Eusebii Caesariensis opera, 1

61쪽

ταῖς αυτῶν βίβλοις ἀποχρώμεθα μηδεν μιν προσηροκούσαις οτι τε ἀναιδῶς, λαν αὐτοι φαιεν, καὶ ἀναισχύντως αυτοὐ μεν εἰσωθουμεν, τοὐς δε οἰκείους καὶ ἐγγενεις των αὐτοις πατρίων ἐξωθεῖν παραβιαζόμεθα. . εἴτε γαρ τις εχ ιστὸς θεσπιζόμενος, ἀλλα Ἱουδαίων σαν προφηται οἱ- του την ἄφιξιν προκηρυξαντες, ο καὶ λυτρωτην καὶ βασιλέα Σουδαίων ηξειν αὐτον, ουχὶ δε των αλλοφύλων ἐθνῶν κατηγγειλαν εἴτε τινὰ ἄλλα φαιδρότερα περιέχουσιν αἱ

γραφαι, καὶ ταὐτὸ Λυδαίοις ἀναφωνεῖσθαι, ν ουκ his, ε πράττοντας παρακούειν μῆς. 7. και σφόδρα

ἀτόπως τους μεν κατὰ του θνους ἐφ οἷς μάρτανον ἐλεγχους ευ μάλα ἀρπαλέως ἀποδέχεσθαι, τὰ δε των

αγαθων πάλιν αυτοῖς θεσπιζομένας παγγελίας ἀπο- σιωπῶν μῶλλον δε εκβιάζεουθα και εἰς εαυτους μετα ι φέρειν, ἄντικρυς πλεονεκτοῶντας καὶ ουδεν πλεον εαυτοὐς ἐξαπατῶντας. 8 το δ' οὐν απάντων παραλογώτατον, τι μηδε τὰ νόμιμα παραπλησίως αὐτοις περιέποντες, ἀλλὰ προφανῶς παρανομοῶντες, τὰς ἐπηγγελμένας τοις των νόμων φύλαξι χρηστοτέρας ρἀμοιβὰς εἰς αυτούς ἐπισπώμεθα. III. ούτων εὐλόγως αν ημῖν εὐπρώτοις ἀπορη- θέντων, φέρε τον τῶν λων θεον δέ τοί σωτηρος ημῶν, τολαυτοὐ λόγου, ς δ ἀρχιερέως ἐπικαλεσάμενοι το πρῶτον τῶν προτεθέντων ἀποκαθάρωμεν, βσυκοφάνια προαποδείζαντες τους μηδεν ἔχειν μῆς δι αποδείξεως παρισταναι, λόγω δὲ πίστει προσμχειν ἀποφηναμένους. 2. αὐτόθεν δη οὐ τοὐτο καιr6 ου ἐκ μακροῶ διελέγξομεν, ἔκ τε ν χρώμεθα πρ0ς τοὐς ἐπι διδασκαλία τῶν καθ' ημῆς λόγων προσιον βρτας ἀποδείξεων, και τῶν προς τοὐς ἀντιδιατιθεμένους ὐημῖν ἐν ταις λογικωτέραις ζητήσεσιν ἀντιρρήσεων, δι

62쪽

ων τε φιλοτιμούμεθα ποιεῖσθαι γραφων τε καὶ ἐγρογραφων ἰδία τε καὶ προς καστον των ἐρωτώντων

κα κοινῆ προς α πληθη διαλεξεων 3. ναὶ μηνκαι δια των ε χερσὶ συγγραμμάτων την καθόλου πραγματείαν περιεχόντων της ευαγγελικης ποδείξεως ἐν η πῆσαν την ἐκ θεολχάριν καὶ την οὐράνιον ευεργεσίαν ὁ παρὼν λόγος πάντα ανθρώπους ευαγγελίζεται, την κατὰ τον σωτηρα καὶ κύριον ημῶν γησομ τον χριστὸν του θεο οἰκονομίαν λογικώτεροιο ρον δια πλείστων καὶ ναργῶν ποδείξεων πιστούμενος. A. ἐσπούδασται μεν ουν πλείστοις τῶν προημῶν πολλη τις ἄλλη πραγματεία, τοτε με ἐλεγχους και αντιρρησεις τῶν ναντίων μῖν λόγων συνταξα- Τλμένοις, τοτ δε τὰς ἐνθέους και ερὰς γραφὰς ἐξηγη- εντικοῖς πομνήμασι καὶ ταῖς κατὰ μέρος μιλίαις διερμηνεύσασι, τοτε δε τοῖς καθ' ημὰς δόγμασιν γωνιστικώτερον πρεσβεύσασιν. 5. και μην ἰδίως μῖν μετὰ χεῖρας ἐκπονεῖται πρόθεσις πρῶτος γέ τοι πάντων ὁ ερὸς πόστολος αὐλος τὰς με ἀπατηλὰς

