Herodoti Historiarum libri 9 curavit Henr. Rudolph Dietsch

101쪽

HERODOTIθαυτά οἱ τῶν τις ἱρῶν Ἀπων τῶν λευκῶν υπο υβριος ἐσβὰς ἐς τον ποταμον διαβαίνειν ἐπειρῆτο, ὁ δέ μιν συμψησας υποβρύχιον οἰχώκεε φέρων. κάρτα τε δη ἐχαλέπαινε τῶ ποταμῶ ὁ Κsρος τομο υβρίσαντι, καί οἱ ἐπηπείλησε ουτω δη μιν ἀσθενέα ποιήσειν, ωστε τοs λοιποs καὶ γυναυάς μιν εὐπετέως το γόνυ ου βρεχου- σας διαβησεσθαι. μετὰ την απειλην μετεὶς την ἐπὶ Βαβυλῶνα στράτευσιν διαίρεε την στρατιην δίχα, διελὼν δὲ κατέτεινε σχοινοτενέας υποδέξας διώρυχας ὀγδώκοντα καὶ ἐκατὰν παρ' ἔκάτερον το χεῖλος τοs Γυνδεω τε-

Θαμμένας πάντα τρόπον, διατάξας δὲ τον στρατόν Ε οῦ συσσειν ἐκέλευε. οἷα δε ὁμίλου πολλοs ἐργαζομενου

ηνετο μὲν το ἔργον, ομως μέντοι την θέρειαν πῆσαν I90 αυτοὐ ταυτν διέτριψαν ἐργαιόμενοι. Σὶς δὲ τον Γυνδην ποταμὸν ἐτίσατο κῶρος ἐς τριηκοσίας καὶ εξηκοντα . μιν διώρυχάς διαλαβὼν, και το δεύτερον ἐαρ υπέλαμπε, ουτω δη ηλαυνε ἐπι την Βαβυλῶνα. οἱ δὲ Βαβυλώνιοι ἐκστρατευσάμενοι ἔμενον αυτόν. ἐπεὶ δὲ ἐγένετο ἐλαύνων ἀγχos τῆς πόλιος, συνέβαλόν τε οἱ Βαβυλώνιοι καιέσσωθέντες τῆ μάχη κατειλήθησαν ἐς το ἄστυ. οἷα δὲ

ἐξεπιστάμενοι ἔτι πρότερον τὸν ρον ο- ατρεμίζοντα, αλλ' ὁρέοντες αυτὸν παντὶ ἔθνεῖ Ομοίως ἐπιχειρέοντα, προεσάξαντο σιτία ἐτέων κάρτα πολλῶν. ἐνθαsταουτοι μὲν λόγον εἶχον τῆς πολιορκίης Ουδένα, υρος δὲαπορίησι ἐνείχετο ατε χρόνου τε ἐγγινομένου συχνos. 9l ανωτέρω τε οὐδὲν τῶν πρηγμάτων προκοπτομένων. Εἴτε δη ἄν ἄλλος οἱ ἀπορέοντι υπε κατο, εἴτε και αυτὸς

ἔμαθε τὸ ποιητέον οἱ ἡν, ἐποίεε δη τοιόνδε ' τάξας την στρατιὴν ἄπασαν ἐξ ἐμβολῆς τοὐ ποταμοs, τῆ ἐς την πόλιν ἐσβάλλει, καὶ οπισθε αυτις τῆς πόλιος τάξας ετέρους, τῆ ἐξίει ἐκ τῆς πόλιος ὁ ποταμός, προεῖπε τῶ

στρατῶ. ἄταν διαβατὀν τὀ ὐέεθρον ἴδωνται γενόμενον,

102쪽

LIB. I. CAP. 189 - 192.

