장음표시 사용
71쪽
positionem Permissum est furari in extrema necessitate, subiacere damnationi huius Piopositionis; nam inquit praecipua intentio huius damnationis est damnare eam assertionem, quod in aliquo casu licitum sit furtum: Sed haec Propositio admittit,quod in aliquo casu licitum sit furtum. Ergo haec Prinpositio incurrit eam damnationem.Sed ego licet existimem eam abusivam locutionem esse tollendam; non per hoc puto eam Propositionem subiacere damnationi,cum censeam Auctorem illius Propositionis tant lim abusue usurpasse verbum furari pro acceptione rei alienae , ct tantum enoris miter errasse, quod non sulum in extrema, sed etiam in quaςumque graui necessitate licitum sat accipere alienum propria auctoritate. V nde LambieraFiluera,Noetes, iccius,PUani, oretia, & alis, qui explicationem harum Propositionum aegressi sunt, nihil de hac quaestione dicunt e sun ponentes solum damnare Potitificem, eam opinionem , quae admittit posse paupe rem in graui necessitate constitutum surripere a diuite, quae necessaria lunt ad eam necessitalcm subleuandam . Et Doctores Lovanienses consulti ab Episcopo Gandauensi circa hanc Propositionem , ut supra retuli, relatis verbis illis Furari in nullo easu permissum est, quia intrinsecd malum: addiderit: surripere autem alienum,permissum est iu extrema necessitare, quan aliter haberi nou potest sed illud extendere indesinite ad necessitatein grauem, est dare ansam pauperibus ad passim furandum. Ipsi ergo Lovanienses propter hinc in. conueniens proposuerunt S s. D. Innocentio XI. hanc Propositionem in eodem sensu,a quo ipsi abhorrebant. Igitur remanet iuxta Decretum Pontificium resoluendum: .an non solum in extrema, sed etiam in graaι necessitatest permissum surripere alienum. Pro cuius resolutione, sit.
Stabiliuntur assertiones iuxta Decretum.
1 lco primo Permissum non est subripere alienum in graui nece dis sitate indefinite. Et contraria opinio hoc Decreto, ut minimum
tamquam sc/ndalosa, prosternitur .
Probatur primo rex e.si quis fouὰ, de furtis, ubi ita habetur: Si qais perstresitatem famis,aut nuditatis furatus fuerit cibaria, Destem, υel pecus,paruleat per Hebdomadas tres. Quod explicat D. Thomas cit. qu. 66.ar. . ad I. dicens, quod Deeretalis illa loquitur in easu, in qko non est urgens uetustas Et nomine urgentis necessitatis toto illo articulo nominat D. Thomas extremam: Ergo citra extremam necessitatem erit dignum poenitentia, ac proinde ape atum , aliena inuito Domino accipere . Nec potest exponi de communi necessitate: Nam ex verbis ipsis patet sermonem esse de graui, in qu - quis indige cibo, ei vesic
72쪽
Comment in Prop proscr. Propo XXVI. D
ς Probatur secundo: Ratione D. Thomae; quia citra extremam neces.statem cum multi ubique sint graue in necessitatem patientes , committitur Domini arbitrio,vt quibus votuerit, succurrat : Et quamuis superstua expendere inter egenos teneatur,non inter illos,qui sibi offeruntur, sed in
ter eos,quos ipse eligere voluerit. Ergo iniustum patitur & quoad modum, di quoad rem, si ab aliquo ii psio inuito, vel inscio , iiirripiatur, quia ab ipso tollitur ius,quos voluerit eligendi. Hinc securam non puto doctrina tria.
Hurta di De la Fuente hie dissert. 22.e. s. nu. I I .dice ruis: I Uero 6.elantestinatu acceptionem rei aliene saepius excusari a furto, ratione licentiae debita ex misericordia,aut religione, aut simili aba viνtute . Nou quia licentia sub peceato debita
se sola, vel per seipsam imme iur/ eiusmodi essectum praestet:id enim num. 9. fati sum esse demonstrauimus: sed quia debitum prioὶ tr auferentι iustam causam prasumendi,domiuum non esse ιnuitum quoad substantiam rei a repta,quoties poli.
