장음표시 사용
221쪽
et i et Pi eae Particularii Pari III.
horas amitti . unius pollicis . adeoque In
tra duas horas evaporari ex aqua ' to . . I Oo o tius quantitatis quadratae . .
quot annos in vernacula inserui disserta. tionem Parnasso Nico, quam hie adiungo . Illud solum addo, inconstructione talium in. strumentorum nusIam sperandam esse pers Elam scientiam nisi per experientiam. In vitris hermetiee sistillandis optime quis utetur fissula vitrea , quae hoe modo palatur: SMmitur tubulus vitreus, qui per ianem in Aolli- quationem errea medium cogitur . durante colli quatione diducitur in duas partes tubulus vitreus; tunc ubi filamentum vitreum exin-Eε prodiens effractum fuerit, dabit foramea valde angustum pro eontandis vitris, aprum . In ipsa conflatione fissula so immittenda candela , ut aer ex igne eliciat eonum igneum; vitrum conflandum applicandum est ad apiscem conicaerulei, donec intense rubescat vim trum , tunc enim conflabitur . Illud etiam ad- do, prodiisse interea tractat uiuim euius lani Neoterici, in quo inendit, ad hoc, ut Bain o metium luceat, relinquendum esse parumae iis in superiore parte tubi. Vertim dubito an non hie incidat sal laeta accidentis, ut lux non tam adscribenda: sit eomixtioni aeris , quam puritati mei curii. Celeium iussertatio mea de Barometro sie liabet . p
222쪽
DE Barometro explicandum est. T. Quis inventor λ α Quae utilitas 3 3. Quomodo eonstruatur8 4. Quaenam sint revillae Meteoroscopicae. s. Quaenam sit caula physica talium effectuum . 6. Vari curiosa de Baro-
lnventio dei et ut Gallieo, Torri cello, &Paela alio . Galileus , celebris Μathemati
eps Magni Ducis Hetruriae primus observavit, aquam in syphone recurvo non ascendere , nisi ad altitudinem circiter a2. ye dum,' reliquam superiorem syphonis partem manere vacuam : exinde conclusit, naturam non hortere vacuum nisi ad altitudinem 22. pedum . TorrieeIlus Galilei discipulus cc successor aliud anno I 643. instituit experimentum ; sumpsit tubum vitreum quatuor pedes altum ; una tantum sui parte apertum , nune mercurio repletum in aliud vas Hercuris, plenum immisit; & advertit, mercurium i tubo vitreo descendere , & in superiori parte vacuum relinquere . anno 1644.
hoe experimentum ex Italia in Galla am ad Reverendum' Patrem Mersennuni ordinis Minimorum Parisios perscriptum' est , qui idem per totam Galliam divulgavit . M. Petit Praesectus sortificationum re cognita certiorem reddit Paschalium , quia iuro I 646. cum Petito Rothumaxi experiment uiri it eis 'ravit , & Italico eonforme esse deprehendit . Paschalius pluribus dein expetimentis tentatis anno I 647. libellum ea de re composuit, quem per totam Europam sparsi. Eodem
appo inaudiit i Torricellum suspicari, suspetim. si optri
223쪽
sionem 'mercurii gravitati aeris ad scriben- .
