장음표시 사용
21쪽
α Qtiaesio I. De natura Vitii, Peceati.
avarus manet. In hoc sensit de vitio quaerimus: An contrarietur virtuti.
siderari possunt. Primum, qudd sit quaedam dispositio alicuius convenien ter se habentis 'cundum modum suae
naturae. Secundum , quod sit quaedam bonitas. Tertium, quhd ordinetur adactum bonum. Idcirco tria eti/m sunt, uae virtuti opponuntur, non secunishm idem, sed secundum diversa, nem. pe, Vitirum , , & peccatum .
lia quod est habitus disponens
sibiectum convenienter suae naturae, directd opponitur vitium. Probatur SD. Thom. ne. Uniuscujusque rei vitium esse videtur, quod non sit disposita secundum suam natura me sic curvitas est vitium tibiae ; quia tibia evrva non est disposita secundium suam naturam , quae petit, ut sit recta. Quare August. lib. 3. de Lib. arbit r. c. a 4. ΩAod ergo perfectioni natura deesse perspexeris, d voeas vitium: sed viristus est dispositio persecta natarae sit jecti consentanea ; vitium vero est dic positio naturae eiusdem subiecti discon. veniens; ergo vitium est contruium
bonitas quaedam , opponitur vitium , ut est quaedam malitia. Probatur. inia se ut malum opponitur bono: ita malitia opponitur bonitati.
quod ordinatur ad actum bonum , sive, secundum quod est principium actus boni , opponitur peccatum . Prob. Via sicut actus virtutis est actus oriadi natus ; ita actus vitii, quod est peccatum , est actus inordinatus. VI. Si autem quaeras: Quq genere oppositionis contrariemur virtus, do vitium Respondeo, odponi contra. . rie . Utrumque enim est aliquid p siti. um: & ita sub eodem genere collocatum. ut invicem se expellant. Nam virtus, ut dictum est, bona qualitas mentis est operativa boni: viistium verb qualitas, secundum qu mmalus est animus, etiam quando nihil agit; ut dicebamus ex August. I. dὸ Perseis. iustit. r. a. VII. Neque dicas. Contraria sunt ea quae sub eodem genere maxime distant: sed virtus non semper maxi me distat a vitio; eum sint aliquae
virtutes, quae medium tenent inter duo vi ita extrema , ut liberalitas inister avaritiam , de prodigalitatem e medium autem non maxime distat ab extremis, imb extrema plus distant inter se, quam a medio; ergo &c.' VIII. Nam respondeo, qudd est baliquae virtutes morales, ratione m teriae, mediae sint inter duo vitia extrema: in ratione tamen formali viris tutis , quae est convenientia rationi , extreme omnis virtus distat 1 vitio, quod rationi disconveniens est. It
respondet S. Thomas hac x. 2. 64. a. I. ad I. ubi ait et Virtus moralia bonitatem habet ex regula rationis et pro materia autem habet pa nex , vel ope-
νationes . Si ergo eo arsur virtus mo-
νalis ad rationem ι sie fecundum id , quod ratienis est, habet rationem extremi unius , auod est conformitas: meese sui verὸ , o defeἱtas habet rationen alterius extremi, quod es di formitat. Si veris eonsideretur virtus moralis ferusindam suam materiana 3 f habet rationem medii inquantum passionem reis ducit σd retulam rationis.
s. III. De Contrarietare Vitii Virtutibus Infusis .
IX. Um , ex dictis superius , viris
stris actibus acquisitae ; aliae vero juiustificatione a Deo infusae r & pria, res IeSulentur prudentia, & ratione
22쪽
naturali; posteriores autem pruilentia infusa,& supernaturali; merito ex ursit
dubium: An contrarietas vitii restringatur ad Qtas virtutes acquisitas; an vero extendatur ad virtutes supernaturales, & insulas. In hoc non conveniunt Discipitii D. Thom ... X. Censeo tamen , probabilius esse,qubd vitia, saltem indirecte,contrarienis tur virtutibus infusis ; ita ut statim, ac virtutes morales cum gratia insu duntur , cessent vitia, saltem in ratione habitus. Et probo. Nam virtus acquisita, de infusa, puta, temperan tia , esto in ratione formali specieis differant, conveniunt tamen in materia, nempe , in moderatione usus ciborum i sed habitualis moderatio in usu ciborum . sive sit 1 virtute tem perantiae acquisitae, sive instita, tollit, nec compatitur cum immoderatione habituali, a quocumque proveniat : alias idem subjectum effet circa idem immoderatus, & moderatus, virtuosus, & vitiosus, rect E dispositus, & non