Philosophia pollingana ad normam burgundicae in quinque tomos distributa, quorum tractatus post monitum ad lectorem recensentur. Authore r.d. Eusebio Amort ... Tomus primus sextus Tomus tertius. Physicam particularem, et metaphysicam continens

발행: 1734년

분량: 727페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

271쪽

Demanthoee. p. I. I 6333. Hie autem succus interdum inflara quae pellucidus est , quandoque Iutei colo inris aliquando crassior, aut dilutior, ut tot sint ejus genera , quot Plantarum. Cum ad singulas partes delatus fuit , in iis coagulatur , eaque ratione eis augmentum creat.

Quo est aquosior, qualis conspicitur in Saliisce dc PopuIo, eo faei Illis in vaporem abit, minusque aeris inclementiae resistit. In Quercu , omnes ordines fibrarum utriculoriam, quasi glutine quodam , sitne connexi , dc quidem tenacissimo; quo sit , ut lignum ejus . sit solidissimum , aegre se in datur , ac aeri& aquae facile resistat. ln Ceraso; Pruno , Pyro , omnibusque res niseris arboribus , saepe contigit , succo illo in vapores elapso, nihil superesse praeter compagem exiguorum tuborum , vasorumque rotundorum .

34. VIII. Explicatis iis , quae in tritileo,& ramis arborum deprehenduntur , supersunt Rodices , sed non opus est iis immoremur ; quandoquidem eadem habent vasa

ac truncus aut caulis , quanquam nonnulla quandoque est varietas , sed exigui momenti. 33. Ad usum radicis quod attinet , satis constat , per eam subire succos. quibus Plantae alunturi attamen nondum pori , per quos ingreditur humor , ne ope quidem Microseo pii, potuere inveniri . Sed cum nias terrae eonstet variis particulis salinis , metallicis & vitreis ι liquor ei admistus saepe dissolvit salinas particulas , & proprio pondere , vique elastiea aeris , subie poros, quos pa tentes offendit; quod eo ne ilius sit , quod , ubi summae partes tuborum humore exhaustae sunt, sequuntur stultae ex inferioribus; quae

ipsa tuborum dispositioite in superiora facit. 4stendunt . unde fit , ut radices humore

pristia.

272쪽

Demonii , eIe.Cap. II. ' 263 natur, detrahi solet. Dein plantatus rarixus ex parte, quae supra incisionem est, radices emittit, quod hoc pacto fieri videtur. Succus, qui horizontales utriculos suhiit , fer

mentatione eos tumefacit, quo fit , ut per p*ndiculares fibrae praeter solitum compressae incurventur, di ramos etiam eXtra truncum protrudant 3 cum succus , quo turgynt , com

pressis fibria contineri nequeat, i . CAP. II. . .

. De Plantarum nepemento vi semine. r. V X iis, quae iam diximus , non dissi- . Lia cile est iiitellectu Plantarum incrementum , atque inde gradus ad ea ram nata Ies fieri non aegre potest, Attamen quia rea digna est, quae singillhtim explicetur , paullo copiosus eana' persequemur ; εc pauculis

quidem de motu succi in arboribus dia is, ad gemmas, folia , flores, fructus , & ra

mos progrediemur. - .

2. I. Ut sueci in arboribus motus deprehenderetur viri eruditi saepius secuerunt corticem arborum in trynco & ramis , adeo, ut in orbem esse detractus, & superior pars cnrticis ab inseriore transverso digito ; aut aliquanto plus distaret. Semper animaduersus est cortex superior, una cum lino , quod tegebat , siquamdiu crescere; una inferioris partis nullum cerneretur incrementum , donec tandem arbor interiret. Atque hoc experimentum mensibus Martio& Aprili , quibus maximὶ arbores succo turgent vegetantur , saepius sumtum est. I. Hi ne collegere r. aut totum succum

273쪽

aut maximam ejus copiam , adscendere perliaveam partem arboris 3 non vero per corticem , aut inter eorticem & Iignum. Certe si per corticem adscenderet, aut inter eorticem

di sienum , pars arboris, quae infra sectionem est , maximὸ eresceret ἀ dum superior , aut

eodem in statu maneret , aut siccaretur a quia in inferiore haeret totus succum, aut maxima eius pars; quo succo alitur, vegetatur atque augetur arbor.

