장음표시 사용
243쪽
diculariter duos indices, duos vero pollices extentos conjungM i bis xiv in unam lineam rectam horizonti parallelam, prout aliquo pit v. modo in apposito schemate apparet, in quo AB,& DC sunt indices erecti . at B E,& C E sunt pollices extenti atque conjuncti extremitatibus suis E. Stantibus hoc studigitis, si unum, V. g. D C, of veras soli, ut umbra ejus cadat in An, aut in B C; disces horam qua sitam. Nam si umbrae extremitas cadit in A, nim, . 'tum in extremitatem alterius digiti, est hora sexta matutina; si in primam juncturam indicis A n , est hora septima; si in secundam, est octava; si in tertiam, est nona; si in lineam vitae, est decima, si in juncturam pollicis cum palma, est undecima; si in alteram suncturam pollicis, est duodecimat postquam inverso ordine reditur ijsdem vestigijs ad primam, secundam, dcc.
Horologium hydraulicum exiguis impensis
A Ccipe vascujuscunq; materiae 5 sormae,quod aquam continere queat; in eiusque iando epistomium seu claviculam
versatilem infige, atque ita tempera, ut aqua infusa effuere pos-st spatior horarum. In vasis summitate adapta rotam versia- se a. tilem, cujus axis ex altera parte manum habeat cum digito in- i ori xlv. dice extenso, qui vasis latus externum, aut tabulam vasi astixam Fig iii. radat. Rotae circumduc seniculum in gyrum, & funiculi extremitati alliga corticem, corticique impone plumbum, ita ut . aquae superficies suprema sustineat corticem cum plumbo. His i factis, audito pulsu horae duodecimae alicujus horologii. aperisoramen aut clavem versatilem vasis: mox emuel aqua, cum aqua subsidente subsidet cortex cum plumbo , trabetque seniculum, & vertet rotam cum manu axis extremitati infixar tu interim elapsis singulis horis nota in vasis latere aut tabula affixa totidem spatia horaria quae manus index percurrit,donec totum circulum compleveris; & habebis horologium praeparatum. Quotiescunque en an vas aqua impleveris, & rota con- Cc voluta
244쪽
voluta manus indicem horae duodecimae in tabula signatae adeaptaveris, moxque epistomium aperueris , toties aquae fluxus horarum spatio perdurabit, & index singulashoras in tabula
standum tamenia ita horarum in vasis laure aut tabulas gnata, non posse se inter sequalia, quia aquaefluxus aequalis non est ,sed eo plus aquae es it horario spatio, quo plenia uerat vas ἱ eo minus, quo inanius. Iraque horarum flatia omnia erunt inaequalia, ac paulatim decrestem,prio serun maxima,posteriora vero minima. . Sumbaborologia construere do imm in Mech nica Hydraulico pneumatica P.M. Classe I. cap. 4. Abi egimus de Machinis bria pisquae aqua la ιι naturali unν. Loco quae post adhiberi arena exigua, qua e fundo vasis es ereissatio 34 aut qu liber alturum 2 hora. rum :sed tunc index non percurret ordinate ac regulariters tia horaria distributa in rabula, quiasuprema arenae μ' cies non si dero ordinate, secums traheret conicem cum plumbo, aut plumbum sine
Horologium hydraHic magurticum
et IOrologium aliud aquae & magnetis ope, quod magnam in
v admiratio nem spectatores rapiat, facillime, & nullis fere impensis, conficies in hunc modum. Fac ex quavis materia quae aquam continere queat cchalybe& ferro cxcepto in receptaculum concavum oblongam in formam columnae quadran-fulae; or uni ejus late' sec dum longitudinem exciso insereaminam subtilissimam ex ebeno, aut aere, seu orici alco confect am. Fundo receptaculi adapta epistomium seu versatilem ςlaviculam ut antea, quam ita temperare queas, ut aqua infasaipatio 14 horarum essiuat. Repleto receptaculo impone aquae corticem cum frusto magnetis validi, cu us polus robustior radat
245쪽
tii dat laminam receptaculi lateri insertam ; exterlus vero e regione masnetis applica manum ex levi charta essigiatam ac piactam, aut lacertulam, aliud vesimile animalculum. cui infixa sit acus chalybea ad magnetem prius adfricta. Chartacea haec manus cum acu a magnete attracta, adhaerebit lamina nemine sustentante, sequeturque magnetis motum sursum acdeorsum. Si itaque repleto aqua receptaculo, magneteque cortici imposito, ac manu exterius applicata, aperueris epistomium; effvet sensim aqua, cortexque cum magnete subsidet,& secum trahet deorsum chartacea m manum, quae singulis horarque spatijs temporis certa laminae spatia percurret. Quare si, ut antea dictum notaveris, ac numeros apposueris ς habebis horologium hydraulico- magneticum perfectum. Qilod si lotra murum absconderis, ut tithil praeter lammamcum chartaceo indice appareat, magnam iu admirationem rapiet specta tores, uti millies ipsemet vidi Romae in Muiso Κircnfriano, ubi simile horolo gium spectantibus exhibebam
Iue qua scribimμου loco proxime citato Machina XV. Hli ctia ' satia horaria, in lamina notata, inaequatia sunt,propter causam is pracedenti Propositione dictam. .
