장음표시 사용
41쪽
DUBIUM I. Ulule sumatur Distinctio specia
I. I Rima peccati divisio est in ori- ginale, de personale . Pecca-λ tum originale est , quod ab A.
damo per originem derivatur in Posteros. Personale est illud , quod propria peccantis voluntate committitur , nee ab alio trahitur. De priori abunde locuti fuimus Thom. 6. in I. p. astu. q. usque ad io. ubi eius existentiam , essentiam , subiectum , & effectus exanii navimus. De posteriori hie, &in sequentibus sermo erit. II. Secunda peccari divisio est in actuale, & habituale. Primum est actus malus, vel omissio actualis alicujus praecepti. Secundum vero est quaedam macula in anima ex peccato actuali relicta ; & in ea remanet, dO- nec per gratiam iustificantem auferatur et de qua infra . III. Tertia est in peecatum commissionis, & omissionis. illud consistit in positione alicuius actus mali ἔistud in non positione alicuius actus
debiti. Primum pugnat cum praece-lo negativo, ponens actum , qui iu-etur non poni. Secundum pugnat cum a firmativo, negligens ponere actum, qui iubetur poni. Hanc divisonem in praesenti quaestione expendemus .
Iv. Quarta est in peccatum morta-Ie, & veniale. Primum sic dicitur, quia inseri mortem an mae , eam privando gratia sanctificante, quae est vita supernaturalis animae , sicut anima eli vita naturalis corporis. Secundum vero veniale dicitur . non quia praecise veniam a Deo obtineat; led quia comparath ad mortale leve
est, quia natura sua hominem a Deo
non avertit, nee ipsum privat gratia , & caritate. Sed de hoc qu. se. quenti .
Ita, & carnalia. De his agit D. Tho.
I. R. f. 72. a. a. dicens et IIIa peee
ea . qua perficiuntur in deIectatione Imrituali , voeantur pereata spiritualia tiIta veνo , qua persteνuntur in deIectatio.
ne carnali, vocantur peccata earn a Ira I
A ut gula, qua perfiιur in deI.ctati ne ei horum . 6' luxu iis, qua perficitur in delectatione veneνeorum . Unde Apostolus dieit a. Cor. I. Emundemus nos ab omni inqui Mamento earnis, o
spiritias. Peceat a spiri italia plus h beni de aversione, quam de conversione; ideoque sunt graviora quoad culpam . Carnalia vero plus habent
de conversione, quam de aversione 3 unde quoad cui pam sunt minus gravia. Sunt tamen quoad adhaesionem maiora et quia ut docet D. Tho. q.
73. a. s. Pereata carnalia habent trihementius impul um , idest, ipsam eo eviseentiam earnix in nobis εnnatam. Sunt etiam maioris infamiae: ut enim ex Greg. lib. 33. Morat e. ri. modo 12. refert D. ThOm. a. s. eitato tria arg. sed contra: Pereata carnalia sunt minora ν eulpa, se maiori, famia,
quam spiritualia. Et ideo homines, qui in peccato non tim Dei offensam verentur , quam propriam ignominiam , magis de illis. quam de istis
verecundari solent . Unde Gregorius laudatus : Seimur autem linquit quia
aliquando minur es in eorporas eorruptionem eadι re, quam euitatione taeitaeκ deliberata elatione pereare : sed eum minisa turpir 'peνbia ereditur , minas vitatur. L.κurram verὸ cis magis erubefere ut homin ι . quo simu 1 omnes turpem noverunt. Ralionem autem huius
turpitudinis.& ei ubescentiae dat D. Th. citato a. s. a 3. Quia in peccatis carisnalibus minus. homo participat de rationc , & cum brutis convenit: unde ait Philosopii, in 3. Et hic. c. Io. quod
pereata intemperantia sunt maximδ em
probrabilia , quia sunt eirca illas deI
42쪽
ctationer , qua sunt eommunes nobis , brutis . Unde insert D. Thoin. quodammoso per isa pereata homo brutatis redditur. UI. Sexta est in peccata, quae in Deum, proximum, & seipsum perpetrantur. Ut enim docet D. Thom.
nac q. a. a. 4. Peccatum est astis inordinatus . Triplex autem ordo in homine esse debet. Unus quid-m fetundam eum- parationem ad regulam rationis . . . Alius autem ordo est per comparationem ad
regulam divina legis, per quam bomo in omnibus dirigi debet. Et si qui emhomo naturaliter esset animalislitarium , hie duplex ordo sufflaeret e sed quia bo-mo est natura trier ansmat politicum , e, soria te, ut probatur in t . Polit. c. 2. ideo necesse est . quos sit tertius ordo , quo homo ordinetur ad alios hamines,uibus eon υiυere debet. inando ergo omo , secundo ordin&deficit, detrahens Deo amorem , & reverentiam ,
dicitur heccare in Deum ; sicut haereticus , sacrilegus , & blasphemus. ando deviat a primo ordine, &seipsit in , ac patriones suas ratione non regulat, percat in seipsum ; ut avarus , gulosus, luxuriosus. Riando autem a tertio ordine recedit . nec servat proximo ius debitum , aut Onsendit humanam societatem, cui naturaliter junsitur , tunc dicitur peccare in proximum; ut lares, holni--cidae, adulteri. Nota tamen cum D. Th. relato ad x. Quod pereare in Deum , Devndym quod ordo , qui est at Deum,
in Iudit omnem humanum ordinem , eneommune omni peccato . Sed quantum
ad id, quos ordo Dei eMedit alios duos ordines, sie pereatum in Deum est spe.