liue non resistit,nee contradicit expres , nec ex prauis eius moribus constare potest,eum misericordia defuturum,si aliena necessitatis, obligationis sua conscius fieret. I ungitur namque in boe casu simul eum licentia debit i, lie ntia praesumpta satis ratiotiabiliter,quae furitim tollit, prasiar,ne clam accipiens, id agere cen scatur coutra voluntatem domini,aut eo inuito quoad sub lautiam, litet clandestinus accipiendi mo stis si fortasse displiceat , neque enim praesumi debet in dubio alterius peccatum, atii den gario liceutia sibi illicita,sed animus a delicto allecus. Haec Hartadus, quae diffringuntur ratione data D. Thomae . Io Confirmatur. In graui necessitate constitutis non tenentur diuites ex iustitia dare eleemosynam, vi male autumat Petrus metu arra, sed ex chaoritate,& misericordia, ut optime probant Sotus, ct a se: Sed eliaritas,& misericordia relinquunt potestatem cuilibet distribuendi res suas. Ergo si ab alio auferrentur, esset rationabiliter inuitus Dominus , & laederetur eius libertas consequenterque sic aufercns peccaret mortaliter .rr Probatur tertio : Quia in necessitate graui non sunt omnia com. munia, sicut in extrema,nec sub tali conditione facta est diuisio rerum alias LXercilium beneficentiae a diuitibus , & meritum patientiae a pauperibus mdgna ex parte auferretur,dum illi non sinerentur dare, S isti desinerent pctere, sed raperent;& ex alia parte pluribus furtis aditus aperiretur : nam inulti sibi persuaderent, vel fingerent se constitutos in graui necessitate: quo pax , de tranquillitas Reipublicae turbaretur. Belle etiam Caramuel
IDudam. Sy. . I. num. Iass. infert contra sententiam Diauae,& aliorum: Erg3 musti Europa patibula ouerant, dicuntur fures, o flabe itur infames, qui funt iu- nocentes omnino, possentque,ct deberent excusari, en saluari. Ergo in Tribunalibus audiendus esset reus,qui contra assereret,se graui necessitate laborase .
32 Dico secundo: Existens in graui necessitate , si esset dedecus magnum mendicare, adhuc non potest licue rem alienam accipere. Et idem est de pudicitiae iactura. Ita Sotu, de in .s.q. s. ar.4. s. quid autem. end eas. Matre Dei tr. I s.c. Fu.ῖ. n. Φ9. Io. Marti La pracs ι o. I.c. II. q. s. u. ιδε
73쪽
Probatur quia periculum amittendi honorem, vel pudicitiam, grauis necessitas iudicatur, non extrema. Et de pudicitiae i actura magis constat; quia nulla necessitas cogere potest mulierem, ut turpitudinem committat, cum potius perire debeat,quam delinquere .
re ,quod in tali casu licitum erit homini, cui esset valde inhonestum menia dicare,occulte at lena surripere tamen tria exigunt in hac surreptione, nimirum, di quod indigens non possit sibi aliter succurrere, di quod animum habeat restituendi,& quod ex pietate Domini erga huiusmodi indigentem, ille non sit inuitus, sed consentiat in surreptilanem istam prout idem asserit IIo e. de puella ob inopiam constituta in periculo amittendi pudorem . Nihilominus non est recedendum 1 nostra opinione, tradita ex Soto,Pra do, Audrea a Matre Deia I Dico tertio Licet in graui necessitate constitutus non possit auserre, potest retinere ablatum, vel quomodolibet debitum , & solutionem eis ferre, nisi creditor in eadem necessitate existat. Ita Andreas 4 Matre Dei n. 37.& aliJ. Patet ex his,quae dicam Deo sauente), tr. de Resis kt. ubi de causis ex
cusantibus a restu utione, seu dilatione ipsius. Is Hinc Corella bia num. I 3s .au,quod non remanet hoc Decreto comdemnata opinio, quam cum Molina, tenet Diana p. 2. tr. IT. ref I. dicens,quod poenitens, qui per aliquod tempus dilatat soluere debitum, habens intentionem soluendi,& sine detrimento,& damno creditoris, noria peccat mortaliter, nec ei deneganda est absolutio. Rationem affert; quia Opinio reiecta loquitur de furto alienae rei sbltim ob titulum grauis necessitatis de ista solum uicit,quod potest dilatari solutio, quando dilatio non causat nocumentum creditori. I 6 Inde infert citatus Corella nu. I 6. quod nec etiam remanet subdita damnationi opinio,quam ex Navacro, Angelo, Antonino, Petro DeNauar. ra refert Diana p. 3. tr. 6.res f.dicens,quod potest absoIui poenitens, qui pOlens restituere totum,quod debet, non vult facere, ieci per partes, ob aliquod emolumentum suum, si ex ιsto modo non sequitur creditori notabi te damnum,& confessor credat probabiliter,quod negando ab lutionem, nunquam,aur non tam utiliter restituat. Et in fine iubet c orella notari hac utramque Opinionem, quia sunt muli ae utilitatis ad alleviandum scrupulos Consellarijs.
