장음표시 사용
391쪽
lenae. Apparet etia huic aliud simile monstru Cirehos.
habens cute testacea,mollem partim nigra, partim ru
beam, fi ssuras duas in pede, quae tres digitos efficiunt. Pes dexter huius animalis valde paruus, sinister verbmagnus longusq;: & ideo dum ambulat totu corpus fere super sim strii,& altu post se trahit:aere sereno ab-sblutum incedit, comoto aut e veto, nubiloq; eaelo applicatur lapidibus, dc immotu quiescit, ac fortiter adinhaeret. ut vix avelli queat. Natura hec satis admiranda, qui sereno tepore sana, tepestuoso infirma inuenitur.
De Hacca Minis, Equo Lepore, γ' Mure marivo. Cap. 26.4 Arina Vacca monstru est magnum, robustii, irat VI eundum & iniuriosum, edes partum sibi simile.
sed no supra geminum, unu tame Cepius, que plurimudiligens solicite secu ducit, quocunq; tande se per mare tra smittit. aut in terra gressias dirigit x. mesibus lin- pregnaturidentu hoc animal aliquado cxxx. annis, per Vacca m caudae ipsius amputationem probatu est vixisse. vitu- niua lao. lus marinus superiorib' capitulis pro parte nature suae an. Pucti demonstratus est, hoc uno praesenti loco adiecto, qubdeo maior halecis depraedatur inter aquatilia haud inueniatur. Accedit nanq; retia, in quibus halec secundum brachias, vel aliam partem corporis captum retinetur. unumq; post alium deuorat, ut paucum remaneat de pendens. Equus marinus inter Britannia,& Norilegia saepi' videtur. caput habes equinu, dc hinnitu emittes, pedes aut e fissos cum ungulis ad similitudine vaccae, talia mari, quam in terra pallii quaeres. Raro capitur, licet ad magnitudinem bovis deueniat. Caudam deniq;, ut piscis. bifurcata habet. Mus marinus in terra scrobe eL fossa parit oua,&rursus obruit terra. Tricesimo die refossa aperit, et umq; ad mare producit, primo caecum, ct deinde oculis illuminatu. Lepus marinus varii generis esse in Oceano depreheditur, sed captus mox ob suspicionem veneni, quocunque saltem indicio lepori coueniat, dimitti ur. Habet aute post caput quatuor pinnas, duas, quarum motus est secundum longitudinem
piscis, & illae sunt tangar sicut aures leporis : & duas. quarum motus est a dorso secundum ventris piscis profunditatem, quibus grauitatem capitis sui eleuat.
392쪽
Hic lepus in mari formidabilis, in terra uti lepusculus
pauidus, timidusque reperitur. De magnitudine Nomagiciferpentis aliorum. cap. 27.
QVi naualibus exercitijs in littoribus Norilegiae,
vel mercaturae, vel piscaturae opera nauant, cota mi testimonio stupenda sanὲ rem asserunt, serpe tem videlicet vaste molis,ducetorum pedit,& amplius logitudine, ac viginti pedit spissitudine, in rupibus eccauernis penes oras maris Bergesium versari: qui vitu-IOs,agnos, porcos voraturus,ab antris solii lucido noctis tepore in aestate exit, vel polypos,locustas,& genera marinorii cancrorum ut deglutiat, maria trai mittit. A collo deinceps depedentes pilos cubitalis logitudinis habet, squamas ; acutas,atro colore, di flammeos oculos rutilates. Hic nauigia infestat, hominesq; iis msublime instar columne erigens rapit, ac deuorat: neq' id sine portentoso spectaculo regni, instate mutatione, euenire solet, nempe quod principes in fatu cocedent, vel in exiliu turbabutur, aut bellicus tumultus euest Eio subsequetur. Est & alius mirae.magnitudinis Lempens in insula Moos dicta.dioecesis Hamerensis. qui veCometa orbi reliquo, sic is regni Noruegiae mutatione sortedit, prout visus est anno M. xxij. altὶ super aquasse extollens, atq; in modum sphaerae conuoIuens. Existimatus est hic serpens coniectura collecta ex longi
quo visu quinquaginta fuisse cubitoru: quem expulit o
393쪽
Regis Christierni, atq; grauis praelatorum persecutiose ta est: imo excidium patriae demonstrauit. De diuersitare ae seis coloreserpentum. cap. 28.