' καὶ σοφιστικὰς πιθανολογίας παραιτούμενος, ἀναμφιθλόγοις δε ρωμενος ταῖς ἀποδείξέσι, φησί που και , ὁ λόγος ημῶν καὶ το κηρυγμα ου ἐν πειθοῖς ανθρωπινης σοφίας λόγοις, ἀλλ' ἐν ποδείξει πνεύματος και δυνάμεως ' οἷς ἐπιλέγει σοφίαν δε λαλοὐβεν ἐν

γ τοι τελείοις, σοφίαν δε ου τολαιῶνος τούτου, οὐδετῶν αρχόντων του αιῶνος τούτου τῶν καταργουμένων,

αλλὰ λαλοῶμεν θεοὐ σοφίαν ἐν μυστηρίω την ἀποκε κρυμμένην καὶ αυθις η κανότης ημῶν' φησὶν ἐκ του θεοί, ο καὶ ἱκάνωσεν μῆς διακόνους καινης γ διαθηκης' . εἰκότως δητα καὶ μῖν ἄπασι παρηγρογελται ἐτοίμους εἶναι προς ἀπολογίαν παντι τω

ἐπερωτῶντι μῶς λόγον περὶ της ἐν ημῖν ἐλπίδος

63쪽

ῖθεν καὶ των νέων συγγραφέων μυρίας ἴσας, εἴρηται, πανσόφους καὶ ἐναργεῖς μετὰ συλλογισμῶναποδείξεις πέρ τε οὐ καθ' ημῆς γραφείσας λόγου διαγνῶναι πάρεστιν, υπομνηματα τε υκ λίγα εἰς τὰς ιερὰς καὶ ἐνθέους γραφὰς πεπονημένα, το ἀψευδὲς καὶ ἀδιάπτωτον των ἀρχῆθεν καταγγειλάντων ἡμῖν τον της θεοσεβείας λόγον γραμμικαῖς ἀποδείξεσιν παριστῶντα. 7. πλην ἀλλα περιττοὶ λόγοι πάντες, ων ἐναργῆ και σαφέστερα τα ἔργα, περ η θεία καιουράνιος του σωτῆρος μῶν δύναμις, πάντας ἀνθρω-, που την ἔνθεον καὶ οὐράνιον ζωην ευαγγελιγμένη,

διαρρήδην εἰσέτι καὶ νυν ἐπιδείκνυται. 8 αυτίκα γουν την διδασκαλίαν αυτο κηρυχθήσεσθαι καUολης της ἀνθρώπων οἰκουμένης εἰς μαρτύρων πῶσι

τοις εθνεσι θεσπίσαντος την τε ἴστερόν ποτε ναυ- mτοὐ δυνάμει συστῆσαν ἐξ απάντων των θνῶν ἐκκλησίαν, ἴπω τότε καθ' ους ἐνηνθρωπήκει χρόνους ὁρωμενην ουδε συνεστῶσαν, ἐνθέω προγνώσει ἀήττη τον καὶ ἀκατάπληκτον σεσθαι, καὶ μηδεπώποτε υπὸ θανάτου νικηθήσεσθαι, ἐστάναι δε κά μένειν ἄσει- νὸ Α στον, ς ῖν ἐπ' ἀσείστω καὶ ἀρραγεῖ πέτρα τραυτοὐ δυνάμει βεβηκυιάν τε κι ἐρριζωμένην, ἀποφηνα μένου, περ πάντα λόγον το της προρρήσεως αποτέθλεσμα εἰκότως πῆν ἄθυρον ἀποφράξειεν οῦν στομοτων ἀναισχυντειν ἀναιδῶς παρεσκευασμένων. . τίς γαρ υκ ἀλήθειαν ὁμολογήσειεν ν τ προρρήσει, των πραγμάτων ἐναργῶς ουτως μονονουχὶ φωνην ἀφιέντων ὁτι δη θεοὐ δυναμις, ἀλλ' υκ ἀνθρωπεία φύσις ν η αὐτα τολον ἐσόμενα τον τρόπον προτο γενέσθαι θεασαμένη, προφήσασά τε καὶ ἔργοις - fr ἐπιτελέσασα 10 πεπλήρωκε γούν την συμπασμν,hοσην ὁ λιος ἐφορα, η του κατ αυτὸν ευαγγελίου φη