aT Dico quarto In grauitsi manecessitate poterit indigens sibi ex alte.
nis prouidere per media non exquisita, & extraordinaria . Ita Andreas dMaIre Dei tis. pv. y. 2.nu. 3. H urtadias De la Fuente supra c. q. . 1 .S ali1.i8 Pro intelligentia,praenotandum est Hlias esse graues necessitates,de
quibus loquuti sumus in praecedentibus conclusionibus, quae licet a Grant
74쪽
rentiam alicuius magni honi, non est tamen ex his, quae voluit natura omnibus communia esse . ut si sit in morali periculo cadendi ab statu nobili, vel amittendi famam doctrinae,nobilitatis,fuc. Amittendi Dignitatem, Ma.gistratum,officium,quae possidet. quae bona, ut constat,a natura omnibus communia non sunt. Aliae sunt necessitates grauissimae , quae vel afferunt morale periculum incidendi in extremam necessitatem, ut morbus, qui affert periculum mortis probabile ; vel carentiam QOrum honorum trahunt, quae volvit natura esse communia omnibus hominibus; puta periculum , incidendi in captiuitatem,quae priuat libertate, quam natura omnibus de dit,incurrendi grauissimam infamiam positivam , amissa hona existimatio, ne,quam homines naturaliter habente M idem de morbo non lethali, sed quod perpetuam, vel longam sanitatis affert carentiam , quia sanitas etiam est de bonis,quae natura omnibus dedit. Et de his necessitatibus procedit haec conclusio, quaerI' Probatur. Tum quia si quis ut ab hostibus fugiat,a quibus timet captiuitatem,equo alieno indigeret, nemo negaret,posse eum inscia Domino usurpare sibi,tametsi nec equum,aut pretium eius posset postea restituere. Et idem est,si esset necessarium ad grauissimam infamiam positivam fugie-dam,quae plusquam ipsa captiuitas aestimatur. Et idem de morbo perpetuo,aut similibus,propter eandem rationem : Tum etiam, quia dictae sunt . extremae,aut quasi extremae necessitates , & in moralibus quasi ex item aenecessitates extremis aequiparantur . Necessitas quippε grauis tantam ha het latitudinem, ut in suo supremo gradu aequiparetur extremae & veri fi Catur, quod est urgens necessitas: oc sic idem dicendum est de illa, ac dei
extrema necessitate,ut recte docet Card.de Lugo . I 6ses . . nu. I 34. Caieta nur, Solus, Lorea, Nauarrus,quos citat, oc in hoc sensu bene exponit Prurata. .c. -to. 2. c. . q. . ὰ nu. 9. S de his necessitatibus accipio
Lessitim, Tambarinum initio relatos, & de hac etiam necessitate, quam avocat euidenter urgentem loquitur etiam Ioannes Carcinas in I. p. Crisis
eto Dico ultimor Non extenditur haec damnatio ad necessitatem grauem totius Reipublicae,in qua Respublica.aut eius nomine Magistratus au fert superflua diuitum , ut opituletur ei necessivati communi. Ira Ioannes
ina 2.2.qu. 32.ar.ε. caietano ibidem Suario,oe Tapia,necessitas grauis Reipublicae aequi ualet extremae.
75쪽
PROPOSITIO XXX Ul I. Famuli , e famulae domesticae possunt occultὶ beris suis
surripere ad compe vanaeam operam suam, qMammaiorem iudicant falario, quod recipiunt.
