De humoribus purgandis liber et de diaeta acutorum libri tres

481쪽

αλλων πρηγμάτων κοινῶν τοι μἐν Θασσον, βραχυτερα, τα δἐ βραχύτερον, μακροτερα.

Inde crises ipsae 'Τ, atque in paroXysmis periodicis, si celerius accedant, aut non; tum diutius

protrahantur, aut non, et Vehementius infestarint,aUt non; quin omnium febrium continuarum aut intermittentium acutarum et diuturnarum Vrinae '', aut deiectiones aut sputa, et tromatum ipsorum et phymatum inflammationes, vel qUaecunque post apparere dicuntur, fortasse et aliarum rerUm Communium '', quo celerius fiunt et apparent, breuiores fore morbos, ostendunt, Contra, quod tarditas, tardiores.s C H O L I A. 3 Quae irritatae naturae coctionis et excretionis sunt consequentes. Cum humor impetum facit et O γῆ, sicque natura irritatur, crisis fieri potest, etiam incocta mathria, ut in Metone apparuit Lib. I Epid. Ager. VII. Crisis fit etiam

concoctione, ut cum materia eXcocta est, salutariter excer

nitur, idque opus est fieri in fixis humoribus. Vbicunque

irritatur natura, concoctio fit celeris, et putredo adest celeris, crisis quoque est celeris; unde in quartana febre putredo tarda, colicoctio tarda, et tarde irritatur natura; itaque tarda crisis. 38, Crudae, coctae, aUt pratiae. 393 Quae celeriter cadunt in morbos et communiter. NOTAE.n) H χαλ-j ,των Recte Lindenius : λαλειπόντων η χρονιων cetr. Cum enim de febribus hic praecipue sermo sit, διαλειπόντων non intermittentium vertendum est , sed remittentium, aut quae sic desinunt, ut tantum minuatur aliquantum ex febre, non autem ex toto sequatur integritas.

In quibus hoc, illi M-οι sunt.

482쪽

ga6 Hippocratis Magni Sectio prima

b) κω τρωμάτων Ηie locus non uno nomine pro dissi-eillimo haberi debet. Verba; κ, ἶσα αλλα indicant, Hippocratem de iis dicere, quae pro symptomatibus νων συνεχεων χθονίων haberi possitnt. Apparet quoque in verbis, mi τρωμάτων ete. horum aliqua certissime proponi. Cum in his verbis φλεγμονή unicus nominatiuus sit, credi posset Vωματωγ cetr. huc referri debere. Et ab hac sententia alienus non essem, nisi parum intelligerem, quid sit φλεγμονὴ πτυε-

λων α νυιαν. Foesius vult singula vocabula, nempe τρωμα- των cetr. per se stare, et totidem symptomata indicare. Verum nonne abhorret a loquendi ratione, genitivos pro nominatiuis ponere 8 Quod si vero et non abhorreret, secundum Foesii expositionem, haec non tam symptomata essent, quam crises, de quibus tamen non videtur hic sermo esse. Omnibus accurate perpensis, eo inclino, Vt τρωμάτων cetr. ad φλεγμον reserenda putem. Per τρωμα Vulnus, per φυμω tuberculum, abscessiim intelligo. Haec si adfuerunt ante, quam aliquem morbus occupauit, Videndum, an in morbo ipsis inflammatio accedat. Sed quid faciendum eum πτυελων οδυνωπων An accipiendum pro parte, ex qua prodit 'nempe, ut ponatur homo, ante morbum tussi humida cum aliquo dolore laborasse, quo peditis afflictum fuit, quod nunc etiam inflammatio occupat. Forte autem vitium est in voce πτυέλων ἶ Caeterum quod Duretus de urina et deiectioni-hus adiecit, in reliquis Editionibus non inuenio. Sed iam ante vidimus, Duretum aliqua modo addere, modo omittere. Et hoc ipsum probabile reddit, vel Codice quodam usum fuisse, de quo parum constat, vel memoriae nimis confisum, conuersionem sine graeco textu consecisse.