ἐσιέναι ταυτη ἐς την πόλιν. οουτω τε δη ταξας καὶ κατὰ ταλα παραινέσας ἀπήλαυνε αυτὀς σῶν τῶ ἀχρηίφ του στρατos. ἀπικόμενος δὲ ἐπὶ την λίμνην, τάπερ η των Βαβυλωνίων βασίλεια ἐποίησε κατά τε τον ποταμῖν καὶ κατὰ την λίμνην, εποίεε καὶ ὁ πιρος ετερα τοιαμα ' τον γὰρ ποταμὸν διώρυχι ἐσαγαγὼν ἐς την λίμνην λ σαν ελος, τὸ ἀρχαῖον ἐεεθρον διαβατὀν ειναι ἐποίησε, ἡπονοστησαντος τοὐ ποταμοs. γενομένου δὲ τούτου τοιουτου, οἱ Πέρσαι, οῖπερ ἐτετάχατο ἐπ' αὐτῶ τούτω κατὰ τὸ ἐδεθρον τοs Εὐφρητεω, ποταμοs ὐπονενοστηκότος ἀνδρι ώς ἐς μέσον μηρὰν μάλιστα κη, κατὰ τοsτο μηχαν ἐς την Βαβυλῶνα. εἰ μέν νυν προεπύθυντο ηἔμαθον οἱ Βαβυλώνιοι τὸ εκ τοὐ Κύρου ποιευμενον, οἱ δ' αν περιιδόντες τοὐς Πέρσας ἐσελθεῖν ἐς την πόλιν διέφθειραν κάκιστα ' κατακληίσαντες γὰρ αν πάσας τὰς ἐς τον ποταμὸν πυλίδας ἐχούσας και αυτοὶ ἐπὶ τὰς αἱμασιὰς ἀναβάντες τὰς παρὰ τὰ χείλεα τοs ποταμos ἐληλαμένας, ἔλαβον ἄν σφεας ώς ἐν κύρτη. νμ δε α απροσδοκητου σφι παρέστησαν οἱ Πέρσαι. υπὸ δε μεγάθεος τῆς πόλιος, ῶς λέγεται υπὸ των ταύτη οἰκημένων, τῶν περὶ τὰ ἔσχατα τῆς πόλιος ἐαλωκότων τοὐς τὀ μέσον οἰκέοντας τῶν Βαβυλωνίων ου μανθάνειν εαλωκότας, αλλὰ, τυχεῖν γάρ σφι ἐοsσαν ὁρτὴν, χορεύειν τε το τον τὀν χρόνον καὶ ἐν εὐπαθείησι εἶναι, ἐς Ο και τό κάρτα ἐπύθοντο. και Βαβυλὼν μὲν ούτω τότε πρῶτον αραίρητο.Tην δὲ δύναμιν τῶν Βαβυλωνίων πολλοῖσι μεν καὶ 192

αλλοισι δηλώσω, οση τις ἐστὶ, ἐν δε δη και τῶδε. βασιλέr τῶ μεγάλω ἐς τροφὴν αὐτοs τε καὶ τῆς στρατιῆς διαραίρηται, πάρεξ τοs φόρου, γῆ πῆσα, ὁσης ἄρχει. δυωδεκα λ μηνῶν ἐόντων ἐς τὸν ἐνιαυτὸν τοὐς τέσσερας μῆνας τρέφει μιν ἡ Βαβυλωνίη χώρη, τοὐς δὲ οκτὼ

103쪽

συρίη χώρη τῆ δυνάμι τῆς αλλης Ἀσίης. κοὰ ἡ αρτη τῆς

χώρης ταυτης, προ οἱ Πέρσαι σατραπηίην καλέουσι, ἐστὶ ἁπασων τῶν αρχέων πολλόν τι κρατίστη, -ου Πιταν -

ταίχμη Ἀγαβάζου ἐκ βασιλέος ἔχοντι τον νομὸν τουτον αργυρίου μὸν προ ιε εκάστης ἡμέρης ἀρτάβη μεστὴ ἡ δὲ ἀρτάβη μέτρον ἐὸν Περσικὸν χωρέει μεδίμνου --τικ- πλέον χοίνιξι τρισὶ Ἀτικῆσύ , λοι δέ οἱ αυτουῆσαν ἰδίη, πάρεξ τῶν πολεμιστηρίων, οἱ μὲν ἀναβαίνοντες τὰς θηλέας ὀκτακώσιοι, αἱ δὲ βαινόμεναι ἐξακιο- χίλιαι κάὶ μύριαι ' ανέβαινε γὰρ ἔκαστος τῶν ἐρσένωτο-- εἱκοσι λαωως. κυνῶν δὲ γνδικῶν τοσοs- δη τι πλῆθος ἐτρέφετο, ωστε τέσσερες τῶν ἐν τp πεδίω κ μαι μεγάλαι τῶν ἄλλων ἐουσαι ἀτελέες τοῖσι κυσὶ προσετετάχατο σετία παρέχειν. τοιαυτα μὲν υ ἄφροντι τῆς

i93 Βαβυλῶνος υπῆρχε ἐόντα. N δὲ γῆ τῶν Ἀσσυρίων υεται μD ὀλίγφ, καὶ το ἐκτρέφον την ρίων του σίτου ἐστὶ

