Michaelis Angeli Chrysolii De principe liber unus

291쪽

' UTIQUE TRIBUTA VECTIGALIA PORTORIA CONSTITUENDO AERA RIO HABITA PERPETUO ΙΜPERII TU.. ΕΝDI RATIONE IMPONERE EI LICEAT UTI SEMPER REIP. LICUIT: TUTORIBUS UTIQUE PUBLICUS PARENS AN-. NONAM ADMINISTRARE FACIAT ARTES LITTERAS SCHOLAS ACA DEMIAS RELIGIONEM PRAECIPVE PROUEHAT TUEATVRQUE UTIQUE QUIBUS MAGISTRATUM POTESTATEM IMPERIUM CURATIONEMUE CUIUS REI COMMISΕ- RrT QUIBUSVE EXTRA ORDINEM DEMANDAVERIT EORVM RATIO POTISSIMUΜ IIABEATUR.

fura Transeuntia. , 'FOEDUSQUE CUM QUIBUS V LET FERIRE LICEAT LEGATOS PROINDE MITTERE COLLIBITUMVTI FUERIT QUIBUSVE VOLET O. UTIQUE CUM EX VOLUNTATT

292쪽

IUSSU MANDATVVE EIVS BELLUM INDICETUR EAS IN GENTES UE. LUTI HOSTES PUBLICOS AETER. NA AUCTORITAS SIET NEVE CUI EA DE RE SIET IUDICATIO NEVE QVIS POSITIS LORICIS ET GALEIS PACEM APUD SE COMPONI SINAT ARMORUMQUE . IUS BELLIQUE PACISQUE PENES UNUM PRINCI PEΜ ESTO.

Explieit Codex Jurium Principis. CAP. XIV. Temperamema circa Summae Potestatis Imra proponuntur. Fidelia Monita deinde, eaque vetustissima, Principibus in mem

riam revocantur.

l. 1. P Rius quam manum de tabu

la, ac priori huic libello finem imponam,

non abs re fore puto, nonnulla hic tandem percurrere , quae Summae Potestatis Principum considerari possunt necessaria veluti temperamenta: monita deinde qua, tam Principibus in memoriam revocare,. . quae

293쪽

et 63Mae prudentiores Politici μ sapientissimis dioquin Imperatoribus , lingesserunt, ut ea prae oculis perpetuo haberent. felici.

f. II. Possita jam vero Principis Imrium partitione luculentissima , superest ,

ut promissi memor, justa hic eaque maxime utilia appingam temperamenta. Q tum itaque primo est, quo usque Najestatis Iura. progrediantur, ex Dei ordin tione opus esse , ut Bonus miops --nino te praebeat, bonum veluti pastorem aequumqu* parentem qui Summa PO- . testate, quam a Deo accepit precario, Summisque Iuribus numquam abutatur. Cyri dictum sane memorabile , idem recolit Xenophon ; qu0 παρ πλεMα

se perhibueri; boni Pastoris oe boni Regis opera sa). Debere namque bonum Pas rem , aiebat, . cum felicitatem iumentis comparaverit, ita deinde illis uti, ut felicitas illis minime intervertatur: itemque bonum Regem, cum felicitatem Ga vitatibus, quas moderatur, pepererit ii L

i Xenoph. Lib. VIII, Cyrop. Pag. s. ejula. edit.

294쪽

idem uti dumtaxat debere , non abuti . 'Hinc est , quod antiquissimi Populorum Rectores, temporibus Graecorum heroicis 1ποιανες audiebant, nempe; ipsique Ecclesiae Praesules ποιμεM in Sacris Litteris lcomparantur, dicunturque Ecclesiam ποι. i ιαινε ιν I . Quare ipsemet. Christus, Rex iRegum , Summusque Ecclesiae Praefectus, Paulo vocatur sa) ο 0 3 na- gnus videlicet Pastor; ipseque Cyrus, cui recitatam modo Xenophon tribuit sententiam , Pastor Domini ab Isaia appella tur 3 . Quare Plinius Panegyr..in Tra-jan. in prin. Discernarur , ait , orationi

sus nostris diversitas temporum . . a. a.

