장음표시 사용
681쪽
G. 7. Lib. Mao Hio cap. I. sc : Magistri doctrina, inquit libern su the sit discipuli norma. Discipulus prompto & reverenti animo se illisiudmittat: quodcumque excipit,persecte assequi conetur. Si quod opus rectum videat, illud imitetur ; si quod verbum rectum a diat, illud leo uariir. Debitam erga Parentes & fratres observantiam alacriter praestet; non superbe se gerat, non innitatur suis viribus. Ut sua facta sint recta , mens nil pravum cogitet I loca. honesta & icios probos frequentet. Ut gravitas & reverentia interior in corde nastatur , eaeteriorem in vultu Ieruet. Mane tu gendo, Sc Vespere cubando vestes ac cingulum rite componat. M ne lectiones a Magistro excipiat, vel pere repetat. Si haec diligem ter&constanter custodierit, veram discendi methodum tenebit H. 8. Lib. Mao IIio cap. s. q. 3. sic Doctor Chim ex pagor Chuen : Qui libro Memcii & Sententiarum operam navat, debet utrumque m moriter addiscere, sensum perpendere, dicta sibi applicare, nec ea tamquam theatralia Verba recitare. Quamvis aliquiS tota Vita horum duorum librorum mentiam in praxim redegerit,numquam tamen eam exhaurire poterit.
H. Ibidem Doctor Cham sic r Quod attinet ad doctrinam libri Chum Tum seu immutabilis Medii, oportet ita singulas illius sententias perpendere , ut conserendo unum Cum alio, totum earum Contextum
comprehendas. Sex libros classicos oportet iterato ac Lepius per- voluere ac revoluere; inexhausta siquidem illorum doctrina est. H. Ibidem Doctor Liu sice Adolestentes debent Id, Cui vacant, prius generatim intelligere quid sit,&c. Litterarum Alumnus ne unum quidem diem otiose transigat; singulis diebus unum aut alterum librorum classicorum capitulum legat; non legat multa, sed lecta b ne memoria teneat; tranquille sedendo in cubiculo, ducenties vel trecenties illa repetat; singula Verba & sententias clare distinguat.&intelligat, &c. Singulis diebus unum etiam aut saltem dimidium caput ex Annesibus legat. Sic illos sensim callebit. Insuper ad dubia interroganda, & doctrinam priscorum Sapientum exquirendam Magi mo utatur.
H. Ibidem Doctor ren sic: Libri ab aliis commodati diligenter conservandi sunt, Sce. Si quis librum commodatum super mensam incom- po.
682쪽
sse Tract. III. De Ethica Sinens.
posite relinquat, aut sinat dissutis soliis dispergi, a pueris macula
ri , ab ancillis foedari, Vento aut pluvia corrumpi, a linea aut vermibus corrodi; hic certe Contra honestatem peccat. Ego quidem dum Sapientum libros evolvo , maxima cum reVerentia eos contrecto,&c. H. Ibid. Doctor CHη, cognomento c: Vir sapiens in tradenda doctrina ordinem siervat ; eos, qui Parvulorum doctrinae etiamnum vacant, faciliora ; postea dum in Adultorum studia incini bunt. dissiciliora edocet. L 9. Lib. Siao Ilio cap. a. q. . sic : Dim sedes, ne huc & illuc te vertas; tranquillum vultum gere. Antequam Magister aut senior te ii, terroget. nihil temere loquaris. Totam corporis sipeciem rite compone. R erenter audi aliorum dicta, nec ea tibi vindica, aut tua opinione vel judicio confirma. Vide plura supra Parte I. Cap. 3.Sect. 3.I. 3. de Honestate in te tibus num. I s. littera P.
De Libris Classicis & antiquis.
LIbri sunt Institutionis materia, imo & ipsa muta instructio aut in- a stitutio. Ideo de illis sequentia duo Puncta etiam breviter pro
De Libris es assicis & antiquis universim.