VII. Septima est in peccata cordis, oris,& operis; quae tamen, ut docet D. Thom hae q. x. a. r. est potius divisio in diversos gradus ejusdeni pecocati, quὶm in diversa specie peccata .
Nam fur a limatio est completa generatio domus I eolloeatio autem fundamenti , s ' erectio parietis Iunt species incompleta, seu diversi gradus aedifica.
tionis domus: ita in peccato consum
mitio merati est in opere ' unde perea tum operis babet speciem eompletam.
Sed prima inchoatio ejus bis quasi fundatio in corde . Meundus autem gradus ea in ore , feeundam quod homo prorum pit ad manifesandum coneeptum eardis . Tertius autem gradus iam est in eoa
summatione operis .... Iracundus enim
ex hoe, quὸd appetit vin/idiam, primo quidem perturbatων in earde , seeundo in verba eontumeliosa prorumpit, tertiὸ verbprocedit usque ad facta tuis io'. Haec D Thom. Quod explicari etiam potest in peccato luxuriae, in quo est primd corruptio cordis , nempe, cogitatio , & desiderium ; deinde manis - statio, & locutio; ultimb exterior
VIII. Octava est in peccata ex ininfirmitate, seu ex passione, ex ignorantia, & ex malitia. Priora sunt, quae ex gravi aliqua tentatione, &motione appetitus sensitivi oriuntur. Secundi generis sunt, quae ex ign rantia culpabili, & vincibili proe dunt. Tertii, quae pleni libertate.& voluntate, nulla passione incitante,& nulla ignorantia excusante commitis
IX. Nona, & ultima est in peccata propria , de aliena. Propria sunt, quae ab ipso peccante committuntur. Aliena autem, quae licet ab alio committantur , nobis tamen imputantur , quia ea , vel nostro consilio, vel suasione , vel adulatione, vel protectione, aut praecuto patrata sunt. Aliter ex August. super illa verba 6r ab alienis parce fervo tuo enarrat a. ia. Psalm. I 8. peccata aliena ea sunt , quae ex aliorum ruasione committi in mus , propria , quae nullo suadent eo , aut instigante perpetramus: Tolle mi hi sinquit in ex earie malam cogitati nem, repelle a me matam suasorem rhae Hr: Ab occultis meis munda me, Se alienis pare e servo tuo. Nam Gaduo g mera delictorum , propVia simul craliena , etiam primitas in exordio Ha merum . Diabolus sua delicto ereidit, adam
43쪽
sta Quaest. IL De Peccato Commissionis , O Omissionis :
Nam alieno deserit. Non pauca ad explanationem dictorum videre poterit Lector Trin. de Voluntario, ω de actibus humanis . Nunc ad Dubii re. Diutionem accedamus . -
. I LResolutio Dubia . X. T E duobus potest essedi se ultas, II de praecepto, & de objecto;
nimirum, unde sumatur distinctio specifica peccatorum et an ex obieetis, quae respiciunt; an ex praeceptis, quibus opponuntur. Cirta quod observandumen, distinctionent praeceptorum ex duplici capite posse desumi . Primo eκ parte principii , seu praecipientis:
ua ratione ditarunt praecepta iurisi vini, & huniani, naturalis, & positivi. Seeundd ex parte objecti, leurei praeceptae r sicut distinguuntur praecepta, quae dantur de actibus diversarum virtutum, aut de actibus ejusdem virtutis speeie diversis.
uuntur specifich ex diversitate speci-ca obiectorum, non ex divertitate specisci praeceptorum ex parte praecipientis . hst contra aliquos. communiter tamen traditur, & praecipue 1
tione sic probatur. Ab eo sumit Uecatum inain unitatem, vel distincti nem specificam, quod est per se intentum 1 peccante, non ab eo, quod est intentum solum per accidens: sed quod per se intenditur a peccante, est voluntari E se exercere circa tale, vel tale obiectum , quia intendit talem actum
in tali materia , puta luxuriae, vel furti et quod autem tali actu recedat ii lege , vel pi aeceeto, per accidens se habet, nullus enim intendens ad malum eratur ἰ ergo unitas, vel distinctio peccatorum specifica sumitur ab objecto, ad quod se convertit, non a praece to, a quo recedit. Hinc furtum est uni eum specie peccatum, quamvis de
facto lege divina, naturali, & humani prohibeatur; εe qui furatur, ab hisee tribus legibus specie diversis deordi.