liud hydraulicum horologium factissime
Λ Ccipe vas oblongum cujuscunque formae, aqua plenum, Hor. 3- quod in fundo foramen ha beat, aut epistomium, E quo aqua ' 'eta spatio ia, aut a orarum emuat tota. Aquae superficiei supre. 'mae impone corticem, & cortici impone virgam ligneam pem pendiculariter erectam,quae dum aqua e muciate & cortice iubsidente subsidit, vasia latus interius radat. Audito igitur horO-
246쪽
logis cuiusdam campanaris pulsu , aut inversa clepsydra, lax foramen seu epistomium vasis; dc ubi virga erecta vasis labrum supremum attingit, designa in ea circulum, aut lineam, & sora: numerum adscribe. Idem fac elapsis singulis horis,designando toties in virga subsidente circulum, aut lineam ιbi, ubi ea supre mum vasis labrum attingit, quoties horae pulsum audieris,donec tota emuxerit e vase aqua i & habebis in virgae longitudine de. signata ii aut 24. horaria spatia, inter se inaequalia. Quacunque igitur hora vas impleveris,&epistomium laxaveris; monstrabit vasis labrum post singulas horas elapsas alium, atque alium in virga subsidente circulum ac numerum , unde scies quot a primo fluxu horae transivprinx.
C I virga erecta perpendiculariter intra vas, radat parietem proximum, aut tabulam longam vasis lateria am; poteris notare horariassalia, qua virga defendentis summis., percurrit, in pariete, ausin a a tabula. Iucundius autem ρectaculum exhibebis, s corticiaqua innatanti imponas levemstatuam nautae stantis aut sedentis velut in navicula, eum virga protensa qua murum aut tabulam vasia amradat: tunc enim aqua effluente, aut virgasiub dente, nauta monstrabit horas. Tasem Machinam dedimus in Mechanica Hydraulico- pneumatica locosupra cis. ctat Pavimus Nautam Hydrin Hor logunia.
Lacti an aqua sit immixta, depreheudore.
Aqua an Uncum, aut stylum acutum lacti infige, & extrahe, ac Iae ad--'s -- haerens super unguem distilla. Si cito ab ungue defluxerit,
aquam immixtam habet; si aliquandiu perstiterit inungue, purum est. Causa cuivis
247쪽
PROPOSITIO VIII 'Utrum vino admistas aqua, co scere .
Modum tradidimus Pany IVagia lib. DSIntvm.2. Pragmat.1 3. Aqua an ex Porta lib. I8. Magia cap.6. ubi jubet vino, de quo dubitatur an aquam habeatadmistam, imponi malum, aut pyrum: si mergitur pomum.minum es impermisium ii si Minosuperfluitabis, vinum permissum erit, quia vino aqua densior eis. Citato loco Magiae nostrae, typographi errore, pro densior, habetur levior. Mathergo docent Democritus, Pedemontius, α meckerus, quoscit. loco adduximus, purum esse vinum, si pyrum supernatet; impurum, si mergatur,
usto an admista sit aqua, cogNoscere .
Ontraris modo deprehenditur nmuso admi sit aqua: quia enim A - - mustum recens, se nondum defaecatum, crasum est ac vis sum, dedi pondera quam se admissam habeat aquam; ideo puro in D. ., Dum nrum supernatat, in impuro mergitur. Eundem esse tam in masto praestari docet mecherus ex Gror 'o Vans ovum i onatur rs enim hoc statim descendit, quosum G mustum ; sin contra,purum. ia utrumque essecum ali, requirunt ni ablvestria.
Qquam a vino separare multis modis.
Pssimus modus. Panni linei, vel potius lanei, auisossopini laci. A uam aniam seu fasciam strictam dolio aut vasi immerge, quod vi- π 'μ' num aqua mixtum continet, ita ut una fasciae pars vino super- 'natet, altera extra vas prominens pendeat deorsum, &longior sit quam pars altera. Quoniam igitur vinunt, utpote levius aqua, superiorem vasto locum occupat, ascendet id per fasciam , MCc 3 foras
248쪽
foras exstillabit, nec cessabit sillatio, quam diu pars interior fasciae humorem attingit, ic nihilominus brevior remanegquam exterior. Ubi eκ colore, aut sapore depr henderis vianum emuxisse, & aquam remansisse aut solam, aut modico adhuc vino permixtam . extrahe suciam, alioquin & aquam ex trahet. ita docuimus par. L Magia lib. s. Sontagm. 1. Pragmatuar. ex Porta lib.18 Magiae Naturat cap 4. Caraiam tib s subtilis.& alis, quos sequitur mec rus, docent primo lococi quam extrahi: lederrant, ob rationem insinuata .
