장음표시 사용
401쪽
accidisse rex. Ita paene sub idem tempus, et rex ad opprimendum ithridaten proficiscitur, et Caesar ad recipiendum. Celeriore fluminis Nili navigatione rex est usus, in quo magnam et paratam classem habebat Caesar eodem itinere uti noluit, ne navibus in flumine dimicaret: sed circumvectus e mari, quod Africae partis esse dicitur, sicuti supra demonstravimus, prius tamen regis copiis occurrit, quam is ithridaten aggredi posset , eumque ad se victorem incolumi exercitu recepit. Consederat cum copiis rex loco natura munito, quod erat ipse excelsior, planitie ex omnibus partibus subjecta, tribus autem ex lateribus variis genere munitionibus tegebatur. Unum latus erat adjectum flumini Nilo alterum editissimo loco
ductum, ut partem castrorum obtineret' tertium palude cingebatur.
XXIX. Inter astra regis et Caesaris iter flumen intercedebat angustum, altissimis ripis, quod in Nilum
influebat; aberat autem ab regis castris millia passuum cis citer septem. Rex quum hoc itinere venire Caesarem o-- perisset, equitatum omnem expeditosque delectos pedites
Μithridates iis ipsis litteris, quibus
victoriam Caesari nunciarit, magnopere ei laudavit et commendavit
Antipatrum. Vid. Usserit Annales, P 473, 47 , ad an. 3957. Μ.
a. In quo magnam Hahent codd. in qua et quis non sine o d. sic corrigat Tamen, et hoc vitium est servatum atque adeo defensum M.
Bene monet maeus et varii codd. dant istud qtio Reposui. a. oster cod. 764, in qua, ut reserendum sit ad navigationem. In alis deest. Supra damonstratum Cap. 24. M. 3. Planitis Malis e cod. Uraini sinitia. 4. Alterum ... Obtineret Castra Regis erant in loco excelsiore, cujus latus aliquod ductum Exat procudi rebat, extendebatur editissimo om
in summo cacumine, Per uin mum acumen illius excelsioris 1 et , ut adeo caperet artem ea trorum, ut ibi esse PoasEt Paraca trorum. Et eu 3o, 3 , virorum
pars aliquoties dicitur in summo loco fuisse Fortasse hic eat sensus; sed nolo defendere Adamiuam ,
teram lectionem, si quia ea mone tur ad quaerendum Gala M. ιπσο ductum inparia e re istinebat Minissae auctor potuisset seriuere: a rvm Miriasimo Deo tutam Partem σαμ trorum obtinisat. Μ.
402쪽
ad id flumen misit, qui transitu Caesarem prohiberent,
et eminus ex ripis praelium impar inirent nullum enim processum virtus habebat, aut periculum ignavia subibat. Quae res incendit dolore milites equitesque nostros, quod tamdiu pari praelio cum Alexandrinis certaretur. Itaque eodem tempore equites Germani, dispersi vada fluminis quaerentes, partim demissioribus ripis numen transnarunt; et legionarii, magnis arboribus excisis, quae longitudine utramque ripam contingerent, et projectis, repentinoque aggere injecto, flumen transierunt. Quorum impetum adeo pertimuerunt hostes, ut in fuga spem salutis collocarent sed id frustra namque ex fuga pauci ad regem refugerunt, paene omni reliqua multitudine m-
XXX. Caesar, re praeclarissime gesta, quum subitum Ventum suum judicaret magnum terrorem Alexandrinis injecturum, protinus victor ad castra regis pertendit. Haec quum et opere magno allata, et loci natura munita ad-Verteret, consertamque armorum multitudinem collocatam in vallo videret, lassos itinere ac praeliando milites ad oppugnanda castra succedere noluit. Itaque, non magno intervallo relicto ab hoste, castra posuit. Postero die castellum, quod rex in proximo vico non longe a suis eastris muniverat, brachiisque cum opere castrorum
