Friderici Hoffmanni ... Medicinae rationalis systematicæ tomus primus quartus ... pars quinta Tomus tertius, quo vera therapiæ fundamenta, medendi methodus & leges tam naturæ quam artis ... illustrantur. Opus ..

4쪽

FRID ERICI

CONSILIARII MEDICI

ME DIC IN ERAT IONALIS

SYSTEM ATICAE

naturae quam artis, nee non selcct Mima remedia cum eorundem physico-mechanico operandi ci dextreis oplicandi modo fideliter traduitur, omnia solidi ratiociniis demonstrantur,o compluribus practicis observationibus illustrantur.

Non tam ad praκin vulgarem quam rationalem tutam, eo en sam adornandam perutiis ae necessarium.

v EN ET IIS, DCCXXXVIL

5쪽

DE TRILINI

OMNIPOTENTI RERUM SAL BRIUM CONDITORI

Benignissimo Vitae a Salutis nostrae a sauratori

NEC NON Ingenuae posteritati medie dieatum esto hoc opus.

6쪽

PRAEFATIO

OUamvis complures eaeque nobilissimae ae utilissimae eientirad ornandum de per fietendum Medicum ei tu sint nece iasariae nihil tamen est , quod ad scopum medicum obtunendum propivst pertineat, cur cetera omnia a de serviant, quam ipsa pravis rationalis elinica . Potissimum vero hoe e princeps tuisui medici eaput quam utile, neecllinium, tam parum ab omniusque eo tempore exeultum, Pisci posectionem laudabili onatu perductum e spieitur. Possidemus ei te egregitis .mu Itis experimentis ac inventis anatomicis, physico. mechanicis, botanicis, hy-mieis e physiologicis refertos plures libros; sed de ejusmodi seri piis , quae pluribus praxin rationalem specialissimam , individua lem linteam solide doceant ae perpetuae veritatis de hae praecepta tradane , si eloqui licet quod verum est gloriari possumus. Nolo equidem merita aude Veterum e Recentiorum S ENNER-

LERI, VALDSCHMIDII DOLAEI. VVE DELII nracticos defraudare egregios labores . verum quam multa adhuc in iisdem e reaiadaequatas aussas, morborum, symptomatum genealogiam, remediorum quoque vires, de genuinum usum in variis eatibus deficiant , H demum , qui in artis exercitio versantur de proIata theoremata ad resolvendas morborum historias aut concita inde ca-plenda applicare volunt, rectius intelligunt. Deinceps neminem in medici argumenti scriptis vel mediocriter versatum, latet , quam dissidentes, . inter Medicos haud et t3ui etiam nomism, ei rea morborum aetiologiam isa thologie fundamentae, quae tamen basin verae theraria constuirunt , regnen opiniones. Quot sunt Δ ante

aliquot lustra fuerunt amplissimae famae Medici , qui applaudentibus multis ex acido viseido, acido , bile de pituita morborum

duxerunt primordia Quot porro innotuerunt, qui ex varii generis salibus aeribus, acidis, ponticis de humorum multifaria intemperi , materiales, omnium fere morborum derivaru ne caussas e ad Midem removendax de remedia, medendi methodum direxerunt Ἀ-lii Cartesia orpusculari philosophia maxime imbuti , dive tu e Iieregrinum aetherem, specifica ed. morbifica fermenta , tum

Datam languinis de imorum cras atque texturam .varias matς-riae peccantis peregrinasis aeterogeneas, ratione figurae de mapnituαιαι qualitates, devolvendas morborum ea ustas in parte voearunt. Nonnulli contra repudiatis excessivis salinis qualitatibus et enlut ex sola sanguinis&humorum nimia abundantia, spissitu-