recte, bonus,& malus; ergo &c. XI. Dixi, cum virtutibus non manere vitia in ratione habitus: remanere enim per modum dispositionis, de in via corruptionis, non dissentior . Noe enim docet D. Thom. D/ie Ide Uiri. a. ro. ad I 6. his verbis: Li et per actum unum simpliester non eorrumis patur habitur aequisitur ι tamen actus contritionis habet, quῖd eorrumpat habitum vitii generatum , ex virtute Ira tia . Unde in eo, qui habuit habitum intemperantia , cum conteriιur , nostis remanet cum virtute temperantia infusa habitus intemperantia , in ratione habitur , sed in via corruptionis, quasi disepositio quaiam : di 'Ositio autem non con erariatur babitui perfecto. Et 3. p. q. M. a. s. admittens, in peccatore j iistificato remanere plerumque peccati
xeliquias et Nihil t inquit prohibet , quin remissa culpa remaneant dispo
riones ex praecedentibur actibus eat ara , qua diruntur pereati reliquia . Remanent
tamen debilitata , diminuta s ita
quὸd hominἰ non dom nentis. Et Ioemagis per modum diisVisionum , quam per modum habituum , sicut etiam reis manet fomes post Baptismum. XII. Neque oppossitum evincunt ditificultates, quas homo instificatus exisperitur, & tapE eodem modo, ac aniste , in extricando se a vitiis pristinis rimb quddeasdem, quas prius, pravas inclinationes sentiat. Non, inquam. Nam primδ discutitates illae, quas homo iustificatus p titur, in se exiti cando a vitiis, quibus fuerat assuetus, sicut non inserunt , eum in iustificatione non accepita virtutes infusas illis eontrarias; ita nee arguunt, in eo eadem vitia, quae prius, saltem per modum habitus, erant dominantia, remanere; sed aliquas solum dispositiones, & peccatorum . quae antea frequentaverat, reliquias. Ut enim supelliis dicebamus, agentea de virtutibus infusis cum S. Thom.
t. a. q. 6 I. a. s. ad 1. Quandoque contingit, quὸd aliquit habens habitum patitur di ultatem in operando; per eonsequens non sentit delectationem , ω eomplaeentiam in actu, propter aIL quod impedimentum extrinsectis superis veniens: Hut ille , qui Iabet habitum scientia, patituν distultatem in inteLligenio, propter somnolentiam , veι -- firmitatem . Et Iimiliter habitur moraialium virtutum infusarum patiuntur in teρdum di MIιatem in operando, pro ter aliquas dispostiones contrarias eκ naiseedentibus actibus relictas : qua quidem di euisas non ita aeridit in virtutibus moralibus acquisitis; quia per exere sitim actuum , quo aequiruntur , tolluntur etiam contraria dispositiones. XIII. Ratio autem istorum trado. tur 1 D. Tho. 3. p. q. 86. a. s. ci lato in argumento Sed eontra, & ad
x. Nam Deus in sanatione animae 1 eulpa ita se perit, sicut in sanatione corporis a morbo . Sicut ergo aliquando dum sanat corpus, non statim per sectam sanitatem confert, sed prius per imperfectam ad persebam perdu cli: ut Marci S. legitur de escol numi- Λ a nato
23쪽
cursio I. De natura Vitii, ct preeatἰ.
nato 1 Domino, qui primὸ vitutures ad imperfectum visum tunde ait: Video homines velut arbores ambulantes in deinde resiturui es perfectὸ , ut viderra omnia; ita non statim remissa eulpa restituitur peccetitor a. visum spiritu Iem ι sed adhue remanent in eo reliquia petrati prateriti . Et ad a. Dicendum sinquit quis Deus ιο- tum hominem perfectὸ eurat; sed quan- ἀοσue subito, sicut Soerum Petri satim re ituit pejecta sanitatis ita ut sum
gens minisraret illis, ut legitur Luca4. quandoque si rem fuere ὸ , sicut dierum est de eaeo illuminato , Marci g. Et ita etiam spiritualiter quandoque tam
ra commotione convertit eor hominis; ut
subii. persectὸ eo equa3ur sanitatem spiritualim , non Ριὸm remisia culpa , sed sublatis omnibus peeeati reliquiis ,
iat patet de Magdalena, Luea T. qua doque autem priar remittit eulpam peraratiam operantem , O postea per gratiam eooperantem Recesυὸ tollit pereati
reliquias. Igitur in homine iustificato, iuxta mentem S. Doctoris, cum virtutibus insucs non manent habitus vitiosi; sed interdum manent peccatorum reliquiae , per modum dispositi nis, diminutae, de ad corruptionem
DUBIUM II An vitium sit contra Naturam
s. I. Resolvitur Dubium.1. . Anichari, qui reserente San.