quo qui virtute et sortitudine uti lusi., Cat. 5 o. id et inis., AB.,63, vult, nullas hac sua virtute progres et Hisp., 34, 17. - Projectis Leg. Maus insignes sacere, aut virtute mul Projectis e quibusdam eodd. Μ. Non tum emcere potest; qui vero timi opus, si incisis adjective sumatur. dua et ignavus est, uultum propterea 4. Agyre Terra injecta trahi- damnum metuit, aut accipit. . bus, ut Pons fiat. - Repentino. Ut a Rara proelio Pari fortuna et fors obtulerat. eventu, ut neutro inclinaret Victo CAP. XXX. I. Brachiis Braehitim xia mav. h. l. est genus munitionis V. g. a 3. Partim Non raro semel post geris, sossae. Vide LiV. IV, 93Virg., tuin nec repetitum Vid. Cic. Verr. n., III, 5 35; Frontin. III, 17, 5;Djsj1jgsui QOO Ie
403쪽
Conjunxerat, Vici obtinendi causa Caesar aggressus omnibus copiis expugnat, non quo id minori numero militum consequi dissicile factu putaret; sed ut ab ea victoria, perterritis Alexandrinis, protinus castra regis oppugnaret
Itaque eo cursu, quo refugientes Alexandrinos ex castello in castra sunt milites insecuti, munitionibus successerunt, acerrimeque eminus praeliari coeperunt. Duabus ex partibus aditus oppugnationis nostris dabatur una, quam liberum accessum habere demonstravi' altera, quae mediocre in
tervallum inter castra et flumen Nilum habebat. Μaxima et electissima Alexandrinorum multitudo defendebat eam partem, quae facillimum aditum habebat Plurimum autem proficiebant in repellendis vulnerandisque nostris,
qui regione fluminis Nili propugnabant: diversis enim
telis nostri figebantur, adversi ex Vallo castrorum, a resie flumine, in quo multae naves, instructae funditoribus et sagittariis, nostros impugnabant. XXXI. Caesar, quum videret, milites acrius praeliari non posse, nec tamen multum profici propter locorum dissicultatem quumque animum adverteret, excelsissimum locum castrorum relictum esse ab Alexandrinis, quod et per se munitus esset, et studio partim pugnandi, partim spectandi decucurrissent in eum locum, in quo pugnabatur; cohortes illo circuire castra, et summum locum
aggredi jussit iisque Carfulenum praesecit, et animi ν
Luean. III, 387. On quo Itacod fariam Ais. 6, muItitu empe Peruvii, qui instar omnium Alii .... O Vant. Ita et OVid. Μet. V, quod, quod Clarhius recepit. B. 3o7, turba venit .... committurit. a Demonstrapi. Dixerat, cap. aB, Regionesum Alii, in regione Iurimeastra regis trinus rateribus fuisse volebat e remone, male. Vid. ωλtecta. Ergo quartum latus liberum ad Sueton. Caes. cv. 39. OB. accessum habuit. Μ. CAP. XXXI. I. Cohortes. λα- 3. Proselebant. Vulgo additur nus addit tres Iurin sorsan, a hostes; quod tamen etiam quidam quot Nostri codd. nihil addun codd. habent. Μ. Frequens nostro Carfuianum. Sic codd. et edd. Vetti est synthesis, ut B. G., I, II,patitur Vulgo Carsulentim Vid Glando . Djsj1jgsui QOO Ie
404쪽
gnitudine et rei militaris scientia virum praestantem. Quo ut ventum est, paucis defendentibus munitionem nostris contra militibus acerrime pugnantibus , diverso clamore et praelio perterriti lexandrini, trepidantes in omnes partes castrorum discurrere coeperunt. Quorum perturbatione nostrorum animi adeo sunt incitati, ut paene eodem tempore ex omnibus partibus, primi tamen editissimum
