Hug. Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

81쪽

Ia Η V G. GROTII FLOR. SP. re de jure. Praescribebatur foribus licet consulere. Cicero pro Muraena: quo alludens Tibullus et me, qui spernentur, amantes Uultent. cunctis Ianua nostra patre. TripertitaJ Si recte advertas, pleraque juris consulti nostri in tria divisere , quod is num rus aliquid divini habere crederetur. alioqui, si quis accuratam sectionem instituere volet, facile genus quodque in duo secabit, & horum alterum rursum in duo. Sic jus est natura aut positione. positione gentium aut civile. jus est publicum aut privatum: publicum in sacris, In profanis. praecepta juris aut ad justitiam spectant generalem aut specialem : ad specialem, vetando, jubendo. pertinet jus ad Personas, aut ea quae extra personam sunt: e tra personam sunt res dc actiones. personae sunt liberae aut serviles. liberae ingenuae aut liberinginae : & ita de caeteris. Publ- Mucius J Scaevola , jurisconsultus, cujus multa apud Ciceronem mentio,&apud Horatium ejusque Scholiasten.

Aulud mi imJ Meminit ejus Horatius de Scholiastes , qui & jurisperitum δc sapientem

vocat.

Item Salvim Iulianu3J Qui edictum fecit Perpetuum ex edictis annalibus, juris urbani scientia praestans: imperator haud aeque bonus, quo exemplo Aurelius Victor nos monet, ni ingenium adjuvet, imbecillem esse erudi

tionemo ,

82쪽

AD Ivs IUSTINIAN EVM. 7 DE LEGIBUS, SENATUS CONSUL -

tis & longa consuetudine.

L. Taiaxes commune prMeptumJ Haec definitio curtata est ex ea Demosthems quae sequituri Est autem locus is Demosthenis in priore adversus Aristogitonem. Aristoteli initio Rhetoricorum ad Alexandrum lex definitur, λονς

muni ciυitatis consenseu, indicans quomodo quilque feri debeat. Quae definitio proprie quidem popularem statum respicere Videtur: potest tamen & principum constitutionibus aptari, ubi principum potestas ex popuI. consensu nata est. Chalciditas ad Timaeum : S uid est lex, nisi jussum sciscens honesta, prohibens contraria ' Est inter Orphica hymnus νορι- , id est, legis,sed eo significatu , ut etiam Dei legem, qua hoc unia

83쪽

go HVG. GROTII FLOR. SP. Reginam celebro, sanctam mortalibus,wDis Coelicolam legem, astriferam,terraque, marique Impressam speciem, naturae βolidamen, Immotam ne turbelis, sublimitin orta Scita, quibm coeli peragres loca celsa,ferentem, Qua stridore suo livorem pellit iniquum, Datque homini vita felicem imponere finem. Namque guberna tenet cunctorum sola annmantum:)Sensibus in rectis habitaritem inflexibilem vim, Qua casta experiensique, bonis innoxia cunctis Semper adest edad injustos mala plurima portat: Cunctis cara, ferax opibud, veneranda,vetusta, Nos tutare favens semper, memoriaque tui sac.

culpas , a quibus abest dolus , de qualibus est lex Aquilia. Vide quae diximus ad institutiones de injuriis.

θύνειν δει τ αλἀ ποπην. ει δε μη σκολιὸς ες , ττηνηρος. Lex vita dux est: communis civitatum magisera: rerum recta norma, ad quam quisque

mores suos confirmare debet: ni id faciat, futurus obliquus o malu - ΠρομHkυν - ων et ηlεον , αττα πρα/διυν

84쪽

ditam , ut quasi recta ratio, imperans facienda, non facienda prohibens. Cum vero lex At res v nusta, etiam legalem hominem venustum esse. Legalem autom ese qui legi obsequatur,o ab ea imperata naset. at legis ritum legis esse interpretem. Malorum autem neminem , aut legalem esse aut legi peritum. Philo de praemiis di poenis: νόμον γ ουδεν ἐων ροπρον , ἡ λογύν πηρομίουν ἀαταπραων ἄ-Lex nihil aliud squam ratio praecipiens qua oportet, vetans q- non oportet. quae eadem nabes & in Origenis Phia localia. Legem fraenum dici notat ad Horaritium Scholiastes. Ait Plinius libro xxxv I, de veteribus: Nultas potius quam irrit s leges esse voluerunt. recte admodum: nam & Themistocles dicebat, neque bonum fore poetam qua Praeter melos caneret, neque se magistratum

bonum, si praeter leges judicaret. L. Iura constitui. .