4. Collegere incrementum arborum iatrassitiem neri, opesveci descendentis, ε -- perioribus arboris partibus, hon vero adostendentis e inferioribus . Alioquin non minus crescerent partes, sectio ire inferiores quam superiores. s. Collegere hinc g. perpetuam esse eei, per aestatem , circulationem dum succus

arborum calore agitur; eima eo tempore arbores crescant, non minus ac uere.. 6. At si ei te non est ostendere , quibus tubis adscendat succus, quibusve descend at, neque enim per eosdem adscendere ac de scendere potest. Videmus in animalibus satis Euinem arteriis in extrema a corde vehi, venis ver b ab extremis ad cor referri, nee ullum est ea In re amplius dubium . Con stat allatis experimentis, in Psantis circulationem fieri , sed quis dixerit , ut rhm suecus per ligneas fibras, an per trae heas, an per vasa horizontalia referatur λ Crediderim

tamen, ex ligneis fibris in utriculos succum ita essvndi , ut ex superioribus utribus in inferiores decidat, quamvis via describi sor- δ nequeat. Quod eb nititur , quod supra hoobis de internis lignearum fibrarum asperitatibus dictum est , quibus fit, ut succi sa-eile adscendant, dissiculter vero descendane sper eas fibras. Ut ergo in corpore humano vivente omnia sunt, ut loquuntur Medici,

274쪽

i Domantis , Ese. Cop. II. 16' eQύρροοι-ευρροπ : sie in Plantarum corpore , dum vivit , multi sorte ductus aperti sunt , qui in mortua cerni nequeunt. 7. Succo ergo ita per arboris eorpus delato, alitur & vegetatur arbor . Dum varios arborum poros permeat, tenuissima eius pars videtur fibrasic utriculos, prius quidem formatos , sed tenuitate sua Microscopiorum aciem sugientes , subire, eosque inflare paul Iatina , ut jam novus ordo fibrarum & v- trium, inter corticem & lignum, videaturnasei. Quotannis nova corticis texta concoctiore succo indurantur , di ligneae parti con iunguntur. S. Ad ea ules vero herbarum quod attinet, cum per unum tantum annum durent,

nihil simile in iis fit. Cumque seselevti fibrarum Iignearum & traehearum , qui per totum caulem sparsi sunt , non admodum densi sint , neque firmi contextus , nodis sunt muniti , quibus firmantur. Idem animadvertitur variis in arbustis, quamvis inmterna nodorum dispositio in omnibus , prompter eorum soliditatem , cerni nequeat. p. Hi autem nodi sunt novi contextus si-brarum I ignearum dc trachearum, qui extra caulem prominent, ad edenda nova solia , aut gemmam protrudendam . Clim ad hoeneee maria sit magna alimenti eopla, & caulis etiam firmitas major , in eo contextu cernitur magnus fibrarum numerus; quarum aliae cortici adfixae haerent, aliae vero aut solium, aut gemmam sermant. In arboribus vero , cum rami protruduntur ex internis fibris, prodit contextus fibrarum, qui cylindrum trunco similem conflat.

xo. II. Ut a Gomma incipiamus singilla eIm incrementum arborum describere, obserWandum est , primδ gemmas arborum , mori paulld postquam protrudi coeperunt, sed, Μ 1 ali-

275쪽

αliquot tam ima postea mensibus , frondes , flores aut ramos edere. In Italiae benigniori coelo , mense Iunio gemmae protrudi incipi unt , - ut sequente dumtaxat vere quod abscondunt, excludant; & cauda quidem , seu petiolus soliorum 1 qui qua gemmae adhaeret, latior est , ei est involucri loco. Heibae etiam aestate pullulant , Eemmasque suas diu sub terra occultant. II. In gemmis integrae eontinentur PIantae , ex iis proditurae . In iis ope Micro scopii cernitur caulis exiguus , qui constat li-aneis & trae heis fibris, quae instar medullae ex media Planta , eui stemma inhaeret , pr deunt, di eius tantum fibrarum exstensio videtur . Truncus vero suppeditat gemmae Praeterea corticem , quo involvitur, de qui

in varia soli a potest dividi , quorum aliis alia, squamarum instar, imposis sunt. Haec soli a fibras ligneas & tracheas, quibus constant, trahunt ex trunco, di tectae sunt leto,nustine in Nuce & vite , .ctim in Populo ali isque arboribus viscoso liquore si ni illitae.

Haec autem omnia simul, in gemmam col lecta, conflant conteum corpus, i On aliter

in herbis , ae in arboribus dispositum . In Cepis vero formantur stemmae in ipso Ce- parum centro ι in Alliis autem, loco gemmarum , sunt varia capita , quorum unumquodque comple initur Plantam integram lcum radicibus. Est quidem sat magna singularum partium , figurae & situs respectu , lin variis Plantis varietas; attamen in potissimis omnes consentiunt , ut e X multa. rum examine deprehenderunt Playsi ei. I 2. Gemmae omnes, ut eas cum Animalium generatione eonferamus , sunt instar forIur , qui intra corticem , quasi intra tirorum, continetur , donec ad certam magnitu diuem pervenerit , quam cum consequutus

