Herodoti Historiarum libri 9 curavit Henr. Rudolph Dietsch

131쪽

Aἰθιόπων. τοῖσι δε αυτοuόλοισι τουτοισι ουνοιχά ἐστι

Ασμάχ, δυναται δὲ τομο το ἔπος κατὰ την Ἐλλήνωινλῶσσαν οἶ α ἀοι στενne νειDὀc παοιστάιιενοι βασιλέ απέστησαν δε αυται τεσσερες καὶ εἴκοσι μυριάδες Αθυπτίων των μαχίμων ἐς τους Αἰθίοπας τούτους δι' αἰτίηντοιηνδε ' ἐπὶ ναμμητίχου βασιλέος φυλακαὶ κατέστασανεν τε Ἐλεφαντίνύ πόλι προς Αἰθιόπων και ἐν Θάφνησιτησι Πηλουσίησι ἄλλη προς 'Αραβίων καὶ Σύρων, καὶεν Μαρέη προς Αιβύης ἄλλη. ἔτι δὲ ἐπ' ἐμεῶ καὶ Περσέων κατὰ ταυτὰ αἱ φυλακαὶ ἔχουσι, ῶς καὶ ἐπι ναι μητίχου ησαν ' καὶ γὰρ ἐν Ελεφαντίνη Πέρσαι φρου- ρέουσι καὶ ἐν χάφνησι. τοὐς ων δη Αἰγυπτίους τρία ἔτεα φρουρήσαντας απέλυε οὐδεὶς τῆς φρουρῆς ' οἱ δεβουλευσάμενοι και κοινῶ λόγω χρησάμενοι πάντες ἀποτου ναμμητίχου ἀποστάντες ρωαν ἐς Αἰθιοπίην. ναμ-

μητιχος δὲ πυθόμενος ἐδίωκε ώς δὲ κατέλαβε, ἐδέετο

πολλὰ λέγων, καί σφεας θεοὐς πατρωίους απολιπεῖνουκ μ καὶ τέκνα και γυναῖκας. των δέ τινα λέγεται δέξαντα το αἰδοῖον εἰπεῖν, ἔνθα ἀν τosτο ρ, ἔσεσθαιαυτοῖσι ἐνθαsτα καὶ τέκνα καὶ γυναῖκας. ούτοι ἐπείτε

ἐς Αἰθιοπίην απίκοντο, διδομι σφέας αυτοὐς τω Αἰθιόπων βασιλέL ο δέ σφεας τωδε αντιδωρέεται ' ἐσάν οἱ διάφοροί τινες γεγονότες των Αἰθιόπων ' τούτους ἐκέλευε ἐξελόντας την ἐκείνων γην οἰκέειν. τούτων δε ἐσοικισθέντων ἐς τοὐς Αἰθίοπας ἡμερώτεροι γεγόνασι Αἰθίοπες ῆθεα μαθόντες Αἰγύπτια.3l μέχρι μέν νυν τεσσέοων μηνῶν πλόου και οδοὐ γινώσκεται Ο Νεῖλος πάρεξ του ἐν Αἰγύπτω δεύuατος. τοσοsτοι γὰρ συμβαλλομένω μῆνες ευρίσκονται ἀναισι μουμενοι ἐξ Ελεφαντίνης πορευομένω ἐς τους αυτομόλους τούτους. ρέει απ' ἐσπέρης τε καὶ ἡλίου δυσμέων. τὼ δε απὼ τουδε οὐδεὶς ἔχει σαφέως τρασαι