iv l elo Augustino lib. de Hares
c. 46. & alibi passim in libris , quos contra eos elaboravit duas naturas, seu animas, vel duo principia in homine ponebant; unum naturi sua bonum; alterum natura
sua malum , conssquenter asserebant, vitia non esse contra naturam principii anxii, sed ipsam mali naturam vitium es . oppositum tamen senserunt semper omnes Catholici . mia vero vitia quaedam sunt, quae opponuntur virtutibus moralibus aequisitis, & naturalibus ; quaedam , quae virtutibus moralibus in susis, & suis pernaturalibus Opponuntur ideo de utrisque sermo er t. i I. Dico primb. Vitia Vposita virtutibus naturalibus acquisitis sunt conistra naturam hominis. Prob. i. ex S. August. l. 3. de Lib. aQ. e. I 3. ubi Manichaeum hoc discursu urget. Tu qui vitium vituperas, laudare debes naturam; nullius enim vituperatur vitium, nisi cujus natura laudatur. Aut enim fecundkm naturam es , quod viιuperare & sic male vituperas vitium, & laudas naturam, cui vitium, eonnaturale est. Aut si vitium est, ut
recte vituperari post , etiam eontra nain turam sit, necesse es : Omne quippe vitium , eo uo , quo vitium es, contra naturam est. Si enim natura non nocet , nee vitium es : si autem quia n eet , ideo vitium es , quia contra naturam est. Et lib. I i. de Sivit. Dei c. I. Omne autem linquit a vitium na-
rura nocet, ac per hoc contra naturam
est. Inde probans, non adhaerere Deo in malis Angelis non naturam esse , sed vitium, hoc exemplo procedit e
sicut ergo eum vitium oeulorum disiatur eaeitas, id osten/itur, quὸd ad nais turam oculorum pertinet visus ἡ π cum vitium aurium dieitur Orsitas, ad earum naturam periinere demonstratur auis ditus : ita eum vitium creatiara angeli ca dieitur , quod non adbaret Deo , hine apertis declaratur, ejus natura ut Deo adbareat, convenire . Ex quo probatur , non solum vitia opposita viris tutibus naturalibus, sed etiam viti opposita virtutibus instilis, quale est 'vitium Angelorum , esse contra natu
III. Probatur secundb ratione D.Th. hac q. Tr. a. a. Id est contra naturam hominis, ut homo est, quod est contra naturam animae rationalis, quae
forma hominis est e sed vitium est couis
24쪽
tra naturam animae rationalis; ergo est contra naturam hominis, ut homo est. Min. prob. Natura animae r tionalis est agere secundum ordinem rationis; ergo agere contra ordinem rationis in contra naturam animae
rationalis sed vitium ellcntialiter dicit agere contra ordinem rationis ;ergo sicut virtus, quae bene disponit secundum ordinem rationis, dieitur esse secundum naturam hominis i ita vitium , quod male ipsum disponit contra ordinem rationis , erit contra naturam hominis. Unde concludit Divus Thomas Oportet, in qualibet
re virium dieatur ex hoe, qu)d es di ρο- sita contra id , quod con enit sua natura . Et in serius: Eanum autem linquit hominis est , femndum rationem eo , maIum hominis es , prater rationem esset ut Dion . dicit e. 4. de Divin. n min. Unde virtus humana , qua hominem facit bonum , opus ipsur bonum reddit , intanti m es fecundam naIuram hominis, inquantiam convenit rati ni . Vitium autem intantum est contra naturam Mminis, inquantam es contraordinem rationis.
IV. Confir. Quod est contra ordinem , & regulas artis , vitium in arte factis, & contra artem est . modest contra ordinem naturae , vitium in naturalibus , & contra naturam est ;ergo quod est contra rationis Ordinem, in rationalibus vitium, & contra naturam rationalem est. U. Dico secundo. Etiam vitia opposta virtutibus infusis, S supernaturalibus sunt contra naturam hominis . Haec assertio probata manet ex Augustino l. 11. de Cloit. Dei supra allato, ubi probat, vitia Angelorum
esse contra eorum natur m et cum tamen eorum vitium, nempe, non adhaerere Deo auctori gratiae , sit vitium,& peccatum contra finem supernat iis ratem, & proinde oppositum virtutibus insulis : eb vel maxim), qudd , ait suo loco diximus, Angelus contra sinem naturalem vitium directE haberE
generaliter dicat et omne vitium eo ipse , quo uitium es , contra naturam est ;clara indicat, se universaliter loqui,& nullum vitium excipere. VI. Hoe idem sentit D. Thom. hae
. 71. a. a. ad 1. Clim enim tibi objecisset, vitium non esse contra natu ram, quia vitium contrariatur virtuisti ; virtutes autem non sunt in nobis, natura, sed causantur in nobis, vel per infusionem, vel per inhetudinem et non respondet, distinguendo inter viis
ita, quae opponuntur virtutibus ac 'iuisitis, &ea, quae opponuntur in suis sis a sed concedens, generaliter omne vitium esse contra naturam , D eenis ἐυm inquit quod virtutes , etsi nomea curuν ὰ nμtura secundkm suum esse perfectum g tamen inc Irnant ad id , quod ea secundam naturam , ides , fecundam
ordinem rationi3. Dicit enim Tullius ιπRhetor. sua ilib. a. de Inveni. qubsulatus est habitus in modum naturae
rationi consentaneus, cr Me modo viristus dicitur esse secundam naturam: cs' per eontrarium intelligitur, quὸd vitiumst contra naturaran. Cum erSo virtutes
etiam insuta inclinent in id, quod , esto non sit , natura , est tame L. secundum naturam, quia secundum ordinem rationis ; sequitur , quod vilia Illis opposta sint contra natu
VII. Rursus a. 2. q. xo. s. g. is
stinet, infidelitatem esse contra na turam, his verbis et Habere fidem no es in natura humana e sed in natum
humana es, ut mens bominis non reis
pugnet interiari inninaui, Θ exteri a veritastis pradicationi. Unde Infidelitar, secundkm boe, ea eontra natu am. Σκquibus se arguo. Ideo infidelitas , quae opponitur virtuti in suis fidei, est contra n tu m, quia licet fides non
si in natura, in natura tamen est,
ut non repugnet fidei; & idcirco in. fidelitas, quae fidei repugnat, mi vorae contraria est et sed omnes aliae virtutes infusae , esia in natura non sint. in natura tamen-, ut eis non se
25쪽
d Quasio I. De natura Vitii, pereati.