Ρximo : Quia olim octennes pueri Parvulorum scholam adibant, ideo Doctor Chu Hi sub Imperio Familia: bum composuit, seu potius ex variis pristorum lc recentiorum Authorum tum sententiis,tum exemplis compilavit librum, dictum Sm Ilio , id est , Parvulorum doctrinam , atque hic est, qui nunc pueris psimis tradendus praescribitur Ad. Minnas : Ab Imperio Familiae iam Sc oram usque ad haec tempo-
683쪽
'rs III. De Ethica Pontica. Cop. V. G. 2II
ra. in numerum librorum Κim, id est, priscorum Sapientum, seu immutabili, doctrinae, relati sint tredecim sequentes :Primus : Lunta , id est, liber Sententiarum , magna ex parte a Conficio prolatarum ,&ab ejus discipulis collectarum A . Secundus : Ut M m Tsui id est, liber a Doctore Meni, seu Menacio compositus AP. Tertius: Hiuo Κim, id est, libellus filialis observantiae a Consucio consectus A . Quartus: Lb Ia, id est .species Dictionarii a Principe Chev Kam, Consucio, es aliis priscis conscripta A
Septimus :Chcuti, id est, Imperii Cheu Ritus, inchoatus a Principe ea Κum, & absblutus a Litteratis imperii Familiae Han A . Octavus: I Li, id est, Urbanitates & Ritus, etiam a Principe Cheu Κum conscriptus A . Nonus: Ie Κιω, id est, liber mutationum ac productionum; de quo infra γ). Decimus: is cm. id est. liber Annalium Imperialium,a Regiis is lorum temporum Ministris, S Historiographis conscriptus A .
Undecimus: xi Kim, id est, liber Carminum, a variis versificatori-hus antiquis compositus, & a Confucio concinnatus , uti etiam liberra Κim Α). Duodecimus: Li Κi. id est, Rituum antiquorum compilatio, conscrip ta a Doctore Tur sub Imperio Han AITertius decimus Chun Cisu, id est, Ver & Autumnus, seu vetus liber Annalium Regni Lu, nunc Provinciae a an Tum, sic dictus ob ordinum seriemque annorum ac mensium , in quibus reS relatae contigerunt, nimirum instar Tabulae chronologicae. IIunc librum Consucius concinnavit, sive in meliorem ordinem redegit, & ad tradenda Principibus boni regiminis documenta, i pur 2 2. ann OS gestaS in modum brevis chronologiae refert B . Atque hi lunt tredecim libri, dicti Κim nunc autem SchoIastici non omnibus istis student, sed tantum quinque his postremis: Ie Κιm,
684쪽
D cm, xi Lim, Ii gi, av Cleui quin ina, hi quinque non a tagulis addiscuntur,sed unusquisque ex quinque unum dumtaxat,cui studeat eligit;& in examine ad Licentianas non bacchalaureatus datur aliquid ex isto libro persionaliter electo componendum; in quo etiam eXamine datur aliquid ex Legum codice CXponendum.
Terto: Jam vero, qua de re agant hi quinque libri, sumniatim accipa: De libro Chun Cisu, jam dixi ; de libro Te Κim, dicam in sequenti Puncto; de tribus reliquis sic:
Liber Tu Κim, continet principalia Imperatorum Do & Xo Statuta, ac praecipuas res sub tribus sequentibus Imperiis Familiarum Hia, ram, C. heu, quae sceptrum tenuerunt per I OO. & amplius annoS, gestas recenset A . Liber Livi continet infinitos pene urbanitatum, exequiarum , funebris vestis,Parentalium Ceremoniarum , litaminum . Musicae, conviviorum, legationum. matrimoniorum, scholarum, Imperialis palatii Ritus, decem tomis comprehensos M. Liber D Lim dividitur in quatuor partes: Prima pars Continet triviales praecipuorum Chinae Principatuum antiquorum collectas cant, tilenas; hae autem olim ideo iusta sunt colligi, ut ex illis conjiceretur cujusque Principatus regimen ac mores. Secunda continet Versius, quos Musici in adventu ac conviviis Legatorum ac Regulorum decantabant. Tertia continet versus a Musicis decantari solitos in magnis aulae Imperialis solemnitatibus. Quarta continet versius decantari s
litos, dum imperator faciebat Parentationes Majoribus defunctis in Parentali eorum aula A . Hi quinque libri vocantur Ou Κim, id est, quinque priscorum Sapientum libri. Illis olim addebatur liber Cheu Ll, ita ut tunc sex num rarentur; sed hic nunc exolevit . Quarto, praeter hos quinque libros, omnes Scholastici sive ad Bacca- laureatus live ad Licentiatus lauream adspirantes, stilitent aliis quatuor libris quorum primus dicitur ramo id est,Adultorum & magnorum virorum doctrina, a Confucio compositus,& ab ejus discipulo Cem Uuexplanatus; agitque de perfecta sui ac proximi renovatione ad ac lubrendam totius Imperii tranquillitatem necessaria.