Non enim de T ranno, jὸd de eive; non de Domino , sed de Parente loquimur . Quae cum ita sit hi , facile patet , Reges etiam nunc debere , ut olim ad Pastorum instar nihil per contumeliam facere, neque Summa ubique uti Potestate; neque - irae habenas permittere ), quasi contumaci cuidam Equo , qui sine fraeno auque.zuriga , praecipiti cum impetu seni-

Coni. Julian. orat. II. Pag. M. edit. Cit.

295쪽

tur . Qiuamobrem praecipua boni Princi pis gloria ea sit, quae boni etiam Pastoris, sui Gregis selicitatem comparare, nec ullum umquam subditorum vexare immerito ; omnes sine discrimine legibus .cogere servandis ; nimis autem severum , ' ' non esse I); verum ut Ulysses Homero, , ' πατερ sit perpetuo η' i , mitis nempe', quique omnes dissuavianda semper clementia devinciat. Itaque Plinius ibidem; Unum ille se ex nobis , o hoc magis excellit , atque emiuer , quod unum ex n his putat ', nec minus hominem se , quam hominibus praeesse meminit . Quae cum , quem pluries laudavi, Cyrus praestitisset, merito Xenophon ait et : Tis δε αλλο

cum Imperium aliorum evertisset, sic diem obiit supremum, ut a subediis sibi Pater appellaretur , praeter rum 8 f. VIII. Rex praeterea justissimus saturus Imperioque dignissimus, sit ο

seu ipsemet recta ratio , quod Iustinus inquit sa) : nulla namque insuper via

296쪽

essici potest , ut Principum mens , divI

naei aurae particula , hominum procuret tranquillitatem, quam si pravis assessibus superior, pura existat, ac uti Aristoteles ait, ανεν ορεξεως νης. Profecto Summa Regiaque Potestas , sive Summae Universi Legis, vices gerit, quam λογον, Dei nempe intelligentiam dicunt Platoni

terae Scholaeque Theologi. Neque ob aliam caussam Reges perpetuo, Homero Hesio. doque, caeterisque , ac Deo natos , Deique alumnos appellatos

utarim . Quamobrem pulchre idem Ju-ianus Imperatori i) , Principem ipsum

it. Itaque Nero apud Senecam Lib. I. De Clem. Cap. I. vere dixit : se Ego ex omnibus mortalibus is placui. electusque sum , qui in Terris Deorumis vice fungerer e ego vitae necisque gentibus arbi- ,, ter. Qualem quisque sortem, statumque habeat, is in manu mea positum est. Oid cuique morta-- lium fortuna datum velit , meo cire pronunciat. is Ex nostro responso laetitiae caussas, populi urbesis que concipiunt. Nulla pars umquam , nisi v lente propitioque me , floret Haec tot millia se gladiatorum . quae pax mea comprimit , ad nu-M tum meum stringentur e quas nationes funditus is excidi, quas transportari, quibus libertatem dari, ,, quibus eripi , quoa reges mancipia fieri , quo-

297쪽

neque in manibus gladium gerere ad cuiusquam civium perniciem oportere , inquit neque aculeum ullum in ejus animis haerere : Siquidem & m Apum genere, Regi aculeum a natura denegatum videmus . Ipse porro summus rerum O. mnium Moderator ac Rector , cujus interpretem ac Vere Ministrum , bonum

esse Principem decet , summa dumtaxat

clementia homines moderatur ac regit .

