장음표시 사용
371쪽
guendae inservit haec vocabula. Dico enim . ex hypothesi hanc necessitatem intelligendam. necessario sei licet talis est. si utilis et operi idonea sutura est. 20. Neque ex finis ratione oritur haec hypothetica neeessitas. cum etiam in illis propositionibus locum habeat. quarum objecta finalem causam respuunt. v. g. si ita enuntiem: Necesse est, ut magna et subita aliqua sat rarefactio intra terrae claustra. si terrae motus futurus est. Necess8 est, ut floreat arbor florifera, si fructum latura est. Necesse est, ut gravida sat vaeca, si lacte distenta habitura est ubera. De concursu causarum paucissima annotare licet. El-siciens et sorma nunquam concurrunt ejusdem effectus respectu. Forma non est finis formati sui. anima non est finis animati. At generationis sinis dici potest forma. si generatio vel successiva quaedam esse mutatio statuatur, ut Graecae scholae placet, vel pro alteratione, momentaneam generationem praecedente Latinorum more accipiatur. Essicientem et materiam concurrere frequens est. - -
372쪽
Dissi ei te ad modum reddit Phrtoscopiae studium vari 3 ac discors plantarum appellatio. 2. Rus discrepantiae causa inter alias etiam haec est, quod plerique ex Bolanicis id potius dant Operam, ut novas stirpes proserant, quam ut eas accurate ad vera genera per disserentias specificas secundum Logicas leges reducant. 3. Hinc in sinitum quasi redditur hoc studium, intellectus autem humanus infinitum sugit, quia infinita pertransiri nequeunt: Ordo autem classium generum, specierum. terminum infinitis
4. Saepius eminus convenientias in speciebus notant Bolanici autores, ideoque confusis disserentiis describunt. Ε. g. Violam Martiam, dentariam, Marianam . matronalem uno violae nomine conplectuntur, quae tamen uno genere ita contineri nequeunt.
5. Interdum convenientiam aliquam in facultatibus medicis respiciunt, ut cum sub Consolidarum. Solidaginum, Srmphr- torum, Muicularum titulis diversissimi generis plantas proponunt. 6. Ita in Saxifragarum classem reseruntur Umbelli serae variae, Carrophilli. Alsinae. et aliae. I. Helleborus albus. Helleborus niger Τheophrasti, et Helle-horus niger, qui Dioscoridi tribuitur a Dodonaeo, aequivoce nomine eodem fruuntur. 8. Ita LIsimachia lutea. purpurea spicata, et siliquos a. s. Aequivoca casu sunt Chelidonium majus et minus:
Illud enim dicitur. quod hominibus ah hirundine squae r δων
373쪽
Graeeis diciturin ostensa sit . quippe quae oculis pullorum ea medeatur. vel quod sul, adventum hirundinum exoriatur . earumque decessu emarcescat Dioso hoc. quod sub adventum hirundinis floreat. Theophr. lib. I. hist. cap. l4.10. Herbula circa Hamburgum et Lubecam in palustribus aut uvidis saltem locis nascitur . quae soliis germinis Saxifragam albam licet minor utcunque refert et Saxifraga aurea a nonnullis appellatur. Verum Lobelius, Dodonaeus, rabernaemontanus hanc plantam ita descripserunt. ut ex picturis adjectis potius quam ex ipsorum descriptioni hiis plantam cognoscere liceat.1 l. Quod si picturis sidendum. nostra haec ab aurea Saxi fraga omnino diversa est. 12. Aurea pnim solia germinum compariter sive conjuga tim sita habet; Νostra vero sigillatim: Aureae fores ex alis soliorum enascuntur, ut omnes pingunt. idque sere verticillatim, ut Tabernae montanus pingit. Nostrae vero flores lutei incumbunt. quasi soliis germinis e cacumine caulis consertim enatis absque conspicuo perianthio. et densus tum forum. tum soliorum cacuminis situs nescio quid simile habet tithymallorum aut esularum summitatibus. licet tithymallus non sit . nec lacteo succo
13. Sed nec genere cum alba Saxifraga convenit. cujus flos perianthio ima parte inclusus quinque soliis oblongis . et in summitate arcuatis, constat, cum Nostra flosculos gerat in ramoso cacumine decem vel plures. e soliis quaternis obtuse angula lis luteis non splendentibus octonis staminibus et binis stylis
Ioanni Seldenero. Regio montum. 16ll. 22. Sept.
