장음표시 사용
201쪽
aliis MStis , tum uno Graeco Evangeliorum Codice exarato ante mille annos,qui hodie dicitur esse in Bibl. publica Basileensi. Dum vero Codices Graecos qui cum latino vulgato frequentius conspiran Pyhabet, ac si a Concilii Florentini tempore ad latinos libros.essent in
terpolati, non semper contigit optimas illi deligere lectiones,ut a b epul- vela in Epistolis, a Leo & maxime a Stumca satis quidem acerbia no D tamen semper citra rationem ipsi fuit objectatum. Eodem tempore umdocti qui Card. Ximenti auspicus Complutense opus Biblicum concinnarunt, ad Novum Test. usi sunt Codicibus Vaticanis&uno inprimi S venerandae vetustatis E Rhodo Insula. Inde prae ceteris operae pretium. fecit Rob. Stephantu, qui non modo latinos Codices quam plurimos &Crectoria quae vocantur Biblica consuluit, atque inde egregias edlatinas Bibliorum variis te t. & notis criticis obelisque &asteri S cISm-
structas adornavit, sed & in editione G caluculenta A. ipso M. Novum Test. dedit collatum cum Codicibus MSS. p ledecim. Huius editionis exemplo usus BeZa, cui H.Stephanus lectiones aliorum Codicum decem,& praecedentium editionum varietates adscripserat. Marchio quoque Velesimo q) Petrus Froardus Hisp. Evangelia quatuor contuli cum aliis XVI. MSS. quorum octo fuere in Bibl. Laurentiana Regis
Hilis Varias lectiones ex istis Codicibus edidit Io. Melchior de la Cerda
in Adversariis Lacris cap. XCI. acceperat enim illas a Ioanne Mariana, quIpassim illas in notis suis ad N.T. memorat. Ceterum non lam per tuto hisce licere uti, quoniam nonnulli exCodicibus illis ad vulgatam latinam castigati esse videantur, non uno loco Rich. Simon odi ervat,&, ulgatae tuendae r) totum illum laborem esse in sumtum indicat Mariana. Joannes Matthaeus Caryopbitus editionem N. T. Complutensem contulit
cum MSS Codd. XXII. decem quidem exemplaribus Evangeliorum di octo Actorum & Epistolarum,ac deniq; quatuor Apocalypi eos. Cona
tiones illas interjecto tempore edidit Petr8Pomnus Romae A. I 673. IOl. cum Catena Gpaecorum Patrum in Marcum. H. GU- de studus Giebus festis convenientibus c. r. p. 29. ait se Novum Testamentum cum omnibus fere editis & non paucis MSS.Codd. Patrumque G corum commentariis summo studio contulisse & ad editionem parasse. Sane in Bibl. Gudiana exstat editio Novi restamenti Gene-vensis A. I 62O. q. ab Eriastio collata cum viginti Codd. editis vel MN,.
ν', Conser de illis MSS prole gomena Millii p. o Z. eq. Male Marcus Vel seriis appellatur in latina versione commentam Jo. Pearsonta mSymbolam Apostolicum p ras. . xb Vide stillingnee tum in Vindicatione doctrinae de S. Trinitate p. I sis.
202쪽
iai VARIAE LECTIONES Lib. m. c. V.
