Cicero medicus, h. e., Selectos e M.T. Ciceronis operibus locos : vel omnino medicos, vel facillime ad res disciplinasque medicas transferendos

331쪽

rum, qua in iis mediis inclusa sint, in contrarias Partes se Vertere iam neruos in fidibus aliis ut Si resonare alios: Streisque Et conchyliis omnibus Montingere, Ut Cum luna Pariter crescant pariter que decrescant arboresque t hiemali tempore, cum luna imul senescentes, quia tum exsiccata sint, tempestiue Caedi putentur. Quid de rotis, aut des marinis aestibus plura dicam quorum ac cessus et recessus ulnae 1motu gubernantur. Sex

centa licet eiusmodi proserri, Ut distantium reruna cognati naturalis apparent.16. Dum haruspicinam Veram esse Vultis, physiologiam totum eruertitis. - ΝΟ ergo omnium interitus atquo obitus natura conficiet et erit aliquid, quod aut ex nihilo oriatur, aut iii nihilum subito occidat. Quis hoc physicus dixit unquam Haruspices dicunt. His igitur, quam Physicis, potius credendum existimas G o. Quasi ego aut fieri concederem, aut esset pnilosophi, causam cur quid tu seret, ΠΟΠ quaerere. Et eo quidem Ioco et prognoStic nostra Pronuntiabas, et genera herbarum, SCII moneam aristolochiamque radicem, quarum CauSum ignorares, Vim et essecuto Videres. II. Quae ost enim ista a diis rosecta sigm

sentio, et quasi denuntiatio calamitatum quid

autem Volunt ea dii immortales primum significantes, quae sine interPretibus non possimus intelli

332쪽

gerer deinde ea, quae cauere nequeamus. At hoone homines quidem probi faciunt, Vt amicis impendentes calamitates praedicant, quas illi Rugero nullo modo possint ut medici, quanquam intelli gunt Saepe, famen nunquam aegris dicunt illo morbo OS OSSe morituros omnis enim prpedictio tali tum probatur, cum ad praedictionem cautio adiungitur

2 7. Sanguinem pIuisse, senatui nuntiatum St, atratum etiam fluuium fluxisse sanguine deorum sudasse Simulacra num censes his nuntiis Thalen, aut AnaXagoran aut quenquam physicum reditu rum fuisse Nec enim SanguiS, nec Sudor, nisi corpore est. Sed et decoloratio quaedam ex ali qua Contagione terrena maxime potest sanguini similis esse, et humo allapsus extrinsecus, Ut in lectoriis Videmus austro, sudorem imitari. I 8. An vero illa nos errent, si quando ali qua portentOS aut ex pecude aut ex homine nata dicuntur quorum omnium, ne Sina IOngiΟΓ, Παxatio est. Quidquid enim oritur, qualecunquo

est, Causam habeat a nata a CCesse est tetiam si praeter Consuetudinem exstiterit, praeter naturam tamen non possit exsistere. Causam

igitur inuestigato in re noua atque admirabili, si potes. Si nullam reperies illud tamen explo ratuim habeto, nihil fieri potuisse in Causa Cum qiue errorem, quem tibi rei novitas altulerit, natu rae ratione depellito Ita te ne terrae fremitus, nee Coeli discessus, nec lapideUS, aut Sanguineus itaber, nec traiectio stellae, nec faces Visae tCYTe-