ner, ac recedat. XII. Confirmatur. Peccatum actuale se habet ad modum cujusdam motus , in quo leκ, seu praeceptum se habet ut terminus, a quo recedit, de se avertit ἔ objectum autem se habet ut
terminus, ad quem se eonvertit: sed motus, ut docent Physici, non speeificatur, aut distinguitur a terminoa quo , sed a termino ad quem : unis de lichi terminus a quo specie disserat, si tamen terminus ad quem sit ejusdem speciei, motus sunt ejusdem speciei; ergo &e. XIII. Dico secundd. mando res praecepta , aut prohibita est diversi, vel praecipitur, aut prohibetur ex diverso motivo intrinieco, tune ex diversitate praeceptorum inducitur diversitas specifica in peccatis. Et ratio est et quia quoties praecepta differunt ex parte rei praece tae , vel prohibitae, aut ex parte motivi intrinseci, & pr ximi proLibendi; peccata illis opposta habent distinctum obiectum sorinaiste , nempe , diversam di sirmitatem logi , & regulis morum, & diversis viris
tutibus opponuntur. Quapropter Divus Thomas hac qu. 71. a. s. p. in
eo . ait: Ubi Oeeurrit aliud motivum
ad peerandum , ibi est alia pereati De-
eira ἔ auia motivum ad pereandum est
sinis, ae obiectum . mare qui violenter percuteret Clericum , aut sanguinem 'effunderet in loco sacro; committeret peccatum duplicis specie malitiae, iniustitiae nempe ,& sacrilegii: quia huiusm si actus est circa rem, rure naturali , de positivo , ex duplici motivo specie diverso, prohibitam ; nempe, ex motivo iustitiae a lege naturali, & ex motivo Religionis a iure positivo Ee-elesiastico. Idem die de eo, qui voto
adstrictus de non comedendo carnes, eas comederet die veneris , aut tem
pore Madragesimae r is enim ratione
duplicis pracepit , quo sub duplici
motivo come illo carnium sibi est vetita , nempe, divini Religionis, propter
44쪽
uotum , & Eeelesiastici abstinentiae, . niala ', clavenumistissum, quod ρυνώ propter praeceptum Ecclesiae , unico que est veniale, esse moν tale . Idem actu dis plex peccatum specie commit- docet sti et, de Mais a. r. sed de hoc teret, sacrilegii . & intemperantiae ἐν quaest. sequenti. quia ille actus duplicem haberet pri- XUII. Oppones seeundd. D.Thomas
vationem conirmitatis cum lege, & 2. de Malo a. s. dicit: Si vero alia duplici virtuti opponeretur. Et idem qua essent peceata solam, quia prohibiade aliis dicito. ta se ru bis rationabile esset , tir feeum dum disserentiam praemiorum specie per. . III. eata disserreni ; ergo ex sola diversi
. loqui in hypothesi , quod aliqua enXIV. Ppones prinan eontra pri- sent peccata solum quia prohibitata ;ma in assertionem . Peccatum itast res prohibita non haberet pro mortale . & veniale differunt specie: motivo exercitium alicujus virtutis, sed hate interdum versantur circa idem aut vitationem alicuius peccati. Praeis obiectum , ut patet in venialibus , quae miserat enim: Nee en dicendum , qu)d talia sunt ex desectii plenae delibera- disserant specie speccmὶ feeundhm difationis , vel eκ parvitate materil ἔ.er- ferentiam praeeptorum ἰ sed magis δgo distinctio specifica peccatorum non converso pracepta dictinguuntur feeum
sumitur ex objecto. dum disserentiam virtutum , viti XU. Respondent multi , dist. min. rum et quia praesta ad hoe funi, iat f Cirea idem oblectum materialiter, & eundum Oirtutem operemur, cla pereata in ella physico, conc. min. Formali- vitemur . Deinde subiungit verba ab ter, & in esse morali, nego min. Nam arguente allata Sir vero &ε.