S. P. Recte facis, mi Seldenere, quod ea studia excolis. ad quae naturae genius te inclinat , sedulo perge, non deerunt
sn Qelhenex ε. te inel Qthulero, E*rei ben von her univer sttat tu stontgεbers den30. Suli 1641 finiet ii 4 iolgente Stelle: Coepi praeterea, duee viro non indoclo, Aristotelis seripta penitus imbibere, non contemnens tamen ae negligena quae ab EIiarum feetarum philosiophiae seriptoribus hodie in lucem proseruntur, hoc meum a Ludium non Puto me adeo leti ei ter aliter eontinuaturum. Theologiae itidem non segniter in-uumbo . . . fied in contionando nescio quomodo tonsidentia publice doeendi me desit
374쪽
promotores, praesertim si hoc agamus, ut innotescat politieis aliisque bonis viris, quanta errorum et dissensionum mole laboret res philosophica. quae hujus rei primaria sit causa, quod videlicet nimis parce suppeditatur huic pro sessioni. unde fit, ut festinent omnes ad lucrosa studia. Wichelmannus quantum ex disputatione ipsius apparet. in Aristotele versatur. quorum hominum hodie magna est penuria, quaeso impelle virum, ut in physicis aliquid conetur. Nihil est quod magis tuetur Aristotelem, quam quod demonstrationes. quibus nituntur illius dogmata, et negligenter et magna cum opinionum varietate proponuntur, adeo ut plus laboris ostendatur in Ordinanda pseud- apodixi, quam in consutanda. Primas autem demonstrationes in Aristotelis physica . et a quibus teliqui discendunt. deprehendo eas, qua sunt in libro primo et lib. VI. ph Isic. . et lib. I. do coelo Has si quis doctus et accuratus peripateticus perspicue publico Scripto proponeret, magna me et ingratiore laboris parte sublevaret. Etiam atque etiam vide, num Wichel mannus induci posset, ut hanc Spartam, cessante jam Conringio,
capessat. Quicquid autem erit quod disputabit, quod in lucem
edet, diligenter transmitte. Spero me semper in iis inventurum. quo Peripateticos ex quaestionario suo veterno excitem. A physica ordiendam esse philosophiae emendationem semper existimavi et adhuc in ea sua sententia. Logicae contrO- versiae, nisi caute tractentur, in Psychologiam et Metaphysicamelahuntur.
D. Masium plurima salute a me imperti. et jucundissima mihi sore dicito fossilia. quae communicaturus est. dic me
adornare thesaurum rerum phIsicarum, sed lente succedere negotium ob bella haec intestina Germaniae. Tarde in disputationibus publicis progredior, quia privatis lectionibus nimis occupor, praeter alias peculiares occupationes. Constitui operam dare in posterum . ut ad manum semper habeam aliquem quasi
Adjunctum quod per leges mihi licet , qui gTmnasias noStros, praesertim iuniores, in rebus philosophicis instituat, ne ipse tot
lectionibus ab observando et commentando abstrahar. Scis enim,
luat, ita ui naturae quodammodo vim inferre videar, si in ita Minerva hie ientare quippiam velim: ad studium philosophicum major naturae est inclinatio, ita ut, si ex sapromotionem speraro possem, me totum ei eonseerarem , Red hae in re, vir Excellentissime. tuo eonsilio mihi tit quam primum suecurras. Ohnixe pelo
375쪽
quam parum me hac in re juvent Dni collegae mei. Quodsi tu mihi adesse hac in re cupis primo quoque tempore, Operam mihi tuam promitte, vel nega, ut alium quaeram. Oportet autem te hic praesto esse circa proxime suturum pascha: existimo, occasionem hanc tibi non negligendam. Non solum enim docendo disces et exercitio promptior evades, verum eti8m tum commendatione in patria tua subsidii aliquid ad studia tibi parabis. Quodsi magisterii titulo decoratus accesseris, eo eris instituto meo aptior. Quod rebus tuis conveniat videbis, sed prima quoque Occasione rescribe. N. Joh. Masaeus, sub cujus praesidio antea Ioachimus Matthiae et Iacobus Hasus in phisice disputarunt, disquisitionem denae edidit perdoctam et satis pro lixam de strio novi T. . qua Triadis Grossit utrumque crus, utiloquitur, fregit. Blomius. adhuc haeret Leidae in convictu Pumpii. Schelha merus Leida in Gallos abiit vel propediem abiturus est.