1 π π . est una in ordine nono, ex 26.assertionibus , ad requisitionem x x Episcopi Gandauensis exantinacis,& suis singillatim censuris peris strictis,die 4. Maij anni 1637. Censura autem praesentis Propositionis est. Haec effertio falsa est, naturam hominis de se pronam ad malum prae ipitans in furta,ac domesticam pacem perturbans,eὸ Uel potissimum ,quo a icta compensatis ipsorum famulorum, famularam iudicio relinquatur .
a .an famuli,s ali, tantum petient venialiter, si occultὸ accipiunt ab eo, ei inou d splicet acceptio,sed modus ac ipiendi, o sic Dominus non est de sub-s ntia jed de modo inuitus . Et quid si res talis sit,uel Dominus eam babeat
convitio vim, ut petistis ne areit An inspici etia debeant facultates Dom n I Id. id si fomulus accipι at esse lenta , ct poculenta In graui quantitate ad ea vendenda,vel ad compotatio λ es,vel ad ludos, Dei ad meretritia, vel adde. ferenda ad comum Itiae matris, uxoris lia 3 IJ μι' se dicta esse .lenia,O ρ tu lenta essent delicat ora, cxtraordinaria , quae Dominus sibi regeruat 'De alijs in usum in domo Domini remanet facilis resolutio . 4 An,quae traduntur de famul s,proi edavi etiam ιu manc pis, 3 oe quando n peceant accipitudo ad comede 'dum pro medicina, s similibus 3s Pecuniae, alia es prctis climabiles sub qua culpa accipiantur , Gr de
beant restitui . famulis, s mansp3s, ct i quo fiat restitutio in furto mai cipi ,s quomodo' Vbi decernitur,quid sibi in foro coscientia acquirat inamcipium,oe serua. 6 d uanam qua tritas sit δε ficiens ad mortale in furto famuloru, ancilla u uid obseruaνe debeant Confessa ru hi furtis,etiam minutιs famulorum, seruorum it ad id est compensetio, qua propria,quaad impropriar Et aκ propria requirat,vi fiat eum Iudicis auctoritate 39 De qua compensatione hic praecipue loquimur, de impropria ne ρ quot con. ditiones,υt licita sit, requirat 3 .An prima fit, quod non amplius per compere sationem auferatur, quam sit dιbitum r. io AsDissiligod by Go le
76쪽
Commentan Propos proscr. Propos XXXVII; st
ro An secun asit, quod compensatio fiat de b,n s propriis ipsius debitori, Vbi quid si res debitoris inittatur tertio e II Au tertii sι, quos deb tum sit certum, liquidam , ubi excluditur tu eredito dubιo siue neg tiuo, siue posit vo . I 2 id υ i d itur opinio aeque probabilis pro υtraque parte, creditoris, scili cet, o deb tori, ei 3 An se probabilius sit, rem m bi debet i, possim uti compensatione iudicio docti, O prudenti, e 'Iq An liceat νῶι compinsit one, quan o debitum acIu non debeati ν 3 seu an liceat O editori pr.euenire t II An qu rta conditio sit, quod ex compensatione vultum sequatur damnum d bitori, Ubi in debe tie moueri de compensatio te facta 3 An etiam nutatum debeat sequi damnum uteri, pura in re depositat oee. I 6 An quinta conditio ι, qAod debήιum sit ex iustitia, non ex tiraritate, vel . sola gratitudine ea 7 An sexta sit, quo fiat Iudicis auctorit ite, si sic fieri possit. Vbi pro quaviorequiritur haec concilio, quando docatur non posse fieri cum Iudicis au
I 8 An ext intibus bis conditionibus, liι ita sit compensatis , etiamsi adsit iura mextum de soluend I9 An excommuniertio lata contra furtum patrantes comprehendat mentes compei satio re 3 Et q fid si tu excommunicationis sententia express/ εxctu: datur τί s compensa. tonis e , . II. 1 o An famuli , ct famulae possut oceulte beris suis surripere ad compensaniam operam Dam, quam maiorem iudicant fatario , quod reeipiunt i Et parsas maliva, qua censura deifciatur, oe ex quo tuplici eapite Vbi adduc, tvr locus Matthaei ao.de verariss murmurantibus aduersus patre famili as
2I Iduos comprehendat hoe nomen Famuli in hoc Detreto 22 AEn sartores etiam subdantur bule condemnationi: Fuνtumque non sit ab iis fragment.t emere eas An quando bertis est creditor famuli ex contractu, aut alio modo licito, p sit famulus retinendo partem pecunia, compensare opeνam suam, quam maiorρει iudieas salario condi ctο ς . An ab hac damnatione Pontifex excludat easus, in quibus evidens est, beros committere iniustitiam, vel minuendo salarium debitum , vel non soluendo
mercedem pacto promissam ἰAn sufficiat maior probabilitas de iniustitia domini, ct matrei fatario sibi csbito, qaod alite ν commodὸ obtinere non potest, ut famulus possit sibi occuι-
36 Iabsit baic d ruationi asserere, qu)d ubi famulus censet euidenter in tu sum
77쪽
6x D. Io: Evt. Past. Innocenti Tuba