in esse morali objectum , in quod ser- XIX. oppones tertio. Si peccata . Iur venialiter peccans , utpote deor- sumerent speciem ex objecto , ea esidi nans solum circa ea, quae sunt ad fi- sent in malitia essentiali graviorae , nem , non vero circa finem , est in quae versantiir circa obiectum magis esse morali specie diversum ab obje- grave; ea autem essent leviora , qtirecto peccantis mortaliter . obiectum minus grave respiciunt i at XVI. Hoc visus est indicasse Divus hoc est salsum . Primo . Nam occisio Thomas hac r. 2. q. x. a. s. Curria Christi suit gravius peccatum, qu mdifferentia peccati venialis, & morta- blasphemia , vel odium Dei ; unde alis se teneat ex parte aversionis, quae 3. p. q. gr. a. 6. docet S. Tho. suisse solum per accidens se habet, non ex gravi Mimi in t & tamen primum est parte conversionis, quae per se in peta contra humanitatem, secundum eoneato intenditur ut supra diximus; tra divinitatem. Secundo . Periurium , differentia peccati venialis, & mbria - & blasphemia est peccatum mintas grais lis non potest esse differentia consti- ve, quam homicidium , cum mitius tuens diversitatem speciei . Unde ibi- puniatur et & tamen habet objectum isdem ad r. Dieendum inquit quδs gravius , cum sit contra Deum. , &pereatum mortale, Θ veniate disserti ut cultum ei debitum; homicidium verhin infinitum ex parte araeUonis ; non contra proximum. autem ex parte eon Persionis , perquam XX. Respolideo, neg. min. Ad pri- respieit obiectum , un/e pereatum speis inam probat. neg. min. Peccatum enim
elem habet. Unde nihil probibet, in em crucifigentium Christum , dum mitdem Derie inveniri aliquod pereatum 'tontra humanitatem subsistentem subis mortale , ω veniale : sicut primus mο- s stentia divina , suit immediath etiamtus in genere adulterii est pereatum Deis contra divinitatem. Nam verξ Dei Fi-
45쪽
Quaest. IL De Peceato Commissionis, o omissionis c
tius in humana , di divina natura beamur I peccata, qua sent in Deum , subsistens, suit occisus in humanitate assumta ; unde convenit cum odio Dei, quia immediate est contra Deum e &aliunde excedit, quia odium Dei solum moraliter Deum offendit; at Occisio Christi physice laedendo humanitatem , quae hypostatich erat Dei, etiam physich aliquid Dei laesit.
XXI. Ad secundam , prob. min. n go maj. Ut enim docet D. Τho. h. L. q. 13. a. ad x. Homitidium , Oblaspsemia , si comparentur fecunda obsecta , in qua peccatur , manifestum
pereatum in Deum, praponderat homicidio , quia ba pereatum in proximum ἔsi autem comparentur secundum effectumnoeendi , sic bomieidium prapon rar ἔνIur enim homieidium Meet prsimo, suam bIastbemia Deo. Sed ola ;
gravitare culpa magir altenditur inten-rio voIuntatis perversa, quam ess ausaperit . . . . ideo eum blasphemus intem kat notumentum inferre honori divino, simpliciter loquendo , gravius peccat , eum homicida . Homicidium tamen priamum Ioeum tenet in poenis , inter peccata in proximum eommissa. Idem docet de peri urio Quo lib. r. a. 28. Nec
obstat, qudd gravius puniatur inter homines homicidium, quam periurium. Nam, ut ibi ait: In iudieio εὐ-
mano non semper quantitas poena respondet quantitati eu0a : interdaem eis nim infligitur major poena pro minorἐculpa , qu dogνa Pius nocumentum imis minet hominibus ex minori eulpa. Sesseeundkm Dei iudieium gravιον aulla graviori poena pranitur.
XXII. Gradus autem gravitatis inter peccata exponit idem S. D. ΩΣ de Malo a. io. his verbis: Gravitas ergo peccati, quam habet ex necis sua ,
attenditur eκ parιe abiecti , sive mare ria . Et secundum bane considera ionem travius peceatum dieitur ex suo genere, quod maiori bono virtutia opponitur et unde eam bonum virtutis eonsidat in ordinatione amorix , υι augustinus dicit ,
Deum autem super ωmnia diIuere dι- μαι idolatria , blasphemia , hujustmodi, ferun/ym genus suum , sunt reputanda gratii a . Inter pereata autem , qua sunt in proximum , tanιὸ aliqua sunt aliis graviora , quanto maiori bono proxim/ opponuntur. M ιxime autem bonum proximi es ipsa vita hominis, eui opponitur pereatum homiridii, quod tollit actua Iem hominis vitam ; per. catum luxuria , quod opponitur vita ι minix in potentia , quia es inordinatio. quadam circa actum generationis humana . Unde inter omnia peecata , qua suus in proximum , gravius est hom eidium , seeundam genus suum I fecundum Deum tenet adulterium , O fornieario , P huiusmodi peceata carnalia. Terti um autem Ioeum tenet furtum , Θ r
pina a s huiusmodi , per qua in exte
XXIlI. Oppones suarib . Peccatum ideo est, quia dieit ditarmitatem ad leges, quae sunt regulae morum ergo cum dicit ditarmitatem ad diis
versas leges, puta, naturalem, divi. nam , & hunianam, erit in diversis speciebus moralitatis. Ed vel maxime, quod unaquaeque. lex sua in i minponat obligationem et unde cum violentur diversae leges, violatitur diversae obli statione Ν. XXIV. Respond. neg. conseq. Tunc enim solum ditarmitas ad diversas leges inducit diversitatem malitiae, quando diversitas est , nedum ex parte Praecipientis . sicut est in lege naturali , di .ina , & humana , sed etiam eκ par te rei praeceptae, vel prohibitae, aut motivi sormalis. Diversitas autem ex parte rei praeceptae, vel prohibitae , aut motivi formalis , inducit diυersitatem formalem in obiecto. Unde semper stat, quod ex obiecto sumatur cliis versitas specifica peccatolii m. Idcindico de obligatione. Cuni enim diversae leges ealudem rem sub eodem motivo praecipiunt, vel prohibent; una est obligatio, quam pr ma lex imponit, caeterae autem confirmant.
