Horatii : Euenum habet ia cornu : sumta translatio a bove cornipeta, cu cornibus in modum ansiuia foenum aEigari solebat insimum, ut qui ei feret obviam, Ctas vitaret oc

Vel extrajudicium satisdationem exponere, per quam ipse sui procuratori styusior ex stat pro omni ge)udicatum Νolvi sati sationis clausi ur tibi

ct de hypothecassarum rerum convenire compeia litur J Nullum hoc sensuin habet. Scribendum omnino : ubi rhypotheca rerum suarum cavere compellitur.Theophil us- δέ τοι ἐπι

sua hypotheca nomine pro tali promiso opponens. DE EXCEPTIONIBUS. Plutarchus Quaestione Romana Lxxx I: ρ ορ-

ceptionem nolunt esse litem AEquod contrarium iiii efficiat. Lis enim occasionem dat judicio: exceptio aufert judicium. Per exceptionem pacti conυenti J Iure Romano ex nudo pacto aemo non dabatur. Videtur olim