Pauli Voet, Gisb. ... De duellis ex omni jure decisis casubus, liber singularis

241쪽

aris P. V o E Tfateor, sive invidia ab arte, sive ab animo profisciscatur : sed tamen si invidendum alteri, justa erit aemulatio, saltem non adeo iniqua , quae ideo, quod

alium advertamus sortiorem,

non quod peritiorem. Quic

quid sit, id equidem negari non poterit, quin illi, qui in

armorum exercitio sunt artifices , statim ad arma proela-iment, non ali ter atquτ ad deos

tutelares; nec tam sortunae aleam, & martis eventum ancipitem respiciant, quam quidem securitatem, & regularum artis, cui concdum, recti- tudinem. Ut non tam victoriam poscant ab animo quam ab arte , non a fortitudine, qua a corporis agilitate. Quod

dico, in tantum verum est, ut quondam in Gallia non caru

. erit aliqua nota turpitudinis,' aliquem optimum esse gladi

atorem , id est artis scrimiae

242쪽

Denuesiis. . a 3 peritum. Autumabant nobiliores , artis regulas multum derogare nativae, generosi pectoris sortitudini. Qua . . non dolo sed virtute superare ah nititur,adeo ue virtutem non

dolum in hoste requirit.

Suadent ulterius metum

permultis inesse duellatoribus, praeludia singulare certamen antecedentia. .anto enim cum molimine , quanta cum pompa & ostentatione nonnunquam hostem provocant i Per tertium aliquem chartulae missitandae, per amicos id denunciandum; necessariis sorte in consilium adhibitis, quo in tempore huic malo obviam eatur. Et tamen

quandoque in negotio duellico quorundam eXplorant ju

dicium , scilicet sub fide silen

tii.Et tamen dum Vultu,gestu.& minis sese iratos ostendunt,

etiam sorte similiaribus ulti

243쪽

P. ' V O .E Tmum vale denunciant, nihil magis exoptant, quam ut nolentes volentes,& quasi inviti, revoctntur, afferventur, aut domi suae concludantur. Ne dicam, quod etiam pro comperto habeo, quandoque illos thrasones, quibus est res angu sta domi, data opera,& de compacto duelli occasiones arrepsisse, non ut in singulare certamen descendant, quam ut ferociae praetextu, ab aliquo tirone divite, atque stolido, pecuniam extorqueant. . Unde accidere solet, ut dum tanto cum strepitu provocant, ViX decimus ad locum congressui designatum stato tempore deveniat.

Suadet amplius metum adesse duellatoribus, solitus certaminis ineundi modus. De more enim adducitur se indus, etiam quandoque quar-

m Quod non aliunde intro

244쪽

' De Duellis. dumim esse censerem, quam quia sorte non satis esset virium aut audaciae in uno. Et

cum quisque in se minimum haberet fiduciae, iuncto comi te, augeretur cujusque animus, lomnisque metus pelleretur. Consortiuiti quippe aliquod confert ad umentum atque solati um in periculo. Et es evamen est in morte habere sodalem. Tumque socii atque comites inclamant,incitant,hor tantur , ut cui inter pugnandum labitur animus , nOVO

quasi celeusmate , erigatur. id quod ideo , secundum

aut tertium comitem eligant, ne si forte vulnerati, aut in terram dilapsi, abaciversario trucidentur. Ne forte ultra san- guinis emissionem aut vulnera, licet non lethalia procedatur. Quae,quid aliud indicant, quam multos duellatores esse meticulosos, iis ani num ple-

245쪽

r o P. V o E Trumque deficere. Et certe nisi quisque certam spem victoriae concepisset, non ita facile ad

certamen descenderet. EXem

plo sit illud Caecilii Metelli, apud Plutarchum in Apo- pthegm. ) munito loco exercitum admovere volentis. Cum

enim ei centurio dixisset, si Q lum decem vitas perdidisse se locum esse capturum, eum interrogavit,num unus ex illis decem esse vel let. Ad quam interrogationem' silentio . ostendit, se vitam periculo e ponere noluisse. Ita si duellatores judicarent sibi imminere grande periculum,nec victoria sibi polliorentur, non adeo libere prω ocmni ad certamen, meticulosis in eo pares, &ipsi meticulosi.CA PO