Nec refert dicere, tres persectas te inges
46쪽
es habere diversos fines, & proinde
iversa obiecta, & motiva. Nam finis legis naturalis est rectificatio v luntatis ad finem naturalem; divinae, ad si nem supernaturalem ; & humanae ad finem politicum humanae foeteia talis Nam fines illi sunt fines so- Iam extrinseci, & praecipientis, se a Legista toris; non rei praeceptae. ει prohibitae , & intrinseci . Prohibitio enim surti, nisi adveniat novum m tiυum; sive fiat 1 lege naturali, sive diuina, semper habet idem motivum inistrinsecum, nempe, conservationem boni proximi. Diversitas autem specifica
ex fine intrinseco, & proximo solum
XX v. oppones quin id. Sola diversitas praeceptorum sit ilicit ad distinis guendas species 'inobedientiae : inob dientia enim legi divinae diversae sp et ei est ab inooedientia legi humanae; ergo sufficiet quoque ad distinguenda
specie alia peccata. XXVI. Respond. neg. eon seq. & dicerimen est . Quia alia peccata respiciunt violationem praecepti, seu recesi sum 1 lege , per modum termini a quo , ut supra dictum est, & ut non per se intentum; ideoque non dat actui speciem et at inobedientia respicit praeceptum , ut violandum, potius per modum termini ad quem , & proprium obiectum . Sicut enim materia propria obedientiae et praeceptum Superioris, ut observindum; sic propria materia ,& objectum inobedientiae est idem praeceptum, ut violandum. Unde instantia nostram potius firmat rationem, quam
XX Ut I. Tandem dices. Comestio carnis secundum se est indifferens,& in tantum fit- mala, quia lege prohibita; ergo malitia moralis ex lege
Respondeo , dist. coni. Non ex obiecto secundum se . & phylicd in inro, condi cons. Non ex obielio , ut regulis rationis dissono , ne eo consequentiam. Eo enim ipso, qu 3d quis comedit earnes contra praeceptum, illa cois
mestio evadit rationi ditana, & fit
objecium actus peccaminosi. DUBIUM II. Per quid eonstituatur Peeeatum Commissiori . . GHamistuntur aliqua.
I. onstat ex Dubio praeredente s. I. peccatum, inter alias speis etes, dividi in peccatum com missionis, quod consistit in positione actus mali& omissionis, quod consistit in non positione actus boni, & d biti. Nunc de peccato eum missionis inquirimus, per quid constituatur in
ratione mali moralis. II. Malum naturam quamdam, de substantiam esse asserebant Manichaei, quos redarguit S. Augustinus I. a. de Moribus Manichaorum e. 8. & I. 3. . impers contra Iulian. r. 189. diiseens i Sed illi sis dicum malam rarma naturam, ut eam maiam esse dicant , o maliam εabere ; quia ipsum vitium non substantia aecident, μι substantiam putant esse. Cui is oppositum eκ eo alibi demonstrat, quia malum, vitium est naturae nocens et malum autem non nocet nisi bono; nec malum esset vi tium naturae, si natura ipsa erit vi. tium, & malum. Malum ergo est accividens naturae adveniens , eamque vitians , & bonam corrumpens . Hoe auatem accidens non positivum , sed privativum esse, nimirum, privationem boni , ostendit, praesertim in Enehisiadio e. xx. dicens et Quid est autem aliud, quod matiam dicitur , nisi pridiario boni λNam Hut eo Oribtis animalium nihiles aIiud morbis, O vulneribus assisi , quam sanitate privari t neque enim id
agitur, esem adhibetur curario , ut ma
la isa , qua inerant, idea , morbi, aevia Inera , reeedant hinc , alibi sint , fed utique ut non sint. Non enim ulIa
47쪽
28 Quaest. II. De Peccato Commi nis, ex Omisonis:
sum est vulnus, aut morbus: cum ca-
νο sit ipsa substantia , profecto aliquod
bonum , eui accidunt i a mala , ides , pravationes eius boni , quod dicitur fantias ὶ ita ε' animorum quaeumque μοι vitia , naturalium sunι privati es bono rum ἱ qua eum fanantur, non aliqu transferuntur , sed ea , qua ibi erant , nusquam erunt, quando in illa sanita
III. Malum autem in tribus potesteontin3ere, nimirum, naturalibus, artificialibus, & aetibus moralibus , seu volt intariis: unde triplex est malum , naturale, artificiale, & morale. Pri-ria uni dicitur illud, quod privat subje illum aliqua persectione naturali, &connaturaliter debita: unde morbus malum naturale animalis qui privat animal sanitate, quae eth et conis naturaliter debita. Secundum est illud, quod privat arten etiam perseetione ais liqua sibi debita juxta regulas artis; ut cum imago sua debita proportione caret . Tertium vero est illud, quod privat actum rationalis creaturae rectitudine sibi debita; puta, vel ordine ad debitum finem, vel debitis circum. stantiis, vel commensuratione ad legem , & rectam rationem. Et de hoc malo, quod vulgo peccatum dicitur, agimus in praesenti. Pro quo IV. Noto in aelu malo morali, seu peccato cinnmissionis reperiri substantiam actus, nempe, entitatem realem,& physicam actionis circa obiectum ;de dissonantiam obiecti, & actionis legi divinae , ac rectae rationi, ex qua plures privationes sequuntur, nimi. rum privatio conversionis ad Deum , seu aversio a Deo, privatio gratiae &c. His positis, quaestio praesens ad hoc devolvitur; an cum in actu malo sit quid positivum, nempe, converso ad obiectum dissionum, & quid privari-Vum, nempe, dissonantia, seu recessus, lege, vel privatio debitae rectaudiis ratio sormalis constitutiva peccati in positivo conversionis, an vel bua privativo uni ed locanda sit. Et procedit quaesitum de peccato commis, nis. Nam peccatum omissionis consistere in privativo, nempe, in carentia positionis actus debiti, ex ipsis terminis constat.