685쪽
Secundus dicitur Chumaram, id est, immutabile Medium, a Doctore Uu Su nepote Confucii compositus. Hi duo libri, seu libelli olim erant duo libri Rituum Lι Κi capitula ; postea ex illo extracti, seorsim impressi sint. Tertius, dicitur Lun Iu , de quo supra Quartus, dicitur Mema ι, de quo etiam supra; hic agit praecipue
de pietate, Regi ad bonum regimen necessaria, de innata naturae rationalis bonitate . de pravis Sectis A . Hi quatuor libri vocantur
antonomastice quatuor libri, simice xu. Hos quatuor posteriores,& illos quinque priores libros Imper, tor Κam Ηι in Prooemio suorum Commentariorum,quoad populorum regimen comparat hinc soli ac lunae in Caelo radiantibus , inde montibus ac fluviis in terra spectabilibus D .
A. I. Libellus San is him pag. I 6. sic Interpres Olim pueri Octennes intrabant scholam, in qua Parvulorum doctrina tradebatur; doce- tanturque domus aqua rigandae ac verrendae, interroganti modeste respondendi, hospitis domi excipiendi ,& domo deducendi h nestum modum ; item artes Musicae, Rituum , jaculandi, aurigandi, scribendi, numeranditamctu docebantur, donec illarum pra Cepta ac rationes bene penetrassent. Idcirco Doctor C Et composuit librum doctrinae Parvulorum, cujus praecipua capita sunt: rectae disciplinae institutio, quintuplex humanae conditioniS Ordo, cura suae persectionis, praeclararum sententiarum & dictorum tum antiquorum . tum modernorum compilatio,&c. Postquam discipuli hunc doctrinae Parvulorum librum bene callent, tunc sine dissicultate possunt illis explicari quatuor lihi i classici. Memeius, liber Sententiarum , Ad ultorum doctrina, & immutabile Medium. Hi quidem sunt libri antiqui; sed Doctor Cha Hi illos collegit, explanavit,& in quatuor libros redegit. Ab Imperatoribus Familiae Iam & Samhuc usque, liber Sententiarum, liber Menacii, liber filialis Oluei vantiae. Dictionarium Lhra, duo Commentarii Doctorum Κum ram&Κο Leam. Ritus Imperii Cheu, liber Urbanitatum & Rituum, cum quinque classicis libri, Ii D, Tu Lim, Ii Lim, Te iam, Chun Ocis, semper dicti
686쪽
a so Tract. m. De Ethica Sinensi.
sunt tredecim Κim id est,tredecim libri antiquoru Sapientum seu immutabilis doctrinae. Cum vero liber Memcii,& liber Sententiarum non viderentur diseipulorum studiis & applicationi sussicere; Doctor Chu Hi immutabile Medium & Ad ultorum doctrinam,quae erant in libro Li Κi inserta ab Authore T . Se constituebant duo illius capitula, inde extraxit,explanavit,& una cum duobus lihris Memcii & Sententiarum effecit quatuor libros separatos passim dictos quatuor libros. A. Deinde idem liber San Uu k in in sequentibus paginis recenset horum quatuor librorum, uti & quinque aliorum jam dictorum Authores, prout Vides in contextu.