333쪽

, IC. ME DIVI 513hunt. Quarum omnium causas si a Chrysippo quaeram, ipse ille diuinationis auctor nunquam illa dicet facta sortuito, naturalemque rationOm omni um reddet. Nihil enim seri sine causa potest: eo quicquam sit, quod fieri non potest. eo, si id factum est, quod potuit seri, portentum obse vi deri. ΝυIIa igitur portenta sunt. um Si, quod raro sit, id portentum putandum St, sapientem esse, portentum St. Saepius enim mulam seper isse arbitror, quam sapientem fuisse. 29. Ego tamen miror, si emissio foeminae anguis mortem asserebat T. Graccho emissio autem maris anguis erat mortifera Corneliae, Cur at terutram emiserit. Nihil enim scribit respondisso haruspiCes, Si neuter unguis emissus esset, quid esset futurum. At mortinsecuta rucchum est. Causa quidem, credo, aliqua morbi grauioris, non emissione Serpentis. 4o. Cum M. Crassus exercitum Brundisii in poneret, quidam in portu CariCa Cauno aduectus Vendens Cauneas, Clamitabat Dicamus, si placet, monitum ab eo Crassum, Caueret ne iret: non fuisse periturum, si milli paruisset Quaessi suscipiamus, 2disissensi nobis, et ab ptio corrigiae et Sternutament erunt obseruanda. 44. Quis cum dicunt id, quod iis dicero

gnantur in omni terra, quae incolatur, Mosdem

334쪽

esse, eademque Omnibus, qui eodem statu coeli et stellairum nati sunt, CCidere ΠCCESSO CSSO ΠΟΠΠ' eiusmodi sunt, Vt ne coeli quidem naturam inter

pretes istos coeli nosse appareat 3 Cum enim illi Orbes , qui Coelum quasi medium diuidunt, et ad spectum nostrum definiunt, a Graeci ορίζοντες nominantur, in nobis inientes rectissime nominari possunt, arietatem maximam habeant, aliique in aliis Iocis sint, necesse est, ortus CCRSUSque siderum non seri eodem tempore apud omnes. Quod si eorum i coelum modo hoc, modo illo modo nemperatur: qui potest eadem vis esse

nasCPntium, cum coeli tanta sit dissimillaudo g

In his Iocis, quae nos incolimus, post Solstitium Canicula exoritur, et quidem aliquot diebusa pud Troglodytas, Ut scribitur, ante Solstitium: Vt, si iam concedamus aliquid, im coelestem ad eos, qui in terra gignuntur, pertinere, confiteodum sit illis, eos, qui NasCuntur Cotam tempore, posse in dissi- utiles incidere naturas propter coeli dissimilitudi nem. Quod minime illis placet. Volunt enim illi, omnes eodem tempore ortos, qui ubique sint nati, eadem Conditiove nasci. 45. Haec igitur cum sit tum serenitas Umperturbatio coeli, estne Sariorum hominum, hoc ad Hascentium ortus pertinere non dicere: quod non certe pertinet illud nescio quid tenue, quod sentiri nullo modo, intelligi autem ViX ΟtCst, quae Iuna, ceterisque Sideribus coeli temperatio sal, di Cere ad puerorum ortus ortineres Quid Z quod non intelligunt, eminum Vim, quae ad gignen dum Procreandumque Plurimum valeat, funditus

335쪽

CIC DE DIVm. 515 tolli, mediocris erroris est Quis enim non videt, Et sormas, et mores, C PICTOSque talia ac motus effingere a parentibus libero. quod non continge Tet, si hoc non Vi et natura gignentium ess eret, sed temperatio Iunae coelique moderatio. Quid quod no et eodem tei poris puncto nati dissimilos et naturas, et Vitas, et casu habent parumne de clarant, nihil ad agendam Vitam nascendi tempus pertineres nisi forte putamu neminem eodem tempore ipso et Conceptum, et natum, quo Africanum Num quis igitur talis fuit 346. Quid illudne dubium est, quin multi,

cum ita nati essent, xt quaedam Contra Rii Rari leprauata haberent, restituerentur et Corrigeren tu ab natura, Cum Se PS reuOCRSSCt, aut Γto,

aut medicina aut quorum lingua sic inhaererent, ut Ioqui non possent, eae Scalpello reseClae Iibera xentur multi etiam naturae Vitillan meditatione atque Exercitatione sustulerunt V Demosthenem scribit Phalereus, cum RH dicere nequiret, Xercitatione secisse, ut planissime diceret. Quod Si haec astro ingenCrata et tradita essent, nulla res ea mutare D et Quid dissimilitudo locorum nonne dissimiles hominum procreationes habet quas quidem ercurrere oratione facile est quid inter Indos et Persas, Aethiopas et Syros disserat, Corporibus, animis Vt incredibilis arietas dissi

militudoque sit. Ex quo intelligitur, plus terrarum situs, quam lunae tractu ad nascendumi

valere.