τουτο. ἀρδόμενον μέντοι ἐκ τos ποταμου ἀδρυνεταί τε τὸ λήιον καὶ παραγίνεται ὁ σῖτος, Ου, κατάπερ ἐν Αἰγυπτω, α-- -s ποταμου ἀναβαίνοντος ἐς τὰς ἀρου-

ρας , ἀλλα χερσί τε καὶ κηλωνηίοισι ἀρδόμενος. ἡ γὰρ Βαβυλωνίη χώρη πῶσα, κατάπερ ἡ Αἰγυπτίη, κατατέτμηται ἐς διώρυχας καὶ ἡ μεγίστη τῶν διωρύχων ἐστὶ

νηυσιπέρητος, πρὸς ῆλιον τετραμμένη τὸν χειμερινὸν, ἐσέχει δὲ ἐς ἄλλον ποταμὸν ἐκ του φ τεω, ἐς τὸνπγριν, παρ' ον μνος πόλις οἴκητο. ἔστι χωρέων

αυτη ἁπασέων μακρῶ ἀρίστη τῶν ημεῖς ἴδμεν ήμητρος καρπὸν ἐκφέρειν. τὰ γὰρ δη ἄλλα δένδρεα ουδὲ πειρῶται ἀρχην φέρειν, οὐτε συκέην ουτε ἄμπελον οὐτε ἐλαίην., τὸν δὲ τῆς Θήμητρος καρπὸν ἄδε ἀγαθη ἐκφέρειν ἐστιῶστε ἐπὶ διηκόσια μὲν τὸ παράπαν ἀποδιδοῖ, ἐπεὰν δὲ ἄριστα αυτὴ μυτῆς ἐνείκη, ἐπὶ τριηκόσια ἐκφέρει. τὰ

104쪽

ast L

LI B. I. O A P. i92 - l94. 103δε φύλλα αυτόθι τῶν τε πυρῶν καὶ τῶν κριθέων τοπλάτος γίνεται τεσσερων ευπετέως δακτυλων. ἐκ δὲ κέγχρου καὶ σησάμου ὁσον τι δένδρον μεγαθος γίνεται, ἐξεπισταμενος μνήμην - ποιήσομαι, ευ εἰδῶ, ὀτι τοῖσι

μη ἀπιγμένοισι ἐς την Βαβυλωνίην χώρην καὶ τα εἰρημένα καρπῶν ἐχόμενα ἐς ἀπιστί πολλην ἀπῖκται. χρέονται δὲ οὐδὲν ἐλαίφ, ἀλλ' ἐκ τῶν σησάμωω ποιευνται. εἰσὶ δέ σφι φοίνικες πεφυκότες ἀνὰ παν τὸ πεδίον, οἱ

πλευνες αυτῶν καρποφόροι, ἐκ τῶν καὶ σιτία καἰ οἶνον καὶ μέλι ποιεονται ' -- συκεων τρόπον θεραπP-υσι τά τε αλλα, καὶ φοινίκων, τους ἔρσενας Ελληνες καλέουσι, τούτω τον καοπμ περιδέουσι τ ροα βαλανηφ P ισι τῶν φωνίκων , ινα πεπαίνη τέ σφι ὁ φῆ, τὴν

βάλανον ἐσδυνων καὶ μὴ ἀπορρέη ὁ καροῖς του νομνικος ' φηνας γὰρ δὴ φορέουσι ἐν τῶ καρπῶ οἱ ἔρσενες κατάπερ οἱ ὁλυνθοι. N δὲ άπάντων θῶμα μέγι-i94στόν μοί ἐστι τῶν ταυτη μετά γε αυτὴν ρον πόλιν, ἔρχομαι φράσων. τὰ πλοῖα αυτοῖσί ἐστι τὰ κατὰ τἀν ποταμον πορευόμενα ἐς την Βαβυλῶνα ἐόντα κυκλοτερέα πάντα σκύτινα ' ἐπεὰν γὰρ ἐν τοῖσι Ἀρμετίοισι τοῖσι κατυπερθε Ἀσσυρίων οἰκημένοισι νομέας ἰτέης ταμό- μενοι ποιήσωνται, περιτείνουσι τούτοισι διφθέρας -- γαστρίδας ἔξωθεν ἐδάφεος τροπον, ουτε πρύμνην ἀποκρίνοντες Ουτε πρώρην συνάγοντες, αλί ἀσπίδος τρόπονκweλοτερέα ποήσαντες καὶ καλάμης πλήσαντες παν τοπλοῖον τουτο ἀπιεῖσι κατὰ τὸν ποταμον φέρεσθαι, - των πλήσαντες ' μάλιστα δε βίκους φοινικηίου κατ-γουσι οἴνου πλέους. ἰθυγεται δὲ υ τε δύο πλήκτρων