ssum salarium possit occultὸ sibi eompensare, absque iudιcio docti , ct pruis dentis Co usuit, 'a7 An fidentam sit iudi fio Confessarii mediocriter docti 28 In quibus casibus adest certitudo de iniustitia domini , oema ori salario sibi mula debito Vbi quando Dmulus possit eum iudieio pia lentis, domsibi occκlid compe are inue ad infim m gradkm iusti stipendiae, o quando Gque ad medium gradum. υ An possit oreultd sibi resarcire, o pro quanto famulus perficiens pictaeam , in ιαμ discordia pictoris ,si ei nullam fuit promissum , nec solatum pretium t
s. III. 3o Aa ruraι compensat o in eo, qui se obtigavit ad aliqaid pro eerta mercede , se expense ad id opus necessaria sint maioris a' attonis , valde augeaιuν numerus personarum , quihus opus ocieudum est σα
3I IEuid restituere debeat j mulus, qui ex consilio Confessarii indocti surripuit exesum fati . 32 Guid post accipere falari, semulas non laborans intra infimam iusti ob. sequi, a 3I innando stipendium censeatuν iustum, quando minime 3 An, s quando in stipendijs pro Missu habeat lo um compeiisatio Oeculta
Praenotiones pro intelligentia Propositionis.
a D Raenotandum est primo , posse nos loqui de furtis lamu Iorum sinet, L ordine ad compensationem, & de ijs, quae fiunt in compensatiOnem stipendij. Loquendo de ijs, quae non fiunt in compensationem, , pro ipsis famulis , S pro omnibus, statuenda est regula generalis , quam
tradit Caietanus in fumma V. Furtum notab.2.or Nauar.c. I T. num. I8. quos
in hac parie uniuersi TheoIogi sequuntur videlicet,Eum tantum peccare venialiter , qui Occulte accipit ab eo , cui non displicet acceptio, sed modus accipiendi ; eo quod acceptio rei quoad substantiam non est contra voluntatem domini , ed modus tantum accipiendi. Et sic dominus notis est de substantia, sed de modo inuitus. Et ideo non displicet ei, quod res tollatur , sed absque licentia expressa, S in Occulto tollatur. Ad cognoscendum autem quando dominus si inuitus quoad solum modum, colligi debet ex domini natura , ct ex conditione, nec non ex qualitate rei: quaes talis sit , ut postulata a domino non negaretur, non erit surrum , λυaccipiatur a famulo, siue a filio , sue ab uxore, sue ab extraneo. Oete rum si res talis sit , vel dominus eam habet conditionem , ut petitus nega
78쪽
Comment. in Propo rose. Prop0.XXXVII.
ret, ct hoc rationabiliter erit furtum respectu cuiusque , rem illam aeci. pere . constat enim tum dominum esse inuitum quoad modum , ω quoad substantiam . Insuper inspiciendae sunt circumstantiae vel animi intercis inter furtulum , ct furtulum: sine tamen magna interpolatione sum. cienti ad impediendum , ne ea moraliter uniantur : pro qua interpolatio ne quantum tempus requiratur , dicemus in Commentario ad Propost ioηem sequentem. Item inspici dedent domini facultates,num sitit copiosa vel me diocres, ac denique procedendum est in horum furtis iuxta generales re gulas alibi tradendas.. I Hinc famulus , si accipiat esculenta, & pocuIenta, lin graui quantitate ad ea vendenda, vel ad compotationes, vel ad ludos, vel ad meretricta , seu etiam a d extrahenda de domo domini, ut puta si ea vellet deferre ad domum propriam pro matre, uxore, filios, Sc. grauiter peccaret . Hoc debet intelligiapro casibus, in quibus quantitas esset notabilis , vel quia tota simul fuit accepta , vel quia paulatim, sed cum breui interpoIatione, dic. iuxta regulas traditas, siue animus sit continens, siue non, dummodo de facto ad grauem perueniant quantitatem . Ita Mallitus Valleat. Beactea i9. Antouius 4 S piritu Sancto in Direa. Confes par. I.tr. Io. de furto d. 6.sent. . num. 2 I . Trulteneban Deca L 7. e. F. dub s. nam. 6. Lessius i. a. de iust. ali'. Secus aut em erit, si ad proprios usus accipiant esculenta , ct poculenta , quamuis paulatim ad grauem pertingant
quos refert,& sequitur Ant ius ὀ spiritu Sancto supra.Quod si dicta es olenta, Se poculenta essent extraordinaria, & delicatiora , quae dominus sibi reseruat, adhuc lethaliter peccaret,si surripiat de illis in notabili quantistate. Ita Diana supra, sic alij. Ratio, ob quam tum in istis, tum in aliis acceptionibus rei esculentae,& pocule metu non ad proprium usum factis , peceent grauiter famuli,si notabilem compleant quantitatem, est, qui Moc quoad modum, & quoad substantiam, domim sunt rationabiliter multi unde& ad restitutionem sub mortali tenentur. Caeterum quando ipsi famuli ad proprium usum in domo domini paulatim accipiunt esculenta, de poculenta,cum censeantur id facere dominis non inuitis quoad substan.