Ioannes Hentenim Commentario Euthymii in quatuor Evangelistas latine a se reddito praemittit Varias lectiones ex codice illo Graeco Euthymii collectas Paris . rs r. 8. Lucas Bretensis non modo latinos Bibliorum Codices manu exaratos diligentissime ruspando, post Sixti V.&Clementis VIII. curam multas vulgatae versioni maculas abstersit, sed & A. 16o6. ad calcem commentarii in Evangelia notas publicavit in varias lectiones editionis Graecae Evangeliorum. Inter inedita Guil.Coddaei Io. Meursius in Athenis Batavis memorat a gationes textuum e N. T. Graecorum ex Patribus f auritoribus aliis Graecis, quatenus aut ab editis νulgatorum Codicum texis ibis o variis circa eos lectionibin adhuc di repant, aut diversitates lectionum qua
constant , sirmant N fulciunt. Sed ille quidem Coddaei labor quod sciam non vidit lucem. Porro e Roberto Stephano maxime selectae, sive potius ex editione minore A. Is 69. ut Mistio observatum excerptae sunt Variae lectiones in editione luculenta Bibliorum Graecorum echeliana is97. fol. quam Francisco Iunio plerique t alii Frid. Sylburgio deberi opinantur. In Tomo sexto Polyglotton Londinensium habentur Variae lectiones non modo quas a Rob. Stephano,& Marchione Velesio collectas, tum quas in echelianis Bibliis exstare dixi, sed etiam excerptas ex Cantabrigiensi Bezae & Clara montano fratrum Puteanorum Codice quo idem Beza usus est, & ex aliis MSS. undecim quos in Angliae Bibliothecis invenerunt. Varias lectiones Codicis Alexandrini in Opere ipso Biblico Graeco Novi foederis contextui subjecerunt , uti ad eun dem Codicem passim in suis commentariis provocat Hugo Grotius , qui eius lectiones a Patricio Iunio acceperat. Huius antiquissimi Codicis editionem aliquando parasse Ioannem Millium, testatur illustris Benil ejus in Epistola ad eum scripta p. 9s. Servantur etiam Oxouis Ancita AP olorum, vetustate quidem pari s cum codice Cantabrigo se versiume multum diversa; Et in Gallia denique Epipolae S. Pauli, qui codex sy antiquitate N latina versene atque adeo si raptura ly voluminis forma Cantabrigiensi nostro issim est c1 germani sim . Atque haec quidem talia exemplaria , cum aliis omnib- ubiPir g ntium, quo sciamus, longe longeque ae dignitate re tempore antecedaut, neq- qzidquam hodie siversit Amite aut secundum, cum tineis proh dolor atque muribus furitantur ps utut iis incendia pepercerint, ipso se nio intra annos paucos noN dubie peritura siunt. Tu vero , Milii dociis sime quo omnium mortalium maxime in eo studio versatur es , non patieris hanc laudem tib 'raeri yi , . seae in tκ a se Veneranda i ta pignora CF monumenta ne tu sitatis a situ
ta interitu Urnae are. Scim enim te horum omnium editionem instituere , quae
unapetitia cy in uno consseritu odicem Alexandrinum, qui familiam ducet, o Can
203쪽
NOVI TESTAMENTI. Lib. IV. c.V. 1bbrabri iensem cum versione sua , atque ubi hic deficit Oxoniensem deinceps atque Ga icorum repraesentet: quae singulas litteras atque apices exemplarium , etiam ubi a librariis peccatum est, accurate s religiosie subsequatur. Nihil iis purpurae assuetur discolor aut dipersum e nullae interpunctiones, nullae notae accentuum, quo rum omnu hodie ratio praepostera est atque perpersa e adeo ut qui tuam editionem sibi comparaverit, ipsa illa propemodum Arche paversare manibus atque oculis usurpare Pideatur. Ea res olim,ut certum est augurium, Britanniae nostrae *lendori erit, ae Ecclesiae praesidio, tuos pero labores amplissimis praemiis atque immor tali gloria compensabit. Ma te ista pietate cae diligentia esto. In te omnes ora atque oculos convertimim, te unum in hoc curriculum vocamus : ipsi codices celerem tuam opem implorant G flagitante quid cens per medias laudes es faventium plau- hin secundo rumore ingredi Z Tu vero ut polliceri de te positim scies id edulo, u ac exibit Novum tuum Tes amentum fere ad umbilicum usque perductum et quo in opere, nisi vererer coram in os te laudare , dicerem quam longo intervallo aliorum omnium in eo genere labores post te reliqueris. Ea typorum elegantia est cae magni-flcentia, ea in annotationibus eruditio elucet, in Variis lectionibus industria et quip
pe etenim ad eam copiam comparandam omnia S. Patrum scripta , omnes antiquas