και δύο ἀνδρῶν ὀρθῶν ἐστεώτων, και ὁ μὲν ἔσω ἔλκει τὸ πλῆκτρον, ὁ δὲ ἔξω ἀθέει. ποιέεται δὲ κάὶ κάρτα μεγάλα ταυτα τὰ πλοῖα και ἐλάσσω ' τὰ δὲ μέγιστα αυτῶν καὶ πεντακισχιλίων ταλώτων γόμον ἔχει. ἐν λάστω δὲ

105쪽

ἐπεὰν ων ἀπίκωνται πλωοντες ἐς την Βαβυλῶνα καὶ διαθέωνται τον φόρτον, νομέας μὲν τοs πλοίου καὶ την

καλάμην πῆσαν απ' ων μηρυξαν, τας διφθέρας ἐπισάξαντες ἐπὶ τοὐς μους ἀπελαύνουσι ἐς τους 'Αρμενίους. ἀνὰ τον ποταμὸν γὰρ δη οὐκ οἱά τέ ἐστι πλώειν οὐδενὶ τρόπω υπὸ ταχεος τοὐ ποταμοs ' διὰ γὰρ ταυτα καὶ οὐκ ἐκ ξύλων ποιεsνται τὰ πλοῖα , ἀλr ἐκ διφθερέων. ἐπεὰν δὲ τοὐς ὁνους ἐλαύνοντες απίκωωται ὀπίσω ἐς τοὐς 'A μενίους, ἄλλα τρόπω τῶ αὐτῶ ποιε ται πλοῖα. τὰ μὲν l95 δη πλοῖα αὐτοῖσί ἐστι τοιαsτα, ἐσθῆτι δὲ τοιῆδε χρέονται, κιθῶνι ποδηνεκέἷ λινω ' καὶ ἐπὶ τομον ἄλλον εἰρίνεον κιθῶνα ἐπενδύνει καὶ χλανίδιον λευκῶν περιβαλλόμενος, υπο ματα ἔχων ἐπιχώρια, παραπλησια τῆσι Βοιωτίῖσι ἐμβάσι. κομέοντες δὲ τὰς κεφαλὰς μίτρησιαναδέονται, μεμυρισμένοι πῆν το σῶμα. σφρηγῖδα δὲ

ἔκαστος ἔχει καὶ σκῆπτρον χειροποίητον ' ἐπ' ἐκάμφ δὲ σκήπτρω ἔπεστι πεποιημένον η μῆλον η ἐόων η κρίνονη αἰετὸς η ἄλλο τι ' ἄνευ γὰρ ἐπισημου ου σφι νόμος ἐστὶ ἔχειν σκῆπτρον. αυτη μὲν δή σφι ἄρτισις περὶ το196 σῶμά ἐστι, νόμοι δὲ αὐτοῖσι ώδε κατεστέασι ' ὁ μὲν σωφώτατος οδε κατὰ γνώμην την ἡμετέρην, τῶ καὶ Ἱλλυριῶν 'Eνετρὐς πυνθάνομαι χρῆσθαι. κατὰ κώμας ἐκάστας λαξ τos ἔτεος εκάστου ἐποιέετο τάδε. ῶς ἰν αἱ παρθένοι γινοίατο γάμων Δραῖαι, ταύτας ὁκως συναγάγοιεν πάσας, ἐς δν χωρίον ἐσάγεσκον ἁλέας, πέριξ δὲ αὐτὰς ωτατο δμιλος ανδρῶν. ανιστὰς δὲ κατὰ μίαν έκάστην κῆρυξ πωλέεσκε, πρῶτα μὲν τὴν εὐειδεστάτην ἐκ πασέων, μετὰ δὲ, ὁκως αύτη ευροsσα πολλὸν χρυσίον πρηθείη, ἄλλην ἀνεκήρυσσε, ἡ μετ' ἐκείνην ἔσκε εὐειδεστάτη. ἐπωλέοντο δὲ ἐπὶ συνοικήσι. ὁσοι μὲν δὴ

ἔσκον εὐδαίμονες τῶν Βαβυλωνίων ἐπίγαμοι, υπερ

106쪽

LI B. I. C A P. 194 - I98.