tiam, Per consequens non perueuient ad culpam grauem,licet compleant materiam grauem .
4 Tradita pro famulis, etiam interdum competunt manc ijs: de quibus scribit Tamburi ius in DecaM.8ar. 2.c. I .num. F. haec verba : Si de his ρο- serioribus loquamur, puto, si mσlica sis xta conditionem θνut, qMas Uit Iam , ct vestitam sibi comρ tentia) i domιno ea nolente dare, accipiat, Ui x posse sperneu ri ad mortale, o interdam nec ad veniale quidem: Sed clarius loquitur
mancipia, neque furtum proprie committere, s accipiam occulte a do. miuis, ordinarios cibos ad eomedendum secu si ad vendendum , vel
79쪽
donandum alijs, prout idem est de famulis; di maxime non peccare inci
casu , quo domini eis de sum cienti cibo non prouideant. Si miluerqua. do mancipia de vestitu susticienter non prouidentur a dominis, surtum is non committunt, si ab i)sdem clam sibi de vestitu sussicienti prouideant . Ratio est, quia totum resultat in clo minorum utilitatem, qui irrationabiles sunt, hoc mancipiis suis denegando, adeout ius ciuile tribuat aetionem dictis seruis contra dominos circa huiusmodi res . Moliua tonn I. de iust. d. 38. F.:gun leRibi: ubi addit, Neque mancipia peccare aliquid accipiendo clam a dominis ad med: cinam , quando eis a dominis negaretur: quia irrationabiliter id negarent, cum necessoria ad seruorum vitam re
neamur prouidere :& hoc maxime , quia serui quoad vitam , & quoad membrorum integritatem n an subduntur dominis, qui QRim habent dominium in corporales actiones eorum, quas recta ratio S dictat, & p sulat. s De alijs vero rebus, nimirum pecunijs, aut pretio aestimabilibus,
peccat famulus peccaro furti , S mortaliter, si in quantitate sum ciente ad mortale accipiat, S tendtur ad rei fit utionem: ut certum est. Quod S de
mancipiis etiam procedit. Docet autem Faguu e Le. I 2. num. II. restit
Nonem faciendam a seruo , leu mancipio impotem e restituere , qui ita, apud ipsum nec res, nec apud pretium extat; esse faciendam ab illis, quia dicto seruo emerunt, vel aliter rem illam acceperunt. Sed non dissici Iepotest a seruo fieri restitutio, dum tenetur restitMere , si attendas , qua docet cum alijs Diana p. 7.tr.T. res 2. his verbis : Dicendi m est igitur, quollicet sertii quicquid acquirunt . domino acquiraηt, max me si in eo acquιrendo vires debiti: enta, tamen id est intelligendum de tempo/e deputato ad seruitium domnorum: neque enim serui, aut ancillae it ι ρobsidentura dominis, ut faudus, praedia, aut iumenta, ut semper domino frustificent; quamobrem dicer dum est in foro conmentiae sibi id acquirere , quidquid sit de foro exterio, modo novisseaudent domnos debito fermitio, oe vires fuas multum debilitent, quod iudic bis prudent coubessarius s licite posse illos t diter acqwsitaretιnere, oe ei pendere invitis domi ris , peccare morealter dominos,f ytumque eommttere iuseruo . si ea ab eis auferant, ιllis inuitis: q ιod Didetur setis rationabile, ct proba - ωle : haec ille. Qui res 29. ait se consuluisse cum sancbeηm Ορusc. tr. t.ι b. l. e. I I .dvb. I.nam. 8. ancillam non fuisse pdstrictam rcstituere domino magnam quantitatem pecuniae ab amasio acceptam . Et si seruus cum honis, de quibus potest disponere,aliquH ludo acquirat, sibi acquirit; & non do. mino. ita Sanehex et t. dub. i. n. 1 l. idem dicens de acquisitas aliqua negotia. ione sine ullo praeiudicio Obsequiorum domini: Gasp. Hurtad. de ii a.d. I.& alij. 6 Sed quaenam quantitas in famulis sit sufficiens ad mortale; dicit
