Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

231쪽

ce fuit a quibusdam principibus viris , di

gratiam quoque iniit a Christina Suecorum Regina , quae quantum faveret i Pgeniis, quantumque litteras litteratosque viros amplecte'

retur, omnibus compertum eli . Sensit haec magnum accessurum ornamentum aulae & do

mellicae suae academiae , in quibus sos erat doctorum virorum , si secum haberet Guidium . Egit igitur cum Parmae Duce , cuius in famulatu tum Guidius erat , ut virum musis amicissimum desiderio suo concederet ;quod quidem pro tua auctoritate facile impetravit . Tale autem iudicium Reginae non istam dignitate , quam doctrina amplissimae non potuit Guidio non summe esse iucundum I vehementerque laetatus e it dari sibi fructum otii ad eas artes , quibus a primis aetatis temporibus deditus fuerat, magis magisque celebrandas . Rebus igitur 1uis Parmae compositis, Romam rediit ineunte Maio an. MDCLxxxv. Atque illud fuit tempus cum Gui. dius ad perfecti poetae laudem accessit, quod

qua ratione consecutus sit non est praetereun

dum . Ubi primum Romam venit, in amici tiam

232쪽

227tiam incidit quorundam doctorum virorum , quos aequus ita amavit Jup ter, ut uni declinare potuerint labem illam ac coenum , in quo iis temporibus misere iacebat Poesis .

Dolcbant hi tantam esse corruptelam malae consuetii dinis, ut ab ea fere extir.guerentur mirabiles igniculi , quos a natura habuerat Gui. dius. Hunc igitur monere non cessabant, ut vulgi in lanis plausibus contemptis, eam viam laudis duceret esse rectissimam , quam e Graecis Pindarus, e Latinis Horatius , e nostris vero Petrarcha N Chiabrera tritam relique runt . Horum vocibus impulsus dedit se optium mor scriptorum lectioni , in quibus eun esset studiose 8c multum volutatus , sentire

coepit quantum abesset a magnorum exemin

plarium perfectione . Haec ille intuens , Ramice coniungens ingenium S studium ,- ita coloravit ac roboravit itylum suum . ut multis post se relictis illius aetatis poetis . honorem nomenque immortale suis carminibus pepererit . Furit ille quidem , sed illo furore , sine cuius aissa tu neminem bonum existere posse poetam Democritus & Plato tradide., P a runt.

233쪽

228runt. Cum illum procul a terra abripit aestus ingenii sui, iam iam casurum anxius times, mox praepete penna trajectum & in tuto positum gratularis . omnino, quod Pindaro laudi datum est , fervet , ruitque immensus ore profundo , nec facile invenies, qui propius accedat ad illum Poetam , cuius periculosissimam

esse aemulationem omnes una voce consen

tiunt . Noverat ipse Guidius quantam caelestem vim in se contineret, quapropter utens libertate , quam Aristoteles summis concessit

poetis , de se gloriosius praedicabat , quam illius inimici pati poterant. Hinc illa apud Sectanum in fine Satyrae III. Et qui gibboso feriebar nubila dorso , Dum ciet alatos centum super astra jugales re caballino pastos, salsisque cicadis. Quae spectant ad illos Guidii versus. Et ho cento destrieri la riva dΣοβο

tti d 'et eme penne armati si dorso. e certo vareberian Pimmenso corso,

e fan per Palla mole I ea valli det Sole. Sed

234쪽

2 2sSed 'concedamus homini stloriae S immortalitatis cupidissimo propriarum laudum praedicationem , praesertim cum se defendere potuerit multorum virorum 8c clarissimorum

exemplo . Genus autem illius scriptorum ita cepit S incendit Chri Ilianam , ut ab eodem poti m naum cuperet ornari & celebrari res suas . Sic enim non tam propriae quam Gui- dii gloriae consulere exiitimabat, imitans Alexandrum , qui se ab Apelle potissimum,

pingi, & a Lysippo fingi velle dicebat, quod

illorum ars cum ipsis tum sibi futura esset gloriosa . Quidquid vero Guidius intelligebat aut ad amplitudinem , aut ad voluntatem Christinae pertinere , mira alacritate & studio perm ciebat ἔ & hoc tantum nomine se beatum putabat , quod Deus sivisset spectatorem &exornatorem eme tantae Reginae laudum a Quae quidem cum vellet decorare illam solemnem legationem , quam Jacobus II. post quam Britanniae Rex factus est, ad Innocentium XI. misit , ex omnibus suis Academicis elegit amplissimum Praesulem Joannem Franaeticum Albanium, de Alexandrum Guidium

P a ad

235쪽

versibus concelebrandas in frequentissimo praestantium virorum conventu , quem in suis aedibus habuit. Melodramma, quod composuit Guidius , totum illustratum erat clarissimis verborum & sententiatum luminibus et quia vero ei deerat tenerum ac molle quod.dam , ita torsit musicae effectorem , ut cani

illud ad harmoniam posse prope desperaret. Praeter haec alia habuit Guidius a Regina mandata, in quibus quotidianis commentationibus S scriptionibus diu se exercuit. Etenim illius iussit condidit Endimionis fabulam , in qua sibi proposuit sic exponere pastoritios mores. ut sublime aliquid in se continerent. Erant ii , qui ab huiusmodi moribus nonnisi stabulum olentia deduci posse autumant ; &si cui saepe nimis immoderatione gravium sententiarum efferri Endimion videtur, consideret ille quantum caelestis luminis ad hunc