64쪽

μη, και πάντα τὰ εθνη διέδραμεν, εἰσέτι τε νυν αἴξειαὶ ἐπιδίδωσι τὰ περὶ αυτο κηρύγματα ταῖς αυτοὐφωναῖς ἀκολουθως. 11. η τε νομαστὶ προθεσπι- σθεῖσα εκκλησία αυτολεστηκε κατὰ κράτος ερριζω- μίνη καὶ μέχρις ουρανίων ψίδων ευχαῖς οσίων κατθεοφιλῶν ψυχῶν μετεωριζομένη, δοξαζομένη τε ὁση-μεραι, καὶ εἰς παντας το νοερον καὶ ἔνθεον φως της υπ--οὐ καταγγελθείσης εὐσεβείας ἀπαστράπτουσα, δαμῶς τε τοι εχθροῖς ηττωμένη και πείκουσα, i αλλ' οὐδε ταῖς του θανάτου πύλαις υποχωροῶσα δια μων κείνην ν αυτος ἀπεφηνατο λέξιν, εἰπών ἐπὶ την πέτραν οἰκοδομησω μου την κκλησίαν, καὶ πυλαι δου ου κατισχύσουσιν αυτῆς ' 12. καὶ ἄλλα δε μυρία προς του σωτῆρος μῶν λεχθεντα τε καὶ προρ-Hρηθέντα εν οἰκεία συναγαγόντες ποθέσει, ταῖς ἐν θωις αυτο προγνώσεσι τὰς των πραγμάτων ἀποβάσεις συμφώνους παραστησαντες, ἀναμφίλεκτον τῶν περ αυτο δοξαζομένων μῖν την ἀλήθειαν ἐπιδείκνυμεν. 3. προς τουτοις δε πῆσιν ου μικρὰ τυγχά-

N νε της καθ' ημῆς ἀληθείας ἀπόδειξις καὶ η ἀπο τῶν ραὶ κῶν γραφῶν μαρτυρία, ἐν αἷς προ μυρίων οσων ἐτῶν ι παρ' Ἐβραίοις προφῆται την τῶν ἀγαθῶνεπαγγελίαν παντὶ τω θνητῶ βίω κηρύξαντες νομα- οἶ- της τε μιστο προσηγορίας ἐμνήσθησαν καὶ

'π' Ἀνθρώπους αυτολπαρουσίαν προυθέσπισαν, τον τε εον της ει πάντα τὰ θνη διαδραμούσης δι-yqσκαλίας αυτο τρόπον κατηγγειλαν, προειπόντες ην σομένην εἰς αὐτον ἀπιστίαν και ἀντιλογίαν οὐ Dυδαίων εθνους, τά τε κα αὐτοί δρασθέντα αὐτοῖς ' - τα επι τούτοις αυτίκα και ου ει μακρὰν μετελθοοντα αυτοῖς σκυθρωπά λέγω δε της βασιλικῆς μη MI20πὀλεως αυτῶν την σχάτην πολιορκίαν, καὶ της

65쪽

10 USEBII βασιλείας την παντελῆ καθαίρεσιν αυτῶν τε την εις πάντα τα ἔθνη διασπορὰν καὶ την πο τοι ἐχθροῖς και πολεμίοις δουλείαν, α και ταῖς προρρήσεσιν ακολουθως μετὰ την του σωτῆρος μῶν παρουσίαν φαμωονται πεπονθότες. 14. ἐπὶ τούτοις τις οὐκ αν ἐκπλαγείη τῶν αυτῶν ἀκούων προφητῶν μετὰ την του ιστο παρουσίαν και την γουδαιων ἀπόπτωσιν, την τῶν ἐθνῶν κλῆσιν λαμπραῖς και διαυγέσι φωναῖς εὐαγγελιζομένων η και αὐτη ἄντικρυς εἰς ἔργον ἐχω- ρησε ταῖς προφητείαις ακολούθως διὰ της του σωτῆ- 100ος μῶν διδασκαλίας. 15. δι ου ἐκ παντος γενους ανθρώπων μυρίοι σοι την τῶν εἰδώλων αποστραφέντες πλάνην του ἐπὶ πάντων θεολτην αληθῆ γνῶ

