장음표시 사용
351쪽
fungo,Vti galea,caput eontectus, ae mento tenus stagnum ingressus, insidias eis ut struat, ad volucrum na tantium agmen progreditur: hae viso fungo capiti a cupis imposito,persuasum sibi habentes, unum esse ex ψreliquis natantibus, appropinquantes manu ipsius au-ςupis intercipiuntur:& ita successive plures accedunt, similiter interficiendae. Nam auceps exerta sensim manu, Volucrem incautam cico raptu pedibus prehendit, de demersam subtrahit in mantica ad id praeparatam. Caeterae volucres sua sponte subnatasse comitem arbiatrate, quari endi victus causa uti solent nil solicite, omnes suu iter prosequuntur, ut sic in aucupis & ipta manus cadant. mod aut altera manu amplo casse piscatur,no frustra agit: quippe aqua pedib=eius turbata, pisci si oculos alioquin debiles,debilissimos facit, adeoq; incautos reddit, ut vitrd in retia tendant. Praeterea ha
mo post tergu brachiumq; longo fune dimisso, no importune piscatur. Vbique etenim tanta piscium occumrit multitudo, ut quibuscunq; piscatoriis instrumetis, etiam singulis membris applicatis, facillimὸ capiatur. maxime in sinibus maris,& fluminibus, quo magna societate se recipiunt pisces, ut traquillius tempestatibus Iiberati, ac securiores degant. Sed nullibi tuti, ubi homano ingenio poterint deprehendi. Adhuc de ingeniosapissatione. cap.ri . .
EST & alius modus piscadi sonoris insidiis inuen
tus, quum eo stet, plurimos pisces sensum auditus habere, ut soni dulcedine rapiantur. Retia tenduntur in Iongum aqua vel in trasuersum,& ante retia super aquas instrumetum instar arcus, ita ut fluitet super undas. in superiori autem huius arcus parte, nota seu campanula suspeditur. Ob cuius sonu pisces gregatim a ueniunt, tinnitu notae mirates: unde apertis insidiis capiuntur. Nec pigeat unum referre casum, que vidi: citharoedum videlicet in aperto mari cithara acuto sono canentem, plurimos allexisse delphinos: qui postquam spatio unius hors sonu in traquillissimo mari subi nee festuca ventis mouebatur audierant,flatu caudaq; turbarunt
352쪽
barunt aquas:cumque abiitant,signa gratitudinis fomlὸ monstrantes . extemplo sequutae sunt tempestates taliorrendae, tam* saeuae t vix vita ex aded magno periculo liberari potuerit. Quidam etiam piscatores Disciculos filis a ligant vivos, filaq; per longuin & latu trahiat, ut maiores ob praedam & voracitatem grassantes reti circunueniant. Quidam etiam fossas faciunt, iuxta fluminis ripas, ut aqua ingrediatur,tabulis'; obstruite ut pisces quietem capturi, ibi delitescat:qui deinde per insidias rapiuntur. idi frequetius autumno, quam cestate contingi, propter saeuiores tempestates. Quidam etiam ponunt oblongas cuneatasq; saepes, ex faxis i Inisq; congcstas in modum pyramidalem ad medium uminis vique: ne tam e vicinis publicus piscium me tus, qui per medium flumen protenditur, venaq; regia huius gentis appcllatione nuncupatur, Omnino occlu' datur,atq; sic tu orificio pyramidali, ubi nassa depressa
ac extensa manet, comprehendantur.
HIC modus ostenditur diuersus, qualiter sub glacie capiuntur pisces, Borbochar dicti, seu Lali vulgari gentis idiomate appellati e suos piscatores sub tenui glacie visos, ictu grauis mallei stupefactos,
353쪽
ventrem, ut glacie perforata eos apprehendant semiuitios. Et hic modus circa selstitium hyemale frequetius vi venire solet. Est & alius modus piscandi sub glaeie, exteris communior, per hamos: quibus pisciculi alligati, maiores sui dulcedine inuitat ad rapinam, lupos prisertim, qui reliquis piscibus perhibentur magis insatiabiles. Mittitur subtilis funis 6 o. vel io o. passuum, inter duo foramina longe directeq; distantia, per noctem integram, su b glacie cum hamis plurimis depe dentibus permansurus:quem quum piscatores sequetidie vicissim extrahunt, miram piscium multitudinem consequuntur: hiq pisces varij sunt, sc ut plurimu valde pingues, propter meliorem pastum,& tutiore quietem, quam obtinent in frigidis locis,praesertim in lacubus degentes. Masculi quidem foeminis sunt pinguiores, praeter halecem, ut in fine dicetur.