versiones, cy insnitam vim Codd. 3 Si curiosie excussisi. Has quam Vis magnificas laudes etiam vincit opus ipsum & editio N. T. luculenta Miltiana quae hoc Anno 17O7. Londini in folio lucem vidit cum uberiorib' Ω eruditissimis prole gomenis, complectentibus non modo Historiam Criticam Canonis sacri, quem diligenter confirmant, sed etiam per singula iacula progrediendio censuram continentibus Codicum quibus Patres Graeci & latini fuerunt usi, denique recentium virorum doctorum industriam qui N. T. ediderunt vel varias lectiones collegerunt celebrantibus. At enim codicis Alexandrini eo quo Benti eius notat modo edendi consilium jam pridem videtur Millius abjecisse, sumptuum fortassis magnitudine deterritus. In iisdem pro legomenis p. i y a. queritur se Joannis Guberti quem perperam duobus vicibus Surbertum vocat, Varias lectiones in Matthaeum, licet immo studio quaesiitas, haud vidisse. Utinam vero innotuisset mihi optimi viri desiderium, nihil enim libentius fecissem quam ut librum illum eximium Hel in stadii i67Σ. 4. editum &singulari plane industra in hoc genere versantem, satisque apud nostros obvium ei tran smisissem. In calce hujus voluminis Saul, et tus etiam Varias lectiones Matthaei enotavit e Codice MSto Chrysostomi in Matthaeum qui per antiquus sine accentuum apicibus exstat in Bibliotheca Helm stadiensi. Novum Test. praeterea cum Varii S leel. edidit, ut notum etiam pueris est Stephanus Curcenus, usus non modo illis quas Rob. Ste-
204쪽
Stephanus nota verat, sed etiam adhibitis codicibus Thuano, Magariniano aliisq; Amst. Iss8. 8. reculium I 67s.168s. 8. Hanc editionem secutus Felbingerus qui Socini dogmatis subscribebat s) in Germanica sua
versione N. T. At Curcellas industriam longe vicerunt Oxomenses in N. T. Graece vulgato cum variis lect. e theatro Sheldoniano Anno eodem 16 f. 8. quae editio recusa est Halae A. I7Oa. 8. cum praefatione D. Augusti Hermanni Franckii, quanquam in hac quoque ut a Curcellaeo plures magni momenti ὰς καφάς praetermissas monuitRich. Simoni' in responsione ad judicium Theologorum Hollandiae de Hist. Crit. V. T. p. 48 seq Non omnes sed selectas varias lectiones e priore illa Oxoniensi A. 16 , . notatas videre est in editione majori atque insigni Lond. x o 3. l. quae Graeca scholia selecta e Patribus a Io. Gregorio adjuncta
habet. Praecipuas quoq; editioni suae Graecae N. T. non ineleganti ad texuit Rev. Jo. Georgius Pritius Lips i O3.12. Quemadmodum minor illa Oxoniensis cum integris Var. leet. recusa est in Bibliis Graecis editionis Lipsiensis 1697. 8. Iampridem porro Dannes Morinus Oratorii Parisiensis presbyter lib. I . Exerc. Bibl. a. c. 3 .seq. Varias quasdam lectiones e codice Clara montano aliisque expendit, eo maxime studio, ut vulgatam versionem tueretur. Idem consilium fuit Jo Boisii Ecclesiae Eliensis
Canonici, in erudito libro cujus est titulus : Veteris interpretis cum Bezaaliisque recentioribus collatio in quatuor Evangeliis N Apostolorum Actis , in qua annon saepius absque justa satis causa hi ab illo discesserint, disquiritur. Lond.163 3. 8. De Varietatibus passim quoq; monent eruditi auctores commentariorum in N. T. ut Jacobus Faber & Guid Epius, qui latini & Syriaci interpretis diversas lectiones annotavit, Ludovicin de Dieu qui Syriaci, Arabici, Perfici: Thorum Maresichasius qui Coptici, Gothici Anglosaxonici.
Joannes etiam Maldonatus donge plures Varias lectiones Graecas suis in Evangelistas commentariis inseruerat, sed earum bonam partem editores ex ipsius societate omiserunt, ut a Vavassore accepisse se refert Mesa. Simonius III. Hist. Crit. N. T. 6i i. seq. Fuere insuper qui versionibus suis in linguas vernaculas adderent notationem variarum lectionum, aliena selectarum, ut in Gallica N. T. int pretatione fecit idem Smonius, & ante eum, minus accurate quidem, Ametolus: in Germanica Ostien baci I7οῖ. 8. Vulgata Joannes muricus Reitae. Nonnullas aliis plerisque neglectas varias lectiones N.T. persequitur Jo. O mis dierum genialium
205쪽
parte I. diis. IV. Daventriae 1694. 8. Denique Laurentinns Zacagnius Bibliothecae dignissimus custos Vaticanae in collectione monumentorum
veterum inter alia praeclara edidit Euthalii Episcopi Sulcensis qui sub extremum iaculi post natum CHRISTUM quinti claruit, recensitonem Epistolarum Pauli & Actuum Apostolorum & Epistolarum Catholica
rum. Testatur Euthalius p. s i 3. contulisse 2- κοα φω της αν Κααααρώκ Βιἔλιον πης Ξυσεχου ζ Παμφίλου. Doctissimus vero Zacagnius cum Euthalianis etiam aliorum codicum MSS. lectiones passim contulit. Rom. I 69S. .