lam esse ; hinc de novo plura rea Gmpsit experimenta , quibus in suspicione Torrieetaliana obfirmatus audacter asseruit , ea, quae hactenus metui vacui adscripta fuerunt , aravitati tantummodo aeris adscribenda es
6 I. . . . Utilitas Barometrorum varia est. I. ponsunt exindὶ probabiliter praedici tempestates aeris. 2. Probatur gravitas aeris , qua semel cognita plurimorum effectuum naturalium ratio reddi potest . s. Cognoscitur exinde gravitas aeris in particulari quoad sngula climata ; & annosi qua re cognita de sanitate climatum, & temporum conjectitra simi potest 4. Possunt servire addis metiendam altitudinem Atmosphaerae seu aeris terram ambientis. s. Serviunt ad dimertiendas altitudines montium . 6. Indicant squantum una regio habeat altiorem situm p r
alia regione. 7. lndicant , quantum altitudine superet quae vJς terra planitiem maris , aut alterius aquae. g. servi vht ad conjieiendum de figura terrae, 9. Serviunt in mari ad cognoscendas sit bitas mutation PS aeris , ut in tempore contrahantur vela . IO. Serviunt ad cognoscendas mutationes Ventorum , quae hactenus visae sunt irregulares , suo tamen tempore repetitis observationibus videri poteruntaecuε regularea, ac mutationes syderum . Pri in a. utilitas etiam in vulgus nota est; &ea-sem ratio est de nona. Secunda & tertia perspecta est Philosophis de Medicis. Qitis enim
dubii et gravitatem aut levitatem aeris multum familiaritatis habere cuna respiratione,& sanitate corporum p demonstrationem reliquprum utilitatum reservabo ad quaestiones ei iriosas de Baro metro . .
Constructio fit hue modo: I. inreurius puru
224쪽
3Dst Meieονἰs . Cop. VIII. 2 is e tur visae cibus. Hoc vero fit vel ope corii mundi, per quod fili ratiar ; vel ope aquae foristis, quae a musa intra breve tempus consumit taces, vel ope spiritus vini, in quo tamdiu lavatur , donec nullas in spiritu deponat
Ces; vel ope cinerum quercinorum , in qui bus aliquamdiu agitat urs vel ope retortae per
distillationem chymicam. 2. Seligatur tybus vir reus cujus vitrum sit mundum sine multis bullis , longitudo non multlim excedat triginta pollices Parisienses; diameter interior habeat duas aut tres lineas pollicis Parisiensis; capsula , in quam mercurius delabitur eam habeat amplitudinem, ut descensus mercurii per duos pollices nullam in capsula in ducat notabilem mutationem altitudinis in mercurio; ipse denique tubus bene expurge tur linteo puro, de exsiccetur vel per ignem, vel per aerem secum uno vel altero die, si
prius spiritu vini fuerit lavatus. a. Insunda tur in bo vitreo superius hermetice claus' mer curius, ut totus repleatur & ita obvereatur, ut pars in serior tubi aperta semper circumsun datur mere urio in capsula stagnante s s dura his te inversione tubi nullae trans mercurium a scendant bullae aereae insuperiorem tubi par tem, recta erit operatio; si ve id ascenderent bullae aereae , iteranda soret hae e tertia opera tio, a. Αmgatur in asserculo scheda mutationes tempestatum indicans; ita tamen fiat divisio , ut scala non excedat duos pollices Parisienses. Caeterum diuiso hujus seatae est arbitraria. s. Pro observationibus tamen nora
adhibetitur tales schedae I sed altitudo mercu rii incipiendo a superficie stagnantis in capsu Ia mercurii mensuratur per pol lices &: lineas pedis reati Parisi ei sis, qui pro in inscribantur
asserculo a tergo tubi vitrei. 6. Pro examin Baro metri moveatur mere urius in tubo usquu
d'summitatem ι si prompti ascendit, sinet
225쪽
bulla aeris ex ad eundem gradum descendiij sigilum est vaeuum superius in vitro reseres adeoque Baromerrum esse bonum . . Regulae ad praeeognoscendas tempestatessent sequentes . I. Succutiatur aliquantulum Barometrum ante observationem , ut mercurius agitatus eompetentem situm obtineat . constat enim mercurium per concussionem
nonnunquam dimidia linea ascendere vel destendere. 2. Observetur altitudo mereuriis lammat altitudo potest esse eirciter 28. pollieum eum dimidio ; altitudo media est circiter 27. pollicum eum dimidio; altitudo infima, potest esse circiter 2o. pollicum cum dimidio in mensura pedis Parisiensis; adeo , ut disserentia altitudinis summae & Infimae sit ferme a. pollieum. 3. Quando mercurius obtinet simamam altitudinem , vix unquam pluit; sed serε semper est serenum ι adeo , ut tune probabilitas serenae tempestatis ha-.