βάλλοντες ἀλληλους ἐξωνεοντο τὰς καλλιστευουσας, μοι δὲ του δημου ἔσκον ἐπιγαμοι, ουτοι δε εἴδεος μὲν Ουδεν. εδέοντο χρηστοs, οἱ δ' αν χρηματά τε και αἰσχίονας παρθένους ἐλάμβανον. ώς γὰρ δη διεξέλθοι ὁ κῆρυξ πωλεων

τὰς ευειδεστάτας τῶν παρθένων, ἀνίστη ἄν την ἀμορφεστάτην η εῖ. τις αυτέων ἔμπηρος ην, καὶ ταυτην ἀν- κήρυσσε, δμις ἐθελοι ἐλάχιστον χρυσίον λαβὰν συνοικέειν αυτῆ, ἐς ὁ τῶ το ἐλάχιστον υπισταμενω προσεκε-ετο τὸ δὲ ἀν χρυσίον ἐγίνετο απι τῶν ευειδέων παρθένων, καὶ ουτω αἱ εὐμορφοι τὰς ἀμόρφους καὶ ἐμπηρους εξεδίδοσαν. ἐκδουναι δὲ την εωυτου θυγατέρα, ὁτεω βουλοιτο εκαστος, ουκ ἐξῆν, ουδὲ ἄνευ ἐγγυντέω ἀπαγαγέσθαι την παρθένον πριάμενον, ἀλλ' ἐγγυητὰς χρην καταστήσαντα η μην συνοικησειν αυτῆ,ουτω ἀπάγεσθαι ' εἰ δὲ μὴ συμφεροίατο, αποφέρειν τὸ χρυσίον ἐκεετο νόμος. ἐξην δὲ και ἐξ ἄλλης ἐλθόντα κώμης τὸν βουλόμενον ὐνέεσθαι. ὁ μέν νυν κάλλιστος νόμος Ουτός σφι ἡν, ου μέντοι νυν γε διετέλεσε ἐὼν, ἄλλο δέ τι ἐξευρήκασι νεωστὶ γενέσθαι, ἶνα μὴ ἀδικοῖεν αυτὰς μηδ' ἐς ἐτέρην πόλιν ἄγωνται. ἐπείτε γὰρ ἀλόντες

ἐκακώθησαν καὶ οἰκοφθορήθησαν, πῶς τις του δήμου βίου σπανίζων καταπορνευει τὰ θήλεα τέκνα. Αεύτερος 197 σοφίη ἄδε ἄλλος σφι νόμος κατέστηκε. τοὐς κάμνοντας ἐς την ἀγορην ἐκφορέουσι ' ου γὰρ δη χρέονται ἰητροῖσι ' προσιόντες εν πρὸς τὸν κάμνοντα συμβουλευ- ουσι περὶ τῆς νουσου, εἴ τις καὶ αυτὰς τοιουτο ἔπαθε ὁκοῖον ἔχει ὁ κάμνων ῆ ἄλλον ειδε παθόντα ' ταυταπροσιόντες συμβουλευουσι καὶ παραινέουσι, ἄσσα αυ-

τὸς ποιήσας ἐξέφυγε ὁμοίην νουσον ἡ ἄλλον εἶδε ἐκφυγόντα. σιγῆ δὲ παρεξελθεῖν τὸν κάμνοντα ου σφι ἔξεστι, πρὶν ἀν ἐπείρηται, λτινα νουσον ἔχει. Ἀφαὶ δέ σφι I98 ἐν μέλιτι, θρῆνοι δὲ παραπλήσιοι τοῖσι ἐν ΑἰγυπτF.