XVII. Editiones praecipi a Novi Testamenti
Prima Complutensis , Graecum textum sine accentibus expressum habens, addita praeter veterem vulgatam versione nova latina interlineari. Occurrit in magno opere Biblico Ximeniano in sex distincto Voluminibus,ex ossicina Arnaldi Gulielmi de Brocario,Compluti Isi l. Sed per sex vel septem annos postquam excusium fuisset,suppressum
constat,ita ut ante A. 1123. a paucis visium sit. Secunda Desiderii Erasmi, cum ejus latina versione &commentariis. Basil. I F i 6. sol. apud Jo. Frobentum , praemissa Epistola ad Leonem X. Pontificem data Calendis Februariis ejusdem anni, in qua Gulielmum ArchiEpiscopum Cantuariensem Maecenatem suam praedicat. Saepius deinde hoc opus suum Erasmus recognovit, atque ex inimicorum etiam quandoque monitu Sutoris,Lei, Stunicae,Beddae, Sepulvedae quaedam mutaVit emendavitque,comentarios etiam auxit in posterior,bus editionibus A. ' is i9. I, 22.1327. in qua editione quarta primum Complutensem se inspexisse indicat) & 11 3 s. Hinc inter opera Erasmire cuium Novum Testamentum cum ejus commentariis est Basil. 17 O. fol. atque nuper demum Lugd. Bat. IIo s. l.tomo sexto : in qua nova & Iuculenta editione commentarii quae exstant quoque in Criticis SacrisAnglicanis non ut in superioribus separatim excusa, sed utilissimo instituto tingulis statim paginis N. l .sunt subjuncta. Omitto Novum Testamentum cum Erasmi versione sine commentariis recusum is-plisime variis in locis ut Basil. Iss3. 8 8. apud Nic. Bryling.Paricii 43.3. apud Carolum Guillard Lipsis 82.8. Gies e 1669. q. Tertia Graeca Aldina in editione eleganti Bibliorum Graecorum,quam dedit Aldus Venet. I J 18. fol.
' Huic editioni praemissa Leonis X. approbatio.
206쪽
is 6 EDITIONES GRAECH Lib. M. e. V.
Ab eo tempore secutae editiones Graecae Hagenoensis A. i s a I. 8.Argentoratensis per olfium Cephaleum Is 24. 8.Argentoratensis altera , in Bibliis Graecis A. 1124. 8. ad Aldinam expressis. Basilieenses Irat. 8. per Io. Bebellum,&8. apud Nic. Brylingerum, ad tertiam Erasmi editionem. Simonis i Colinei Paris. 1 1 3 . 8. perquam nitida editio. Basileensis apud Io. Frobentum & Nicolaum Episcopium, Basil. isqs. q. typis Graecis majoribus atque luculentis. Her vagiana ejusdem anni , in Bibliis Graecis Basil. 1s4 s. sol. ex Aldina edit. Parisienses Rob. Stephani Patris I s 6. I 2. & I3 49. I 2. emendatissima, in qua nullum dicitur vitium lupographicum exstare : denique tertia major illa luculentissima cumveterum κεφαλαίων notatione Variisque te t. e XVI. Codicibus.MSS. A. a s so. l. typis Regiis. Benedicti Praevotii. Paris It 9. 12. Parisiensis Roberti Stephani filii U69. 12. etypographia Regia, cum variis lectionibus selectis atque insignioribus, eclitio nitida & emendatissima. Jo. Crispini itidem perquam elegans. Genev. III S. I 2. Tigurina, nec ipsa contemnenda,apud Froschoverum A. I p. g. additis Graece summaris rerum & sententiarum quae singulis capitibus continentur, variisque lectionibus An tu verpiensis apud Plantinum Is 7 . cum privilegio Philippi II. Regis Hispaniae. Henr. Stephani A. ii 76. 