. aestionem hanc celebrem redis didit dissensio inter Theologos, etiam
nostrae Scholae: quorum aliqui renent , peccatum commissionis sormali ter coms stere in positivo. Ira Gonet cum aliis.
Alii in positivo simul, & privativo.
Alii in privativo solum, nempe , in carentia debitae rectitudinis . Cumque in hoc non sit satis aperta mens S. Thomae, & quilibet eum in suam sententiam trahere conetur; ideo omnes prae- satae tres opiniones suam habent probabilitatem . Qilaenam autem nobis magis arrideat, sequentibus exponemus. . I I. Resolutio Dubia . VI. T. Ico. Salva probabilitate caetera rarum, probabilior nobis viis detur opinio constituens peccatum prosormali in privatione rectitudinis debitae. . Qiro non nego, in peccato commissionis aliquid positivuin reperiri: sed dico, qudd cum peccatum cominissionis si con .ersio in ordinata ad obiectum ditanum legi; id , quod constituit eisentialiter actu in malum , dcfacit formaliter peccatum , est dissona nistia legi, seu inordinatio talis conver sonis , seu desectus a recto ordine morali. Et mihi suadeo pri md hoc d; iacursu. Id sormaliter constituit peccatum , seu actum humanum in ratione mali moralis, quo intellecto, statim
concipitur actus humanus moraliter malus; & quo non intellecto actus moraliter malus non concipitur: sed concepta conversione ad bonum, non concepta inordinatione . seu desectu rectae ordinationis, non concipitur peccatum , seu actus moraliter malus ocis in conversio ad bonuni sit commuis nis etiam acti ii moraliter bono et eave rh concepta, statim concipitur actus ni oraliter malus, ut ab actu moraliter
bono distinctus; ergo &c. v II
48쪽
VII. Confirm. Eodem modo discurrendum esse videtur de malo morali , ae de malo naturali, & artificiali: sed malum naturale, & artificiale sol mali ier,& essentialiter consistit, non in
aliquo positivo, sed in puro desectu,
quo non intellecto, non concipi iurmalum; ergo &e. Maj. patet ex Augustino supra laudato comparante viistia animi vitiis corporis. Min. vero probatur. Intellectio solo motu progressivo, & non intellecta curvitate , ει desectu, non concipitur sormalis
claudicatio: intellecta sola dispositio
ne eo lorum in imagine, & non conliderato desectu a regulis artis, non eonei pitur imago desectuosa : & DOi . intellecta inordinatione liumorum in corpore animalis, non intelligitur infirmitas; ergo &c. VIII. Hi ne quando Doctores adversi dicunt, peccatum sormaliter conias stere in positivo , nempe, in conversione ad obiectum, ut regulis morum difforme; vel volunt, difformitatem
illam in objecto, & actu importari deformali in peccato, & conversi ollem
solii in de materiali , & velut subiectum : Se sic di Gnantia illa, seu privatio consormitatis , de rectitudinis erit formale peccati conititutivit in . vel volunt, solam conversionem ad obisctum se habere, ut formale , difformitatem vero , & privationem rectitudinis solum ex consequenti ; & ii cnon habetur adhuc peccatum : cum
non habeatur , nisi sola conversio ad bonum; ergo, ut habeatur in aliter
converu O mala moraliter , Oportet, ut
conet piatur, sicut in objeelo, ita in conversione ad ipsum inordinatio , vel privatio rectitudinis in esse morat .
IX. Probatur secund6 ratione communi , de essi caci . Omne ens positivum , quod non est Deus , est ere tum a Deo et atqui peecatum , sectin- dum rationem formalem peccati, non est creatum a Deo; ergo peccaium , secundum rationem sormalem peccati, non est quid positivum. Min. certa Tum quia S p. Ir. ν. x s. de Deo dicitur : Diligis enim omnia, qua sunt,
nihil Mι 11 eorum , qua feesι s nec enim odiens aliquid eo lisuisti , aut
foetsi r atqui Deus odit peccata , Sap.