locum castrorum Caperent ex quo decurrentes magnam
multitudinem hostium in castris interfecerunt. Quod periculum plerique lexandrini fugientes, acervatim se de vallo praecipitaverunt in eam partem, quae flumini erat adjuncta. Horum primis in ipsa fossa munitionis magna ruina oppressis, ceteri faciliorem fugam habuerunt Constat fugisse ex castris regem ipsum, receptumque in navem, multitudine eorum, qui ad proximas naVes adnatabant, demerso navigio, periisse XXXII. Re elicissime celerrimeque gesta, Caesar magnae victoriae fiducia, proximo terrestri itinere Alexandriam cum equitibus contendit atque ea parte oppidi victor introiit, quae praesidio hostium tenebatur. Neque eum consilium suum sesellit, quin hostes, eo praelio audito, nihil jam de bello essent cogitaturi Dignum adveniens fructum virtutis et animi magnitudinis tulit omnis enim multitudo oppidanorum, armis projectis, munitionibusque suis relictis, Veste ea sumpta', qua supplices dominantes deprecari consueverunt, sacrisque Omnibus praelatis,
a Mina Vulgo, : Μ. Optimi Cass. MI, 3. Μ. Multitudine codd. ruinas de qua voce id Dona Perperam alii Praemittunt ei. tum ad Terent. Adelp. III a , ax. CLP. XXXII. L. Veste ea su ta. Vid. et Liv. xv, 46. Nostri quoque Simplicitervilioremet tritainputo codices hahent ruina. intelligi. . Sordida vestis intelligi-3. Reym ipsum.... Periisse Flor. tur Vid. Ferrarius, de re est x xxxv a 6o Regis eo us obrutum sq. ConVenit eo magis, quod AEgyp-llino repertum est in aureae loricae ii candida Veste uterentur.Vid. He- honore. - Do praelio hoc id Dio. rod. a 81. - aetatis aeris. Ex Djψjtjgsui QOO J Ie
405쪽
quorum religione precari offensos iratosque animos regum erant soliti, advenienti Caesari Occurrerunt, seque
ei dediderunt. Caesar in fidem receptos consolatus, per hostium munitiones in suam partem oppidi magna gratulatione venit suorum , qui non tantum bollum ipsum
ac dimicationem, sed etiam talem adventum ejus selicem fuisse laetabantur XXXIII. Caesar, Egypto atque Alexandria potitus,
reges constituit, quos Ptolemaeus testamento seripserat, atque obtestatus erat populum Bomanum no mutarentur. Nam majore ex duobus pueris rege amisso, minori trans-didit regnum, majorique ex duabus filiis, Cleopatrae',
quae manserat in fide praesidiisque ejus minorem Arsinoen, cujus nomine diu regnasse impotenter Ganymeden docuimus, deducere ex regno statuit; ne qua rursus nova dissensio, priusquam diuturnitate confirmarentur regum imperia', per homines seditiosos nasceretur. Legione et
edd. ant cum Mend. meliorem Iectionem esse puto M. Sic et B. α, II, 39. Caeterum m in compositis saepe aequivalet τω proe.Vid. Seiopp. SusP. leci. IV, m. 14. OB. Precari. Iurinius cummanuti mallet care. Sed codd. non addicunt. m. Felisem fuisse etabantur. D laverim elisem, et pro eo e suPerioribus huc posuerim talem Laetabantur, non tantum bellum et dimicationem talem talem, qualis fuerat h. e. selicem) fuisse, sed et adventum fuisse talem h. e. felicem . Voluit ergo aliquis illud ta-um explicare, ideoque addidit fel
cem. . Rem ac tetigit virus. O. CAP. XXXIII. I. yestiamento De B α, lib. III, e . Eos M.
a Cleo atrae. Dio Cassius mi , ει cum hac societate regni conjunerum fuisse diei matrimonium Cleopatrae cum hoc suo Datre
ne e ut uxor fratris et pueri omnia posset et teneret sola. . --Moaaserim otenter SuPra, cap.