Det carura equestrium piscinorum. cap. 13.
λη 'dμ . hs piscan si supra glaciem, in magnis Iam
.'Abus, re dulcibus aquis, ae sinibus falsi inaris, singulo quoque anno a messe Nouebri in finem Martii,de
amplius. quoties opus fuerit, pro multitudine piscium capiendoru obseruatur. Sive enim glacies spissia, siue niue cooperta, siue clara, siue lubrica, aut prout frigore
eonstricta Ar,apparueriti aut quomodocunque natura
354쪽
eam produxerit, nunquam deest ingenium, aut volutas publicae utilitati in necessariis rebus fideliter inserui di. Ita frigus & aestu. pariter aequo animo tolerant populi Septentrionales. Pro calcanda vero glacie, calceis tabulatis utrisque pedibus congruentibus, ferreae cuspides triangulares,aequaliter in glaciem lubricam cuspidibus versis alligantur quo sit, ut ad omnem motum solidior figatur gressus, quemadmodum in firma te ra. Si ferrum non adsit, nudis solutaribus sine eadendi formidine firmiter gradiuntur piscatores. In calceis vero corij uncti, nequaquam stabiliuntur pedes, propter gelu quod corium huiusmodi illico induratum in glacialem lubricitatem couertiti maximὸ si rara nix unius noctis, aut mediae super glaciem sit respersa: quia haec improuisum reddit casum in momento. Alta ver3,
siue spissa, vestigiis solidiore incestum & cursum permittit. Volentes igitur piscari sub glacie, duo magna
foramina, latitudine 3. Vel io. pedum, centum,& qui quaginta, vel roo. passibus a se inuicem directa distantia,aperiunt: inter quae 3 O. Vel 4o. minora foramina, Iatitudine unius pedis & semis,ab utroque latere distantia 3 o. pedum, inter media constituunt: tum per ea a primo grandi foramine immissos funes hastis longis sub glacie dirigunt directosque ad alterum magnum foramen, extremas horum funisi partes sessoribus equorum extrahendos committunt: iniunguntque, ut eo velocius equos ad trahendum incitent, qud retia ad existum properare videntur,nt pisces captos se sentientes, maximὲ lupi, impetuoso strepitu retia frangant,& euadant. Et sic extrahuntur plerunque pulcherrimo spectaculo, adeo grandi multitudine , & diuerso genere pisces,ut non libra cuius usus ibi non est sed intestis
plaustrorum magnorumque vasorum mensuris diu
ACcidit plerunq; , ut in tanta multitudine piscisi,
viri iuuenes pecuniam no habetes,at piscatoribus - gratiam
355쪽
gratiam & fauorem obtineant, quod celeritate glacia- lis cursus,posita meta longissima, in lubrica glacie aliquam piscium quantitatem stadio copleto assequi sua
fortuna valeant. Nec eis negatur,quod honeste,vel l boribtis meruerant, vel alia liberalitate eisdem sit vi ird concedendum. Communiter xx. vel xxx. magni pisces qui forte totidem florenos valerent Romae) proponuntur eisdem lucrandi. Qudd autem tanto labore& industria sub glacie sit piscandum, multiplex ratio
urget, tempus scilicet propagationis piscium, quorum plura genera in asperriino frigore ova emittit t. qui societate plures pisces, non naturali amicitia sibi coniunetos, sed tanquam suorum ouorum deuoratores habent. Vtilitas etiam, & necessitas publica urget, ut de abundantia piscium populo prouideaturi naturaq; piscium exigit: qui nisi glacie perforata respiraculata susciperent, quotquot in flumine, vel stagno versantur, subit d morerentur. Pisces longi miro modo impin- stat,entiguantur vento Septentrionali, quemadmodu lati Rura quibu,
Meridionali. Neque uno solo lacu, sed ferὸ in omnibus sibim cubitempore hyemis , fit haec vel similis piscatio glacialis, nata commmaximὸ in amplioribus stagnis, ut sunt Meler, Veneri modiores.& Uether, lacus recentes s tempusque hi demonstrant, naturali sua proprietate' quo tutὸ in eis piseatio fieri non possit. Vether autem praecipue suam naturam hominibus, ne ob hoc graue aliquod periculum incu rant, significat: tempore enim resolutionis glacierum,
vehementissimo strepitu incipit ebullire, de a fundo
commoueri, magnaque violentia rumpi in paruas ri- mas, vel scissuras, quae plerunque fiunt in glacie:& has in modico temporis spatio valde latas faciens. Licet autem tunc glacies in densitate etiamnum plus, quam palmas sex vel septem habeat: tamen cooperante s periore impetu venti, tota in plures particulas diuiditur, ita ut multi pedestres, vel equestres super ipsam existentes, saepius submergantur, si eius natura ignorent, aut negligant,celerrime fugiendo ad littus, seruare viatam, vel saltem audita, dc visa horribili glacierum collisione, maiori particulae natanti adhaerere, quae vi v torum celerius iactatur ad littus.