Sed tamen ita periodicarum sebrium comparata est ratio, Vt morbus non recipiat celerio-

483쪽

rem accessionem, cum aliorum symptomatum accessione ''. Etenim eorum, qui celerius Opinione intereunt '', celeriores sunt cristes '', quod Celeriter et continenter et vehementer laborum summa sint omnia.

42) Ad mortem repentinae mutationeS. NOTA.a απολ λυγυιόνων Hoc verbum interpretes de aegris accipiunt, ac vertunt, intereunt. Sed cum toto hoc loco de morbis dictuna sit, non de aegris, interpretari non dubito; interficiunt,

Quae Uero secundum aegri salutem, iudicandi vim habent , ne statim appareant ''.

fCII OLIV M. 43) Id est, criticae causae, editis pepasini signis: Nam quo tempore natura morbificis causis opprimitur, estque humorum cruditas, non potest quidquam excerni salutariter.

Tα κρίσιμα μὴ κρίνοντα, τα μευ Θανατί XIII. δεα, τα δἐ δυσκριτα.

Quae iudicandi vim habent, vel iudicatoria, signa et causae ac signa diei critici '', non iudicantia 'Τ, alia quidem funesta sunt 'V ; alia vero sinistri iudicii ''.

S C H Ο L I A. qq) Et eriseos ipsius, causae item criticae per abscessum, vel excretionem. 3) Id est, indicandi et iudieandi facultate carentia, quae frustra fiunt et frustra apparent.

484쪽

ς8 Hippocratis Magni Sectio prima

s) Id est, si eum iis sint coniuncta symptomata, omnino funesta, partibus ipsis, Vnde manant, et quo feruntur, calamitosa; crisima, sunt signa; erisima, causae; crisina, dies eritiei; erisima signa ad tempus crisis, ut urina cocta quar- eo die, Lib. IVAphov. 7ο.; alia ad speciem criseos apparent, Vt rubor genarum, venae micantes, distentio hypochndriorum, et similia. 47 Quae morbi motu, non vi naturae fiunt, si modosne symptomatis stinestis maneat humoris morbifici eruditas.

inetiam, quae ante diem iudicantur A', si cum cruditate iudicium habuerint, recidivae accidunt ''; sin minus, sinistrae aut nullae omnino cris es. a Existunt etiam huiusmodi funesta, quae non sunt exigua )'.

S C Η o L I A. 48 Symplomatum vehementia et causae magnitudine, ut in Metone, et ictero sexti diei, Lib. Diae L aeger. VIL49) Superstite morbi foco. so) Vt cum abscessus fit, aut excretio naturae potens. NOTA. a) Melius vertisse videtur Foesius: Perniciosae quoque evadunt, si modum excedant.

XV. 'Oσα κρίσιμα σημεὶα γινομενα τὰ αυτοὶ ταυτα μη γινομενα δυσκριτα. Tα εναντία δε σημαινοντα κακὸν ου μόνον, παλινδρομεη,

485쪽

Lib. II. 'idemion. 629 Quaecunque iudicatoria signa specie sunt, si

eam vim indicandi aut iudicandi non habeant, sunt a) sinistri iudicii; contraria vero toto genere et naturae infesta malum prae se ferunt, non solum, si eo, unde manavit, recurrat, sed quae contra pristinae suae naturae Conditionem, cur sum huc aut illuc inflectunt, ut et ex malis toto genere signis quaecunque contraria incidunt

venienter et secundum morbi naturam, tum vero fiantne τατ Tanta enim vis eius, quod dicitur κατ αδν, visi omnia secundum naturam fiant, et hoc unum desideretur, bene tamen cum aegro non agatur.

N O T A. a) Malim vertere; difficilem iudicationem faciunt, et M etiam paullo ante.

πίων, καταρροπίων. Animo icomplecti oportet colores venas collapsas ', tumores hypochondriorum ', b) sur

sum deorsumue inclinantium.