ad dicitur crudelissima Ganym dis dominatio : et dicitur homo i Otena, quisquis se non habet in potestate, sed suae libidini et tem ritati omnia indulget aut ira impotens, quae impedit, quominus quisse habeat in potestate aut agere aliquid impotentin qui agit ita, ut
se nunquam refremet. . - μώ-m ea regno statuit. Finito bello,
Caesar Arsinoen, non ine invidia in triumphum duxit in Cass.,
406쪽
rana sexta secum reducta , ceteras ibi reliquit, quo firmius esset eorum regum imperium, qui neque amorem suorum habere poterant, quod fideliter permanserant in Caesaris amicitia neque Vetustatis auctoritatem, paucis diabus reges constituti simul ad imperii nostri dignitatem utilitatemque publicam pertinere existimabat, si permanerent in fide reges, praesidiis eos nostris esse tutos; et hos, si essent ingrati, posse iisdem praesidiis coerceri. Sic rebus omnibus consectis et collocatis, ipse itinere terrestri prosectus est in Syriam. XXXIV. Dum haec in aegypto geruntur, rex Deiotarus' ad Domitium Calvinum, cui Caesar Asiam finitimasque
provincias administrandas transdiderat, Venit oratum, ne meniam minorem, regnum suum, ne e Cappadociam, regnum Ariobarzanis, possideri astarique pateretur amarnace ' quo malo nisi liberarentur, imperata se facere, pecuniamque promissam Caesari non posse persolvere. Domitius, non tantum ad explicandos sumptus rei militaris quum pecuniam necessariam esse judicaret; sed etiam turpe populo romano et Caesari Victori, sibique insam esseremn i eris, eodem sensu. Vide ad B. C. III IO7. . alat codex habet regum. Recipio Oudendo .conjectabat reges imperio OB Cod. noster R. 764, regi Neria alter vero, consonia retur rems mPerium. Rem absolute dictum. Laut uero us et eam Ieci genuinam puto. 4. Ra eta Melior Vulgain, ota Μ. Sed mox rure ait. --is diebus. Forsan aucis anted has, vel anω aticos dies, ut Conjicit Iurinius. 5. Terrestri Cap. 6 Pedestri. Cat. XXXIV. I. Dejotarus. Vid. p. 67. Ciceronis orationem, proa habitam norunt omnes M.
a Pharnace Pharnaces,mithridatis filius, tantummia partem regni paterni, Bosphorum Cimmerium , a Pompeio acceperat, A. U. 69I Dio Cassius xxxvII, 4. His Appian B.mithr. p. as I addit, divisomithridatis regno, eodem illa tempore Ariobargani Cappadociam attributam esse Volebat ergo
Pharnaces recuperare omne Pater
num regnum cap. 350, et Caesare ac Pompeio occupatis hello civili,
Deiotarum et Ariobarganem a gressus erat. Dio Cassius, XLII, s. Μ. - rata se facere. Sic codd. Vulgo , sibi. -- Non posse. Additur se citra necessitatem. Djψjtjgsui QOO J Ie
407쪽
statueret, regna sociorum atque amicorum ab externo rege occupari; nuntios confestim ad Pharnaoem misit, Arm
nia Cappadociaque decederet, neve occupatione belli civilis', populi romani jus majestatemque tentaret. Hanc de
nuntiationem quum majorem vim habituram existimaret, si propius eas regiones cum exercitu accessisset; ad legiones prosectus, unam ex tribus tricesimam sextam secum ducit;
duas in AEgyptum ad Caesarem mittit, literis ejus evocatas: quarum altera in bello Alexandrino non occurrit, quia itinere terrestri per Syriam erat missa. Adjungit Cn. D
mitius legioni XXXVI duas ab Deiotaro, quas ille disci
plina atque armatura nostra complures annos constitutas
habebat, equitesque centum totidemque ab Ariobarga sumit. Μittit P. Sextium 'al C. Plistorium, Quaestorem, ut legionem adduceret, quae ex tumultuariis militibus in Ponto confecta erat Quinctumque Patisium in Ciliciam
ad auxilia arcessenda. Quae copiae celeriter omnes jussu Domitii Comana convenerunt.
3. Oe patione belli eis. Quia P Pulus, occupatus hoc bello, pro
vincias et externa defendere accurare non posset. Μ.