12. cum ejus dissertatione de stylo N. T. R lectionibus atque interpunctionibus sacri textus ex Begae editione. Gene vensis A. Is 87.12. apud Euitathium Vignon , cum Variis Lect.&IL. Caseu boni notis in loca quaedam quatuor Evangelistarum Actorumque. Nam quae idem vir doctus in Epistolas Apostol. scripsi t, quaerenda sunt in Criticis sacris Anglis. Fran-
Editio Colinaei in locis quibusdam e conjectura videtur esse emendata . Colomesius in Bibl. sesecta p. 9 de hac editione : Certe edition a cecs de particulier , a elu es conforme a la Hustate en plussuri endroiis , meme ou M lessu de la Vulgare G υ - σνeU , comme en S. yaques cho re 3. versit s. C alion dans lis refensi do
traduection de La Bibis recommende cette edition , Beatae au contra, re dans s r
ponsi au Castalion Uen fast pus granae car. Colinaei exemplar, aete-ὰρ. 222. non magni facio, quoniam rescivi multa suisse in eo a quodam alioqui Graeci linguae doctissimo ex solis conjecturis emendata. Il la 'ir pourrant dans ses notes r lemerser I 8. du a. chapitre de S. Iarues. Vide-ς tiam Rich. Simonem lib. s. Hist
207쪽
Franco furtensis, in Biblis Graecis mechelianis Is 97. sol. typo luculento, cum Frid. Sylburgii, vel ut pleris 'ue video esse persuasum Francisci Junii, qui varias ieet. ex editione Rob.Stephani filii A. is 6'. 1Σ. addidit. Recusia haec Francolariensis editio Veneti i687. fol. apud Nicolaum Dulcem. Geneven sis apud Petrum de la Roviere A.I6ao. 4. typis majoribus, cum notis brevibus Iosephi Scaligeri in locos aliquot disti ciliores. Lugdunensis apud Batavos A. 1sa 4. 12. apud ElZevir. nitidissima editio. Amstelodamenses , satis itidem nitidae A. 163 3. 12. apud Blavium , &I6 I. I 63 6.ia. apud ElZevir. tum novissime apud Uet sten. Rotero da mensis A. 16sq. I 2. apud Arnoldum Leers. Londiu of A. I 63 s. 8. cum notis Rob. Stephani, Ios Scaligeri, &ILCasau boni, atque Variis lect. selectis ad voluminis calcem. Post editionem i6ra. 8. ex ossicina Jo. Billii. Parisiensis e Typographia Regia. A. i64 a. fol. typis majoribus elegantissimis, cum Variis lect. ex editione Roberti Steph.
Argentoratenses curante JO. Henrico Boeclero, qui praeter meliores editiones , etiam antiquis membranis usum se fuisse testatur, e quibus&Euthalii prologum in Epistolas Pauli Graece addidit. A. I 6 p. ex ossicina Io. Phil. Mulbii 12.&I66O. I 2.9 ph. Curc Lei, cum locis parallelis & Varis ieet. Amst. I 618. 8. & 16 s.
i 68s. 8. Vide supra p. 383. seq. Francolariensis per Rodolium Leusdenium. A. ic92. forma majore octava. Noli quoque parentis ejus Io. Leus denii, viri de sacrar. litterarum studio praeclare meriti editiones cum notatione i9oo. versiculorum in quibus solis ex 79su. versiculis totius N. T. vocabula omnia universi N. T. reperiuntur. L=n ensis A. I7OO. 8. cum vocabulorum primitivorum notatione in ora libri.