σίν τε και εὐσέβειαν κατεδεξαντο, μονονουχὶ πιστο-

μενοι τοὐς τῶν παλαιῶν χρησμοὐς, τούς τε αλλους και 5 δὴ καὶ τον διὰ Ου Ἱερεμίου του προφήτου φήσαντα ι, κύριε ὁ θεός μου, προ σε ἔθνη ξουσιν απ' σχάτου τῆς γῆς, καὶ ἐροὐσινής ψευδῆ ἐκτήσαντο οἱ πατέρες ημῶν εἴδωλα και οὐκ ην ἐν αὐτοῖς φέλεια. εἰ ποιήσει εαυτῶ ἄνθρωπος θεοὐς, και οἴτοι οὐκ εἰσὶν θεοί;V o. IV. Πάντα δὴ αὐτα τον περὶ τῶν καθ' ημῆς πραγμάτων πιστοίτα λόγον, ως οὐκ Ἀνθρωπινης ορμῆς ἐπιτηδευθέντα, θεόθεν δε προγνωσθέντα, και θεόθεν διὰ τῶν εγγράφων χρησμῶν προαναφωνηθθέντα, και πολύ πλέον ἔτι θεόθεν διὰ του σωτῆρος 25ημῶν-ἀσιν ἀνθρώποις προβεβλημένον αυθάς τε ἐκθεοὐ δυναμούμενον και συνεστῶτα , ως ἐν τοσούτοις ετῶν χρονοις ἐλαυνόμενον προς τε τῶν αοράτων δαιμόνων καὶ προς τῶν κατὰ χρόνους ορατῶν αρχόντων πολὐ πλέον διαλάμπειν, σημέρα τε διαπρέπειν και καυξειν, καὶ πολὐ μὰλλον πληθύειν, ἄντικρυς τῆς ἄνω- φθεν ἐκ του τῶν ολων θεοί συνεργίας τό ἄμαχον καὶ

66쪽

αηττητον το τε κατὰ των ἐχθρῶν νικητικὸν τῆ τουωτῆρος μῶν προσηγορία τε καὶ διδασκαλία παρ- si'u0υσης. 2. καὶ το αὐτόθεν δε προς εὐζωῖαν πῶσιν cνθρώποις, ου μόνον επιτων προφανῶν αυτοὐ λόγων, ιαλλα καὶ ἐξ απορρητο δυνάμεως προβεβλημενον, πῶς οὐκ αν γενοιτο της ἐνθέου δυνάμεως αυτολπαραστατικόν θείας με γαρ καὶ απορρητο δυνάμεως

ην το ἄμα τω αὐτο λόγω, καὶ σὴν τη περὶ μοναρχίας

ενος - ἐπι πάντων θεοί προβεβλημένη διδασκαλία i mr , ομολκαι της πολυπλανοὐς και δαιμονικης ἐνερ ιγείας, ομορκα της τῶν θνῶν πολυαρχιας ἐλεύθερον καταστῆναι το τῶν ἀνθρώπων γενος. 3 μυρίων οὐν τοπαλαιον καν καστον θνος βασιλεων καὶ τοπαρχῶνεπικρατούντων, και κατὰ πόλεις τῶν μεν δημοκρατουμεροὶ νων, τῶν δε πολυαρχουμένων, πολεμων τε κατὰ το εικὸς λ τούτου παντοίων συνεστώτων ἐθνῶν ἔθνεσι προσ- ρηγνυμενων και συνεχῶς τοῖς πλησιοχώροις επανιστα- μενων, ηούντων τε και θουμενων καὶ ταῖς κατ' Riληλων πολιορκίαις επιστρατευομένων, στε διὰ: ταῶτα πανδημι πάντας τους τε τὰς πόλεις οἰκοῶντας ηqὶ τους ἐν ἀγροῖς γεωπονοῶντας ε ἔτι παίδων τα

