Cicero medicus, h. e., Selectos e M.T. Ciceronis operibus locos : vel omnino medicos, vel facillime ad res disciplinasque medicas transferendos

351쪽

Morietur eo die Socrates. Huic, si uo quid soce rit, siue non fecerit, finitus est moriendi dies. At si ita saliun sit, ascetur Oedipus Laio non o terit dici, siue fuerit Laius Cum multore, siue non fuerit Copulata enim res s et confatalis. Sic enim appellat quia ita filium sit et concubiturum

cum uxore L nium, et ex Camedipum procreatu rum. - omne igitur istius generis Captiones eodem modo refelluntur: siue tu adhibueris medi eum, Sive non adhibueris, Conualosses captiosum. Tam enim est fatale, mediori adhibere, quam

Conualescere. Hae ut dixi, Conlatalia illelas Pellat.15. CRUS autem ea est, qua id emuit, cu ius est causa V Vulnus, mortis eruditas, morbi ignis, ardoris. Itaque non sic causa intelligi debet, Vt quod cuique antecedat . id ei causa sit, sed quod cuique essicienter antecedat.

Cic. de len I, 5. Ego vero aetatis potiuS VR-

rationi conlidebam, Cum PraeSOrtim O TECHSavem, quo minus more Patrio Sedens in solio consu

Ientibus responderem, SenectutiSque non inertis grato atque honesto fungere munere. 5. Sic nos inter has procerissimas populos, in viridi opacaque ripa inambulantes, tum autem residentes, Uaeramus iisdem de Chus aliquid ube xius. - am sic habetote, nullo in gonere dispu

tandi magis honeste putefieri, quid .sis homini

352쪽

35 CIC. DE LEu. tributiani natura, quantam Vim rerum optimaria1rimens humaria contineat, cuius muneris colendi es sciendique causa nati et in lucem editi simus, quae sit coniunctio hominum, quae naturali εο cietas intercisSos. --7. Anima hoc prouissum, saga X, multipleX, RCutum, memor plenum rationis et Consili , quem Vocamus Hominem, praeclara quadam Condi tione generatum esse a suprem Deo. Solum est enim ex tot animantium Cneribus atque a turis, particeps rationis et cogitationis, Cum cetera Sint omnia expertia. Quid est autem, non dicam in

homine, sed in omni coelo atque terra, rationΘdiuinius 3 quae ei in adoleuit atque persecta est, nominaturuit Sapientia 8. Nam Cum de natura omni quaeritur, dis putari solet et nimirum ita sunt ut disputantur

perpetuis ursibus, Conversionibus coelestibus ex stilisse quandam maturitatem serendi generis humani quod sparsum in terras, atque satum, diuino auCtum sit animorum munere. Cumque alia, qui bus 'haerent homines, e mortali onere sumpse rint, quae fragilia essent et caduca animum tamen esse ingeneratum a deo e quo Vere Vel agnatio nobis Cum Coelestibus, o genus, Vel stirps appellari potest. Itaque ex tot generibus nullum est animal, praeter hominem, quod habeat notitiam aliquam dei ipsisque in hominibus nulla gens est neque tam immansueta, neque tum fera, qua Non, etiamsi ignoret, qualem habere deum de ut, a

353쪽

CICA DEJ LEG. 555ener habendum sciat. Ex quo emcitur illud, ut is agnoscat deum, Ut, Vnde Ortia Sit, quasi rocorde tus, a noscat. Iam Ver Virtus ad Om in homineti deo si neque Vllo alio ingenio praeterea. Est

autem Virtus nihil aliud, quam in se persecta et ad Summuln perducta natura. Est igitur homini cum deo similitudo. Quod Cum ita sit, quae tandem potest esse propior certioriae cognatio Itaque ad