Item ibidem dicit generatim ea, de quibus illi agunt. Ibidem pag. 2 3. sic : Libri Chun Cieu tres antiqui Interpretes sunt
A. Insi per videantur Prooemia & Indices librorum omnium Praesitorum, ubi continetur id,quod in contextu dicitur. B. 2. Libr. xu che hia' tom i . in Libr. 2. Menacii cap. 2. Li leu hia sic
Memcius: Eccur Confucius composivit librum Ter & Autumnum Z Respondeo: Quia ex quo Imperator Pim Cum Imperii sedem in Occidentem transtulerat, sensim regiminis vigor defecerat, praeclaraque priorum Imperatorum Statuta pene erant extincta , atque Musica virtutis & regiminis Magistra, quae in palatio Imperiali inter epinias, & ante Imperatoris aisatum decantari, atque ab Imperiali palatio in singulos Principatus transfundi solebat, jam omnino perierat. Ideo Consucius tanto malo commotus, composuit illum librum, in quo ad tradenda Principibus documenta & veram regendi artem, rethri res per 2 2. annos gestas. Non tamen hujus libri primus Author fuit, sed veteres tantum sit Regni tu Annales ConcinnaVit, qui Vocabantur Her & Autumnus ob ordinem successivum mensum&annorum, in quibus res singulae relatae contigerant; sed erant rudis & indigesta moles. Simili modo Annales Regni Cin seu Xans vocabantur quadriga ,& Regni T seu seu Buziam vocabantur Tao No, id est, nomen alicujus bestiae. B. 3. Lib. xv cbe tona. i 8. in Libr. i. Memcii cap. 6. Teni ven humhia sic: Confucius suo libro nere & Autumno cisecit, ut deinceps p 'duelles & Imperii priae lones haberent quid timerent, nec tam iacile auderent tua nefanda consilia exequi. C. ψ.
687쪽
Rurs III. De Etlica Rositica. Cap. R. m. asp
C. ψ. Libellus San su tem pag. i'. sic Interpres: Libri DKim, Xu Tim, DΚim, Chun Cleu, eu Li Li Κi vocantur Lo Dm, seu sex libri classici,quibus litterarum Alumni debent vacare, illosque penetrare. Tunc temporis liber Cheu la in numero sex librorum classicorum reponebatur; sed nunc ex illo numero eliminatus est, ita ut sint tantum Gubbm sieu quinque libri classici. D. s. Lib. Ge hiam sv xa tom. i. in Prooemio sc r Ego existimo bonum totius Imperii regimen ex illa siuccessive transmissa doctrina, quam viri tum scientia , tum virtute illustres, & a Cano producti ad docendos & regendos populos tradiderunt , omnino pendere. Post
Cius, Cem lsu, risu fu, Mem I su. Hinc praeter quinque libros classicos Te Κιm, Xu Κιm. xi Kim, Li D, Chun Cleu, habiti sunt liber Sententiarum, doctrina Adultorum, immutabile Medium, Memcius, quorum Va tam decus, ut splendor solis & lunae in Caelo,ac divisio montium &fluminum in terra, longe lateque resulget. Illi enim quatuor Magistri cicilicet Confucius, Cem Uu , Uu su , Menicius J Imperatorum Iao, ran, triumque primorum Imperiorum Hia, Xam, Cheu doctrinam in suis quatuor libris transimiserunt , atque ita quinque librorum classicorum doctrina fuit absoluta. Siquidem isti quatuor, totum horum quinque profundiorem sensium complectuntur.