πολεμικὰ διδάσκεσθαι ξιφηφορεῖν τε διὰ παντος ηqτα τε τὰς λεωφόρους καὶ κατὰ κώμας και αγρούς. Α ἐπεὶ δὴ παρην ὁ χριστὸς οὐ θεοὐ περὶ ου πάλαιῆι τῶν προφητῶν ἀνείρητο ἀνατελεῖ εν ταῖς μεθρRις αυτοὐ δικαιοσύνη και πλῆθος εἰρηνης καὶ συγκό- μησιν τὰς μαχαίρας αυτῶν εἰς ἄροτρα καὶ τὰς ζιβύ- νς αυτῶν εἰς δρεπανα, καὶ ου ηψεται ἔθνος ἐπωνος μάχαιραν, και οὐ μη μάθωσιν ἔτι πολεμεῖν, gη0λουθα ταῖς προρρησεσιν επηκολούθει τὰ ἔργα. πῆσα μεν αὐτίκα περιηρειτο πολυαρχία Ῥωμαίων, Avγουστου κατὰ το αυτ τη οὐ σωτηρος μῶν ἐπι-

67쪽

φανεία μοναρχησαντος. εξ κείνου δε καὶ εἰς δευροου αν ἰδοίς, το πρὶν πόλεις πόλεσι πολεμουσας,ουδ' ἔθνος θνει διαμαχόμενον, ουδε γε τον βίον εντη παλαιὰ συγχώσει κατατριβόμενον. 5 καίτοι πῶς ου ἄξιον θαυμάζειν ἐπιστησαντα τι δη ποτε το μεν

παλαιον, τε των εθνῶν απαντων κατετυράννουν οἱ

δαίμονες καὶ πολλη τις ν των ἀνθρώπων η περὶ

αυτους θεραπεία, προ αυτῶν των θεῶν ἐξοιστρου- μενοι επι τους κατ αλληλων ἐξεκαίοντο πολέμους-

1iγώ τοτε μὲν Ἐλληνας αυτοῖς Ελλησι, τοτε δε θυ- 10πτίους Αἰγυπτίοις, και Συρους Συροις, ωμαίους τε Ῥωμαίοις πολεμεόν, ἀνδραποδίζεσθαί τε ἀλληλους καὶ κατατρυχειν ταις πολιορκίαις, σπερ ουν αἱ περὶ τουτων δηλουσι τῶν παλαιῶν ἱστορίαι- ἄμα δε τητο σωτηρος μῶν ευσεβεστάτ καὶ εἰρηνικωτάτu sδιδασκαλία της με πολυθέου πλάνης καθαίρεσις ἐπετελεῖτο, τα δὲ της τῶν θνῶν διαστάσεως παυλαναυτίκα παλαιῶν κακῶν ἀπελάμβανεν ο και μάλιστα μεγιστον γοῶμαι τεκμηριον τυγχάνειν της ἐνθέου i, καὶ απορρητου δυνάμεως του σωτηρος ημῶν. ο6. ης δ' εὐτῶν αυτου λόγων προφαινομένης ωφελείας δεῖγμα ἐναργὲς ἰδοις αν επιστησας ς ουδεαλλοτε πω ἐξ αιῶνος, ουδ υπό τινος τῶν πάλαι διαφανῶν, ε μονων δὲ τῶν αυτου φωνῶν και η ανὰ πῆσαν την οἰκουμένην διαδοθείσης διδασκαλίας αυ- 25 του ευ τα παντων τῶν ἐθνῶν νόμιμα κειται, αυτὰ

ἐκἐίνα τὰ πρὶν θηριώδη καὶ βάρβαρα, ς μηκέτι Περ-οας μητρογαμεῖν τους αυτ μαθητευθέντας, μηδ' ἀνθρωποβορεῖν Σκυθας δια τον καὶ μεχρις αυτῶν

ἐλθόντα του χριστου λόγον, μηδ' ἄλλα γένη βαρβά- ωρων κθέσμως θυγατράσι και ἀδελφαῖς μίγνυσθαι, issμηδ' ἄρρενας ἄρρεσιν πιμαίνεσθαι καὶ τὰς παρὰ