107쪽

HERODOTI ὁσάκις δ' αν μεχθῆ γυναικὶ μυτου ἀνηρ Βαβυλωνιος, περὶ θυμίημα νωταγιζόμενον ῖζει, λέρωθι δὲ η

δδε. δεῖ πῆσαν γυναῖκα ἐπιχωρίην ἱζομένην ἐς ἱρὸν Ἀφροδίτης απαξ ἐν π ωy μιχθῆναι ἀνδρὶ ξεων. πολaαὶ

δὲ κάὶ οὐκ ἀξιευμεναι ἀναμίσγεσθαι τῆσι ἄλλησι , ωαπλουτω υπερφρονέουσαι, ἐπὶ ζευγέων ἐν καμά σι ἐλάσασαι προς το ἱρον ἐστασο, θεραπηίη δέ σφι οπισθε επεται πολλη. αί δὲ πλευνες ποιευσι ἀδε ' ἐν τεμένεῖ Ἀφροδίτης κατέαται στέφανον περὶ τωι κεφαλησε ἔρουσαι θωμιγγος πολλH γυναῖκες. αἱ μὲν γὰρ προσέρρονται, αἱ δὲ ἀπέρχονται. σχοινοτενέες δὲ διέξοδοι πάντα τρόπον ἔχουσι διὰ των γυναικῶν, δι' ων οἱ ξεῖνοι

διεξιόντες ἐκλέγονται. ἔνθα ἐπεὰν κηται γυνὴ, - πρότερον ἀπαλλάσσεται ἐς τὰ οἰκία, η τίς οἱ ξείνων ἀργύριον ἐμβαλων ἐς τὰ γούνατα μέχθη ἔξω του ἱρου.

ἐμβαλόντα δὲ δεῖ εἰπεῖν τοσόνδε ' 'Eπικαλέω τοι τηνθεον Μυλιττα. Μουλιττα δὲ καλέουσι την Ἀφροδίτηνωσσυριοι. τὸ δε αργ ιον μέγαθός ἐσα ὁ νων ' - γὰρ

τοsτο - ἀργυριον. τω δὲ πρωτω ἐμβαλόντι επe-- ουδὲ ἀποδοκιμῶ ουδένα. ἐπεὰν δὲ μιχ ρο, ἀποσιωσαμένη τηθεῶ ἀπαλλάσσεται ἐς τὰ οἰκία, καὶ τωπὸ τούτου -κούτω μέγα τί οἱ δωσεις, ῶς μιν λάμψεαι. ὁσαι μέν νυνείδεω τε ἐπαιρομαι εἰσὶ καὶ μεγάθεος, ταχὐ ἀπαλλά

σονται, οσαι δὲ αμορφοι αὐτέων εἰσὶ, χρόνον πολλων προσμένουσι ου δυνάμεναι τον νόμον ἐκπλησαι ' κάὶ γὰρ τριέτεα καὶ τετραέτεα μετεξέτεραι χρόνον μένουσι. μια-χρ δὲ καὶ τῆς Κύπρου ἐστὶ παραπλήσιος τουτω νόμος.

108쪽

L IB. I. C A P. 198 - 202.

Νόμοι-δη τοῖοι Βαβυλωνίοισι ουτοι κατεστεασι, 200 εἰσὶ δὲ αυτῶν πατριαι τρεῖς, αῖ ουδὲν αλλο σιτέονται εἰ μη ἰχθυς μουνον, τους ἐπεί τε αν θηρευσαντες αυηνωσι προς ηλιον, ποιευσι τάδε ' ἐσβάλλουσι ἐς ολμον καὶ λεη- ναντες υπέροισι σωσι δια σινδόνος ' καὶ ος μὲν αν βούληται αυτῶν, κτε μάζαν μαξάμενος ἔχει, ὁ ἄρτου

τρόπον οπτησας.