7쪽

tudine, exereticinum defectu pathologicam dominam eruere e flaia tu minare sat egerunt. Ut diserepantes mirum Medicorum sententias de caussa irincipio motuum 4nutationum , quae it corpore humano subinde contingunt, praeteream. Et quum in morbis tum avertendis tum curandis, praecipuum medentis auxilium a remediorum eongruorum ulu , quae quasi ipsius instrumenta sunt, omnium consensu peti debeat illae adeo diseordes Practicorum de medie amentorum vitibus 1 tuli libus in hoe vel illo morbo opiniones, utiq; luculenter arguunt, plurimos sanitatis praesidiorum, inprimis magnae emeaeiae, si velle diactorum heroicorum, genuinas virtutes, usum atque applicationem a. tuisse. Quod, ne gravius dictum videatur, liceat in eonfirmationem

addueere exempla. Quot adhuc sunt de olim fuerunt qui magnum istud. incomparabile sanguinis missionis auxilium penitus ejicere haud veriti sunt Quam diversus Medicorum est enses, de venae sectionis a

febribus sive eontinuis, ve intermittentibus, nee non exanthematicis,

purpura, variolis, morbillis, petechiis, item eryli pelaceis , arthririticis catarrhalibus, puerperarum quoque morbis administratione aliis eandem prorsus repudiantibus p. aliis eontra dilaudantibus e ne is cessariam judicantibus. Quae cipium pro basi habent, &olim ab an quissimis-Medicorum, nostro aevo a releberrimi Chymiatrix, inter panaceas Se incomparabilis in multis motbis ela enormi motuum impetu

componendo emcaciae relata fuerunt, quum jam non desint, qui eλ- dem propter virus quod recondunt naturae vitibus inimieissimum tantum non infamia censent Peruvianus illa ex Amerio allatus cortex ad expugnandam intermittentium eon rumaciam us rue, im non modo

in Germania nostra, sed 44 exteris regionibus ceu specifictur vendi

ratus fuit remedium, quia intimill rs tanquam intutum damnosura pharmacum fere ex toto rei ieitur Ex arte praeparatis medicathenta

in morbis ex mensium, vitio, item ad actaxiam de hypochon-driaeam passionem sanandam tuus adscripta est maxima Med complures iidem in motbis hare ipsa plus damni quam emolumenti asses readerere non dubitant. Sali,ex antinantium regno volatilia concia nati ex ii spiritus vorat iras Oleoli, ante aliquotlistra a Germanisa que ac Belgis, ceu spectatae virtutis adversus chro eas potissimum afflictiones colebrabantur, quorum usus, quali nimiam inoxiam sanguini inducerent commotionem , jam plane vile seere incipit. Mixturalie dict1 limplex Paraeelsi desino tectae ad huius exemplar a Chymiatris potiuimum MICHAEL: S, tinc bezoardicae, in pluribus morbi . aeutis aequae ac chronicis usui quondam eranti egregii ast ab hodio nis quibusdam , ut nescio nili fori an camphorae, vel acidorum On- nubium, spernuntura: noris pretii essentiae aliae praeferuntur . Purgantibus acrior rbus, nec non aloeticis, quae basio sere omnium pilula

sum conitituunt, uti fueruntve et es S rccentiores quae tam n Ob .ut

8쪽

..tulentam quam ratione de experientia teste obtineat indorem inerito suspecta lunt . Neque minus mirum profecto diserepantes Praetteorum sunt sententiae , de thermarum , acidularum, late totum aliorum fontium elementis , viribus ac usu , ita ut a lotisque propter acidum bitriolicum elementum, fluidis de solidi, infensum, quam maxime in se ra censeantur, ab aliis terssim ob

innoeentiam praestabilem virtutem, in omnibus fere modis ommendentur. Nihil sam dicam, quantopere de mereurialium, emeiatteorum, antimonialium, nec non fonticulorum , vesieatorio nim .ilataeeorum hirudinum usu medico , in diversum abeant sen- Matiae , hoc autem , quod omnium maxime mirum adii eiendum rcunctos ad eonfit mandas suas adeo discordes sententias, ad unam tamen eandemque experientia conriagere de adaucter provocate ,

eui an fidendum it prudentes judicent atque periti id minimum ptoeerto asterendum nullibi in pervestigandis effectuum exussis tariete, fallaciam ea ullae ut ea ulla committi, quam in medicis reis hus . Decumana eri sunt , quae de pharmaeorum virtute in o. is niti x. hy eis pharmaceuticis libris vel scripto onssignata sunt mendacia is adeo iacrevit medicamentorum ex mirerin naturae penu simplicium Leompositorum, indigenorum exoticorum, Gariaeni eorum echymicorum supellex, ut propter immensum ter nu merum, ne diligentissimus ad singulorum penitiorem ognitionem