hominum Commoditates et usu tantam rerum ubertatem natura largita est, Vt a qua gignun tur, donata Consulto nobis, non sortuito nutu Vide Antur ne soli an ea, quae frugibus atque accis terrae foetu profunduntur, Sed etiam pecudes quod Pe1 spicuum sit partim esse ad sum lionii num partim ad fructum, partim ad Vescendum Procreatus Arte Vero innumerabiles repertae sunt, docente natura quam imitata ratio res ad vitam neCessaria Sollertor ConSecuta St. 9. Ipsum autem hominem Cladem natura non solum celeritate mentis ornauit, Sed etiam SonSus, anquam satellites, attribuit, ac nuntios et rerum plurimarum obseuras et CCCSSarias intelligentias nudavit, quasi fundametata quaedam solentiae

figuramque Corporis liubilem et aptam ii genio hia inano dedit. Nam Cum Ceteras animantes abieCis se ad Pasitim, solum hominem rexit, ad coeliquo quasi cognationis domiciliique pristini Conspectum 'xcitauit: tum speciem ita formauit oris, xt in ea Penitus reconditos mores iungeret. am et Cilli

Dimis argilli, quemadmodum animo assecti struus,lo Nun Ur Ct is, qui appellatur Uittis, qui nullo in sinina inicis o Praeter hominem, Potest, iudicat

354쪽

non Ilubent Omitto opportunitates habili lutes lucta eliqui corporis, moderationem Vocis, Orntionis Vim, quae conciliatrix est humanae maximo Ocietatis.1 o. ihil est enim unium ni iam similo, tam Par quam mΠe inter nosmet ipsos sumus. Quod si deprauatio consuetudinum, si opinionum Vanitas non imbecillitatem animorum torqueret, et fleCte

1 et quocunque Coepisset sui nemo ipse tam imi lis esset, quam omnes sunt omnium. Itaque quae cunque est hominis definitio Vna in Omne Valet. Etenim ratio qua na praestamus bellitis, per quam Coniec tura alemus argumentamur, refelli mus, disserimus, conficimus aliquid, Concludimus, Certe est Communis, doctrina disserens, discendi quidem facultate par. am et sensibus eadem Omnia ComprChenduntur: et ea, quae mouent SCΠ Sus, itidem mouent Omnium : quaeque in animis imprimuntur, de quibus ante dixi, inchoatae in telligentiae, similiter in omnibus imprimuntur interpresque est mentis oratio, Verbis discrepans, Sententiis Congruens. o est quisquam gentis illius, qui ducem naturam naulus ad Virtutem Per enire non POSSit. 11. Nec solum in rectis, sed etiam in Pau1

1alibus, insignis est hi amani generis similitudo.

Nam Ct Voluptate Capiuntur omnes qua etsi illo cebra turpitudinis, tamen habet quiddam si anile naturalis boni. . Lenitale est enim et suavitate do

355쪽

lectans sic ab errore mentis 1 aD quam salutare aliquid, sciscitur: similique inscitia mors fugitur, Quasi dissolutio naturae. ita CXPClitur, quia nos, in quo uti sumus , continet dolor in maximis malis ducitur, Cum Sua RSPeritate, tum quod natu ra interitus Videtur equi. Propterque honestatis

et gloria similitudinem, beati, qui honorati sunt, id Ontur miseri autem, qui inglorii. OIestiae, Iaetitiae, cupiditates, timores, Similiter omnium

mentos eruagantur: eC, Si opiniones aliae sunt

apud alios , idcirco, qui canem et selena, Vt deos,

Colunt, non Cadem SuperStitione, qua ceterae gen tes, Conflictantur. Quae autem nati non Comi talem, On benigDilatona, non gratum Nimum Otheneficii memorem diligit quae superbOS, URO maleficos, quae Crud Cles, quae ingruis non spe natur, non odii quibus ex rebus Cum omne genua hominum sociatum inter se esse intelligatur, illud CXtremum est, quod recte tuendi ratio meliores ossi it. 2 1. Se 1 certe res ita se habent, DCX natura Vitlel O, Summam bonum sit, id est, ita nodica et apta Virtut perfrui aut naturum sequi, Et CiUaquasi Iege vivere, id est, nihil, quantum in iraso Sit, Praetermittere, quo minu ea, quae ncti III repostulet, sonsequatur, quod inter haec Velit Virtus Ot inquam lege iuere.