Solus hic liber, cujus doctrinam nonnulli in controversam vocandmagnum Tractatum postularet; sed cum nec temporis brevitas, nec Punctum parvi Paragraphi illum exigat, ideo sequentia pauca an notasse suffecerit. Primo, De Authore hujus libri. Imperii Sinici conditor D Hi confecit octo symbola, seu lineolas & continuas & discretas sic : Unumquodque symbolum continet sex lineolas , vel sex continuas, vel sex distretas, vel partim continuas partim distretas, diversimode
688쪽
ssJ Tract. III. De Ethica Sinens.
dispositas v. gr. sic: vel sic : vel sic : - vel sic riz&c. Postea haec --octo sym - - hola du -- plicavit,---& secit sedecilia ; sedecim iterum duplicavit,& secit 32. ; denique 32. rursus duplicavit, & fecit 64. Quia tunc temporis, litterae & chavacteres Sinici nondum erant inventi; ideo illa litteris & characteribus nuda & absque litteraria explicati ne composuit. Sicque perseverarunt usi ille ad Principem Hen Ham, Conditorem tertiae Familiae Imperialis, dictae Cheu. Hic PrincepS Pen i amsingulis 6 . symbolis indidit aliquod nomen, illorum caeplicativum. v. gr. huic symbolo - α indidit nomen cen, id est , Caelum vel C li vinus alitii a ι - huic symbolo indidit nomen OGn, id est, terra vel terra virtus pora , -- aliis indidit nomen Xan,id est aqua; D,id est; ignis; Sun,id est, Ventus, &c. Notat tamen quddistae voce, Men, Osten, Κan, Lι, Sun, Scc. ex te & ex tua propria significatione non signi licent Caelum , terram , aquam , igo , Vcntum, dcc. Sed quod per silam propriam signisicationem tymbolicbrepraesentent naturam Caeli, terrae, aquae, igniS, venti. Insi per idem Princeps Hen Ham , horum singulorum nominum sat diffusam explanationem apposivit. Postea ejus filius Cheu Lum, singulis sex lineolis cujuscumque svm-holi , indidit nomen numericum , satque di musam etiam singularum lincolarum explicationem apposuit,& tunc iste liber coepit vocari eure , id est, liber mutationum ac productionum concinnatus a Principibus Familiae Cheu, & in duos tomos suit divisus ; antea enim sub Imperiali Familia Ima vocabatur Itcn v, id est, mons junctus ; sub Imperiali Familia Xam vocabatur Quo fain, id est, Omnium rerum thesaurus seu repertorium. Denique Consucius praedictis nominibus & explicationibus, quas Princeps Hen EAM & Cheu Κum adaptarant , ulteriorem addidit explanationem, estque veluti tertius istius libri Tomus; sed nunc ex parte permixtus aliis duobus Tomis, Vel genuinus leaetus & originalis,totus
Quod attinet ad istam eXplanationem, dictam Hi 1 su, quae Coris: cio subinde attribuitur, negant Ordinarie Sinae esse ejus opus; sed eam
ab alio longe posteriore Authore, dicto Tur sv .m, vel num so prodii fid
689쪽
ncuudo. De sivo hyjvi bbri. Imperator D lii cum vellet populi sivi utilitati consulere , ex aspectu & Consideratione rerum caelestium &terrestrium confecit illa octo symbola, ut ex illis possent tum cognosci invisibilis Conclitoris virtus operativa , tum distingui visibiles omnium specierum creatarum viscetioneS ac proprietates C . Postea Princeps nn rum, quia tunc temporis totum imperium s ditionibus confandebatur.ideo ista symbola ab unitate & binarcitate imchoata , varieque per motum ram, & per quietem is complicata applicuit ad repraesentandum Virum sapientem & insipientem , profoctum S: desectum . actione in tu cessationem , sortitudinem & imbeci litatem; in iisque sedandorum tumultuum, restaurandi regiminis, Vi