pertingere queat, primum vero artis opera tentans Non possit non

initum turbari atque confundi. Gravis quoque oppido est illa foe-mularum sarcina , quam e amplissimo materiae medici apparatu eoofectam, Medici , quasdam illarum in quovis morbo usui eo mismendantes, tam scripto, quam dicto, suis iberaliter obtrudunt rquas tamen omnes, si quis peritior v virtutum in se remedii sim

dide ignitus euratius paullo expendit, ultro perspicit, propteri Λ- eoneinnam ditrarentis indolis ingredientium congeriem, aerum, vel nihil auililii inde posse exspectari, sed morbum multo magistratis; neutiquam abigi. Contra ea simplicissi na, securiis ma, spectatae

ad verius morbos arcendos aeque ac persanandos praesidia, ut aqua

pura limolex, sive calide in insula, sive frigide assumta , balnea aquae dulcis, lacticinia, maxime ac alininum, serum lactis rite

paratum minerales aquae, item ex nitro e salibus neutris parata,

ita rimis medentum ignota plane sunt, vel minimum pensi ab ipsis abentur. Et quod maximum iere est, quum optima etiam medi

eamenta nihil valeant, nisi eorundem usus debito ord me, regimine, tempore, mentur eum et nodo ad morbi eurationem petite durisatur plures tamen sunt, qui tumultuarie fine certa ratione meis dieationem instituunt, ac si unum non itatim iuvat, alterum promunt subinde medicamenta commutant, alii methodo plane contit ratia ineedunt, ut rarissime duos aut tres Medicos , qui eandem

ad lectu inde methodo porrigeiadi medicamenta foveant lententiam,

9쪽

invenias, plurimos autem in morbis eorumque eaussis lecte cognoscendis, distinguendis, in judicio de morborum eventu , medicaminum effectu, item in gnis prognosticis exurina, pulsu, languine, dierum eriticorum babitudine aliisque desumendis, mirum dii crepa in re, errare& hallucinari cum taedio videas. Ex quibus omnibus qui taque sagacior haud difficulter perspiciet, non tam firmis aneoneussis , ut communis fert opinio, praxin linteam insistere sulci mentis, ut potius pluribus adhue difficultatibus , defectibus Merroribus tanquamrnorbis prematur, qui utique convenienti Medico & medicina opus

liabent. At vero ad tollenda haec artis medieae opprobria cincrementa ipsius ex voto promovenda , neutiquam certe apti sunt, qui tantum

agunt sectarios, magistri sui verbis atque practieis semel haustis.

principiis tanquam saxo adhaerent, nee volunt admittere, quae nunquam audiverunt, vel didicerunt, qui magnifica areana&eerta speei. sica inciuovis morbo quaerunt, jactuant exoticae prolos , ex auro

etiam depromta item 'aria composita chymica domesticis, simplitibus dacile parabilibus ae dia teticis reinediis praeferunt. Neque illi ad perficiendam praxim clinicam quicquam eonferre poterunt, qui ab solutas quasdam vices xvirtutes , in his vel illis morbis, nulla habita ratione individui ev eonditionis olidarum ae liuidarum partium , me die amentis assignant , qui non ex morborum historiis complete, ae- cprate notatis lapiunt suamque theoriam praxi applicandam hauseruo tia qui non ex ptis de remediorum eflectu . viribus, Operationibus immode eventu ipsius morbi, judicare didieerunt, sed una eademque methodo temper morbum unum tractati posse sibi persuadent. Neque etiam illi evehendae ad ali ius fastigium altis nostrae erunt idonei, qui