I . v. 9 Odio sunt Deo impius, s -- pieι at esur. Tum quia r. ad Timoth.
4. U. 4. omnis oratura Dei bona es . Et Ecclesiastae 3. v. II. Deus euncta fecit bona in tempore suo . Et Gen. r. v. 3I. Viditque Deus euna ε, qua Dee-νat, ω erant valdὸ bona. Peccatum
autem, formaliter consideratum, non est bonum. Tum quia peccatum , pro in mali , non habet causam essicientem , sed deficientem : Deus autem est causa effciens. non deficiens. X. Confirm. Peccatum est desectiis a regula I atqui non est formaliter
peccatum, inquantum est actus, sic enim est ens, de quoddam bonum , Ma Deo ; ergo erit sormaliter peccatum , inquantum est desectus a regnia r sed desectus 1 regula est privatio rectitudinis , seu consormitatis ad regulam ; ergo pectatum consistit formaliter in privatione. XI. Huic rationi , quae potissima est , respondent multipliciter. Primo . Omne quidem positivum causari a Deo sub ratione positivae en litatis . non tamen sub ratione deformitatis a quia sub tali reduplicatione non est intra sphaeram divitiae causalitatis: nee enim est eκplieit E ens , sed tantum implieith . Se de materiali. XII. Sed hae e responsio suis non ea rei dissicultatibus. Nam in opposita sententia peccariam est aliquid positivum, non solum in ratione actus, de entitatis, sed etiam in ratione desorismitatis ς ergo si ex quo eli aliquid postivum suo ratione entitatis , sub ea ratione causatur a Deo ; pariter si est aliquid positivum sub ratione deformitatis, sub ea ratione causabi tur a Deo. Eo vel maxime, quod cum illa positiva deformitas nil aliud sit, quim tendentia actus ad obiectum
dissonum , quae est entitas actus, ut transcendent aliter ordinata ad illud; non videtur, quomodo a Deo caus
49쪽
eto Quaesis II. De Peceato Commissimis, Omissionu.
tur.& sit causabilis entitas sub ratione entitatis , & non positiva ten-
iod magis urgeo. Vel ista realis
positiva tendentia in obiecium dissonum .in ratione constituentis peccatum,
est formaliter aliquid reale, vel non; vel abstrahit ab utroque. Si primum; ergo 1 Deo causatur et si secundum, eis rit pura privatio : s tertium; ergo non est aliquid positivum et quod enim abstrahit ab esse reali , vel non , nequit esse aliouid positivum reale. XIII. Respondent secundo alii, quod illud positivum , & reale potest dupliciter considerari r vel purE , ac praecish, ut positivum, ac reale est: velut habet annexum privativum . Priis mo modo causatur , Deo, non autem secundo e & hoc modo est constitutivum peccati . .
XIV. Sed neque hoc effugium eos salvare videtur. Nam dum a junt, postivum , ut habens annexam privationem, constituere formaliter peccatum; vel sumunt utrumque in recto , it aut
constitutivum peccati ad aequatum stpositivum , & negativum simul et vel sumunt positivum in obliquo, & privativum in recto ; vel positivum in recto, & privativum in obliquo . Si
dicant primum ; ergo Deus causans ilia lud positivum , erit causa peccati, saltem ex parte et sicut qui esset causa animalis in homine , esset eausa hominis saltem ex parte . Si dicant secundum ἔ ergo constitutivum adaequatum peccati erit privativum. Si verbdicant tertium; sic arguo. Illud positivum dicens in obliquo privativum est aliquid reale ; ergo etiam ut se debet causari 1 Deo et cumque ut sic fit constitutivum peccati, Deus cauis sat constitutivum peccati. Cons. prob. Inexcogitabile enim est positivum reale , quod a Deo non sit. Haec prob biliorem mihi faciunt hanc opinionem. . III. Probatur a Feriis auctorisMe.
I auctoritas eam firmare videtur. Prima est Athanasii orat. eo tra Genιes ita loquentis i Ea autem sunt, qua bona sunt ea veris non fiant, qua mala sunt . Porrὸ ea esse diro , qua bona sunt, quatenus eorum exemptaria sunt in Deo , qui verὸ est . Ea vero nomes dico , qua mala sunt , quatenu , chm nihil δει , solis hominum eommemtis conficta sunt. Et post multa: NO nulli quidem Gentilium a veri Oia aberia
rantes, nee Ch 1ssum cognostentes , main
a. in epinione dupliei ratione percabant. Vel enim negabant , Creaιorem rerum omnium essectorem esse: nee enim omniatim rerum Dominus foret, si, uti ee
sent, malitia subsantiam , naturam per seipsam habe et . Vel νursas , si ita
liam volunt rerum omnium essectorem
esse , ma/i quoque auctorem concedant neeesse es it quandoquidem iuxta illos malum rer aliqua es . Quibus Athanasus confirmat discursu in , quo nos usi sumus
Confess. eap. I. Lib. uuas. 83. s. in
Enobirid. eap. ro. Lib. xl. de Civitae.