A Rbitratur plurimi in solis regionibus ealidis ha-
Lbitare serpentes, ob eonnatam frigiditate eisdem animalibus inhaerentem, tum qubd calore magis multiplicentur, ae citius incrementu suscipiant: sed reueramgida illa Europe pars in Septentrione etia pessimos habet,& nutrit serpetes,licet quoad natura veneni de
biliores, quam sint Africani. Utcunq; se habeat huius. modi certame, certum est plures, & noxios esse serpentes in frigidissima plaga Septentrionis, terrestres scilicet, qui acrius aquaticos persequutur:& hi in rerris manent, ac diuersis nutrimentis minutarum herbarum, in quibus acriorem veneni vim cognoscunt,auidius reficiuntur, maximὸ in locis montosis productarum: hiq; deteriores sunt in ledendo homines veneno suo, quam Iittorales aut ripari j. Serpentes autem ieiuni, satiatis sunt crudeliores: ita & irati, ac prouocati. Coloribus diuersis distingulatur, nigro scilicet,cinereo, arenaeeo, candido, rubeo vario, guttis denique distin cto. Reme- dijs vero c5tra serpentu venena utuntur Aquilonares, theriaca videlicet Veneta, quo ceteris omnibus pra' tior reputari solet, ab exoticis mercatorib' in maxima
394쪽
tim tubera in paludibus existentia Gothice iuuar discta partim rupes petrosas aquis contiguas. Hi serpentes de genere aquati corii sunt, atq; noxij exist ut: inter rex rep. quos oc Berus serpens aquaticus locum habet, astutus, nequitiosus de lethi fer. Serpentes in rupibus morantes plerunque nigri sunt, quos vulgari sentis idiomate S nocli appellat,quanuis etiam ibidem varij in magna multituti ine reperiatur. Hi mortalibus in rupibus versantibus, aes a te praesertim, haud parum molesti sunt, cum etia veneno suo saepe homines occidat. Antra incolente, lacertae sunt, di hae quoq; multiplices: sed noita noxiae, ut serpentes, attamen cauendae sunt. Scytale
serpens est duplicis speciei. unus admiratione suae pulchritudinis detinet inspicientes, piger, paruus,& ignei veneni, ita etiam quod ille que laedi , stati in moriatur: atque Siaa Gothice vocatur. Hic frigidissima hyeme pellem deponit, sicuti stupefacies aspis, quae pelle mutat. Hic etiarn, veluti alij terpentes in hyeme.latitates, se recipit in visccra terrae, a bolis videlicet ingressu a libram, usq; dum Arietis signum exeat: intra que te minum si Solis attractu antra exierit, atq; calore haud tempestiuo nimis diu delectatus fuerit, nive giluq; antrum c d stringente, moributas extra illud relinquitur,
prout superius de Hirundinibus est specifieatu. Alius Amphisboena dicitur,eb qudd duo capita habeat, unuin loco suo, alterum in cauda, currens ex utroq; capite tractu corporis circulato. Hic solus serpentium frigori se committit, primus omnium procedens. De halasatisne ac mansione serpentum. Cap.29.
VI detur licet no raro mirum spectae ulti in Aquialone, quomodo profundὸ sub radicibus arborisbe tuli ne manet serpetes. quoru multitudo suo a flatu calorem radicibus excitat, ut folia huius arboris semper durante hyeme viridia permaneant. Quocirca gens nature secreta ignorans, arbore lacra putat, quasi magno numini consecratam. Hyeme tamen in cavatis arboribus, vel rupibus serpentes latent, pro cibo iOmno utentes: alias in aestate cibus eoru herbae, carnes,&Rues sunt, quarum pennas dc plumas pos et euomune demum si possunt. lac de vinu, vel modica aqua bibul.