132쪽

ἐρημος γάρ ἐστι η χώρη αυτη υπο καυματος. 'Aλλὰ 32 τάδε μὲν 'ηκουσα ἀνδρῶν Κυρηναίων φαμένων ἐλθεῖν τε ἐπὶ τουμμωνος χρηστήριον καὶ ἀπικέσθαι ἐς λόγους 'Eτεάπφ τp 'Aμμωνίων βασιλέr, καί κως ἐκ λόγων ἄλλων ἀπικέσθαι ἐς λέσχην περὶ του Νείλου, ως ουδεὶς αυτου οἶδε τὰς πηγὰς, καὶ τον Ἐτέαρχον φάναι ἐλθεῖν κοτὲ παρ' αυτον Νασαμῶνας ἄνδρας. το δὲ εθνος τοsτο ἐστὶ μὲν Αιβυκὸν, νέμεται δὲ την Συρτιν τε καὶ την προς ηῶ χωρην τῆς Συρτιος Ουκ ἐπὶ πολλόν. ἀπικυ- μένους δὲ τους Νασαμῶνας καὶ εἰρωτεομένους, εἴ τι ἐχουσι πλέον λέγειν περὶ των ἐρημων τῆς Αιβυης, φάναι παρὰ σφίσι γενέσθαι ἀνδρῶν δυναστέων παῖδας υβριστὰς, τους ἄλλα τε μηχανῆσθαι ἀνδρωθέντας περισσὰ καὶ δη καὶ ἀποκληρῶσαι πέντε μυτῶν ὀψομένους τὰ ἐρῆμα τῆς Αιβυης, καὶ εῖ τι πλέον ἐδοιεν τῶν ταμακρότατα ἰδομένων. τῆς γὰρ Λιβυης τὰ μὲν κατὰ τον βορηίην θάλασσαν απ' Αἰγυπτου ἀρξάμενοι μέχρι Σολόεντος ἄκρης, τῆ τελευτὰ ταυτα τῆς Αιβυης, παρήκουσι παρὰ πῆσαν Αίβυες καὶ Λιβύων ἔθνεα πολλὰ, πλὴνῆσον Ἐλληνες καὶ Φοίνικες ἔχουσι τὰ δ' υπὲρ θαλάσσης τε καὶ τῶν ἐπὶ θάλασσαν κατηκόντων ἀνθρώπων,

τὰ κατυπερθε θηρι ώδης ἐστὶ ἡ Λιβυη τὰ δὲ κατύπερθε τῆς θηριώδεος ψάμμος τέ ἐστι καὶ ἄνυδρος δεινῶς καὶ

ἐρῆμος πάντων. ἐπεὶ ων τους νεηνίας ἀποπεμπομένους υπὸ τῶν ἡλίκων, υδασί τε και σιτίοισι ευ ἐξηρτυμένους, ἰέναι τὰ πρῶτα μὲν διὰ τῆς οἰκεομένης, ταυτην δεδιεξελθόντας ἐς την θηριώδεα ἀπικέσθαι, ἐκ δὲ ταυτης την ἐρῆμον διεξιέναι την οδὼν ποιευμένους προς

ζέφυρον ἄνεμον, διεξελθόντας δὲ χῶρον πολλὸν ψαμμώδεα καὶ ἐν πολλῆσι ἡμέρησι ἰδεῖν δή κοτε δένδρεα

ἐν πεδίω πεφυκότα, καί σφεας προσελθόντας ἄπτεσθαι του ἐπεόντος ἐπὶ τῶν δενδρέων καρποs, ἁπτομένοισι

133쪽

Η E R O I, O T Iδε σφι ἐπελθεῖν ανδρας σμικροῖς, μετριων ἐλασσονας ἀνδρῶν, λαβόντας δὲ αγειν σφέας φωνῆς Ουτε τι

τῆς ἐκείνων τους Νασαμωνας γινωσκειν ουτε τοὐς αγοντας των Νασαμωνων. αγειν τε δὴ αυτοὐς διέλων μεγίστων, καὶ διεξελθόντας ταλα απικέσθαι ἐς πόλιν, ἐν τῆ πάντας εἶναι τοῖσι αγουσι το μεγαθυς

ἴσους, χρῶμα δὲ μελανας. παρὰ δὲ την πόλιν ρέειν ποταμον μεγαν, ἐδειν δὲ ἀπο εμερης αὐτον προς ῆλιον 33 ἀνατελλοντα, φαίνεσθαι δε ἐν αυτW κροκοδείλους. Uμὲν δὴ τοὐυμμωνίου Ἐτεάρχου λόγος ἐς τοσουτό μοι δεδηλώσθω, πλὴν οτι ἀπονοστῆσαί τε ἔφασκε τοὐς Νασαμῶνας, ως οἱ Κυρηναῖοι ἔλεγον, καὶ ἐς τοὐς ολοι ἀπίκοντο ἀνθρώπους, γόητας εἶναι πάντας. τον δὲ δὴ