68쪽

φυσιν δονὰς μετιεναι, μηδε κυσι και οἰωνοῖς τους οἰκείους νεκρους προτιθέναι τους πάλαι οὐτο πράττοντας, μηδ' ἀγχόνη του γεγηρακότας, σπερ υν πρότερον, παραβάλλειν, μηδε σάρκας νεκρῶν τωνι φιλτάτων κατὰ το παλαιὸν ἔθος θοινῶσθαι, μηδ' ἀνθρωποθυτεῖν ς θεοῖς τοις δαίμοσι κατὰ τους παλαι- ους, μηδε τὰ φίλτατα κατασφάττειν ἐπ' ευσεβείας υπολήψει a. ταῶτα γαρ ην καὶ συγγεν τούτοις

μυρία τα παλαι τον των ανθρώπων βίον λυμαινόμενα. 1 ἱστορουνται Μασσαγεται καὶ Λέρβικες ἀθλιωτάτους ηγεῖσθαι των οἰκείων τους αυτομάτως τελευτησαν τας, διὸ καὶ φθάσαντες κατεθυον, και ειστιῶντο των φιλτάτων του γεγηρακότας ιβαρηνοὶ δε ζῶντας ηqτεκρημνιζον του ἐγγυτάτω γεροντας Tρκαν, δε i5 καὶ Κάσπιοι οι μεν οἰωνοῖς καὶ κυσὶ παρεβαλλον ζῶντας, ι δε τεθνεῶτας Σκυθαι δε συγκατώρυττον ζῶντας, καὶ πεσφαττον ταῖς πυραῖς ου ηγάπων οι τεθνεῶτες μάλιστα και Βάκτριοι δε τοι κυσὶ παρε- 12

βαλλον ζῶντας τους γεγηρακότας ἀλλα αὐταρημεν πάλαι ην πρότερον νυν δε οὐκέθ' ομοίως ἐστὶν,εν0 του σωτηρίου νόμου της ευαγγελικης δυνάμεως την θηριώδη και ἀπάνθρωπον τούτων λων παρα- λυσαντος νόσον. 9 το δε μηκετι θεους γεῖσθαι οι τὰ νεκρὰ και - κωφὰ ξόανα, η τους εὐτούτοις ενεργουντας πονηροὐ δαίμονας η τὰ μερη οὐ φαι- νομενου κόσμου, τὰς των πάλαι κατοιχομενων θνη τῶν ψυχὰς, τῶν αλόγων ζώων τὰ βλαπτικώτατα,αντ δε τούτων απάντων διὰ μιας της ευαγγελικης του σωτηρος μῶν διδασκαλίας, πιληνας μοὐ καὶhχsqρβάρους, τους γνησίως, ἀλί ου ἐπιπλάστως αυτουτω λόγω προσανεχοντας, εἰς τοσοότολακρας φιλοσο φίας ἐλθεῖν. μόνον τον ἀνωτάτω θεὸν αυτον κεῖ-

69쪽

ριον ουρανο και γῆς, λίου τε καὶ ἄστρων και του σύμπαντος κόσμου δημιουργὸν, ἐβειν καὶ μνειν καὶ θεολογεῖν, βιοῶντε ακριβῶς κα ουτως μανθάνειν ως μέχρι και του ἐμβλέπειν τοις φθαλμοῖς παιδαγωγεῖσθαι, καὶ μηδεν ἀκόλαστον ἐκ του με επιθυμίας ορῶν ἐννοεῖν πρόρριζον δ' α αυτῆς διανοίας πῶν αἰσχρὸν ποτέμνεσθαι πάθος, ταῶτα πάντα πῶς ουκίν τοίς πἀσι συμβάλλοιτο προς εὐζωων; 0. καιτο μηδ' εὐορκίας δεῖσθαι, πολλο γε δει ἐπιορκειν, οδια το προ αυτολμανθάνειν μηδι ὀμνύναι ὀλως εν πῶσι δε ἀψευδεί κα ἀληθεύειν, ὼς ἀρκεῖσθαι τωνα καὶ τω οὐ παντὸς ὁρκου βεβαιοτέραν την προ- αίρεσιν κατασκευάζοντας το δε μηδ' ἐν ψιλοῖς ρηματίοις και ταις κοιναῖς ὁμιλίαις ἀδιαφορεῖν, ἀκρι- 15βολογεῖσθαι δε καὶ μέχρι τούτων, ς μήτε εὐδος μήτε λοιδορίαν μήτε τι αἰσχρὸν καὶ ἄσχημον ρῆμα