4 P. Sextis . Egente Sextia, plebeia quippe tribunatum P. Se tius ruidam plebis gessit an 33o, qui rogationes tulit de dediscenda
Volas colonia De nostro autemnullum extat monumentum. - C. Plaetoriam Gens Planoria, seu Lastoria,
se eia m. Plaetorius, trib. pleb., amin 6s; et alter'. lamorius Iegem tulit, an. 87, de jure et offieio Prasiostio habebat cognomen Cestianus, qui unus ex Cestiis, in f miliam adoptume transiit. Unde noster dici debet C. Plaetorias Cestianus. De eo nil aliud super t. Tumultuariis Tumultuarii dierenturinilites, ii qui ob lumintum vel inopinum aliud periculum, raptim
sunt conseripti LiV., lib. xxxv c. x: Misarutilatis in Hisparia esset, milites ain Italiam se ibi a prastore Idem,
p. 4 et 557 commemoratam, et a Comanis Cappadociae v. inis. cap. 663 diversam, conchisi Cen
408쪽
XXXV. Interim legati a Pharnaee sponsare Tinit', Cappadocia sedecessisse, Armeniam minorellare pisse, quam paterno nomine jure obtinere deberet denique ejus regni causa integra Caesari servaretur paratum enim sesaeere, quod is statuisset. Cn. Domitis ' quum animassiverteret, eum Cappadocia decessisse, non Voluntate ad seductum, sed necessitate quod facilius Armeniam desendere posset, subjectam in regno, quam Cappadociam, langius remotam; quodque omnes tres segiones adducturum Domitium putasset ex quibus quum II ad Caesarem missas audisset, audacius in Armenia substitisset); perseverave epit, α ut eo quoque regno d ederet neque enim aliis jus esse Cappadocis, atque Armeniae r nec juste eum postulare, ut in Caesaris adventum res integra differretur :id enim esse integrum, quod ita esset, ut fuisset is is responsis datis, cum iis copiis, quas supra scripsi, profectus est in Armeniam, locisqus superioribus iter facere instituit: nam ex Ponto a Comanis jugum editum silvestre est, pertinens in Armeniam minoarem, quo Cappadocia finitur ab Armenia cujus itineris has esse certas opportunit tes', quod in locis superioribus nullus impetus repentinus
accidere hostium poterat, et quod Cappadocia, hi jus
subsescia, magnam commeatus copiam erat subministr tura.
XXXVI. complures interim legationes Pharnaces ad
Domitium mittit, quae de pace agerent, regiaque munera Domitio emunt. Ea constanter aspernabatur; α nec sibi
quidquam fore antiquius, quam dignitatem populi romanimitur. Μ. Alii nostro loco legunt 3. Macius Vulgo male auda- Comanam. Sed frequentius est neu eiusque Μ. o Bentietus malit stimirum Hurale stitisse. In Armenia. In opti codd. CAP. XXXV. I. R Ponsa res praepositio inest rectius forsan. runt. Prior vox in aliis deest. 4. - esse cere. ORFort. Videbat, di Domino. nonnullis putabat. Μ. Denacellipyi,vid. Sa-- codd. praenomen deest; in aliis pro tum inmin. 4 L, ibique Periκ Cn. legitur P., male omnino nium; item GronoV. Obser , I, 14.
409쪽
et regna sociorum recuperare, B legatis respondebat. Μ gnis et continuis itineribus consectis, quum adventaret ad
Nicopolim' quod oppidum positum in Armenia minore
est, plano ipsum loco montibus tamen altis ab duobus lateribus objectis, satis magno intervallo ab oppido remotis, castra posuit longe a Nicopoli circiter millia passuum se tem Quibus ex castris quum locus angustus atque impeditus esset transeundus, Pharnaces in insidiis delectos pedites omnesque paene disposuit equites magnam autem multitudinem pecoris intra eas fauces dissipari jussit paganosque et oppidanos in iis locis obversarici ut, si amicus Domitius eas angustias transiret, nihil de insidiis suspicaretur, quum m agris eis ora et homines animadverteret Versari, tanquam amicorum adventu; sin vero ut ii ho
tium fines veniret, praeda diripienda milites dissiparentur, dispersique caederentur. XXXVII. Haec quum administraret, nunquam tamen intermittobat legatos de pace atque amicitia mittere ad Domitiam, quum hoc ipso crederet eum facilius decipi
CAP. XXXVI. I. Nico olim. Hanc Armeniae minoris a Pompeio conditam esse victo ithridate e Sir bonis lib. xxi , pagin. 655, monuit Cellarius Add. Appianum, de Beli.