S C Η Ο L Ι Α. sa) Contra naturam, qui in oeconomiae naturalis vitio cum habent perennem. s3 Id est, quarum pulsus non cernitur, aut quae Mnconquiescunt. Micatio arteriarum apparens sine tactu, signum symptomaticum est plenitudinis; quamquam fieri possit in his, qui laborant foedis coloribus , ut a resolutione melancholici succi, flatus sequatur, qui palpitationem cordis

et arteriarum micationem genereti

s ) Aut contra eorundem hypochondriorum aequalitates. NOTAE.a) χρωμάτων) Omnes sere Codices βρωματωγ habent, quod maxime cibi potusque quantitatem, adeoque πληθωρην

486쪽

gao Hippocratis Magni Sectio prima

seeundum Foesium, indicat. Sine dubio in χοωαατων id mutavit Duretus, quoniam de coloribus plura in Libro de Huamoribus, quae ad crises diiudicandas pertinent. Idem et Caluus fecit, quos adeo sequi non dubitaui.bγ Malim: morbi ad superiora, vel ad inferiora incli

nationeS.

Quinetiam multae significationes et certae ex his petuntur) ut mulierum abortientium Umammae CXtenuantur =7, nec id contrarium est nec quod diuturnae, tusses teste intumescente, cessant,a et contra tumidus a tusse testis argumentum memorabile est cietatis ' mammarum, geniturae, et seminis, Vocis.

S C H O L I A. sς γ Scilicet ex naturali partium sympathia. sis) Quae ante diem foetus excludunt. s Inopia alimenti.

38 Id est, non est contra naturam. s9ὶ Generis similitudine, vasorima eommunione, et operis societate. N O T A. a) Aptius haee ita vertas: Talis igitur testium tumor, ob tussim ortus, nos quidem communionis commonefacit, quae pectori et mammis et geniturae ac voci intercedit. Vid. Lib. de Humoribus. Part. II. 28.

487쪽

OAbscessus '' per venas atque arterias ' aut

tim ' aut per alia diverticula, bono sunt, qui

b) infra morbum oboriuntur qq, ut varicesq/, tum lumborum grauitas superne inflexo cursu: Atque illi sunt optimi abscessus inferiores '. Praeterea apostases illae sunt optimae '', quae a morbo remotissimae '', et quae per excretionem, ut sanguis e naribus, pus eX aure, sputUm, Urina; qui-bUS Vero non contingunt abscessus, erunt velut dentes 7 , oculi, nares, sudor 7'.

s C Η Ο L 1 A. 6o Materiae morbificae, et morbi ipsius, tum per exeretionem, tum per materiae decubitum. 61 In haemorrhagia, in purulenta Vrina periplaevmOniae critica.6a Qui sensum et motum impertiuntur, ut hypochyma oculi, paraplegia, quae in apoplexiam cadit, ischias in colicum dolorem. 63 ) Vt, quaecunque ossa vitium attingunt, incremento prohibentur. Galenus Cap. I. Lib. de ossibus ait, quoties νευιον legitur absolute apud Hippocratem, significat neruum, quod hoc loco non obseruatur, nam νευον significat tendines et ligamenta. 6 ) Vt tendines et ligamenta. 6sj Vt erysipelatum mutatio ; ophthalmia per exclusionem materiae a perieranio tunica.

488쪽

ή32 'Hippocratis Magni Sectio prima

66 Vt crurum tumor in peripneumonia. 6 Insanientibus et costarum articulis tuberculis sca tentibus. Si varices sint insanientibus criticae, non iudicatoriae tantum, bonum est ; nam si insania a succo melancholico oriatur, varices etiam obortae sunt iudicatoriae saepe, unde malo sint loco aegrorum res : Aliud est pχμναιμορροstes, aliud ἀφ' αιμ οίδων ; illud enim significat

Maturam potentem, hoe contrR.

68) Et partibus alui infimis. 69ὶ Vt signa et caussae. o) Quod hie significatio fiat naturae integrae, materiae praeparatae, libertatis meatuum. 1) Id est, dolores dentium. 2) Per neruos fiunt apostases, ut in oculo hypochvma;

quod si per neruum fiat, vix curationem recipit; si per venam, contra. Arthritis fit affecto ab humore neruorum involucro; apoplexia assecta medulla neruorum. Fractio caliacis efficit, ut per neruum communicetur assectius cerebro, unde delirium; per arteriam cordi, unde febris ardens; per chordas, unde conuulsio. NOTAE.