pugnet ἰ ergo vitia , quae eis reis pugnant, contra nat gram sunt.
eem naturae inseriori, ne perficiatur1 Lperiori, eique obediat, cui nata est obedire; censendum est, ei naturae repugnare , eique contrarium esset sed vitia opponia virtutibus infusis ponunt obicem, quo homo qui stante elevatione ad supernaturalia perfectibilis est a virtutibus iniuss) im-
editur, im 5 repugnantiam contra-it, ut ab illis perliciatur; ergo&c. o. I I. obiection Aus contrariti sit satis.
IX. Biicitur eontra primum asi sertum prim6 . Sap. I L. N. o. de Chananaeis, & aliis nationibus dicitur: Erat naturalis malitia ipsarum :'& Paulus Ephes a. v. 3. de se, &Hebraeis et Eramur linquit γ natura milira , sicut cateri ι ergo peccatum , seu vitium, est secundum, non contra
Confirm. Quidquiὸ sit, an vitium
si secundum naturam hominis abs luid sumtam; est tamen secundum nais turam hominis , ut peccato originali' vitiatam, in qua propensio ad malum sortior est, quam ad bonum; ergo
naturae hominis, ut modo est, consentaneuin est vitium, non contra
maIitra eorum erat naturalis, inquantum erat in eo vetudinem reducta, proni consuetudo est altera natura. Nox
autem eramas natura filii ira, propter peccatum originale , quod es pereatum natura . Id est, malitia Chananaeo.
rum &e. non dicitur naturalis, quod esset secundum naturam et sed partim quia peccandi assuetudine, quae est allera natura, fecerant eam sibi quasi naturalem ; partim quia erat eis nativa ex parentibus, i reducationei tracta , & exemplum; a. quibus nedum originale contraxerant, sed etiam pravos ipsorum mores cum lacte ebiis berant. Apostolus autem dixit et Erc. mus natura filii ira, sicuι c, eatecti, quia nos Iudaei non minus, ac catteis ii homines, peccatum originale, quod iram Dei meretur, una cum naturaeontraximus. Unde in e. h. ad uom ea. x. Eramus tinquit 1 natura, log
pen originem natura , non quidem n
tura, ut natura ess, quia sis bona est , Ur a Deb ; sed natura, ut vitiata est.
XI. Ad confirm. dico , hoe idem obiecisse Catholicis Iulianum , Pelagianorum nomine , nempe, Catholi eos cum Manichaeis consentire , dum naturam originali peccato vitiatam afferebant; ut eri S. August. liquet L 't. eontra Iulian. e. q. s. Cui respondeo, hoc ipso, quod dicimus naturam peccato vitiatam, separamur 1 Manichaeis: dum enim dicimus naturixam vitiatam, dicimus, peccatum non esse naturam, sed vitium naturae, Mnon secundum naturam, quasi natura de se mala sit e imo potius bona ,
facta tamen mala ex vitio orto, non ex natura , sed ex alterius voluntate ,& consequenter naturae contrario . Unde sicut non valet et tibia curva
propendit in motum non rectum; erisgo propensio in motum non rectum est naturalis tibiae et ita nec in casu , ex quo natura, ut eorrupta, propendat magis ad malum , valebit, hanc propensionem esse naturalem. XII. Nec dicas primo. Principium peccandi est naturale, nempe, voluntas ; ergo etiam peccata sunt natura ita
Seeundd. Multi peccant ex inclinaistione appetitus sensitivi ; haec autem inclinatio naturalis est, & naturali inter inclinat ad peccatum, nempe, ad bonum sensibile ; ergo &c. Terti d. Homo , ex quo est ex nihi- Io, est naturaliter peccabilis; ergo p tentia peccandi, & desectibiliter, ac vitiose operandi in ipso plantata est. - ini arto. Homo est naturaliter corrupti
26쪽
nptibilis, quia habet eorpus compolitiim ex contraitis; ergo etiam est naturaliter peccabilis, qψia constat exeontrariis appetitibus: caro enim conia
cupiscit adversus spiritum, & spiriatus adversiis earnem.