tuti, SQ vitii , Boni & Mali rationem comprehendit. Unde nec ipis Composivit, nec Consuctu, illa explanavic ad sortes jaciendas D).Nmὸ , de doctro.ι hujus ubi t. Huius libri doctrinam tanti faciebat Confucius, ut jam senex diceret, si Caelum aliquot adhuc vitae annos sibi concederet ad addiscendum isthim librum . sore ut posset Viverea gravibus delictis immunis E . Haec ergo doctrina comprehendit
omnes mundi res, scilicet Caelum, terram, hominem. Unumquodque sembolum construitur primo ex tribus lineolis supra se invicem positis; stuprema. Caelum; media, hominem; infima, terram repraesentat. Deinde duplicantur istae tres lineolae dc fiunt lex ; quia Caeli agendi ratio in motu dil quiete , hominis agendi ratio in pietate de aequitate, terrae agendi ratio in duritie & mollitie consistit. Hi sexagendi modi correspondent istis siex symboli lineolis F). Hinc si mo per illa symbola cognoscit Caeli , hominis , aliarumque omnium rerum agendi rationem cGA Denique hic liber & inorum suorum compositionem. Sc virtutis praxim docet H). Quod vero attinet ad illam numerandi artem. & ad illos herbae Ti calamos, de quibus agitur in prima parte explanationis, dictae Hi Uside quibus aliqui sorte utuntur modo stuperstitioso ad sortes, Vel abutuntur, juxta Sinas videtur esse quoddam arithmeticum artificium, quo per variam ac saepius repetitam istorum Iymbolorum ac lineolarum symbolicarum combinationem inves tigatur, utrum res facienda Vel omittenda, iectae rationi sit conformis, necne t sive sit bona, an
mala cI t Deinde hoc artificium aliqui dicunt esse inventum novum, nec priscorum Sapientum, nec Confucii opus Κ . Pra
690쪽
Praeterea illam Tabulam variis numeris & punctis distri minatam, dictam Ηο Πι, isti libro praefixam, & quam nonnulli etiam volunt esse istius libri veluti fundamentum, factam fuisse a Principe Fo Isti negant Authores Nou Iam, P an Hiam, Cham Kem, & alii cs . Deinde ali. qui illam accommodant viginti quatuor unius anni Sinicis punctis, sive tempestatibus, Sinice Cie Κι , seu duodecim nostris Europaeiscaeli
signis in duas partes divisis cM .
Denique illa Tabula altera , etiam praefato libro praefixa, quae incipit a voce Tar Κie I quoad substantiam eadem cum praecedente, fuit ordinata a Doctore Chest, ex pago Den Hi sub Imperio Familiae Sum N . Nempe per modum praedicamenti Logici aut Categoriae.
A. i. Liber Cheu Ie chin Vir in Prooemio, & in tomo primo, *mbolo
Lun. Item libro Irin hien tum Do tomo I7s. Ut supra in Conteχ tu. A. 2. Lib. Mao xi cheu Ie chu fu, seu libri mutationum ac productionum vetus interpretatio a Doctore Mao relata tona. 9. ne Qua ad hunc textum : Ti, seu cit Dominus extirit in actum a simbolo Chin, aequinocti,
lem mundi plagam repra sentante, sic ait: ista vox D, siet, Iam Ti, id est, rerum productarum DominuK. Deinde quomodo omnis ejus actio repraesentetur per octo librine Lim sumbola aenigmatica, sic ibidem explicat: Doctor ergo su Sujudicat hunc I esse caeli Dominum ac Rectorem. Dum hic Ni incipit omnes res sapere , existit in symbolo Chin; dum eas ordinat, existit in tymbolo Suu; dum dirigit , cxistit in symbolo Ii: dum eas conservat & nutrit . existit in symbolo quens dum eas exhilarat seu exornat, existit in symbolo Tui; dum eas inter se pugnantes conjungit, existit in symbolo Lien; dum eas collectas curat existit in symbolo Lau; dum eas absolvit, seu perficit, existit in Jmbolo Κι n. Jam vero quid significent ac xc praetentent octo illa symbola, si-nice Pa Qua, sic ibidem paulo infra cyplicat: Κun. id est, firmum ac forte , & repraesentat Caelum.' Caelum abique ulla quie e tempermovetur ; hinc dicitur Mi , firmum ac sorte. QVen, ill est , obsequens, & repraesentat terram; Terra Caelo obsequitur leti obsecun -