προδεσθαι τῆ φωνῆ, δια τηλαυτού πάλιν παρακέλευ- σιν, δι ης φησε περὶ παντὸς ργο ρήματος δω- σετε λογον ἐν μέρα κρίσεως, '' ποίας περβολῆς 20 φιλοσόφου ζωῆς χεται; l. τ δε καὶ συλλήβδηναθρόως μυριάδας λα ανδρῶν καὶ γυναικῶν καὶ παίδων, οἰκετῶν τε και ἐλευθέρων, ἀδοξων τε καὶ ἐπιδόξων, καὶ προσέτι βαρβάρων μοὐ καὶ Ελλήνων,

κατὰ πάντα τόπον και πόλιν καὶ χωραν, ἐν πἀσι τοῖς β nisς ἡλίω ἔθνεσιν ἐπὶ διδασκαλία τῶν τοιούτων μαθηματων,-ων αρτίως μεμαθήκαμεν, φοιτῶν και τὰς ακοας λογοις παρέχειν, ἀναπείθουσιν ου μόνον ἀκολάστων ἐγχειρημάτων, ἀλλα καὶ τῶν κατὰ διάνοιαν αἰσχρῶν ἐνθυμηματων γαστρός τε καὶ τῶν πὁ γα- οστέρα κρατεῖν τό τε πὰν γένος ανθρώπων παιδείαν παιδεύεσθαι ἔνθεον καὶ ευσεβῆ φέρειν τε μανθάνειν

70쪽

γενναίως και βαθεῖ φρονήματι τὰ των ἐπανισταμώνων βρεις καὶ μη τοῖς ἴσοις τοὐς φαύλους ἀμύνεσθαι, idyθυμο δε καὶ ργης καὶ πάσης ἐμμανοῶ ορέξεως

κρείττους γίνεοθαι, ναὶ μην καὶ των παρχόντων , απόροις καὶ ἐνδεέσι κοινωνεῖν, πάντα τε ανθρωπονομογενη δεξιοὐσθαι, και τον νενομισμένον ξένον ςαν νομω φύσεως οἰκειότατον καὶ ἀδελφὸν γνωρίζειν. l2 Πάντα δ' ἀθρόως ταυτά τις συναγαγὼν πῶς ουπιαν μολογήσειε τα μέγιστα καὶ ἀληθῶς ἀγαθαi πάντα ανθρώπους εὐαγγελίσασθαι τον ημέτερον λόγον, το τ αυτόθεν ὐπερέχον προς ευζωων--των ἀνθρώπων παρεσχηκέναι βίω 13. ποῖον δε σοι ει -- ναι δοκε το πῆν γενος ἀνθρώπων, ου μόνον Ἐλλήνων, ἀλλα κα των ανημερωτάτων βαρβάρων κα τωνα ἐν ταῖς ἐσχατιαῖς της γης οἰκούντων της μεν ἀλο- ρου θηριωδίας ἀνασχεο, δόξας δε φιλοσόφους ἀναλαβεῖν παρασκευάσαι 14 οἷον φέρε εἰπειν, τὰς περὶαθανασίας ψυχῆς, και ζωῆς τῆς παρὰ τω θεω μετὰ tὴν ἐνθένδε ἀπαλλαγὴν τοις θεοφιλέσιν ἀποκειμένης,

δι ν του προσκαιρου τούτου ζην καταφρονεῖν με λέτησαν ἄστε ἀποδεῖξαι παῖδας τους πώποτε ἐπι σφιλοσοφία διαβοηθέντας, και παίγνιον τον θρυλούμενον ἐκεινον θάνατον, ἀνὰ στόμα πάντων φιλοσόφων δόμενον θηλειῶν παρ μῖν καὶ κομιδῆ παί- 25 δων βαρβάρων τε ἀνδρῶν και ευτελῶν τω δοκεῖν τῆτο σωτῆρος μῶν δυνάμει τε και συνεργία τον

περὶ ψυχῆς ἀθανασίας λόγον εργοις πρότερον φρή-

μασιν ἐπαληθεύοντα δειξάντων. 15. οἷον δε καὶ τοκαθόλου πάντας ἀνθρώπους, τους ἐν πάσι τοι ἔθνε- σιν, ἐκ τῶν του σωτῆρος μῶν μαθημάτων περὶ θεοὐ προνοίας, ως ἐφορώσης τα σύμπαντα, γιῶς και -- νωμένως φρονειν παιδεύεσθαι, καὶ το πῆσαν ψυ- Πεν