beat se ut Quando mereurius ascen-
dit ultra dimidiam altitudinem , frequentius quid em serenum est; aliquando tamen pluit, maximἡ in aestate , tunc ergo probabilitas 876. serenae tempestatis se habet ut -
s. Quando mere irius infimum loeum obtinet fere semper pluit, aut nix cadit, adeo, ut tunc probabilitas tempestatis pluviosae a ne
9 nivosae sit ut ' 6. Quando mercurius a
stendit ultra suam dimidiam altitudinem , longe frequentius pluit, aut nix cadit adeo, tit tunc probabilitas tempestatis pluviae siue
7. MercurIua regulariter de si endit flani
226쪽
tibns in superiori restione aeris ventis Audialibus humidis regulariter & ca Iidis . 8.Μereurius regulariter ascendit flantibus insuperiora regione Ventis Septentrionalibus siccis communiter & frigidis . o. Quan- ou descendente mereurio in inseriori re gione aeris spirant venti humidi & ealidi , vel sine ventis iam praeexillit humi-VtM pluit 3 Io. Quando in inferiori restione descendente mercurio spira ne venti sicci & friaidi, non senis per pluit . II. Quando descendente memcurto , ιn Inferiori regione aeris existit humiditas dc frigus infallibiter tempore hyemis nix cadit. 12. Quando ascendente mercurio in inferiori regione aeris existit humiditas & ealor , frequentius pluit . Caeterum dispositio inferioris aeria quoad humiditatem & calorem ex Hydrometro , rea hermometro cognosci potest . t Causa motuum mercurii in Barometro avariis assignatur varia, aliqui pro causa aia sanant elasticitatem aeris , qui dum tempore sereno dilatatur , mercurium cogit a seendere ; dum verδ tempore pluvio condensatur , permittit mercurio descensum . eubnitius putat tempore .sereno aerem adeo esse graviorem, quia tune vapores humidi unum continuum eum aere constimauiae , adeoque gravitate communi agendo in mercurium augent pondus aeris quando vero vapores humidi tempore pluvio condensantur in guttas , tunc separait-tur , massa aeris , nec ulterius commu ni gravitate eum aere gravitant in mercurium 3 hine aere tune existente leviore descendit mereurius , opinio haec confirmatur ab experientia ι aqua enim contenta in aliquo tubo longiori minus ponderat
in ipso actuali deseensu plumbi vel, la-
227쪽
αi 3 o P a-ulapis Pare ΠΙ. pidis pet aquam, quam dum plumbum vel Ibpis adhue ope ligni natantis suspendit ut in aqua. Vid. Acta Aead. Reg. 17 2. idem deberet contingere in praeeipitatione Chymica vasculi altioris. Quia tamen mereurius deinstendit, antequam aesu pluat , non videtur levitatem ieris desumendam eise ab actuari casu outtarum & vaporum . . Omnmm opo- mamzausam mutationum in Barraretro alti
anat de La Hi te in Actis Acad. Reg. 17os.
tum ait : omnem mutationem ymvenire aventis, qui spirant in superiori regione aeris ;vanti Meridionales altitudinem Atmosphaerae
nostrae minuunt; ideo minuunt etiam gravitatem aeris , ob quod mercurius descendit; econtr, venti Septentrionales altitudinem Atmosphaerae nostrae augent; ideo augent etiam gravitatem aeris , ob quod mercurius ascendit : cur vero posita minori altitudine reis gulariter pluat, reddit eam rationem , quod minuta illitudine dc gravitate 'eris inferior aer non tam arcte amplius a superiori pondere comprimatur ὁ & ideo imminuta H-mul densitate ae is vapores humidi ae guttae pluviales deficiente sustentaculo ex aere deis labuntur. Si quaeras : quomodo a ventis Septentrionalibus altitudo Atmospnaerae nostrae augeatur , a Meridionalibus vero minuatur I
reoondet id explieari posse, si dieatur, At
mosphaeram aeris versiis Polos altiorem elle quam versus AEquatorem , adeo ut Attract-- sphaera aeris habeat figuram lanaeroidaIem leuovatam, cuius maior axis coincidat cum axe mundi. Hoc posito , necesse est, ut, cum altior Atmosphaera Septentrionalis se in nostras restiones exonerat, nostra Atmosphaera crescat quoad altitudinem , econtra dum Asemosphaera Meridionalis Atmosphaeram n stram versiis Septentrionem propellit , Ω
cesse est . hane nostram imminui. Caeteriim
228쪽
hubd A tmosphaera aeris versus .eptentrionem altior sit, ac versus AEquatorem depressior, putat se collisere ex altitudine observata Ba-rometrorum intra Tropi eos, &in regionibus septentrionalibus . constat enim mercurium habere minorem altitudinem intra Tropicos.