Dei cap. o. ω xx. passim docet, malum non esse aliud , quam privationem boni. Loquiturque non solum de m
lo physico, sed & morali . Et meri- tb . Si enim res physica, eo ipso. quda habet totum , quod habere debet, est bona; si aliquo ea et, statim est maia Ia et cur non etiam actio moralis , sicut si habet totum, quod habere debet , est bona ; ita si aliquo istorum
careat , non erit moraliter mala ,
Hinc l. t. de Div. quaest. ad Simpli. ciani im q. a. Es autem sinquit pee-
eat iam hominis inordinatio, atque perversias. Lib. a. de Lib. arb. cap. xo.
dicit, peccatum esse motum volunt tiums
50쪽
xium , & defeetivum. Et lib. 21. eonisera Faustum eap. V. definivit pecea. tum, quod sit Factum, vel dictι in . vel
nam Exponens autem , quid *t agmve contra legem aeternam, dicit, nil aliud esse , qudim interrumpere , vel perturbare Ordinem , quem lex aeterna praescribit. Augustino cone init Di. scipitius eius Fulgentius lib. de Fide ad Petrum cap. xx. ubi loquens deis malo culpae et Malum inquit γ γι ibiIaliud οβ . nisi boni privasio. Cui ae-eedit Damascenus lib. 2. do Fide r. q. ubi loquens de peccato Angelorum et Neque enim tinauit quidquam aliud malum est , no boni privolo s haud fecus ae tenebra nibil a Iiud sunt, nisi minis absentia. XVII. Sanctus Thomas, etsi 1 Contrariis ut Patronus habeatur, nobis tamen propitius est . Nam x. Malo a. r. aper id statuit , qui,d malum non est nisi privatio alicuius boni et quod repetit I. p q. 3. . 3. ad 2... 48. a. 1. 1. 9 3. Ne autem Adversarii dicant, S. Doe . ibi loqui de malo physico , non morali ; videndum est, quid de malo cuIpae expressus dixe
rit. Igitur l. E. q. Tr. a. 6. in eo p.
explicans prae laudata n peccati definitionem ab Augustino traditam , ait:
Dicendum , quod meratum nihil aliud es , quam actus humanus malus .sγuod autem aliquis actus sit hisma nur , habet ex boe, quod sit voluntarius .... Habet autem actur humanu/, qiιὼχ sit malus , ex eo, φυδd caret debita eo
mensuratione. Et sic concludit: Eliseo Augus intis in desinitione meeati posuit avo r unum , quod pertinet ad subflao iam asus humani, quod ea quasi materiale in peeeato et eum diκu : Die lim , vel factum , vel concupitum. Aliud sutem , quia pertinet ad raιionem mali,
ruod es quasi formale in peerato, eum iκier Contra legem aeternam Eκ quibus sie disturro. Secundum D. Th. ita se habet earentia debitae commeniani rationis ad actum, ut sit moraliterni lus , sicut se habet voluntarietas, ut sit actus humanus: sed voluntarie tas est constitutivum sormale actus inesse humani ; ergo carentia debitae
commensurationis erat constitutivum formale actus in esse mali moralis .
Unde dicit et quisu es quasi formais in
pereato . Item 1. E. f. 18. a. I. quaerens: AEn
omnis btimana actio sit bona , -IIiqua matar postquam docuit, b num, & malum in actionibus debere eoncipi iuxta modum, quo bonum,& malum est in rebus, concluditi
Sie igituν ditendum es , qu ι omnia a 3ιο . inquantisis habet aliquid de esse, intant .m baber de bonitate: inquam tiam verὸ defit ei aliquid de plenitu. dina essendi , qtia debetur actioni humana, inι amym deficit a bonitate , ω dieiturmata . mibus S. Doctorem l qui de bonitate, & malitia actionis inella moralis, constat ex eo , quod adodit i Puta , s deficiae et v I determinata
quantitas ferundam rationem, μι de bitus Ioetis, vel aliquid Bri misi. Ex eo namque . quod addit seeundam rati
nem, manifestum est, eum loqui de bonitate, &malitia actionis, quae suis initur 1 ratione : ita ut actio , quae plenE conformis est rationi, sit bona; quae vero deficit ab hae plenitudine, ut mala r sicut in rebus malum phis cum nil aliud est , qtiam desectus
plenitudine essendi. Unde a. s. cita tae q. x8. a ius tinquit a deliberatiam ratione procedent, si non fit ad a bitum sinem ordinatur, ex boe ipso rari pugnat rationi, cr habet rationem mais ιi : si voris ordinesur ad debitum finem
convenit eum ordine rationis , unde baisbes rationem boni .
XVIII. Ulterius: In a. dist. 3s. q. I. a. 1. triplicem definitionem peccati examinans, primam scilicet Augusti iii : Dictum , factum cre. secundam ejusdem , nempe: Retinendi id, quo/justitia vetat: tertiam D. Ambrosii , nimirum et Divina legis praevaricatio, cur ealestium inobedientia mandatorum idicit, omnes esse optimas . In prima enim do eriptione ιongitxr subsantia a-