22. um qui Se ipse norit, primum aliquid

sontici so abore diuinum, ingenium tuo in Sehuubi, sicut imulastrum aliquod dedicatiu3 Puta

356쪽

55 3 CIC. DE LEG.bit lantoque munere deorum Semper dignum ali quid, faciet et sentiet et, Cum O PS PCΓSpCXC .rit, totumque tentarit, intelliget, quemadmodum a natura subornatus in Vitam Venerit, quantaque in striamenta habeat ad obtineandam adipiscendamque sapientiam quoniam principio rerum omnium quasi adumbratas intelligentias animo ac mento conCeperit: quibus illia Stratus, sapientia duce, o num Virum, et ob eam ipsum Causam Cernat Sebeatum fore. i. am cum RnlmIUS, Cognitis perceptasque virtutibus, a Corpori obsequio indulgentiaque dis Cesserit, Voluptatemque, sicut labem aliquam de Coris oppreSSerit, Omnemque mortis dolorisqMe timorem effugerit, SoCietatemque caritatis coierit

rit cultumque deoriam et puram religionem Susce perit, et Xa Cuerit illam, ut oculorum, si ingenii aciem, ad bona deligenda et reiicienda contraria

quae Virtus ex prouidendo est appellata prudentia: quid eo dici aut excogitari poterit beatius

Cic. de leg ΙΙ, 1. Quid plura hanc vides

illain, ut nunc quidem est, aulius aedificatam patris nostri studio: qui cum esset infirma valetu

dine, hic fere aetatem egit in literis.

5. am neque medicorum praecepta dici

vere possent, Si quae inscii imperitique pro saluta ribus mortifera conseripSCYint.

357쪽

15. Cum alteri placeat, disciplina Vestra quasi diuinare Videatur prorSUS OsSe. Ha tu deTC, quaero quid sentias. Egone diuinationem,

quam Graeci μαντικην appellant, CSSO CODSCO, Ct Iiuius hanc ipsam partem, quae CSt in Ruibus Ceterisque signis disciplinae nostrae; quod Cum Sum mos deos ESSE ConCedamuS, eorumqUO mente muri dum regi, et eorundem beniginitatem homiliuni Consulero generi, et posse nobis signa rerum futu rarum Stendere, non ideo cur esse diuinationem negem.

14. am mitti cum multa seximia diuinaque videntur Athenae tuae peperisse, atque in Vita ho

minum attulisse, tum nihil melius illis mysteriis,

quibus ex agresti immanique ita Oxci Ili ad huma nitatem et mitigati sumus: Initiaque V appellan tur, ita re era principia Vitae cognouimuS UCquo solum tuendi rationem accepimus, sed etiam Cum spe meliore moriendi.

15. Assentior enim Platoni, nihil tam facito

In animos teneros atque molles insuere, quam Varios Canendi SO11OS, quorum dici ViX potest quan ta sit vis in tramque partem Namque et incitat languentes et languefacit excitatos, et cum remit iit animos, lum Contrahit.

25. Hominem mortuum, inquit lex nati tabulis, in Urbe ne Sepelito, meU Vrito.

Sed in urbe sepeliri ex vetat Si decretum

358쪽

354 Ια SE LEG. ponti, cum Dollegio, non esse ius, in loco publioosiori SepulCTum. 27. Sed Videamus latonem, qui iusta su-nerum reiicit ad interpretes religionum. Quemno morem tenemus. De Sepulcris autem dicithaeo Vetat ex agro culto, eoue, qui coli possit,

Ullam partem sumi Sepulcro: Sed, qua natuΓRagri tantummodo efficere possit, Vt mortuorum Corpora sine detrimento tuorum recipiat, Cato lissimum It compleatur: quae autem terra fruges 1Crre, et, Vt mater, Cibo suppeditare soSSit, eam ne qui nobi minuat, eue iULIS, CUC mortuuS.