Vt disii TheophrastusJ Nempe libris de legia

bus, quarum excerpta habes apud Stobaeum. ταὼ νJ Hoc ipsum notavit & Maimonides Ductore dubitantium III, 3 s. Arbstoteles Nic. VI, 14.

85쪽

sr HVG. GRΟΤII FLOR. s P. L. Legis virtus. . Legis virtus hac es, imperare,vetare, permitte re, punireJ Donatus ad Adelphos: Alia snune leges, alia cogunt feri. 'L. Iura. Iura non in fingulas personas, sedgeneraliter constituuntur J Plutarchus quo loco de fato apit, idque legi comparat, sic ait: ο πιλιk16ς

x cimilis de viro forti is de aciei desertore loquitur, parique modo de cateris: non autem de hoc aut siti aliquod jm est, sed primarium es id quod es generata: qua sub id cailunt ρer consequentiam meniunt. nam ct humi qui fortiterfecit honore,ct ne qui aciem des ut poenis assci μου esse dis mus, quia sicilicet vi ae temta de hoc quoque lex est: quomodo'megea is paustrica lex ,si ita loqui liceat, potentia quadam res singulas in um- versis comprehendit: optime, & pari modo satum explicat Hierocles de Chalcidius.

L. Neque leges.

Neque leges, neque senatusconsidia ita sicriba possunt, ut omnes casim, qui quantque inciderint, comprehendanturi Caula: .n Q, ρ.ι- ά δον

86쪽

potest : se decreto σιμ: naon infiniti regula ini nita. Materia infinita est de qua agit lex. Arist. Nic. v, I . & non nimis subtiliter ferendas leges notat Strabo de Thuriis , libro v, Cato apud Livium libro xxxi v. Nulla lex satis commoda omnibus est. id modo quartim, si myori

parti, is insummamprodes. L. Et ideo. Aue interpretationeJ Vt L. si quis, quod si,

D. de jurisdictione. id si Μογεισρυν Vocant Rhetores. qua de re diximus libro D de jure Belli ac Pacis, LV1, xo. Ex stripto ad id quod scriptum non est, dicit Quintilianus.

L. Nonpossunt.

Adsimilia moraderri Frequens id interpretibus legis Hebraeae. Exempla vide in Baba

L. Scire.. Scire leges non hoc es verba senere, sed vim aepote remi Simile illud Cassiodori: Legem facere non est verba legis exteram sequi, sed mentem is intentionem legas obedienter implere. Hieronymus ad Galatas I. Ne putemus in verbη seria in rum esse Eua elium, sed in senseu: non insuperscie , sed in medulla: non in sermonum so-bu, sed in cod e rationis. L. Non omnium. Non omrium qua ὰ m orsim constituta sunt. ratio reddi potesti Cicero de natura deorum i D.

87쪽

s Η vG. GROTII FLOR. SP. A te enim philosopho rationem accipere debeo. majoribm autem nostris, etiam nulla ratione reddita, credere. Habet idem Plutarchus de sera numianis vindicta. Hieronymus dialogo II contra Pelagianos: Neque enim in lege ratio qMrtim sed auctoritaε.

L. Incivile est.

Intimile ea ni se lege tota perspecta, una aliqua particula eius proposita judicare vel respondere

Hilarius libro Ix de Trinitate: Dictorum intel ligentia aut ex propositis, aut ex consiquentibm exspectatur. Hieronymus ad xxI Matthaei: Pruinaentem semper admoneo lectorem, ut non supersiarios acquiestast interpretationibus, qua commatice pro Ingentium dicuntur arbitrio: sita con-sderet priora, media bsequentia , s nectat sibi universia, qua scripta sunt. Eulogius Patria

λειν λάνοιαν. Non oportet ex particulis di dia rescripta, neque fragmentis quibusdam decem pris,ex illis totum scriptoris calumniari propositum. Eustathius Antiochenus :-δε γλαληθῶς