Ῥὶς δὲ τω Κέρω καὶ τουτο τὰ ἔθνος κατεργαστο, ἐπε- 20Iθύμησε Μασσαγέτας - μνυτῶ ποιησασθαι. τὸ δὲ ἔθνει τουτο καὶ μέγα λέγεται εἶναι καὶ ἄλκιμον, οἰκημέν- δὲ προς ηῶ τε καὶ ηλίου ἀνατολὰς, πέρην το6ωράξεω ποταμου, ἀντίον δὲ Ἱσσηδόνων ἀνδρῶν. εω δε ολινες καὶ Σκυθικον λέγουσι τοsτο τὸ ἔννος εἶναι. V δὲ 'Αρά- 202ξης λέγεται καὶ μέζων καὶ ἐλάσσων εἶναι του 'γστρου. νήσους δ' ἐν αὐτω Λέσβω μεγάθεα παραπλησίας συχνάς φασι εἶναι, ἐν δὲ αυτησι ανθρώπους, οῖ σιτέονται μὲν μως τὸ θέρος ορύσσο-ες παντοίας, καρπους δὲ απὸ δενδρέων ἐξευρημένους σφι ἐς φορβην κατατίθεσθαιωραίους, καὶ τουτους σιτέεσθαι την χειμερινηπι ἄλλα δέ σφι ἐξευρῆσθαι δένδρεα καρπους τοιουσδε τινὰς φ ooντα, τους, ἐπείτε αν ἐς τώυτὸ συνέλθωσι κατὰ Γλας καὶ κυο μακαύσωνται, κυκλφ περιιζομένους ἐπιβάλλειν ἐπὶ τὸ πυρ, ο ραινομένους δὲ καταγιζομένου του καρπου του ἐπιβαλλομένου μεθυσκεσθαι τy οδμῆ, κατάπερ Ἐλληνας τῶ Οἴνω, πλεsνος δὲ ἐπιβαλλομένου του καρ-

ποῶ μῆλλον μεθυσκε ψαι, ἐς δ ἐς ορχησίν τε ἀνίστασθαι καὶ ἐς ἀοιδην ἀπικνέεσθαι. τούτων μὲν αὐτη λέγωται δίαιτα εἶναι. ὁ δὲ Ἀράξης ποταμός ρέει μὰν ἐκ Ματιηνων, οθεν περ ὁ Γύνδης, τον ἐς τὰς διώρυχας τὰς ἐξηκοντά τε καὶ τριηκοσίας διέλαβε ὁ ρος, στόμασι δὲ ἐξερευγεται τεσσεράκοντα, των τὰ πάντα πλὴν

μὰς ἐς ἔλεά τε καὶ τενάγεα ἐκδιδοῖ, ἐν τοροι ανθρώπους

109쪽

κατοικησθαι λέγουσι ιχθυς ώμους σιτεομένους, ἐσθῆτε οε νομίζοντας χρῆσθαι φωκεων δέρμασι. το δε-των

στομάτων του 'Αράξεω ἡδει διὰ καθαρου ἐς την Κασπίην θάλασσαν. η δὲ Κασπίη θαλασσα εστι ἐπ ἐωυτῆς, ου συμμίσγουσα τῆ ἐτέρη θαλάσσύ. την μὲν γὰρ Ἐλληνες ναυτίλλονται πῆσαν, καὶ η ἔξω στηλέων θάλασσα η Ἀτλαν-203 τὶς καλεομενη καὶ η Ερυθρη μία τυγχάνει ἐουσα. Nδὲ Κασπίη ἐστὶ ετέρη ἐπ' ἐωυτῆς, εοsσα μῆκος μὲν πλόου εἰρεσίη χρεομένω πεντεκαίδεκα ἡμερέων , ευρος δὲ, τοευρυτάτη ἐστὶ αυτη εωυτης, οκτὼ ημερεων. καὶ τὰ μεν προς την εσπέρην φέροντα τῆς θαλάσσης ταύτης ὁ Καυκασος παρατείνει, ἐὰν ουρέων καὶ πλήθεῖ μέγιστον καὶ μεγάθεῖ υφηλότατον. ἔθνεα δὲ ἀνθρώπων πολλὰ καί παντοῖα εν ἐωυτῶ ἔχει ὁ Καύκασος, τὰ πολλὰ πάντα ἀπ' υλης ἀγρίης ζώοντα. - τοῖσι και δένδρεα φυλλα τοιῆσδε ἰδέης παρεχόμενα εἶναι λέγεται, τὰ τρίβοντας τε καὶ παραμίσγοντας υδωρ ζῶα εωυτοῖσι ἐς την ἐσθῆτα ἐγγράφειν ' τὰ δὲ Ῥα ουκ ἐκπλυνεσθαι, ἀλλα συγκαταγηράσκειν τῶ ἄλλω εἰρίω κατάπερ ἐνυφανθέντα ἀρχην

μῖξιν τε τουτων των ἀνθρώπων εἶναι ἐμφανέα κατάπερ τοῖσι προβάτοισι.204 Tὰ μὲν δη προς εσπέρην τῆς θαλάσσης ταύτης τῆς Κασπίης καλεομένης ὁ Καυκασος ἀπέργει, τὰ δὲ προς