Mithr., cap. 5, p. 251. Μ. Praepositionem ad restituit udendorp. Caesari enim, ut jam observare Iicuit, praepositionem ante locorum nomina addere usitatum est. a. Dissipari. Edit. Ven. 471 divarari. Inde Benti conjicit dispalari. Μox sequitur disswarentur. Cod noster R. 5768 a see manu, disponi. Ut sire amιeus, sipe ini--eus. Lectionem codicum omnium aervandam existimavimus nam et nostri eam habent; et, ut ait o-r in Constanter, et udend. est tur, habent omnes SS. et Primae edd. ire amicus, io inimia Ῥο-mit. Bene : nam prima Pharnacis cura erat,m esset suspicio insidi rum, quocumque demum animo Domitius venisset altera , ut, si
hostili animo venisset, ejus copiae dissiparentur. Qui hune nexum non viderunt, hi mutarunt id, quod codd. habent Ii quibus haec explicatio non placuit, reposuerunt sua auctoritate ut si amistis, delentes sive inimicus, quia Paulo infra dicitum: Sin vero ut in hostium fines,
Lege e codd. vestigiis r anouam
amicorum ci antur spectaretur.'nam
aduentus hahent libri boni; exspecta
410쪽
posse. At contra spes pacis Domitio in eisdem castris morandi attulit musam. Ita Pharnaees amissa pro imi tem- Poris oecasione, Veritus, ne cognoscerentur insidiae mos in castra revocavi Domitius postero die propius Ficopolim accessit, castraque oppido contulit. Quae λι- --niunt nostri, Pharnaces aciem ins ruri suo .more atque instituto: in fronte enim simplici directa acie, cornua trinis firmabantur subsidiis. Eadem ratione hahe media colloc bantur acie, duobus dextra sinistraque inlarvallis, simpliaribus ordinibus instructis Perserit inceptum castrorum opus Domitius, parte copiarum pro vallo instituta'. .
XXXVIII. Proxima nocte Pharnaces, interc tis tabellariis, qui de Alexandrinis rebus literas ad Domitium serebant, cognoscit, Caesarem magno in periculo 'mari, flagitariqup a Domitio, ut quam primum sita a sidia mitteret, propiusque ipse Alexandriam per Syriam anc deret. Qu&cognita re, Pharnace victoriae loco ducebat, si imbere tempus posset, quum discedendum celeriter Domitio putaret. Itaque ab oppido, qua iacillimum accessum et equissimum ad dimicandum Mostris 'ide i,sossas duas directas, non ita magno interuptis finedio relicto, quatuor pedum altitudinis in eum locum deduxit, quo longius 'constituerat suam non producere aciem. Inter has fossas aciem semper instruebat. Equitatum autem omuem ab lateribus extra fossam collocabat qui neque aliter utilis esse
Poterat, et multum numero anteibat nostrum equitatum.
XXXIX. Domitius autem, quum Caesaris magis peri
culo, quam suo, commoveretur; neque se tuto discessurum arbitraretur, si conditiones, quas reiecerat, rurSus
CAP. XXXVII. I. Instituta. Alii, et edd. Vett.,flagitareque Nostri co--tructa. Nostri codd. quoque, in dices, gitari. ropiusque Davis. stituta. Usitatius est Caesari aetem malit protinusqua Sed bene Vulgata
instituere, quam instruere se habet, et semanda est. .
CAP. XXXVIII. Q. Flagitarique Quo longiua Ultra quem l*Ita codd. plurim Clariaus ex aliis sum. 3l.