est,

276쪽

D. Plautἰe, Cop. IID 3 26' est , soras exit . in Animalibus persectis

- augetur foetus , non novorum membrorum rivatione aut accessione , sed tantum tenuiorum auctione , si cornua dc dentes excipias. In insectis novae , quae videntur succrevisse partes , antequam c emerentur oculis,

in iis erant , sed tenuiores & aliis impedistae; at erescendo expediuntur , quod in aliis , aliisque nonniillis membris , animadvertere est. ldem cernere licet in gemmis , quae con 'tinent integram Plantam , sed veluti conglomeratam , & quae nonnisi tempore ex plieatur . Sic in Erucis cernuntur primum partes veluti inchoatae, oc fluidς , pelliculisquae inelusae, donee crassiores te firmiores

evadant ; quod cum consequutae sunt , pelliculae illae exuuntur. Externa quoque solia, quae gemmam tegunt, sunt tantum ad tempus , aut formam . mutant , quod in variis Plantis continuit. Hi ne folia non modo in integumentum sunt interiorum gemmae partium s sed succus, quo turgent utrieuli , quibus reserta sunt, postquam in iis satis con coctus fuit, rea reditur in gemmam , nova que protrudit solia.. 13. Ea de ratione , solia illa non habent tantum unicam costam mediam , ut fio,ia . quae ad iustam magnitudinem pervenere , sed varios sisticulos fibrarum ; qui basi soliorum porrecti finiuntur utriculis iis adnexis. Itaque.ea solia non diu durant : aut enim succo exhausto decidunt , aut inserviunt conmstahdae perpetuorum soliorum caudae. - 14. Horum quoque diuturniorum foliorum diena est consideratu Armatio. Primum enim cernitur costa laeco plena , eui sunt utrimque, plurimae adnexae fibrae , ex quibus membranulae utrium mystea pendent: quamvis nunae initio. cernamur , sed tantum ,

postquam succus eas subiens explicat & di-

Μ a latat

277쪽

lata Raccidas membranulas, . quae poste lamilitudinem soliorum coli flant .as. Si quaeramus , quo tempore sarmentur gemmae , eas protrudi comperiemus , ctim maior sucei copia , partesque ejus V hementius eommotae fibras vi flectunt , atque

eae trunco erumpere cogunt 3 adeo, ut duplicibus fibris sectis, eae , quae protruduntur novo indigeant eortice , quo vestiantur. Ex hoc autem cortica prodeunt solia , quibus gemma involvitur , Atque hoe contingit , ncn modo in veteribus truncis , sed in teneris etiam ramis ι ubi vehementia sermentati laeet Deilh fibras , quibus constant , per rumpit. Hine videmus , media aestate, qua sucei vi Sous h terra in Plantas elici*ntur, di astitantur , primum nasci gemmas ; deinde sequente vere , quo novi succi maioreopia accedit , elim. terra adhuc madet hiberno humore , erumpere in flores , folia 36. Quamvis res plerumque ita se habeat,

Bascanturque plures gemmae tempore solito,qulim alio ι attamen eum copiosus est suin, eus , etiam alieno tempore gemmae Prode .unt. Atque hoe potissimum animaduertitur, in ramis & truneis ea sis , ubi copiosior est succus ,-chm in partes resectas non amplius

spargatur. Hine in Italia , vere adulto , pu tantur Roseia , collectis prim lim Rosis; ut ab eo tempore gemmas protrudant , Rouseque Autumno iter lim edant, . 17. III. Gemmae , iam extra arborem aliquantum prominentes , Folia habent , quisbus extremae earum Partes teguntur , eaque

folia sunt dumtaxat fibrae & uitieuli , qui

eo usque continuantur. Cortex arboriLyr tensiis contextum eylindrieum fibrarumgnearum conflat , quo etiam tracheae contim tuu νῶ quibus omnibus collectis , constat.

278쪽

D. Ploniis. St.Cap. ΙΙ. 2 Isoliorum eauda . Falcieuli earum fibrarum deinde dilatantur i atque ex costa , quae per solii longitudinem porrecta est , prodeunt fibrae ligneae & tracheae , quae iunctae iis partibus , quibus anastomoles habent , eontextu suo folium formant , una cum utriculis ἔqui implent spatia inter fibras relicta , &pro varietate soliorum , variis praediti sunt figuris. Haec autem omnia , in foliis , t Ela sunt tenuissima pellicula spinulis horreniste , aut Tubtilissima lanugine . Extremae partes λliorum , quae inaequales sunt, consant Lisciculis fibrarum , quae hic illie proinminent , adjectis protuberantibus corpuscu. Iis; quae viscidum succum , dum tenera sunt folia , vomunt , sed quae aestate siccantur . In nonnullis soliis , utriculi sunt oleo. quodam liquore turgentes , atque in nonnullis aliis , ut in foliis Ficuum & Mororum , perspicuε cernitur vas lacte distentum , inter alias fibras ι neque aliarum arborum soliis analogum quodpiam vas deesse uide