395쪽
Depugna paucrum contra ferpentes. cap. 3o.
SVnt & aspides in partibus Aquilonaribus scabrosa
cute,dura siccitate, cinereo colore, oculis scintillatibus, longitudine trium vel quatuor cubitorii, veneni acumine homine interficietes ante horas . nisi reme- Remedias dijs opportunis occurratur, theriaca scilicet Veneta, aut allio cum cereudia antiqua bibito, aut succo fraxini expresso, & epoto, aut furfure more emplastriposito. His remedijs pro se pastores, sed theriaca pecoribus inungedis eum sale in circuitu tumoris visitur. Nam hi serpentes eleuati super pectus ad medium cubitum incedunt, venenumque in magna quantita te, diuersissimo colorem gutture collectum in resi, stentem aut obuium hominem expuunt, ae celerrimi iub antra & saxa fugiendo se recipiunt. Hoc autem ita esse meo ipsius exemplo comprobare queo, qui ante annos is casus in Arosiensibus pratis mihi accidit, dum more scholarium in medio Augusti collocturus eram grana iuniperorum, quae tunc primum in Aquilone maturescunt. Sunt etiam serpentes, quicuato seu rotato cursu velociter mouentur, dece pedes fallando:&insuper pugnant, strepitum vehementem inter herbas sole siccatas facientes. Verum benignitate nature factu et .ve sonitu prodantur, quando nocituri accurrunt. Venenum autem sic capulum,in vestem o
currentis multiplici colore distinctu descendit, nec
396쪽
guis posteaquam venenum expuendi in hominem sibi audaciam assumpsit,apparet. Sut etiam domestici se petes. ut penates in A quilonis extrema plaga reputati, qui lacte vaccino Vel ouino nutriti, cu infantibus sub tectis Iudunt,& plerunq; in eunis,ut si di custodes do mire videntur: quos laedere pro piaculo existimatur. sed hi ritus reliquiae sunt veterum superstitionum , omnino suscepta Catholica fide interdicti. Si verbfulgure vel domestico incendio domus huiusmodi deIerar, aut peste grassante habitatoribus euacuatae fuerint, remanent serpentes in antris exustie domus, ta loque agmine coalescunt, ut disti cultatem nouo culis tori pariant, quo minus tute cum ipsis cohabitare possit. Cernun tur etia serpentes innumerabiles sub quesecubus in aestatis initio, ducem eui candida cristave corona eminet tanquam apes suum rectorem, seque tes. Creduntur veterum relatione lapidem flatu suo gigncre, ex aliqua venenata particula eo in loco ubi manent, in ter folia producta, vel reperta. .
De rarissa piste nuper etiam in Prusila reperto. cap. 26.
QVandoquide Itali in hune usq; diem se soIos frui
delicijs piscis persuasum habet, quem comuniter Thrisiam, nostre aetatis Greci corrupte Phrisam, Romani Laccia appellant: quida ex eo Clupeam esse opinantur, quod id genus pisciu Veneti etiamnu Chiepam nuncupent: talem etia hoc anno in Pruseia circa mare ut vocant recens, eo in loco, ubi in sinu Balthiacum, seu Codanum iuxta Celte, se exonerat, videlicet circa eas ra Balge,& Lockstede ad duce Prusisiae pertianentia, in maxima multitudine captu esse compertum
habetur. Na horum pisciu quos Pruleni Porpet appellant nome antea incognitu piscator quida duodecim millia & sexcentos, seu quod ide est, sexagenas uti appellant mille octingetas, mense Maio intra quatuo decim dies, praeter alios pisces, quoru etiam haud parua copia erat, cepit. No est igitur quod in posterii it lia de hoc pisce, tanquam sibi soli a diuino numine co- cesso glorietur, chm idem prorsus genus per Dei benignitatem alijs in oris quoque repertum sic
397쪽
O LAI MAGNI GOTHIARCHIEPISCOPI VPS A LENS Is
De molistissimis culicibus exiremi Aqui
T versus extremas Septentrionis terras & aquas, maxima molestia grandiorum culicum praesertim in punctura, & fastidiosissimo sono, quando in continua dierum ac nOAium luce dormiendum est. Vertim ad euitandam horum molestiam, Aquilonares ab synthio utuntur, aceto peruncto, ac to- sto, & fumigato, ut eo graui odore percepto aufugiant . Simili modo recedunt, quando caput, caeteraq; membra decoctione ab synthu asperguntur, vel rutae , aut nigellae, quum haberi queunt: vel atramento statorio, permixto cum iunipero usto & fumigato . Do mientibus autem tentoriolum ex panno sinteo, vel cortice confectum necessarium est, sub quo, tanquam Velamento, contra iniuriam culicum tuid dormire liceat,ac nullus omnino sonoris istis insectis aditus pateat, ne duplici malo, punctura videlicet, & fastidioso sono quiescentes molestentur.