246쪽

De mellis. 2 tC A P. XXXII. Utrum singulare certamen injuriarum illatarum, honoris defenden ,ri gratia susceptum , si lici-

QUatuor esse malorum genera a, quibus haud illubenter liberarentur homines, qui iisdem divexantur, a non nullo proditum est. Lis scilicet instituta de majori bono rum parte, morbus judicio mediuorum incurabilis habitus , mala mulier, duellum quod omnium malorum maximum injuriarum illatarum causa susceptum. Illa quippe mala sese quandoque remittunt, & inducias admittunt. Hoc vero postremum, assiduis curis de sollicitudinibus animum exagitat; pugna inter rationem redam,&affe- inordinatos exorta. Illa

247쪽

D. le No

et 2 P. V o E T dissuadente congressum, hisce ad eundem incitantibus. Cui malo frequentato , eoque pe jori, quo frequentiori, ut ob

viam eatur, rationes allegabo non contemnendas, quibus calidioris temperamenti homines , in duella proni a pravo proposito revocentur, & qqui tali, longanimitati, atque justitiae locum tribuant. Ubi principio me operae precium facturum existimavi, si qemonstravero omni jure tala duella esse improbata. Ut rejicienda illa Alciati distin .ctio inter duella intra vel extra territorium Principis inita. Cum si nullo iure sint recepta, omne distinctionis adhibitae lfundamentum evertatur. Dein si rationibus probavero,jura non esse sine ratione ita condita. Denique si objectiones duellantium, etiam speciosas satis; paucis remOVeroa . . .

- . i. . . De

248쪽

De Duellis. - 2 3

De jure civili certum est, id quod cuique debetur , aut quod quisque sibi deberi existumat, non singularis certa- minis eventu , sed actionibus esse petendum; quae ideo proditae ut quisque jus suum persequatur. Leges itaque proditae , judices in civitate constituti, dc militares & civiles, ut militum civiumque inter sese controversias componant; dc cuique quod suum est distri- lbuant. id equidem ita intellexit Imperator Marcus Αn-l. 3. D.

toninus, qui eam violentiae ditis. : speciem iudicavit, si quispiam l. i9.Sod quod sibi deberi putat, sine judice poscat & auferat. Ut in stitur. iudices iniurii sint, qui sbimet 'illam tribuunt potestatem, quε singulis. tantum erat judicum. Adeo- ique privati in publica munera

in volenr, distincta confundant ossicia ; & ibi armis experiantur, ubi per legitimos judicio-L a Iun

249쪽

l. si quis

Ne quis in is a Caus. l. pen. D. quae in

D. Adl. Iul. de vi Publio.

a 4. P. V o E Trum tramites, calumniantium iniquitates expelluntur. Praesertim cum singulis conceden

dum non sit, quod per magustratum publice potest fieri, ne sit occasio majoris tumultus faciendi. Unde etiam genera liter statutum est, ne quis sibi jus dicat, aut vice judicis sungatur, nisi in crimen majestatis incidere malit. Aceedit, quod de jure civili

privatis in privatos arma capere sit improbatum. In tantum etiam, ut armorum usus,

sine licentia Principis sit capi talis. Cumque jus gladii a Principe miles acceperit, ea lege, ut in publicum hostem

eum convertat : consequitur

talem in Principis constitutionem impingere, qui arma ad alium transfert usum, quam in quem concessa sunt.

Ne dicam, quod legibus tantum permissum, vim atque

250쪽

De Duellis. 2 sinjuriam propulsare non vindictae instituere exercitium. Verum qui injuria affectus est, i. si percutiat ad versarium, a quo czi. αse laesum existumat, non pro- Postl. repulsavit injuriam , sed vete i* p 'semet ultus est; quod quae in-3 uria illata, pro non illata ha . beri nequeat; adeoque non avertatur inserenda, sed referatur illata.

Quid quod iudicis non sit Vs .

. sed si in.

eos ad arma admittere, quos tet duos

sua jurisdictione potest, & de- D. Usustbet compescere. Ut ad arma venire non debeant, qui quod a judice petendum , sibi arrogant. V nde etiam Brabantiae duces, Romanas secuti leges, suis edictis promulgarunt, ut si alicui grandis injuria,vel domi vel militiae sit illata, quaerela ad Principem, sui supre mum eXercitus ducem de ratur et qui in consilium adscitis duobus equitibus conciliet L 3 PM