88쪽

novum hoc es arrogantia faeiud, sed am olim Asiato sapiente venit Valentino , aus paucus Apo- soli voces destingens, impium sibimet sementum

cudit. Hae enim es hareticorum vecorae parii-culam aliquam de Scriptura decerpere,per eamque aduere tam catera infamare, ac tali mutilatione ac calumnia, contra Scriptinas blandiri -- pietati. Habet haec Photius. quibuscum non male convenit Tertulliani illud adversus Ρr xeam: Proprium est hoc omnium haereticorum.

nam quia pauca sunt qua in sisa invenire pos

siunt, pauca adversim plura defendunt. Et de P dicit1a : Solenne hareticis alitidus capituli ancipitis occasione adversos exercitum sententiarum anserumenti totistis armari. Paria habet Cyrillus libro viri Thesauri, cap. 2. Quintilianus vero libro vet I, cap. 17, inter modos scripti inisterpretandi ponit, cum in ipsis verbis legis r perimus aliquid , per quod probemus, aliud legumlatorem voluisse.

L. Minime.

Minime sunt mutanda qua interpretationem semper certam habue--J Nam & Aristoteles Politicorum II, 8, negat ob quasvis utilitates

Neque enim mutando tantum quis eonfiisquetur boni, quantum nocebit confiuetudo non pa

89쪽

sε HVG. GR ΟΤΙ Ι FLOR. SP. tum utilitate adjuvat, tantum novitate tertur: bat. Augustus vero apud Dionem: τα - ταδώ

'ομουέων Qua in eodem manent flatu, etiamspejora sint, magis prosunt, quam qua subrnde no ,

non miaeatur recta esse, liceat eam mutare in mellitis. Sed dum manet lex, omnes et obediant. Nam ab hominibm vinci leges neque bonum, nequentile est: at legi meliori ens velut vi s cedere,sbonum es, is utile. Ideo idem Zaleucus, ut i pes muniret mulandi difficultate, constituisse dicitur, ut suasor abrogationis loqueretur ad populum collo in laqueum inserto,strangula

dus nisi persuasisset. Apulejus: Nemo sponte capessat nova, nisi quem poenituis priorum. L. Contra. In fraudem vereo qui silvis verbis legis sententiam em circumvenitJ Id κα, φισρυν Vocat Cyrus de differentia status controversiae. cir cumscriptionem vocant declamatores. Qui tilianus pater controvetita cc tam . Nequa enim unquam decurritur ad haaec legem, nisi cum rectumgres nequitia excluseum est. Seneca in comtroversia matris nothi lectae pro parte. Greum-

scriptores dici solent, qui Aiauid ab derunt. se nihil reliquit: tu, inquit, voluistipaver esse. Cur igitur queror, si egestate delector ' objici, inquit,

non potes μοι lege factum es. imo nihil nis quod

lege

90쪽

ge factum est. Nam si quid aliter factum es,legei ritum est. Circumsicriptio semper crimen siub Jerie legis in lυit. Suod apparet in ilio, legitimum es : quod latet, insidiosium. Semper circumscriptio per jus ad ituriam venit. Sic fraudem legi a se Isitae, ne quis plus quingenta agri jugera posesideret, fec1t C. Lic1nius Stolo, partem dando filio quem ob id emancipaverat. Livius VII, Valerius Maximus v II1, 7. Plinius historiae naturalis libro xvi II. ubi Plinius ait eum substituta filii persona amplius possedisse. Sic fraudes & artes fictarum adoptionum habes apud Tacitum ann. xv, apud Scholiasten Iuvenalis, ubi mulieres vetitae erant capere, mariti fideia commisso gravati. Sic. Clerici per fideicomis missa illudebant legibus, quae testamento qui quam relinqui Clericis vetabant. Hieronymus

ad Nepotianum. Sic fraudes adversus jus multas habes in Manuelis Comneni Novellis. L. Fram enim. Pσαν- υνο M J Voces sunt sumtae de Rhetoribus Graecis.

L. Princeps. Princeps legibus solatus ect J Servius ad xt

aeneidos: Vnde Imperatores O virgines Vesta, quia legibus non tenentur, is civitate habent sepulchra. Harmenopulus hanc sententiam inter pretatur de legibus poenam irrogantibus. Ambrosius Apologia Davidis: Rex utique e imuialis ipse legibus tenebatur, quia liberi sunt reges is et inculo delictorum. Neque enim usiis ad poenam

vocantur legibu , imi imperii potestate. Greg