amans Dea transfundere potuerit. Porro non

236쪽

MIVincentius Gravina de laudibus eiusdem fabula: tommentariolum scripserit. In hoc plura ille , quam moderata debitaque laus , repropositum argumentum desiderabant , complexus est a fecitque, ut Ciceroniano illo utar, quod saepe liberales venditores solent, ut climaedes fundumque vendiderint, rutis caesis receptis, concedant tamen aliquid emptori, quod onnasedi caliga apte O loco positum esse quideatur . Initio Guidius fabulam in tres actus divisit , mox quinque fecit , ct unicuique suum attri

huit chorum . Hi autem chori tanto ceteras

fabulae partes pulchritudine vincunt , quanto his praessat ode , qua Poeta hanc suam fabulam Cardinati Joanni Francisco Albanio nam quo tempore illa edita est , Christina Regina mortem obierat dicavit , ct in qua Vitae .suae cursium magnifica & gloriosa ostentatione describit . Aliam & contexuit fabulam, in qua Apollinis amores , repulsasque Daphnidis sic exposuit , ut in illo grandis & amplus Guidius cognosci possit , non

tamen venustus S suavis . Ille autem cum ampla sententiarum gravitate , maiestateque P verbo -

237쪽

Verborum grandiloquus praesertim fuit in iis

odiς , quas ad temperandum maximum &acerbissimum dolorem suum ob Reginae motatem de huius laudibus condidit, & in Arcadum conventu recitavit. Has maxime respiciens Janus Vincentius Gravina in epiliola quadam ad Scipionem Masseium . in qua de Italica poesi loquitur, libe: eque mord ct tum cunctantem di nimis verecundantem imitati nem , tum effrenatam impudentemque licen. tiam , inetentum esse , ait , suo aevo Al

xandrum Gaidium amicissimum suum , qai primus mortasses tollere contra sit oculos ausus , primusque novorum insolentiam candore atque castitate veteris locutionis, oe imitatorum ser. vitutem moderata Hatione Diritus O colorum novitate declinarit . At Guidii carmina non pari modo probabantur ab omnibus. Nonnulli enim laesa ab eo artis praecepta , & sine metrica lege , quo impctus rapiebat , eum excurrere dicebant , non luxuriantia compescere , non aspera mollire , non inflata gravius moderari , nec semper tollere virtute carentia. Tanta varietas & diffensio iudiaciorum

238쪽

a 33ciorum de Guidio turbas aliquas in Arcadia

excitaverat . ipse autem invidorum reprehemsiones contemnens, contentionesque evitans , unice intentus erat ad Arcadiae gloriam cum

sui nominis fama nugis nagisque provehendam . Arcadiae etiam honori in eo se servire ex illimavit, quod illius Palloribus sedem obtinuit in Palatinis hortis; quod eiusdem Cu. sodem Marium Crescim benium domo avunculi profigum Farnesianis aedibus, in quibus ipse liberalitate Parmensis Ducis habitabat , excepit; quodque generosos quosiam adolescentes disciplina poetica . erudiebat , & ad magna tentanda inflammabat. Sed hi dum, studuere Guidium aemulari eeratis ope Daed lea pennis , vitreo dederunt nomina ponto . Uenit aliquando Guidius Bononiam , & qui in ea civitate tum poet ca laude florebant &multi quidem florebant eius celebritate nominis excitati ad audienda carmina ex ipsis cupide convolarunt . Illa quidem ad caelum extulere ; talia tamen esse minime existimarunt , quin aliquis Guidii similis esse pος set et quod cum conati essent , viderunt statim

239쪽

tim desperatIssimam esIe spem eo perveniendi , quo intendebant. Interea Pontifex Maximus creatur Cardinalis Albanius , quae res magnas fortunas portendere Guidio videbatur. Nam omni tempore non obscuras amoris & existimationis significationes ab ipso acceperat . Ut vero Pontificis animum magis magisque sibi demereretur, novam suo rum carminum impressionem illi dicavit , suscepitque Italicis versibus reddere, quas idem Pontifex in solemnioribus quibusdam festis habuerat , Latinas homilias . Perfecit opus , in quo cum minime ei liberum fuisset advolare quocunque ingenii sui aestu abriperetur, non adeo magnus, sicuti alias , poeta apparuit. Non tamen dubito quin aequus iudex ingentes concessurus sit laudes huic interpretationi , reputetque malevolentiae & livoris plena illa Q. Sectani in postrema , quam condidit, Satura quae minime lucem aspexit.

Attamen inversos Tusco dum earmin evultus

intueor , notaque fugit me gratia formas Exclain

240쪽

Exclamare libet et qua tanta audacia , . fuco caelestis faciem matrona obnubere i nou

ut centum . . . . cineri sed parcat mu

sa sepulto; uin tumulum spargam foliis, qua Noe

bus amavit,

Perpetresque rosa et dum non tam dira cupido Sollicitet manes, Torquato ut proximus

carminibus , socioqne zelit contendere bustos Et paribus miserum titulis ineedere fa

Cum se putaret Guidius immortalem iam gloriam lyrica poesi adeptum esse , voluit aliud genus poesis, nempe tragicae, tentare.

Quantum autem viribus suis confideret ex eo

coniici potest . quod animum statim ad SophOnibbam convertit, sperans se de laudis possese