XIII. Respondetur ad praelatas inflantias. Ad primam nego absoluteant. Nam . quamvis voluntas sit naturalis, & ut potentia , qua homines peccare possunt; potentia tamen , qualiberE potest peccare , desectus potius naturae libertatis est, quam libertalis natura
j XIV. Ad secundam nego min. Ut enim docet D. Thoni. hic I. 1. q. 82. a. 3. ad I. mia in homine eonevise
bilis naturaliter regitur ratione , intanis tam conrupiseere es bomini naturale, inquant m es secundum rationis ordiis nem . Coneupiscentia autem, qι- tram
scendit limites rationis , ines homini
contra naturam. Neque eX quo ap
petitus sensitivus naturaliter inclineis tur ad bonum sensibile , inclinatur ad peccatum , quia bona sensibilia se- eundum se spectata , non habent rati nom mali, sed sol tim quatenus sunt
XU. Ad tertiam dist. ant. Est naturaliter peccabilis, id est, capax peccati , cO. ant. Positiva inclinatus adpezcatum , nego ant. Licht enim ho-axo ea generali ratione , qua creatura est , & ex nihilo , sit capax peccaudiet ea tamen ratione, qua rationalis est ,& animam liabet ratione praeditam, naturaliter inclinat sequi rationis ordinem . a re agere cGntra rationis ordinem, illi est contra naturam. XVI. Ad quartam nego consequ. bd enim homo sit compositus exeontrariis,& proinde corruptibilis,
habet ex natura corporis ex contra
riis coalescentis: at, qu bd ex appetitibus contrariis constet, habet ex vitio
naturae I ex natura enim, qualenus r.
etionalis, habet potius, quod appetitus inserior obediat rationi; unde qudd illi resistat, contra naturam est.
Addo: quod sicut licui mors sit jux-
ta inclinationem materiae, quia taἀmen est contra inclinationem sopirae, mors est simpliciter adversa naturae: ita quia agere contra ordinem ratio. nis, est contra inclinationem formae rationalis; absoluth peccatum contra naturam hominis est.
contra naturam est, violentum ,
involuntarium est: ω peccatum vi lentum non est , imo voluntarium; ergo &c. XVIII. Respondeo, mai. esse veram de eo, quod est contra naturam illatum ab agente extrita seco, sicut motus lapidis sursum proiecti: no vero de eo, quod licet sit contra iiDclinationem naturalem, procedit tamen ab eodem supposito, secundum i clinationem elicitam naturali contra riam. Sic accidit in homine, dum peccat. Naturalis eius inclinatio est agere secundum ordinem rationis ; sed quia in eo est inclinatio elicita, &voluntaria , quae magis amat, appetitum sensitivusn sequi, quam ratio. nem: ideo sic agendo, agit contra nacti iram, sed voluntarie, non violem
XIX. obiicitur tertib. I is, quae sunt contra naturam , non possunt homines affuefieri, sicut lapis nunquam affue sit, ut seratur sarsiim: sed .. aliqui assuefiunt ad vitia; ergo vitia non
Rursus: nihil, quod est contra naturam , invenitur in habentibus illam naturam, ut in pluribus: sed vitia inveniuntur in hominibus, ut in pluribus, clim plures sim vitiosi, quimvirtuosi; ergo &e.
XX. Respondeo mai. esse . veram dcthir, qua D contra naturam , fecundis mqvὸd es contra naturam opponitur ei, quod en esse is natuνa a non. autem se eundam quod esse eontra naturam opponitiιν ei, quod es esse feriandam naturam: eo modo ., quo virtutes dicuntur esese fecundym naturam, inquantam iUerinant ad id , quod naturae eonvenit α
27쪽
Motus autem sursum se est contrata naturam lapidis, ut repugnet gravitati , quae a natura lapidis est, tanquam elus proprietas; & ideo lapis nunquam potest assuefieri ad motum sursum. Porrb vitia non sic contra naturam hominis sunt, ut repugnent alicui ejus proprietati, vel praedicat O naturae , quo pacto esse hinni bile est contra naturam hominis; sed quia
inclinant contra ea, quae sunt naturae consentanea, nempe , contra virtutes et
ideoque potest homo vitiis assuefieri. XXI. Ad id , quod secundo dicitur,
respondeo cum D. Tho. citato ad 3. majorem veram esse de eo, quod est contra naturam adaequath sum tam ἔnon de eo, quod est contra naturam tum in adaequatae r unde quia monstra sunt priori modo contra naturam generabilium , ideo monstra in paucioribus accidunt. At vitia esto sint contra naturam rationalem , sunt tamen naturae sensitivae valde consorismi a ; cumque haec versetur circa deIehabilia, quae magis obvia sunt, &sensum alliciunt, non mirum est, si plures in eis sistunt: maximh cum natura hominis per peccatum ad senis sibilia conversa ut . In homine linquit D. Tho laudato loco) est duplix na- rura , scilicet, rationalis, or sensitiva .