356쪽
De mirasili euentu glaciadu Mether. cap. 2 4
RVricola quidam plaustrum foeni ex aduersa parte
huius lacus Italicorum miliarium xvj. in lat tudine, longitudine vero Lx. habentis in aliud littus transueeturus, audiuit crepitum fieri,atque glaciem in rimas exiguas paulatim rumpi. Quocirca intelligens naturam eius citd viscerum inferiorum urgente imp tu. illam ruptum iri,ac fuga opus esse, ut quam celerrimi suae consideret saluti: relicto plaustro foeni, equiseitatis velocissimὶ festinauit ad proximum littus. Quod quatuor armati equites retro eum constituti videntes, hunc celerrimὶ quasi furem , aut latronem , propter eorum accessum pre nimio terrore fugientem velocissimeque insequuntur, atque in littore apprehendunt: &causa intellecta, quod ob crepitum glaciei mox resoluendar, secundum experientiam eius, aenullum maleficium , aufugisset, valde laetati sunt, se praeter suam intentionem, atque etiam industriam, a suffocatione liberatos fuisse. Vnde & rusticus ille eis. dem in littore demonstrauit, plaustrum suum non in glacie, sed apertissima aqua natare: quod & illis periclitantibus nisi quam citissamὲ aufugi eni) euenis.set. Per hunc lacum qualitercunque congelatum, ab Ostrogothis ad Vestrogothos, & econtra, solet fieri iter: sed nunquam fornatum equestribus turmis , qui terris illis hostilia arma meditantur inferre. Neque etiam in vicino nemore amplissimo, Holueden vulgariter dicto, felicia auspicia senserunt, videlicet cum Danica temeritas ibidem saepius tentaverit vires suas demonstrare: quae prima sepulchra eodem in loco ii uenit, ne ad ulteriora tormenta procedere opus haberet. Demum hic gregatio Danorum militi, Ostrogothorum exercitus prima stipendia ferro numerare consueuit.
357쪽
De Pistibus nigri fluminis ad Arcem minuam in Finianda. cap. 26. ARX est in extremis terris Finladiae suppolaris, regno Suetiae subiecta, Noua arx dicta, eb quod
miris ingenijs extructa,arte, naturaq; munita sit: nam in rotundo monte eollocata est, unicum habens introitum, & exitum versus Occidetalem partem: idq;lier ratem gradibus catenis ferreis alligatam, quae forti ab ore singulis diebus trochlearu beneficio, ob aquarum impetum. per noctem a custodibus Regis Suetiae deputatis, vel nudum ibi tenentibus, ad unam partem suminis attrahitur. Hoc castrum praeterlabitur vastita n simus fluuius, inscrutabilis profunditatis, ex albo lacu gr er in ortus, successive ; descendens: a fundo, nigri coloris ibi piscesessicitur, praesertim in circuitu huius arcis, ubi omnes pisces nigros habet,& generat, non tamen ingrato sapore existimatos, ut sunt salmones, trutae, percae, lupi, de caeteri de genere mollium piscium. Producit etiam trebium piscem aestate nigrum, ac hyeme candidum.
qui ut Alberto libr. xxiiij. placetὶ in Oceano essicitur macer,& cum pedalis sit,pinguedinem habet quinque nreb ρ digitorum: quae tale condita, aurum ex aquis, quam- , αδε uis in profundissimas deciderit, extrahit, & defundo niger se racit fluctuare.Tand everb nigrum lacum eis cit tran- me cari siens per Vibursum, quemadmodum Nilus nigrum
358쪽
. DE PISCIBVS. De potentost citharaedo huis fluminis. cap.27. QVod autem superilis cernitur imago instar citharoedi modulantis in medijs undis, Portentum Ggnar, videlicer, qudd arcis praefectus, vel capitaneus in fata sub illi ruet, aut E sublimibus muris ii gligens, & somnolentus custos castrensi lege moribundus praecipitabitur. Interea aqua haec a spectris, ac monstris omni tempore apparetibus, haud est immi nis. Audiuntur & cantus tibiarum, & tinnitus cγmbalorum per oram maritimam. Depistibus dine oram gen τzm. cap. 28.