ήῶ τε καὶ φιον ἀνατέλλοντα πεδίον ἐκδέκεται πλῆ θος ἄπειρον ἐς ἄποψιν. τούτου ῶν του πεδίου του μεγάλουουκ ἐλαχίστην μοῖραν μετέχουσι οἱΜασσαγέται, ἐπ' ους ο κῶρος ἔσχε προθυμίην στρατεύσασθαι ' πολλά τε γάρ μιν καὶ μεγάλα τὰ ἐπαείροντα καὶ ἐποτρύνοντα ἡν, πρῶτον μὲν ἡ γένεσις, το δοκέειν πλέον τι εἶναι ἀνθρώπου,

δεύτερα δὲ ἡ εὐτυχίη ἡ κατὰ τοὐς πολέμους .γενομένη 'οκη γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι υρος, αμήχανον ἡν

110쪽

109νόντος γυνὴ τῶν Μασσαγετέων βασίλεια Ἀμυρίς οἱ

ην ουνομα. ταυτην πέμπων ὁ Κυρος εμνατο τω λόγp, η δε Tόμυρις, συνιεῖσα οὐκ αυτήν μιν μνεομενον

ἀλλὰ την Μασσαγετέων βασιληίην, ἀπείπατο την πρόσοδον. Κυρος δὲ μετὰ τουτο, ῶς οἱ δόλω ου προεχώ- lρεε, ἐλάσας ἐπὶ τον 'Αράξην ἐποιέετο ἐκ του εμφανέος ἐπὶ τοὐς Μασσαγέτας στρατηίην, γεφυρας τε ζευγνύων , ἐπὶ του ποταμου διάβασιν τῶ στρατω, καὶ πυργους '

ἐπὶ πλοίων τῶB διαπορθμευόντων τον ποταμῖν οἰκοδομεόμενος. Ἐχοντι δέ οἱ τουτον τον πόνον πεμψασα

ἡ Ἀμυρις κήρυκα ἔλεγε τάδε ' βασιλευ Μήδων,

παυσαι σπευδων τὰ σπευδεις' ου γὰρ ἄν εἰδείης, εἴ τοι ἐς καιρὸν ἔσται ταυτα τελεόμενα ' παυσάμενος δε

βασίλευε τῶω σεωυτου, καὶ ἡμεας ἀνεχεο ὁρέων ἄρχον- iτας τῶνπερ ἄρχομεν. ουκ ων ἐθελήσεις υπο κpσιτησίδε χρῆσθαι, ἀλλα πάντα μῆλλον ῆ δι' ἡσυχίης εἶναι, . iσυ δε εἰ αεγάλως προθυμεαι Μασσαγετέων πειρηθῆναι, φέρε, μόχθον μὲν, τον ἔχεις ζευγνυς τον ποταμον, ἄπες, συ δὲ ἡμέων ἀναχωρησάπιων ἀπὸ του ποτα- . μου τριῶν ἡμερέων ὁδον διάβαινε ἐς την ἡμετέρην. εἰ δ' ἡμεας βουλεαι ἐσδέξασθαι μῆλλον ἐς την υμετέρην, συ τώυτο τοsτο ποίεε. Wυτα δε ἀκουσας ὁ ρος συνεκάλεσε Περσέων τοῖς πρώτους, συναγείρας δὲ τουτους ἐς μέσον σφι προετίθεε το πρηγμα, συμβουλευόμενος ὁκότερα ποιέη. τῶν δὲ κατὰ τὼυτο αἱ γνῶμαι ' συνεξέπιπτον κελευόντωr' ἐσδέκεσθαι Ἀμυρίν τε καὶ τον στρατον αυτῆς ἐς την χώρην. Παρεὼν δὲ καὶ μεμ- 207φόμενος την γνώμην ταυτην Κροῖσος ὁ Λυδος ἀπεδείκνυτο ἐναντίην τῆ προκειμένη γνώμy, λέγων τάδε Mβασιλεs, εἶπον μὲν καὶ πρότερόν τοι, οτι ἐπεί με Ζευς ἔδωκέ τοι, τὰ δν ὁρέω σφάλμα ἐον οἴκφ τῶ σῶ, κατὰ δυναμιν ἀποτρέφειν. τὰ δέ μοι παθηματα ἐόντα ἀχά-