quani Parisiis. Sie gradu 2. Iatitudinis summa a Ilitud non exeedit muIt 1 - 26. 'poIliees eum dimidio Aest. Aea d. Remi rop. f. Iret. summa altitudo Cayennae erae 27. poli Ieum , & unius lineae; dum interim Parisiis eonstanter excedit et 8. pollices. Ali. Aead. Reg. III 2. s. I 47. Item colligitvr ea. altitudinum diversitas ex eo , quia differentia a Ititudinum mereurii major est in Ioeis Se ptentrionalibus , quam Meridionalibus, Leinfra explicabitur . verum neque ista Hypothesis de La Hiriana probae omnia sua postumlata existere , neque enim demonstratur At
mosphaeram in Suecia altiorem esse, qu m Parisis; refractio quidem in Sueeta est major, quam Parisiis, sed ea debetur majori densitati aeris , non neeessarid maiori altitudini; Mercurius quidem altior est Parisiis, quam intra Tropicos, sed non est maior in Suecia quam Parisiis, prout deberet esse, si altitudo Atmosphaerae sciret major. vallerius observavit in introitu Minerarum Fallthunensium
Sueciae coelo ni voso altitudinem mereurii tanatum suisse 16. pollieum s. linearum in mensura pedis Parisensis. U.acta I I 2.f. 24o. dimerentia altitudinum in mereorio in Suecia maior eme potest propterea , quia aer ibi est densor, adeoque etiam elastieitas maior. Restat, ut nune aliqua curiosa Problemata ac quaesita resolvamus. Quaeritur ergo I. qua ratione altitudo montium & loeorum ex Barometro investigari pos- si RUs. Mercurium eo magis defeendere quoad altiorem locum desertur , hinc si ab ex-
229쪽
-,o Particularis . herienti no una sit, quantum mercurius Moulis hexapedis descendat, fac ith ex discentu mercurii altitudo loei se ira poterit. A de--ia Regia Pari sensis observavit in altissimis E itiae montibus & locis altitudinem mercurii simul eodem tempore , altitudo obiss rvata est in observatorio Parisensi , cujus altitudo & differentia a littore maris ipsis co-:nita est, esse M. perdicarum , dc quatuor I iis earum in altitia di ne inercuriis eXnerunt differentiam unius lineae quoad altitudinem mercurii communiter Iorrespondere
cum Io. perdicis, seu RXa pedis, cum ui
sede . seu 61. pedibus. Alibi vero invenerunt eam eorrespondere cum perdicis II. Q. I l. aut omnino o. ut ex adle'a observationum &altitudinum tabula eolligitur . In columna prima continemur loca observationum varia. In seeunda continetur altitudo illorum locorum supra mare. In tertia altitudo mercum in praedictis locis. In quarta altitudo mercurii in littore maris. In quinta differentia altitudinum ejus, quae in data altitudine . In sexta, perdicae di pedes,
cui eorrespondent uni lineae ali Hudinis mer curii deeidenti. Ubi nota perdicam continere 6. pedes. pedem 12, Pollices, pollieem duodecim lineas, lineam sex puncta. Proportici Regii pedis Parisiensis ad Monacensem Amehitectonteum est quam proxime ut ret. ad 12. Item nota observationem 2. .& 7. faciam euein mineris Sueciae descendendo set, perdicis Gallicis in prosundum minerarum