Oxoniens cum locis parallelis & Variis te t. longe pluribus, &per centum amplius Codices conquisitis. A. i67y. 8. e theatro Sheldoniano. Recusa haec editio in Bibliis Graecis Lipsiensibus A. 1697. forma majore octava, & separatim FIalae Sax. I7o2. 8. xoniensis major cum locis parallelis , Variis led . selectis & scholii; Graecis quae D. Gregoriine SS. Patribus & aliis scriptoribus Grieciscollegit, & ipso defuncto edidit ac recensirit V. C. Io. Ernestus Gra-bi . A. I7O; .fol. e theatro Sheldoniano. Nitida & insignis editio. Lipsietiscs variae, ut quae minoei forma ad Leus denianam recusa est cum A a a praesa-
208쪽
praefatione Rev.D. Adarni Rechenbergit,tum illa quam summariis, Iocis parallelis locupletioribus,praecipuis Variis Leet. & chartis deniq; Geographicis ornatam dedit civis atque amicus noster D. Io. Georgius Pritius Lipsiae I7OJ. Ia . Vulgata sub idem tempus etiam erudita introductione in N. T. in qua pleraque quae ad rem Criticam, Historiam, Chronologiam & Geographiam pertinent, breviter & perspicue exposuit. Denique iterum celebranda Io.Mita editio, ad illam Rob.Stephani quae A. 1 O. sol. prodiit conformata, typis etiam majoribus& luculentioribus , locis vero parallelis & Variis lectionibus tanta industria sex fere lustrorum labore conquisitis & annotatis , ut nihil hactenus simile Christianus orbis viderit. Hoc opus instigante potissimum viro siummo Eduardo Bernhardo susceptum cum jam ante annos fere sedecim typis exscriptum esset, interim tamen per tantum temporis apud auctorem jacuit, destitutum prolegomenis, eruditorumque desiideria etiamnum forte moraretur, nisii benefico jussu gloriosissimae Reginae ANNAE , urgente potissimum Illustri Joanne Eboracensi Episcopo auctor impulsus fuisset ad opus maturandum , quod uberrimis & doctissimis protegomenis & subiuncto magno Variarum lectionum stupplemento feliciter effecit, opere vix absoluto paucis diebus post extinctus. Oxoniensiem editionem luculentissimam auspiciis primum Ioannis Felli Episcopi, sed illo cum vix ad caput XXIV. Matthaei processum esset defuncto auctoris excusium siumtibus,& hoc anno i7o7. fol. ablolutam,jam in Belgio minoribus typis in quarta ut audio forma recudunt Batavi , curam operis gerente Clarissimo Ludolpho siero, qui pro sua eruditione atque ingenio daturus est operam, ut quantum magnificentia haec sorte priori cedet , tantum praestet aliis commodis & accessionibus. Unicuique libro secro Millius complura veterum testimonia praefixit.
Editioncs Moi Testamenti cum Vesone una vel pluribus.
Quas hactenus recensiui editiones Novi foederis, eas omnes Graecas fuisse lector intelliget,exceptis Complutensi,& iis quas Erasmus dedit, hae enim quoniam omnium primae fuerunt, primo etiam loco
a me fuerunt commemorandae. Nunc alias reserre placet, quae versio
nem vel unam vel plurei sive latinas sive alias cujusque linguae habent iidiunctas Pari- a
209쪽
ET GRAECO LATINAE N. T. Lib me. P. I 8st
Parisiensis G e colatina Roberti Stephani A. iiii. 12. prima fuit quae capita in minutas sectiones sive versiculos u in distinc ta habuit. Cum verssione duplici , vulgata Veteri & nova Theodori Bezae hujusqne commentario , apud Rob. Stephanum. A. i is 6. fol. atque inde IF 8O. 8. duobus Vol.& is 82. I 3 89. fol. in quibus editionibus plura retractavit,plurima etiam in novissima quinta A. I s98. sol. qua deinde addito Ioach. Camerarii commentario recusa estCantabrigiae is 42. fol. Dedicavit opus B eZa Elis abethae Angliae Reginae,ut Millius situm AN NA ,quae nostro saeculo Elisabetham feliciter reddit suis Britannis. Reprehenditur BeZa a Drusio, de insio,Grotio, Pricaeo, Boisio,Camerone, Lud.de Dieu, Erasimo Schmidio & aliis non uno in loco. A. Rich. Simone quoque lib. II. Hist. Crit. N. T. cap. 2 i. 26. & III. y O. Nec immerito variis in locis, ut existimo, reprehenditur. At plurima vicissim praeclare eum observastis,atq;erudite illustrasse, iniquus sit qui non fateatur. Etiam eodem Si