De remedijsfugandi culices cimices.
P Raeterea ut iumenta in pascuis a culicum music rumue infestatione libera permaneant,iuniperorumbos ubiq; ta in capis, quim sy luis abundates, vel pineas arbores, ubi greges pascuntur, penes radices pastores incendere solet, D militer & iuncos odoratos, ac aridas radices herbe serpentari quoniam horum Omnium
398쪽
auum sumis mire arcentur. Deinde ad essu gandu euliaces.&cimices ὶ domibus, fit sussitus cum minutissimis partibus pini. que dum serratur. in magna multitudine eolliguntur: aut cu nigellae similiter cum mFrto sicca, de cum sulphure. de bdellio, ac spina foetida, tum etiam stercore vaccino. Item pro eode malo abigendo,aspe satur domus ex decoctione radicis lupinorum, vel ni fellae, vel ab synthii, vel rutae. Cimices prauis odor ru- rarum pellium, quae a Germanis Reuschleder appellantur, mirifice tollit: hae autem a Moscho uia per Bulgariam in Italiam.& Romam venales aduehuntur: itaec calx viva eu sulphure mixta eos interficit Occiduntur preterea cimices mixtura ex oleo, argento vivo, s te, aceto,& amaro pomo facta. simulq; contrita, decocta, ac rimis lectorum bis vel ter i inmissa sed limplicius de frequenti is feruentissima aqua, quae intimius penetrat, etiam semina vermium noxiorum corrumpete.
od verb culices tam multi frequentesque in suppo- adeo mur latibus illis terris vagantur, hanc praecipuὸ causam habet: quia nulli vespertiliones, qui hos, ii milia ; insectav f ἰς noctu depraedari solent,propter continuam dierum α ς' noctium lucem, ibidem manent, neq; aliae lucifuge seu
nocturnae aues: quan uis quaedam a natura deputatar, culices ac muscas in escam colligentes reperiatur. Ve rhin ut a putrescentibu s celeriter incrementu accipere apparent, ita di aspero flatu evanescere cito consueuerunt: pastu nanq; deficiente, ad cognatam putredinem pascendi euolant,atque ibi tabescunt. De sibiΗ,σ earum nutrimentis. cap. 3.REgiones Aquilonares uti in plurimis rebus tam necessarijs, quam etiam superfluis, in usum caeterarum nationum comunicandis, abundat. ita & singulari nature benignitate prouidente, maxima mellis copiam habent, magnamq; curam semper, dc ubiq; circa apes adhibent, ut pura custodia seruuntur,& coalescae. Chm autem mella de alvearijs exempta sunt, mos est senti tantum nouellis apibus dimittere, quantum cis
399쪽
apparent, ex melle contritis sicis, de uvis passis aliunde quae sitis maximὲ viuiit. Sed quia res istae exotieae sunt, de raro inuemutur, mel eis pro esca praecipuὶ relinqui- tum quod etia minoris,qua praedicta, venditur: quan uis neces, itate urgente, loco mellis, contusis fabis, pisis, libis ex papauere confectis, triticea farina mulso humectata etiam carnibus pullorum recenter occisorum, inminutissimas partes confractis nutriantur. De mere, cr ei in probasione. cap
M Ellis abundatia magna est in Septentrionalibus