336쪽

qui Cannensi Ugua ceciderunt, uno astro orti)- fuerint. Exitus quidem omnium unus et idem fuit. Quid Z qui ingenio atque animo inguIITOS, Umnstro quoque ny quod enim tempus, quo non innumerabiles nascantur at certe similis nemo Homeri. Et, si ad rem pertinet, quo modo Coelo assecto, compositisque sideribus quodque animal Oriatur Valeat id necesse est etiam in rebus inanimis . Quo quid dici potest absurdius 48. Restant duo diuinanili genera : quae hahere dicimurra natura, non ab arte Vaticinandi et somniandi. De quibus, Quinte, inquam, Si

placet, disseramus. Mihi Vero, inquit, placet. His enim, quae adhuc disputasti, ro1 SuS SSen tior. - Νon ignoro, inquam, Quinte, te semperita sensisse, Ut de ceteris diuinandi generibus dia bitares ista duo, furoris et soannii, quae a libera mente fluere Viderentur, probareS.

51. Sequitur porro, Nihil deos ignorare, quod omnia sint ab iis constituta. Hic vero

quanta pugna est docti SSimorum hominum, Ogari titim esse haec a diis immortalibus constituta At nostra interest Scire, ea quae euentur Sint. Μagnus Dicaearchi liber est, nescire ea melius esse, quam CiΓe. 5 2. Velaiamus nunc ad optimum Virum, a miliarem nostrum, Cratippum Si sine oculis, in-

337쪽

LIC DE DIVIN. 517quit,. non potest exstare motum et munus oculo Tums possunt autem aliquando oculi non ungi suo munere : qui Vel semel ita est Vsus oculis , Ut vera

cerneret, is habet SenSum Oculorum Vera cernentium.

55. oculi enim Vera cernentes, Vluntur nR- tura atque Sensu anini si quando vel Vaticinando vel omniando Vera Viderunt, si urat sortiar a atque casu. Nisi sorte concessuros tibi existimas eos, qui somnia Pro somniis habΘnt, si quando uti quod Somnium verum euaserit, non id sortuito ac cidisSC.

55 Ille autem Graecus quid mirum, si Tagnitudine ilIioriS, Vt plerumque si a ConStun tia, utque a mente, atque a se ipse discessitet

qua periurbatione animi, URE, SunUS Um CSSUt, timebat ne euenirent, ea demens euentur CSSO dicebat.

5 8. Similis est error in OITu411 : tuorum quidem defensio repetita quam longe est Diuinos

ludine completum esse mundum hac igitur En iis, et ipsius diuinitate et coniunCtione Cum exlCr nis meiatibus, Cerni quae sint futura. Contrahi autem animum ZOno, et quasi labi putat atque

co1JUidere et ipsum esse dormire. Iam Pythagora et a lato, locupletissimi auctores quo in

338쪽

518 CIU DE MI ΙΗ. omnis Certiora Videamus, praeparatos quodani cultu atque Vi Clu proficisci ad dormiendum iuboni.

Faba quidem ytilagorei utique abstinuere

quasi Vero eo ibo mens, non Venter infletur Sed

noscio quomodo nihil tana absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philoSophorum.

Vtrum igitur censemus dormientiUm animos per Scine ipsos in omniando moueri, an, ut Democri-m Censet, Merna et aduentici Visione pulsari Sive enim sic est, Sive illo modo, Videri possunt permulta somniantibu falsa pro Veris. Nam et nauigantibus moueri videntur ea, quae stant et uuodam obtutu Cialorum duo pro no luce nae

lumina. Quid dicam, insaniS, quid ebrii quana multa falsa Videantur Quod si eiusmodi visis ore

Νam tam licet de his 1TΟ1ibuS, si Velis, quam do somniis disputare.