V Ariae figurae piscium praementi imagine designatae, miram ac diuersam eorum multitudinem circumquaq; per Aquilonaria littora inueniri ostendunt, quorum usus, nomina, natura , & proprietates, nec apud Philosophos, nec alias nationes reperiuntur. ut pisciculi forma, palmam longitudine non excedens, leporinam faciem ac spicula in dorso habens, qui quo-stibet etiam magnos pisces solo aspectu terret, oc in fugam conuertit. Deinde pisces aculeati dorsi, instar serrae qui asperis illis aculeis, ac pinnis acutis, antro sum dum nocere intendunt admotis, omnes ostendunt : & hi duo tanquam aquarum & piscium latruenes, ubi capiuntur,uti inutiles ob spinas dc aculeos, Occarnem inii dam abhciuntur. Sunt & pisces cornu in capite gerentes antrorsum, sicuti rostratae, vel Liburnicae
359쪽
nicae naues, in ventre ora habentes , macilenti & insi-pidi, ob corporis macritudinem, quam incurrunt alios pisces perseqtiendo. Pisces praeterea arcuata figura, capitis bubalint,ac soleae ferree similitudinem habentes: an usu escarum plurimum freque tes, clim in grege electorum piscium ad cibum capiuntur .Qui verti electiores ex usitatis aliorum vocabulis reperiuntur, hi int. Araneus piscis, spicula in brachijs habens, quibus ap- Araveus. propinquantes percutit: etiam in dorso spinas altas , similiter noctuas. A niger, bonarum ,& albarum carnium, rotudus & longus est, dulcisque saporis. Prasini Auster. pisces pingues ac lati,& longi umus vel duoru pedum. Prahmi. Borbochae pisces fluviatiles, & in lacubus degentes, Borbocha. breuiores anguillis, sed magnis ventribus: profunda Ia e G petentes, praeterquam in hyeme quando sub glacie ut thicὸ dicti. supra di ctum est) malleo stupefacti capistuc. Carnem habent dulcem, pellem viscosam, non spissam, hepar magnum, rotundum & dulcissimum. Euoluto duodecimo anno maximus euadit, mutati nomen, ac so- όοtius.
Depi cibin sillis, sistatis σμmigatis. cap.29. . Ractabimus iam de multiplici genere salsorum,
siecatorum,ac fumo indurat Orit plicium, ea praesertim ratione, quod talibus cibis nutri utur durissima illa corpora Septentrionalium populorum: in primis siccis piscibus, ut lupis, mugilibus, prasinis borbochis,& quos Gothice sij cli appellant: qui omnes ut strues
lignorum, tum mentura canarum, seu cubitorum, tum ponderum maiorum, t centenariorum, millenarioria,
ac eorum quae vulgari Gothico schippiant appellatur, libramento communius venundantur. Aptandi atque ira io Aushi pisces esui humano , biduo forti lixivio, ac Vno die hictilis
pura aqua, ut ad gratam mollitiem redeant resoluuntur deinde cocti, ac salso butyro respersi, mensis etiam cprincipum, ut nutrimentum desiderabile & voluptuosum, imponuntur. Postea diuersi generis recetes pisces cum siccis alternato ordine,& festiuitate, obsoni js in terpositis edur , praesertim in eoru symposijs de aediis
360쪽
bus, qui linum & felicitatem in esca repo nut. Reliqua hominii turba clii rigore semper urgetur, ut non quim delicata, sed quana fortia comedat, curam habeat. Quidam pisces malleis ex robusto ligno apparatis, ante decoctionem fustigantur: quidam etiam sole, taleque siccati, crudi tunduntur, ac manducantur: quos Suckvulgari sermone vocant: suntq; genere duplici praesem in mari Bothnico, in quod influunt maxima flumina ex altissimis montibus Noruegianis. Fumati pisces non infimam sortiuntnr assismationem, ut salmones, prasini, iij cli, halec, muraenae, mugiles,& boctes. Salmonum tam e genus caeteros omnes praecellit, eb quddvices omnium escaru sua bonitate supplet, tum qu bd ante quemlibet potum esus, gratum appetitum parat. viatoribus grata,& parata esca crudi enim optimum saporem habent. Idem de arengis passis, quas Germani Bucking appellant, sentiendum est:quae satis care a Romanis emuntur, & auidissitne nullo gener to fastigio praeter morem aliorum piscium mand cantur : nauigijs vero Flandrorum per portus Hispaniarum in Urbem quotannis, nisi bella impediant. deferuntur. Sunt & boctes, ac orches pisces fumigati, qui in esum genti Septentrionali conceduntur.