Et quia per operationem sensus bomo pereenis ad actur rationis; ideo plures sequuntur inelinationes natura sensitiva ,
quam ordinem rationis . Hures enim
sunt , qui assequuntur prineipium rei , quam qui ad consummationem per niunt, Ex hoe atitem vitia , ω pereata in hominibus priseniunt, quθου sequuntur im
clinationem natura sensitiva contra omdinem rationit.
XXII. Nota tamen, quδd cum . Peccata , se ii vitia dici possint esse eontra naturam , vel ea generali ratione, quia sunt dissentanea homini, ut homo est , utpote restae rationi repugnantia; vel peculiari ratione, quia, ses- licet, etiam repugnant modo , & ordiis i actus carnalis di natura institutor ut vitium sodomiticum, quod non solum repugnat naturae hominis, ni M. mo est , seu ordini rationis; sed eotiam naturali ordini, quem habet M.
mo communem cum animantibus bruistis . Licht ergo hoc modo non omnia peccata, etiam luxuriae, sint contra naturam; omnia tamen sunt contra naturam priori modo, quia omnia sunt contra ordinem rationis rectae. XXIII. Nota etiam, quddesto vi tutes morales non sint naturales, quaseausatae a natura; sunt tamen naturales, quia inclinant ad id, quod est se. cundum naturam, idest, secundum ordinem rationis: & per contrarium dieiis
mus, vitia esse contra naturam, ut ex D. Tho. hoc a. a. ad x. superius oboservavimus .
XXIV. Objietes contra secundam eone lusionem. Ideo vitia opposita virtutibus infusis essent contra naturam, quia opponuntur persectionibus naturae consonis, et u non debitis: sed haec ratio non evincit; emo &α Min. prob. Nam fides opponitur lumini gloriae, quo rationalis natura summe perfieitur; spes etiam possessioni opis ponitur; status eorruptionis etiam. pugnat cum dote incorruptibilitatis r& tamen nihil horum est contra na
XXV. Respondeo, neg. min. quam non probant exempla adducta. Non enim praecish vitia sunt contra natu ram , quia opponuntur persectionibus naturae rationali congruis; sed quia Insuper naturae rationali eongrua non sunt, nec ullo modo ipsam perficiunt. At fides, spes , corruptionis status , estb opponantur persectionibus sublimioribus, quibus natura potest perfici ; naturae tamen pro statu viae con gruunt. eamque suo modo perficiunt.
Unde quod non sint compatibiles cum praelatis persectionibus, non tollit, quin sint secundum naturam , & quin sint persectiones naturae convenientes pro eo statu. DU
28쪽
. I. an fit peius neeatum, quam M. bitus Vitiosus r
litiae moralis superat simplici inter habitum vitiosum. Ita D. Th. hae- t. a. 3. & probat primo.
Id moraliter simpliciter peius, vel melius est , pro quo iuste debetur poena, vel praemi unit sed poena pro at tu vitioso iust E debetur , sicut & praemium pro
actu virtuoso , non autem pro habitu , vel vitiosis, vel virtuoso, si non procedant ad actum ; ergo &c. Et ratio est e quia malitia , vel bonitas moralis explieatur, & consummatur in actu. Quare II. Probat secundd. inita habitus
non dieitur bonus , vel malus , nisi ex hoe , quδἐ inelinat in actum bonum , vel malum t unilo propter bonitatem , vel malitiam actur, dieitur habitus bonus, vel malus. Ex quo concludit:
Et sie potior est actur in bonitate , vel malitia , quam babitur: quia propter quod unumquodque tale, o illud magis est.
III. Tert id. Si eut habitus est determinativus potentiae , ita actus est determinativus habitu si sed habitus in bonitate, vel malitia excedit retentiam ; ergo actus in eadem excedit habitum : habitus enim quodammodo medius est inter potentiam , &actum , ut determinativus illius, & determinatus per istum. Et sanh mesius est inquit S. Doct. bem agere , quam pos
Iv. Sed dices primd . Sicut bonum , quod est diuturnius, est melius, ita malum , quod est diuturnius est
peius: sed habitus vitiosus est diu.
turnior , quam actus vitios, qui statim transeunt; ergo Sec. V. Respondet S. Thom. ad.r. ex hoe sequi solum, habitum vitiosum esse pejorem actu vitiososeeundam qui sui a per accidens ex conditione suta iecti a non autem simpliciter e quia in eo, quod per se consderatur in utroiaque, peior est actus malus habitu malo, ut dictum est. Qu)d autem habiatus sit diuturnior , quὰm actus , aeeidis ex eo , quὸd utrumque invenitur in tali natura, qua non potest semper agere , ω etitur actio est in motu transeunte.