Vasorum genera, arterias, venas et neruos significat.bri Scilicet infra partem, in qua morbus residet. e) ἄριστα δε) Haec . cum sequentibus iuncta, ita vertamus : Praestant autem maxime illa, quae ad inferna loca, et plurimum infra ventrem, et quam remotissime a morbi sede fiunt, tum quae per excretionum vias, ut sanguis e naribus, pus ex aure, sputum, urina . In aliis vero non hae Tatione abscedunt, scilicet, in quibus ad dentes se conserunt, vel ad oculos, ad nares, ad sudoris vias. Quin etiam ea huc pertinent, quae sub cute abscedunt, et tuberculorum forma erumpunt, qualia sunt tangae, et in pus abeuntes tumores, aut ulcus, et similes pustulae aut desquamationes, et pilorum defluuium, vitiligines, leprae, aut similes abscessus, qui fiunt, cum humor confertim, nec sensilii confluit, et quae alia commemorata fuerunt, etsi solutioni atque excretioni morbi aliquantum respondeant. ) πυον Αε ωτος ) Haec interpretes, tanquam planissima, intacta dimiserunt. Verum pus ex aure fluere, eoque hominem optime a morbo liberari, nemo mihi persuadebit. Sordes aurium aliquando sic fluere, ut leuent aegrum, id quidem

489쪽

433 Lib. II. Didemion.

noui. Quare, si sanus locus est, πυον non pus verti debet, sed humor spissiis et comis. Sed magis eo inclino, ut locum corruptum putem. e) κατ ἔκρουν ὁισι.) Verba κατ ηκρεγ poterant abundare videri, ac vere abundarent, si iungerentur cum verbis πτυα- λον, ἔρον. Ergo non dubitatu coniungere cum sequentibus. Et puto ita interpungendum locum esse: κατ ειρκν οισι μη, παυσα αποστάσιες. Nam si interpunctio post ponitur, statui videtur, ae fi αποστασις in dentes e. g. maior praestantiorque sit ea , quae fit κατ ι κρην , quod tamen foret contra mentem Hippocratis. f) Fς, ἱλ- Sudor videtur ad illa pertinere, quae καπε κρουν , eodem iure, ac κρον, nullo lautem iure ad inποστάσιες. Putaui igitur, laγω; vel transpositum esse, vel debere post ον sequi, vel debere emendari. Sed nulla vox succurrit, quae substitui possit. Nam vocabula vel αι οῖον, quod aliquando conieci, nimis videntur a vulgata scriptura recedere.

490쪽

434 Hippocratis Magni Sectio prima

Quinetiam quae sub cute foras abscedunt, aia sectiones partium singularum extimarum, Ut tangae 7', et suppuratum edentia, aut VlCUS , aut Caeterae eiusmodi pustulae 7', aut desquamationes, aut capillorum defluuium, aut vitiligines, scabies, aut eiusmodi alii, quicunque existunt abscessus, confertim fluentes, non autem ex dimidio, et quaecunque alia commemorata, etsi non indigne t=, ut Temenei nepti, eX Vehementi mor-ho, in digitum influxit materia, illicque se obfirmauit ; sed cum excipiendo morbo non esset pars illa par, intro recurrit atque ita interiit. Abscesia sus aut per Venas, aut per aluum, et secUndum ventrem, aut per neruOS, aUt CUtim, aut .seCUndum ossa, aut spinalem medullam, aut alia emissaria, ut os 7q, pudendum 'δ, aureS, naresi'.

S C Η Ο L 1 A. 73 Tangae dicuntur sudainina quaedam, vel hidrotes quidam oleosi et viscidi; similes enim sunt oleo rancido. Quales Simon habebat, iisque est perfecte iudiea

tus.

s in Et pro dignitate, materiam morbi complectatur. 6 In vomitione, ptyelisino. ) Vt in purulentae urinae profluuio, a peripneumonia. 83 Vt in diuturno capitis dolore.

Ex utero ' octauum mensem agenti, ab abortione et Vieri oedemate, crises incidunt '' hystericae mulieri, ut in lumbos et femur.

9) Id est, ex abortivo foetu et uteri oedemate, cum superuenerit dolor ad synciput.