Andreas d Matre Dei tr II. c. .pu. q. l. num. 2. eam sufficere, quae satis
est pro surio mortali extraneorum. Uerum plus requiri in illis, ut furtum graue
80쪽
graue sit, quam in extraneis asserunt, Card.de Lugo de iusta. I 6se L . ρυωum. 3. Et Anaeletus Reifenssueti dicens certum,T heolmor.tr.9. Ut. I. q. 2.ωρ m. I T. domini enim non ignorant, eam esse famulorum conditionem put in rerum domesticarum administratione , quae ipsis committuntur,ali zuid eorum manibus adhaereat. Sicut qui operarios conducit in vinean , upponit pro certo uuas ab ijs comedendas usque ad saturitatem , nec
poste bovi trituranti os alligare. Porrd linquit idem Rei enssint num 3 8.
quan.im quantitas fusci.rt ad peeeatum mortale n famulis. oe ancillis, d mul. tis pendet circumstantiis, ae praesertim d tiberiaitate, O tenacitate dominorum; quorum aliqui liberatores sunt, nee volunt erga famulos turis rigorem exercere,
jed humana, o communi Destitate tomenti esse , dum nod3 cateroqui sua munia exact/ praestenν. Nec reprobo regulam quorundam dicentium,servum , de famulum tunc peccare mortaliter rem domini occulte surripiendo, quan eo ,e g. tres partes surripiunt , quibus si quarta addatur , coiistituet peccatum mortale in furtis filiorum , vel uxoris, si vero una ab illis tribus dematur , duae remanentes sufficerent ad peccatum mortale in furto extra in
Drtis etiam minutis , O qua ad peccatam mortale non pertingunt, dismutent λId p o condZιion ,σ c pacitate persionarum semper aliquam restitur onem iniungant, qua fiat vel reddendo rem eaudem, si extat I vel eiusdem speciei , vel . veι pretium rei, vel compensando mitori obsequio, quam ex contractu tene au-, νουν τ υetsi ereditoribus non possvnι , conferendo tautumdem in pauperes. Hac im ratione, eum non impuvὰ transi ut, m gis ab huiusmodi peccatis abster-Fentur squam alijspreuitentiolis, alioquin fiunt ab halumodi furiisιa s.ciιο- res, oe ad maiora gradum faciunt.. 8 Notandum est secundo, loquendo in tetminis huius propositionis, an scilicet sit licitum famulis ac famulabus surripere heris , ad compensandam operam suam, quod Compensatio definitur a Modestino in l. r. fde compensat. quod sit; Debiti ct erediti inter se inuicem contributio . Igitur in compensatione proprie dicta , duo debila debent interuenire, & bini, qui sibi debitores , ct creditores inuicein sint, quorum iura compensatio
ne extinguuntur. Hinc si tantum ex una parte detur debitum , non datur locus compensationi proprie dictae, sed recuperationii quare essectus re cuperationis , S compensationis diuersimode considerantur , clim esse. ctus compensationis propriae sit debitorem compensantem liberum a de. hito relinquere , is ambo,sde eompensat. nam illa compensatio est qua idam debili solutio,ut ait IuriRonsultus l. . soluisse fisde re iud. & inducitur copensatio ab illo pueto,quo debitor creditore sibi debitore habet,quia eo ipis dehisum creditoris,alterius debito extinguitur.l.eum alter,i.UFiuris fracompeusat:de inde est,quod statim ac debitsi est moraliter certum,eo ipso io, Pars II, I Mo