terris, ut testatur Plin. fauos Septentrionales caeteros magnitudine superare, ponitq in exemplis octo pedum longitudinis visum fauit. Sed reuera adhue l5giores in Podoliar terris Regi Poloniae subiectis, reperiuntur: ubi apes propter pascuorum ubertatem odora suavem sorem abundatem, ac saporem iucundu , maximas siccarum terrarum foueas fauis melli e plenis r plent, ita ut immanes 3 rsi in tales foueas cadentes, ob nimium mel deuoratu suffocetur. Et hinc est, quod tot tantali; nauigia Orientalium gentium,cerae plena, per uniuersam Europam dispergantur: ceram quide ad finitimas oras emittiit, verum mel pro infinito usu preeipuὶ omnigeno potu, vino deficiete, sibi in magna coinpia reseruant, prout superius lib. xiij. fatis superque tromtum est. Post aestiuale igitur solstitium, uti optim si mel etiam per excellentia bonum colligitur,ita de in illis terris sine fraude dolove in sua puritate conserua
tur: licet ultra mare transsatu, insatiabili mercatorum auaritia adulteretur. Mella quε post solstitia colliguntur, adeo calubria sunt, ut nedii pro sano cibo in pane, potu & escarii condimentis usurpentur, sed etiam pro eleetissimis medicinis diligenter custodiantur: quadO- quidem in Aquilonaribus terris medici diligenter custodiantur: quandoquide in Aquilonaribus terris medici rarissimi sint, sed salubris aer, escarum sana virtus,& melleus potus, optimam medicinam praestent. Hic quantb vetustior est a tepore suae decoctionis nempe sex vel duodecim annorum ) tanto est cacior ad multorum morborum remedia adhibitus reperitur.
400쪽
Formicas tam alatas, quam sine alis in multiplici
specie habent terrae aquilonares : quae maiores, &alatae sunt, in solitudinibus aedes ex folijs capillatis pinorum, ac insectis pectinum modo abietum confectas,atq; magno aliove cumulo congestas inhabitant. Has ursi leuandi pruritus gratia in naribus impetuo se molestant, sed celeriter ab earum domibus recedunt, ne aliquas in suum nidum comportenr, quae quandoq; sobole multiplicata, eos a proprijs cauernis exturbare possent. Praeterea in turribus altis Ecclesiarum, regius-
ue pomarsis sua domicilia collocant, ubi aliquando notam sunt euentum abbreviandi imperij Regii po tentoso omine praesagiuisse, qudd videlicet Reges a plebeia multitudine vel occisi,vel e regno expulsi sint.
Quando autem tale aliquod portetum imminet, tunc tenuiores formicet iniuria maiorum excitate, arborem, praesertim antiquam pyrum in qua grandiores morantur, infinita multitudine ad iniuriam illatam ulcisce dam ascendunt,pradiumque graue in ea committunt:
quod nullo modo antea diri mere, licet ab utraq; parte plurimae earum ab arboris nodibus moribundae ruat, quam maiores superarint,earumq; mansionibus poti-- sint, in animo habent. Hoc genus portenti binis inlotis Vpsaliae scilicet,& Holmiae M. D. xxj. notatu est contigisse, quando Rex Daniae Christiernus ij. ab incolis buutiae e regnis Gothorum ac Sueonu expulsus est, atque omnibus fortunis spoliatus. Tales enim nullius aestimationis creature per iniuriam illatam prouocate, inuictae pro diuersis generibus detrimentorii acceptis, ad vindictam atrociter sumendam existunt: neq; aliter quam iratorum numinum prodigiosi nuntij, nihil boni suis praelijs annunciates, reputari queunt.Sunt preterea formicae rubeae, paruae, urina sua valde noxium pruritum excitantes: atq; hae ab Aquilonaribus venenatae appellantur,& in tuberibus pratorum habitant. Verum hoc genus formicarum ab alijs iam enumeratis in laborum assiduitate haud dissimile esse videtur