Secundus modus. Vasculo ex materia foraminulenta seu porosa, cujusmodi est hedera, confecto infunde vinum aqua permixtum. Exstillabit post tempus aliquod aqua, vino rema nente: nam aqua subtilior est vino, ideoque illi,non huic,transi tum concedunt pori vasis. Eundem effectum praestat olla nova vitro non obductita Ita docuimus ibidem ex eodem Porta. Plinius lib.is. NM urat Hisor. eaAU. α Cato apud Portam, ajunt vinum E vase hederaceo exstillare,aquam vero remanere, idque naturae hederae adscribunt, quae vinum continere nequeat. Sed contrarium docet & ratio, & experientia.. Tertius modus. Porta loco citato refert ex Democrito, quosdam spongia nova, olao imbuta, osculum vasis vinum aqua sermistum continentis obturare, & vas inclinare; & tunc s im aquam emuere. Rationem assignat, quod spongia forami noti sit, & satis aperta, oleo autem imbuta impediatur ne liquot tam facilis exstillet foras. Quoniam igitur aqua subtilior est vino, illa primoexstillat. Idem Porta loc. citi ex Africano lubet alumen liquidum in dolium vini mittere, &spongia oleo imbuta osculum obturare, ac inclinare ut essiuat; aitque solam aquam eluere, eo quod alumen constringat liquores, ut modice permeent. . Olios modos lige in Magia nosera, vel apud roriam, locis citati
249쪽
sinulum a tumefacto digito avellire.
Ocet id. Manus lib. i3. de Varietate rerum cap. 63. his verbis. An tam. Si eri an milus in digito intrusius, digito tumente ita haereat, ut avelli non possit, sitam acui indito ; sub annulo acum aut silum ducito ; -Σ - parte alura silum digito circumvolvito, atquNoties.se adeo diligenter, totus nodus ac pars digiti nodum cst annulum interjacens Alo ciris . cum detur, nec pars ulla videri possit , demum acu subducta, reliqua parte circumages sitam vel iter, ita annulu uper sil sensim translatus, nodum superabit, exibitque. Sed cave ne moram interponas 1, nam facile digitus adeo intumescet, ut dolore excitato annutas educi nequeat. Filum itaque M longum esse debet,ut parti digiti inter annulum ac nodum circumvolutum,eam tot/m tegat; & fottς, nc dum inter annulum & digitum circumagitur velociter, rumpatur; dc nihilominus subtile, ut peracus subtilisforamen tram leat. Praestat reaque ut duplicetur filum, dcfacta cir ca digitum complicatione abstindatur acus; sic enim duplicatum circum agi potersi inter dietitum & annulum. Acus cum filo ita duci
Hebet sub annulo, ut foramen acus re iciat digiti initium, cuspis finem .
I Itrei vasis labrum prius carbone aliquo tange, ac deinde Ω- Uisrum' liva intinse.Tum qua parte vitrum scit suram aliquam osten dit, incipe sectionem ferro ardente mucronato, aut palmite in censo, qua parte velis secare procedendo. Cardanus lib.iyVarietat. cap. 6M hunc docet modum. Vt vinum dividas, flum sulph re es oleo imbue, locum circumda, accenis, repete, donec locus optime incaluerit: inde stati lo alio aqua frigida madefacto rursus circumdab is, frangitur enim eo soco,acsidiopum f-ris adamante.. Namque o adamante certius cst exactius divi tur, sed longiore tempore F Fc f. o rvrsed rota an a osmirari . . i
250쪽
Sanguinis fluxum e naribus aui vulneribus Nereia.
Misi M. O Ulta sunt quae sanguinem sistere dicuntur, quae tamen a L si Inhibita saepe effectu carenti inter alia est os hippodami, seaequi marini, manu compressum donec incalescat. Haematites item, qui lapis est ferrugineus exteria, intus colorem ferri re fert, & a sanguine nomen duxit; quem refert Cardanis lyb is gemmis se coloribus, sistere sanguinem , etiam ex pulmonibus manantem. Praeterea Chrysolithus, qui aurei coloris, gemma est, unde & nomen duxit; quem idem Cardanus ibidem refert sanguinem e vulnere fluentem sistere, si superalligetur. Mirabilem virtuten. ad sanguinem sistendum, quam habere dicituros animalculi in Iava I nsula,quod sionium vocat Maphaeus, Cabim incolat,depraedicavimus Par.4 Magia lib. .θnt m r.eap. . Sed his omissis, accipe non minus ridiculam, quam facilem sanguinis e naribu, fluentis sistendi rationem .. . Cum essem Panormi Siciliae urbe primaria , vir quidam magni nominis tantam sanguinis copiam, & tam continuo Enaribus emittebat.ut nullis artibus, ac remedijs, quae terni,quaternive praestantissimi Medici a Principe, cui charus erat patiens, submissi adhibebant, posset sisti. Audiit hoc agricola qui in domo eadem tunc commorabatur, petijtque sibi ut liceret remedium adhibere facile, & prorsus infallibile,. Obtento a consensu, stabulum ingreditur, & asini stercus calidum str . phiolo involutum, ad patientem desere, nasoque applicat qui
mox ut foetorem inspiravit, fluxus omnis momento temporis cessavit.
A Zi, alia adhibent remedia, se prorsus superstitiosa. A ntonius
3Miraldus Centuria l. Mirabilium Naturae Num i . ait,
sanguinem e naribui sentem Aut, s eodem sanguine in fronte illius qui