376쪽
Quoniam disputationem publicam de loco mihi inscripsisti, mi Iacobo, meum erit operam dare, ut gratam mihi gratitudinis illam significationem fuisse eognoscas. Adjunxisti epist tam . in quB me meosque, quos in repurganda philosophia exantio labores, laudibus et quidem nimis cumulas. Verum ego imitatores mei instituti quam laudatores malo. Quamquam
te res tuae angustae forsan excusant, quae non siverunt te tuo
arbitratu studiorum genera aut ordinem eligere, sed interdum id arripere jusserunt, quod citam aliquam promotionem aut viae compendium ostenderet. Interim desiderium verioris phil sophiae et fastidium ἀποβ εώσεως Aristotelicae in te amplector et eoi laudo, ut autem illud explere . hoc abjicere aliquando possis. largiatur tibi is, qui veritas potius quam Antiquitas apellari voluit. Miror autem qliae causa sit, quod Matheseos studia .rimen suum quoque usum hasce ex Peripateticis institutas placitis disquisitiones '' non diffiteor. Nam et praeparant ingenia ad apodicticas philosophicae veritatis inquisitiones. et theologicis simul controversiis inserviunt, non solum, quia
borant, sed etiam quia heterodoxi saepe ex placitis istis, quae utriusque consessionis . . . elenchos suos nectunt. Quod si opinio scientiae dogmatibus hisce vel quaestionum decisionibus accedat, quod passim evenire videmus. fieri nequit, quin graviores inde errores nascantur. Ego ingenium quidem tuum
377쪽
non rhetoricis tantum ac dialecticis, sed apodicticis quoque studiis satis aptum perspexi, verum paulo citius videris ex gymnasio nostro. consiliis quorundam abreptus, quam ut sententiam mpam de philosophicis studiis, ea, qua optarem acribea perceperis. Qua tamen in re, si forsan erro, jucundum mihi erorrem hunc meum ipsa a te redargui, erit mihi quam jucundissimam. Vale, et nos amare perge neverendo D n. Hi m melio et clariss.: D n. Sta hi io salutem officiosam adscribo.
nos hortari solebas, ne aliunderemus Aristoteli, sed veritati ipsiusque naturae vera indubie loquentit Hie piaculum est, Aristoteli contradicere, cujus authoritas instar normae adducitur, siculi fleri eonsuevit ab illius Metaloribus, quibus Deus est Aristoteles.