Unde simpliciter actur est potior tam in bonitate, quam in malitia r sed labiatus es potior feeunἀam quid. Ita D. Th. Et eadem ratione ad 3. ait, quδὰ h
bitus , etsi sit causa actus, non est tamen simpliciter pejor, vel melior actu.
Quia habitus es ea a actus in genere causa scientis: sed actus ea eatis habitus in genere eausa finalis , secundum quam consideratur ratio boni, crmali. Et ideo in bonitate , O malitia actus praeminet habitui .
VI. Dices secundo. Habitus earitatis melior est actu caritatis nam
habitus taritatis facit hoc ipso iustum,& Dei filium; actus verb caritatis solum disponit ad iustificationem ; ergo smiliter habitus vitiosus erit peior
VII. Respondeo, quδd si habitus
infusi comparentur ad ui biectum , meliores esse videntur , quam actus, qui eorum infusionem praecedunt, ob rationem allatam ; quia maiorem bonitatem illi conserunt , & permanenter ipsum sanctificant. Caeteriim loquendo de bonitate, quae est ex ordine sad operationem , actus sunt simpliciter meliores habitibus, etiam infusis. Tum quia habitus sunt propter actus, ut dicebamus. Tum etiam , quia dum actu caritatis diligitur Deus, excluditur omne molivum ad peccandum . quod non excluditur , eum adest habitus sine actu. Caritas inquit D. Tho.
a. 1. q. 14. a. II. ad 4.ὶ seeundam rationem sui satis excludit omne m
29쪽
to Quaesis L De natura Vitii, di Pereati.
e Num ad peccandum et sed quando mcontingit , earitas actu non agit ;tano potes intemenire aliquod mo-giνum ad pereanaeum , cui A consentia tur, caritas amittitur .
. I I. Desinitiones Pe eatis .
VIII. Um definitio detur ad expli-
melius naturam , & essentiam peccati explieabimus , quam asserendo varias' definitiones, quibus peccatum 1 Theologis , & Patribus descriptum fuit. Prima ergo & celebris definitio est,
quam tradit S. Augustinus I. 11. comrra Faus. e. 27. & defendit S. Τhom. hae q. r. 6. quod peccatum sit dictum , μι factum , vel concupitum Hiquid contra aternam legem. mi dvero sit aeterna lex , ostendit S. August. ibi dicens : Lex veris aeteνna es ratio divina , HI usiantas Dei ordiis
axem naturalem eo ervari iubens, perturbari vetans. Hunc autem natura
lem ordinem dicit esse, quod actio humana rationi imperanti obediat, tiratio Deo .
ostendit D. Thom. a. 6. citato . Qtii a omnis actus humanus habet, quω si malus ex eo, quod caret debita comis mensuratione ad regulam; a qua, si
divertat, incommensuratus erit. Reguis a autem voluntatis hiamana es duplex. Una propinqua , homogenea , fellitet. ipsa humana ratio e a1ia vero es prima regula , scilicet, lex aterna , qua est
uasi ratio Dei . Et ideo Augustinua indefinitione preeati posuit duo. Unum, quod pertinet ad substantiam actus humani , quod is quar materiale in pereaiato , eum dixit, dictum , iactum , vel concupitum et a Ilus aurem , quod pertianet ad rationem mali, quod es quasi urmale in peceaso , cum dixit, contra
primatur sola natura peccati commissionis; si tamen addatur partieul non, aptari poterit etiam peccato omitasionis . Ut enim ait D. Thom. hae ad
x. A maris, P gregatio redueuntur ad idem genus; sicut in dimnis genitum , & ingenitum ad relationem, in august. dicis in s. de Trinit. e. s. 6 γ. Et ideo pro eodem ea aeeipien
dum, dictum , & non dictum, factum ,& non factum.