monio teste lib. III. Epist. 31. seleel. p 216. doctissimi quique sacra
rum litterarum interpretes Romani BeZam non infrequenter describunt. Les Fin habiles Commentateurs Cathonques Maldonat, Estiin, Luc de Bruges squeques autres Ont cvie Beze enpi eurs endrotis. Sed
o Inventi illius his verbis meminit filius H. Stephanus praelationes ad Concor dantias Graecas Novi Testamenti. ultimum quod in tittera. Incras vc
Potim in ea sm lectores parens me s Robertus contulit bene cium , min- at u
non fuisse qui udicant , non in sagaci ud, o υidentur. Id cujus bonori- c-m mentionem facio beneficium iduae es , quod quum Testamenti nobi obis nrmemata quae cap ta busto vocantur dii si essent . horum inrematum v Nimquodque in tmemat a Gυ sit , et ei potius subdiυ sit o qua Appestat oue ab absu mag*quam ab ipse probata versicul; Gocaia fuerunt. Nam vel graeca ista voce temematia , vel latina quae isi; re ondet, siectiuncul in nominare misgis placebat. Istam enim Veterem commatum in oratione appetiatianem Ciceroni incisi, rem ) aae alium
reprius usum videίat. Virum ut his paucos de nomine contentin sim j afl Ee rei a plura dicam , initium is duobus semis quorum utrum mura mirara debeo duόitabis. unum es quod Luteria Lugdunum petens hanc qEa Ere agitur C cuj-que . . tac ρn confecit, o quMem maluam ej- , inter equitaudum, par rem: alterum quod istum pauci ante de hac cogitantem purique omnes socogitan- rem esse febant : perinde ac si in re prorsu inutii; futura , , deoque non tantum multam laudem cons cutura sed in derisum etiam ventura ponere tempus reique sperum vestit. At ecce contra eorMm damnatricem Uistiti patris mer opinionem, inventum ista simus in iacfm sin . n omnium gratiam venit simulque m rara i m auro' tatem . ut quasi 8xatitoris entur abae Testamenti No Uisiυe Gracae , siUe
210쪽
i so EDITIONES GRAECOLATIME Lib. IV e. Vin hoc humani aliquid passus Beza est, quod acerbe nimis insectat'
fuit alterum sacrarum litterarum interpretem non minus eruditum Castellionem. Erasmo quoque iniquior fuit, unde Heliasius
in Apologia contra Crojum, p. i. Josephus Maliger Beetae amicissimis qui eum fratris instar coluit, neque hilarior unquam fuit quam eum Bezae sui meminisset , interim frequentiin eum quam vesiet ab Erasemo discessisse judicabat et quod N acerbius subinde ab eo factum vidi qui nolient, ut cum ineptire eum dixit non semel , de quo tamen ad invidiam prope
alibi: Erasmus ille, quo fatentur plurimi Nihil fuisse , nec futurum doctius. In versione Begae praecipue carpi solet, quod nimis superstitiose versetur
in exprimendis articulis & verborum compositorum etymologia, etiam ubi nulla εμ*κMς apparet. Cum versione latina Begae,& Syriaca veteri, Hebraicis descripta litteris, addita Immanuelis Tremellii latina interpretatione. Apud H. Steph. Iy69. fol. Cum versione Erasmi per Matthium Rucium emendata, & ejusdem Flacii commentariis. A. i s 7O. sol
Cum versione latina & D. Lutheri Germanica. In Bibliis quadrilingvibus Davidis Wolderi. Hamb. fol. Cum versione interlineari Aria Montani. Ex ossicina Comme lini Is 99. 8.&Genevae Isaa. 12. & ad calcem Hebr. Bibliorum ab eodem Ariacum versione interlineari adornatorum. AntvVerp. IIII. fol. recusorumque Lipsiae non inelganter x637. fol. Cum versionibus undecim, Syriaca, Hebraica, latina, Germanica, Bohemica, Italica, Hillanica, Gallica, Anglica , Danica , Polonica, curante Elia Hultero. Norim b. I s99. fol. duobus Volum. Idem Hulterus etiam lectiones. Evangeliorum & Epistolarum anniversarias vulgavit Graece,Hebraice, latine & Germanice id. i6ΟΙ. 8. Cum versione latina & Germanica, edente Ulhardo Lubino. Rostoch.
Cum versione Erasmi interpolata per Matthiam Hasenresserum. Francos.
Cum versione GraecoBarbara Maximi Margunti Calliopolitani Gene v. 3638.4. duobus Vol. typis majoribus nitidisque. Graeco Barbaram hanc N. T. versionem nuper recensuit atque leparatim minori forma edidit cum in Anglia versaretur Seraphim Hieromona chus