379쪽
Praestantissimo Viro Dr. Woll. Mathaeo Chytraeo. philosophiae Magistro dignissimo , amico perdilecto. 2eipIig. sic)S. P. Ante octiduum. Vir praestantissime. auriga quidam a te mihi literas attulit cum carminibus Lips. et lenensium gratulatoriis, nullo involucro munitis. Neque Decani Programma invitatorium. neque disputatio pro gradu aderat. Deus saustum tibi eum honorem esse velit. Epistola tua perlecta miratus sum, tantum discendi ardorem tam parum a sori una secundatum. ViVo in celebri loco, quem multi propter varias causas visunt, ubi Logicae I amburg. satis multa exemplaria venalia supersunt. Instantibus nundinis hibliopolae nostri a me moniti nonnulla vobis reportabunt. quibus adjungam disputationum mearum quosdam e postremis, quibus
Seire discupio nomina Hamburgensium, qui tibi commen- sales suere. Conovius discipulus meus nunquam fuit, nec in Gymnasium receptus est; si quid de rebus meis novit, id habet a praeceptore suo Sigsredo Τhomae. qui jam in patria sua Frisia I rans-Εidorensi vivit, sedulus philosophiae cultor. Quos
habui optimos discipulos lato jam suncti sunt, Wol dehanus Welandus, Bern hardus Varenius. Stephantasi Μοltichiuvalii juri
se manciparunt. Paucos jam facio philosophos, quia consuetudo ista pennales vexandi eripit nobis discipulos antequam solidi quid in philosophia didicerint. Λccedunt hic satis nota ratiae causae, quas referre, longum foret. Ut ad te redeam. quomodo philosophemata mea. inter tot in verba Aristotelis juratos, defensurus sis. tunc arbitrari potero, ubi, quantum ex Disputationum mearum lectione profeceris, quod in iis probes, vel improbes cognoro . item utrum studia tua ad philosophicam aliquam Prosessionem, an Ecclesiastae munus adspirent. VB-lerianus, qui vacui demonstrationem coram rege Poloniae tanquam suam exhibuit, sur suit alieni inventi, nec tamen demonstravit. Pars illa tubi, quae vacua videtur esse, materia subtili Cartesii, sive aetherea substantia reserta est. ExpPrimenti primus autor Torricellus, Galilaei discipulus, et suc-
380쪽
cessor. Reliqua ex Robervallii epistola. et Mersenni tomo IlI. Observat. phIsico - mathematicarum cognosces. Vale. Hamburgi datum Martii d. 17. A. C. 1655. T. Ioach. Iungius, D. it. Praestantiss. Viro. dn. Μ. Wol ango Matthaeo Chytraeo, amico meo. Lipsiam. S. P. Qui tibi hasce exhibet Naumannus bihliopola noster. nonnulla exemplaria Logicae Hamburgensis Lipsiam vehenda curavit. aegre ad id adductus. ajebat se ante frustra eo vexisse. Si induxeris etiam alium aliquem, ut emat, erit in posterum mihi simili in re obsequentior. Petenda ipsi sunt exemplaria
a socero, is suo sumptu excudi secit.
Leges in hac Logica primum Pro lego mena. deinde disces omnia ad 5 Categorias reducere, hene perpendes c. ultimum l. L, ut discas. quid sit distincta notio. In l. 2' majori libertate uti potui. quam in l. i. et in l. 3' quam ta 24'. Scribebam istam Logicam. ut Rector Scholae classicae, ob certas, de quibus cum Visitatoribus conveneram, hΤpotheses. Vide, ea potissimum legas, in quibus Logica Ham-hurgensis dissert a reliquis. Consequentias immediatas diligenter meditare. solus SIllogismus absque hisce miser socius est.
Epistemonicam post leges, ubi majores in experientiis et demonstrationibus progressus seceris. Melius discuntur apodixes ante artem apodicticam. quam haec ante illus. Logica est Scientia reflexiva, omnis autem doctrina reflexiva praesupponit directam. Antequam adolescens discat regulas de sIllogismis. multos jam ante secit sIllogismos. Si quid de rebus Logicis ex me quaeres. respondebo, modo literas transmittas, non per tabellarium, sed per amicos. Dophrsicis ut respondeam dubiis, fieri nondum potest, nimis discrepamus in principiis. Imo tu ne Peripateticus quidem milii videris genuinus, qui non nisi Latinas formas noveris, nedum ullibere absque Aristotele philosophari queas. Vale et per Νau- mannum responde. I amburgi d. 28. April Λ. C. 1655.