eone luditur etiam peccatum veniale, quod aliquomodo est contra legem aeternam , esto non persecth: quia esto in aliquo recedat ab ordine legis, non tamen recedit a fine legis, qui est earitas. Unde D. Thom. q. 7. de Malo a. r. ad a. Est inquit)aIi
quo recedat ab ordine legis, non tam era ipsam eorrumpit 3 quia non eorrumpie
dilectionem , qua est plenitudo Iegis. Et in hoe sensu dicitur, peccatum Ueniale non esse contra, sed pruer le
XII. Concluditur etiam peccatum, quod fit contra legem humanam. Nam haec, si iusta est, derivatur a lege aeterna, quae etiam praecipit, ut omnis anima potesatibus sublimioribus subdi
ta sit, Rom. 13. v. I. quia omnit pa
rasas is Deo es: unde qui legem humanam violat , violat legem Dei; via v. a. Qui potestati re it , Dei ον-inationi re it . Qui autem resi unt, ipsi sibi damnationem aequirunt XIII. Peccatum vero originale , in rigore, dicta definitione non comprehenditur ; quia intentum Augustini suit definire solam actuale: sicut nec peccatum habituale, quod est macu-Ia ex peccato actuali reIicta. Si tamen accipiatur d:aum, factum oee. propria , vel aliena voluntate, suae sit quodammodo nostra, poterit etiam peccato originali applicari . XIV. Prael udaia definitione comis prehenduntur etiam peccata , suae iure naturali prohibentur. Quia lichtista sint potius prohibita, quia mala ex sua natura; non mala, quia prohibita ut sunt, qwae jure tantum p
30쪽
sitivo prohibentur 3 adhue tamen de illis quoque affrmari potest , quod sint
mala, quia prohibita, non lege temporali , sed aeterna. Nam ea, quae sunt essentialiter mala, ut mendacium, periurium , adulterium, etsi nullata foret Iex positiva tam divina, quam humana, essent nihilominus peccata; quia essent contra legem aeternam , &contra rationis ordinem , ut dicit D. Thom. hu ad 4.
XV. At quid si, per impossibile, lex
aeterna tolleretur Dicunt aliqui , periurium, adulterium adhuc fore mala, sed non formaliter peccata: ait enim Augustinus l. h. de Peccat. me ritis c. I 6. me peccatum erit , A quid init , si non divinithi iubeatur , ut non
M. Sed quia ibi August. loquitur de
peccato primorum Parentum, quod fuit contra Ius positivum divinum ;dicerem potius, hanc suppositionem destruere totum . Nam si non esset lex aeterna, nec esset ratio, nec actio humana; quia lex aeterna est cauta . exemplaris omnium et & quaestio esset' de subiecto non supponente. XVI. Potius autem S. Augustinus dixit, peccatum esse contra legem aeternam . quam eontra rectam rati nem; quia, ut ait D. Thom. hla ad s. A' Thoologis eo deratar pereatum pra-ripuὸ feeundam quod ea offensa contra Deum s a Phi obo aurem morali fe-
ideo augustinus convenientias desinit pe ratum ex bre, q-d est contra Iegenia aeternam , quam ex boc, quia est contra rationem et pere u e m per Iegem ateris
mam regulamur in multis , qua excedunt
rationem humanam , sicut in his , qua
sunt fidei. XVII. Aliam definitionem peetati tradit idem s. Augustinus l. de duabus animabus contra Manichaeos c. II.
in fine : pereatum est voluntas retinendi , vel eonseqxen/i , quod iustitia vetat, crunde Iibeνum ea absinere. Qua definitione exprimuntur sola peccata interisna. mia ut ait D. Tom. hla ad x. Prima causa Peccati est in voluntate, qua imperat omnes actui voluntari . in quibus folir invenitur pereatum rides rigustinus quandoque per solam votantarem definis preeatum. Sed εα- etiam ipsi exteriores actur pertinent ad
substanιiam peccati, rhm sint ferundymst mali , in dictum est it nere' fuit ,
quὸd in desinitiona pereati poneretur eistiam aliquid pertinens ad exteriores actur.
xv III. Alia definitio colligitur ex D. Ambrosio l. de Paradiso e. g. Pe eatum est pravaritatio tegiν divina, credilesium inobedientia praemiorum . maelegitima est , & concordat cum definitione S. Aligustini supra explicata, si recte accipiatur. . I I Lan Pereatum e sentialiter sit osse a Dot quomodo tXIX.-ico . omne peccatum essenis
υ tialiter est injuria Dei; non quidem essecti vh illata, sed affective multis modis intentata. modnon sit iniuria, & offensa effective,& phisice Deo illata , certo certius est: Si enim peeeaveris sinquit Iob. e. 3s. v. 6. quid ei nocebis i , mulιθι
eata fuerint iniquitates tua, quid facies eontra eum 3 Poννὸ si junὸ egeris. quid donabis et , aut quid de manu tua Me piet y Η-imi , qui similii tuis, noeebit impietas tua. Gemadmo,
dum erM nihil Deo damus, dumtaeum colimus; ita nil a Deo auseri mus. dum eum offendimus peceando. XX. En autem affectivd, & intenis tale iniuriam , & offensam Dei, haneque essenii aliter, eolligitur ex D. Tho.
tium hae t. a. quast. 73. art. 3. ad a.
ubi exponens praecitatum textum Iob, ait : God etsi Deo nullus post nocere . quant km ad ejus subsantiam ; potest
amen notumentum attentare in his ,
qua Dei stini: sient extirpando fidem , violando saera Fe.Tum in t . ad Rom. rs.leel. r. ubit omnia t inquit peccata sunt quodammodo improperia Dei ἱ inquam ιλm perea IM Dei contemnitur.