5s. Iam ex insanorum aut ebriorum Visis in numerabilia coniectura tralii possunt, quae utura videantur. Quis est enim, qui tolum diem lacu Ians non aliquando Collineet Totas noctes dormi muS, neque Vlla fere est, qua non omniemus et miramur, aliquando id, quod Somniarimias, Qua dere Quid est tam incertum, quam talorUna iactus Tamen nemo est, quin Saepe iaCta 1 SVenerium iaciat aliquando, nonnUnquam etiam iterum, a tertium. Una igitur, ut inepti, neris id fieri impulsu malumus, quam casu dic es Quod si ceteris temporibus falsis Visis credendum non est non ideo, quid praecipui somnus habeat,su quo Valeant falsa pro veris Quod si ita natura

339쪽

CIC. DE DIVIN Sisparatum 8Set, Vt a dormiente agerent, quao somniarent alligRndi omnes essent qui cubitum irent. Maiores enim, quam ilicitisunt, essicerent amotus somniantes. Quod si insanorum visis fides non os habenda; quia falsa Sunt cur credatur somniantium Visis, quae multo etiam perturbatiora sunt, non intelligo. Π, quod insani sua visa con lectori non narrant, narrant qui Somniauerunt

Qui igitur conuenit, aegro a Coniectore Omniorum potius, quam a medico, petere med.

cinam An Aesculapius, a Serapis potest nobis praescribere Per omnium Curationem aletudinis; Neptunus gubernantibus non potest Et sine me die medicinam dabit inerua musae scribendi, Iegendi, Ceterarum artium scientiam somniantibus non dabunt At si curatio daretur Valetudinis, haec quoque, quae dixi, darentur. Quae quoniam non . dantur, mediCina non datur. Qua sublata, tollitur omnis auctoritas somniorum 6 o. Sed haec quoque in promptu fuerint; nunc interiora Videamus. Aut enim diuina vis quaedam, consulens obis, Somniorum signifi

et quid quamque rem sequatur, intelligunt aut

Corum Eutrum est, sed quaedam Obseruallo Cori Stans atque diuturna est, Cum quid istam CCUn

dum quietem sit, quid euenire et quid Sequi soleat. -- Quotus igitur si quisque, qui somniis

pareat qui intelligat 3 qui meminerit quam multi

ero, qui Contemnant, eamque superstitionem im

340쪽

becilli animi atque anilis putent Quid est igitur,

cur Isis hominibus consulens deus, somnii moneat eos, qui illa non modo Cura, Sed ne memoria qui dem digna ducant me enim ignorare deus potest, qua mente quisque Sit nec frustra a sine Causa quid facere, dignum deo est quod abhorret etiam ab hominis constantia. Ita si Iesaque somnia aut ignorantur, aut negliguntur, aut nescit io deus, aut frustra somn4orum significatione utitur. Sed horum neutrum in deum cadit. Nihil igitur a deo somniis signi1ficari fatendum est..61. Illud etiam requiro, cur, si deus sta visa nobis prouidensti causa dat, non Vigilantibus potius det, quam dorynientibus. Sive enim externus et aduenticius pulsus animos dormientium commouet, siue per se ipsi animi mouentur, siue quae Causa alia est, cur CCundum quietem aliquid videre, audire, agere Videamur, Cadem Causa Vigilantibus esse poterat idque si nostra causa dii secundum quietem facerent, vigilantibus idem facerent prae sertim cum Chrysippus, Cademicos refellens, permulto clariora et certiora esse dicat, quae igi- Iantibus Videantur, quam quae somniantibus. Fuit igitur diuina beneficientia dignius, Cum Consule Tent nobis, clariora Visa dare vigilantibus, i iam ObsCuriora per somnium ; quod quoniam non fit, somnia diuina putanda non sunt. Iam ero quid Opus est Circuitione et 1111 actu, Vt sit utendum intei pretibus somniorum potius, quam directo 2Dpus si quidem nobis consulebat Hoc lacito, Hoc ne feceris, diceret, idque istam vigilanti Potius, quam dormienti daret iam vero quis dicere