Spernitim Ollegiuna , in quo nemo e decem unumente sit

1 o. Vt enim Cupiditatibus principum et vi liis infici solo tota ciuitas sic emendari et corrigi continentia. Cie deis . I, 2. Fortis vero, dolorem sum

inum malum iudicans aut temperRAS, Volupta'

do potest 4. Principio generi animantium omni est is natura tributum, se , Vitam orsusquo tueatur,

359쪽

declinetque ea, quae o CitUT Videantur, omnia que, quaecunque ad Viuendum Sint DCCOSSRrtu, Π quirat et puret, Vt astum, Ut latibula, ut alia eiusdem generis CommUno autem animanti. Vin omni Lim est coniunctionis aspetituS, ΓOCTO andi causa, et Cura Uuedam Corum, Nucto ΓΟ-

croata sunt Sed inter hominem et belluam

hoc maxime interest, quod ia CC tantum, quin tum SonS mouetur, ad id soIUm, quod adest, quodquo ΓaCSen est, C accommodat, paullulum admodum Sentiens praeteritum, aut futurun mo mo autem, quod rationis est PartiCeps, e qUum Consequentia Cernit, CaUSa Torum Videt, Carum que progreSSUS et quasi anteCessiones non igno rat, similitudines comparat, et rebus praesentibus adiungit, atque annectit futuras facile totius vitae Cursitan Videt, ad eamque degendam praeparat res

Eademque natura vi rationis hominem con cilia homini et ad orationis et ad Vilae societatem ingeneratque inprimis praecipuum Uendam umΟ-Tem in eos, qui procreati sunt impellitque, ut ho minum Coetus et celebrationes C esse, et a se obiri velit ob easque causas studeat parare ea, quae Euppeditent et ad cultum, et ad ictum ne sibi soli, sed coniugi, liberis ceterisqu2, quo CarOS 1la beat tuerique debeat. Quae cura exsuscitat etiam animos, et maiores ad rem gerendam facit. In

primisque hominis est propria eri inquisitio at

quo investigatio. Itaque cum Sumus CC 'ssariis negotiis Curisquo Vacui, tum auemus Iiquid vide re, audire, addiscere cognitioΠemquo Ortim aut occultarum, aut admirabilium ad beate vivendum

necessarium ducimus Ex quo intelligitur, quod

360쪽

Lontinis aptissimum. Huic veri videndi cupiditali adiuncta est appetitio quaedam prinCipatus, Ut ne mini parere animus bene a natura informatus Velit, nisi praecipienti , aut docensi , aut Hilitatis Causa, iuste , et legitime imperanti ex quo animi magnitudo Xsistit, humanarum quo Erum contemtio. Nec Vero illa parua Vis naturae est rationisque,

quod num hoc animal sentit qΠid sit ordo quid sit, quod deceat in factis dictisque qui modus.

Itaque eorum ipsorum, quae adspeCtu SentiuntUT, nullum aliud animal pulchritudinem, Venustatem, Conuenientiam nartium sentit. Quam similitudinem natura ratioque ab oculis ad animum transferens multo etiam magis pulcritudinem, ConStRΠ-liam, ordinem in Consiliis factisque Conseruandum Putas Cauetque , e quid indecore effoeminaleue faciat tuni in omnibus et optationibus et notis, ne

quid libidinoso aut faciat aut cogitet. Quibus ex

Tebus Constatur et eis itur id quod quaerimus honestum quod etiam si iobilitatum non sit, tamen Iaonestum sit quodque Vere dicimus, etiam, si nnullo laudetur, natura esse laudabile.

Io. Contra ossi h n est, maius non anteponi minori Vt, si constitueris e cuipiam aduocatum in Om ΓROSOΠlem Osse V Πlurum, atque interim grauiter aegrotare filius opperit, non sit Contra

OssiCium non facere quod dixeris magisque ille, cui promissum sit, ab officio discedat, si se desti