Nihil autem praestantissimo viro dignius, qualem Principem esse decet, placabilitate atque clementia; jam inde Cicero ob

setiis rumque capiti regium circumflafi decus o orteat, D quae ruant urbes, quae oriantur , mea iurisdietiose est. In hac tanta facultate rerum , non ira me,, ad iniqua supplicia compulit , non iuvenilis im- ,, petus , non temeritas hominum & contumacia , se quae saepe tranquilissimis pectoribus patientiam si extorsit: non ipsa ostentandae per terrores poten- fi liae dira , sed frequens magnis imperiis, gloria conditum, imo constrictum apud me ferrum est. ri Summa parsimonia etiam vilissimi sanguinis: ne is mo non , cui alia desint , hominis nomine apud ,, me gratiosus est. Severitatem abditam, clemen- ,, tiam in procinctu habeo . Sic me custodio tam iso quam legibus, quas ex situ ac tenebris in lucem, , evocare , rationem redditurus sim se Hodie Diis immortalibus, si a me rationem re- ,, Petant , annumerare genus humanum , paratus

sum.

298쪽

268 servavit, cum de ossiciis, filio Ciceroni, singularia documenta suggessit. q. III. Monita Principibus in memoriam revocanda , ex Antiquis Scriptoribus , uti reliqua , me collegisse juvat . Primum omnium apud Philostratum si

Apollonius fatetur , Regnare rerum humanarum maximam quidem esse, doceri

autem rebus ipsis ac factis rem adeo dissici lem addiscent , Imperiumque firmare, si

quaedam praestiterint: alioquin eorum res numquam in tuto collocabitur. Ea vero sunt . I. Ingentibus divitiis , quae 9Erario accumulatae servantur , ne gaudeant Principes dumtaxat : iis autem , miseris

subditis succurrendis , iisque , qui multa possident , ut securi possideant opes sortunasque , utantur . Secus enim , quid hujusmodi divitiae arenae distabunt undique congestae Z Caveant vero potissimum, quod Apollonius ibidem observat, ne eas ihauriant divitias a Subditis misere ob gra

299쪽

etis viora tributa solvenda lamentam e Κιεδηλον γαρ o χρυ - κM μελας ην , Sublestum enim est aurum atrumque , s ex iacvmis . veniis , εκ δακρν--ΙI. Animo secum quotidie reputent , ut bene regnent , Principatum non rem quidem esse per se haereditariam , at virtutis praemium μ

dem Philostratus. Itaque filiorum in ed cationem incumbant praecipue , ut boni

Principes evadant Imperioque dignissimi III. quamquam Legibus Princeps solut sit ; is tamen legem dominam agnoscat

minime umquam violandam. Memorabule illud est Athalarici Regis apud' Ca sodorum sa): Bonus Princeps ille es, emitrer pro justitia loqui ; oe contra tFr-nicae feritatis indicium audire nolle confixura meterum sanctionum . Renovamus ceriste dictum illud celeberrimum Trajani'. Suia

me dicationem ,si bonus fuero pro Rep. Irme, s maius pro Rep. in me . Hinc SL donius Apollinaris r).

300쪽

27o n . . . Cui teste Senatu si In se etiam tractum commiserat Ulapius ensem.

Ita qui Princeps leges ipse , quas tulit, sit , in ferendis postea legibus erit moderatior. IN. Cum ex superioribus Prin-eeps sit Populi pastor ac parens, qui bono exemplo subditos debet ad virtutem justitiamque animare r ipse itaque magis

quam antea Deum colat ac Vereatur ,

Θεραπευε, inquit ibidem Imperatori Apollonius, η προτερ ν. Pietate enim Principis erga Deum mire Populi mores componuntur; qui quicquid agit non ratione tantum , quam illustrioribus agit exemplis incitatus. V. Cum Princeps sit publicus Reip. parens, miserabilium Personarum potissimam curam gerat, easque tueatur, ne in disperationem actae, omnino pereant; vel ne omnino destitutae publicis curis, pessimi civitati alantur Cibues, imo pestiferi . Apposite Plinius P,

neg. in Trajan. edit. cita pag. 322. Paupeνibus educandis una ratio est, bonus Prine s. Paullo ante dixerat, tantum omnes

uni Imperatori debere, quantum parent, bus sui riuisque deberet. Mox: Recte αμ

μν , quia spem Romani nominis sumpti.