ob se ationes&veritates facti variaque occurrentiaesare, distincte ordine expliea leoniectaria quaedam in usum practi cum inde elicere norunt Sunt autem hi maxime, qui nec debuis ubi diis Lut philo phia natural Mexperimentali, mechanie , chymica anatomie scientia corporis humani ejusque partium instructi su ne, utque artem solide demonstrandi non eallent, non recte desilire, distinguere&apte res inter se connectere, ne foetus phantasiae a claris eonceptibus, speciosa nomina a caussis rebus, res morales Metaphylica a phylicis quae necessario fixti debent, veritates ab opinion bus Mapparenter veris distinguere unquam didicerunt. Nam profecto ego quidem assere rare plane non dubitori ob ignorantiam , nae olim reo navit, adhue apud plurimos regna structurae eorporis humant principiorum mechanicorum , praeiertim dominae illi iis de motibus, eius aussis, legibus, Meffectibus in rerum natura, Me defectu sufficientium observaxionum practicarum, artem nostram non meliora potuisse ea pere incrementa , sed omnium dist ensionum, opinionum atq; erro ut

caussam atq; originem inde merito esse petendam. Quare etiam cum nunquam facere possum, vel potero, qui ad explieandas res med as,no'vum quali systema condituri, plane incongiua quaedam an audita P

10쪽

et pia, vel sola prorsus nomina nihil signifieantia, aut naturae rationalis sensus, instinctus, eonamina, molimina,pro veris formalibus morborum ea ussis venditant, omnes praeturnaturales,& orbosos motus in se, sua natura ratione intentionis bonos salutares censent, Womnium quoque ae singulorum motuum diversarum mutationum ineorpore humano eaussam efficientem directricem, non tam physicum ex pura neeessitate agens, sed morale, intentionale, rationale , pro aibretio suo euncta administrans principium , constituunt eo quod admissis morti lieris intentionaliter, quandoque cum ratione, quandoque erronee, ad certu finem agente modiis principio, uno quasi ictu omne quod certum, quod demonstrative verum in rebus medicis

praetieis potissimum, penitus concidit atque exspirat . Quod si enim

rebus physico-mechanici seorporeis, quae neeessario, non pro arbitrio aliter atque alii et agunt, quo praecipue elementa, alimenta, medicamenta, immo partes solidae vividae corporis nostri pertinent, potentiam, efficaciam movendi .mutationes efficiendi in motibus vita- Iibus&naturalibus denegare, ea ussis moralibus atque arbitrariis ouae eaptui humano non obviae, ne in potestate Medici sunt , eandem tribuere velimus nihil certe, nihil demonstrativi de rebus, quae ad vitam faciunt morbos inferunt, nihil quoq; solidi firmi de remediorum effectu atq; operatione, proferre.& determinare poterit Medicus. Ne dieam suppositas ejusmodi metaphyli eas theorias, tironum. ignaviam Ignorantiam in rebus phyii eis, utpote inertibus per se,

superiori principio agenti subjectis , mechanicis quoque, an atomieis mirum fovere ac promovere. Qua is vero non is sim , qui penitus negee esse ani spiritualis potentiam, regimen&influxum, admodum tamen limitatum, quasdam ex Milo. ama, praesertim e ternas, ad motum excitandi, fluidum quod immediate movet artus subtilissimum quodammodo dirigendi, licet etiam probe gnarus sim,

principii sensitivi. vim imaginativam magnas turbas in motibus natu talibus etfficere posse his tamen minime induci possum, ut a particulit ad iniversale eone ludam Meredam , omnes motus vitales, systolen nempe diastolen solidorum fluidorum progressum, atque motus sectetorios&exererorios ab iisdem caussis semper dirigi . Quin potius firmum semper erit manebito ue, res eorporeas, quae ab extra intra eorpus Operantur, regulis&legibus motitum&erfectibus necessariis pro dispositione caussarum ineorpore humano, non secus ac in mi-erocosmo esse subjectas, adeo ut politis erit ad agendum requisitis in corpore nostro caussis, cert semper ex necessitate non absoluta , sed hypothetica & indeclinabiles proveniant effectus. Nihil enim

in corpore humano contingit, quod non certas suas , ad equatas, sustitientes habea: eaussas . Et licet has veras invenire atq; eruere res

non adeo facilis sit, neque omnibus expedienda de felici tamen per e stigatione inrogressu scientiae caussarum non dubitandum, vel desperandum, modo ongiore observationes profundiore meditatione ar