tur o

rg. polia autem Autumno eadunt , climea petioli pars, quae trunco adhaeret corrupta est . sed antequam hoe fiat , suecus utriculorum in vapores abit , & qui est in fi-br is putrefit , fortasse quia sat multas vo Iatiles partieulas non habet . Ceterum ille succus in soliis concoquitur , quemadmodum in reliquis arborum partibus.1ς. Iam si quaeratur Foliorum usus in Plantis , conjecere Physici , solia id ipsum

arboribus esse, quod tutis est Animalibus. Pellis animalium constat nervis , arteriis , venis , vasibus lymphatieis , tendonibus , dcelandaIis . Partes succi nutriti vi , quae eo influunt , novam illie figuram adipiscuntur; superfluus humor secernitur tubis , qui Deilh cernuntur 4 variaque nova sermenta

279쪽

illac percolantur, adeb, ut succus in partes Animalium interiores regressus ea alere, vitanaque eorum tueri possit . Quana obrom dum laborat cutis, reliquum etiam totum corpus aegrotat, quod in morbis cutis cerne-xe est . Similiter videmus , omnia Planta- turn vasa in soliis desinere, ut per illa superfluus humor exundet. Quinimh , ut incute , sic in soliis , pili exigui conspi

ciuntur.

et . Ea conjectura , examine animalium minus persectorum , firmari potest. Constat Insecta, quae proximε Plantis, an Viventium ordine , superiora sunt ό sat magnam humoris copiam cuti vicinam habere, S tam saepe deponere cutem , aut saltem aut iculam, et in perpetua mutatione esse vi deamur. Si et Plantae quotannis folia abjiciunt, avi s non abjiciunt incra id tempus , quod in semper viridibus cernitur, in quem dam maras m prolabuntur, quo fit , ut astate sequente, succreseentibus novis loco cedant.

ar. IV. 'videntur ab omnium rerum Opisee non alia de causa dari arboribus fami, quam, ut generent veluti ova, unde novae Plantae nascantur. Flor est veluti uterus, qui ea ova complectitur, & qui ea in aetem suo tempore edit . Vicinus est enimae, & per hyemem una latet, donec aestatis calore excludatur . In Plantarum smplie,ssimis , primlim oecurrit gemma sin qua latet semen ovalis figurae , quamvis ejus caro, seu pe icavistis, eum pri mum sermatur , non appareat . Folia involucri, quo gemma tegitur , paullo ins rius, quata eorticis continuatio, prodeunt. Atque hine exeunt floris solia, quae eo sant etiam extensione fibrarum lignearum di trachearum , variisque utriculoH1m --dinia

280쪽

De Plant ἰι Cop. II. ' et adinibus. Circaea solia tuberculi , fungorum instar , conspiciuntur , aut pili, qui visco-suva liquorem vomunt . Hinc etiam nascuntur. si lamenta & columellae , quae in mediis floribus cernuntur , & in extrema parte farinaceam substantiam habent. In aliis Plantis, folia & filamenta prodeunt sub corpore. ovali , in quo semen latet , ita , ut id

involvant.

22. Conjiciunt Physici , ut modo innui

mus, torum quidem florem esse instar uteri , qui semen , quasi scitum , continet; sed eo. ossieto singulari ratione tangi exiguam columnam, quae ε medio flore prominet. Esteia cava , & habet vesiculam , liquore plenam , ubi sunt principia seminis In qno paullatim augetur, & maturescit . In Animalibus ovi paris, uterus una cavitate con sat, eui adnexa est tantum unica tuba cum in vivi paris, sint duo ovaria di duae iubae, et se in Plantis , quandoque est unus uterus , unumve ovarium , cujus tuba est aperta ;quandoque vero plures uteri, plurave ova ria . Extrema pars earum tubarum ornata

est exiguis canalibus; per quos viscosus succus , terebinthinae instar , manat . Qua re fit, non modo, ut nutritivus succus purge tur, sed de Insectis aditus io uterum praepe diatur . Est enim foramen , qua aer subit, ut copiosior & facilior sesuperfluorum transpiratio. Uteri hujus eonservandi causa , vi dentur aliae florum partes formatae. 23. Dubitant Physi ei , an florum solia inserviant etiam concoctioni succi nutritivi, an ve ex iis in uterum redeant , prout de aliis gemmarum soliis antea dictum est: an vero ad purgandos dumtaxat superstuci humore Plantarum succos, ut semen matu

SEARCH

MENU NAVIGATION