ποταμὸν τοῶτον τον παραρρέοντα και 'Eτεαρχος συνεβάλλετο εἶναι τον Νεῖλον, καὶ δὴ και ὁ λόγος ουτω αἱρέει. ρέει γὰρ ἐκ Λιβύης ὁ Νεῖλος. καὶ uέσην τάα-νων Λιβυην. και ὰς ἐγ- συμβάλλομαι τοῖσι ἐμφανέσιτα μη γινωσκόμενα τεκμαιρόμενος, τω Ἱστρω ἐκ τῶν ἴσων μέτοων ὁριμαται. 'Tστρος τε γαρ ποταμος αρξαμε- νος ἐκ Κελτῶν και Πυρήνη r πῖλιος ὐέει μέσην σχίζων τὴν ρώπην. οἱ δὲ Κελτοί εἰσι ἔξω μακλείων στηλέων, ὁμουρέουσι δε Κυνησω Π, οῖ ἔσχατοι προς δυσειέων οἰκέουσι τῶν ἐν τῆ Mρώπy κατοικημένων. τελευτὰ δε ὁ Ἱστνος ἐς θάλασσαν τὴν του ξείνου πόντου τῆ Iστοίην οἱ Μιλησίων οἰκέουσι ἄποικοι.34 Ο μὲν δὴ Ιστρος, ρέει γὰρ δι' οἰκευμένης, προς πολλῶν γινώσκεται, περὶ δε τῶν το0 Νείλου πηγέων ουδεις ἔχει λέγειν ' ἀοίκητός τε γάρ ἐστι καὶ ἐρῆμος ἡ Λιβυη δι' ἐς ρέει. περι δὲ του ρεύματος αυτου. ἐπ' ἴσον μακρότατον ιστορευντα ἡν ἐξικέσθαι, εἰρη ται' εκδιδοῖ δε ἐς Αἴγυπτον. ἡ δὲ Αἴγυπτος τῆς ορεινῆς Κιλικίης μάλιστά κη ἀντίη κέεται. ἐνθευτεν δὲ

134쪽

ἰθέα οδος ευζών' ἀνδρί ' η δὲ Σινώπη τῶ Ἱστρω ἐκδι- δοντι ἐς θάλασσαν ἀντίον κέεται. ουτω τον Νεῖλον ὁ κέω διὰ πάσης τῆς Λιβύης διεξιόντα ἐξισοsσθαι τῶἹστρω. Νείλου μεν νυν πέρι τοσαυτα εἰρήσθω. EP Μ- δε περὶ Αἰγυπτου μηκυνέων τον λόγον, δοοτι πλέω θωμάσια ἔχει ἡ ἄλλη πῆσα χώρη καὶ ἐργαλόγου μέζω παρέχεται προς πῆσαν χώρη τούτων ε νεκεν πλέω περὶ αυτῆς εἰρήσεται. Aιγύπτιοι ἄμα τῶ οὐρανῶ τῶ κατὰ σφέας ἐόντι δεερο- καὶ τφ ποταμῶ φύσιν ἀλλοίην παρεχομένω ῆ οἱ ἄλλοι ποταμοὶ, τὰ πολλὰ πάντα ἐμπαλιν τοῖσι ἄλλοισι ἀνθρώποισι ἐστήσαντο ἡθεά τε καὶ νόμους, ἐν τοῖσι αἱ μεν γυναῖκες ἀγοράζουσι καὶ καπηλεύουσι, οἱ δὲ ἄνδρες κατ' οἰκους ἐόντες υφαίνουσι ἡφαίνουσι δὲ οἱ μὲν ἄλλοι ἄνω την κρόκηνωθέοντες, Αἰγύπτιοι δὲ κάτω. τὰ ἄχθεα οἱ μεν ἄνδρες ἐπὶ τῶν κεφαλέων φορέουσι, αἱ δὲ γυναῖκες ἐπὶ τῶν-ων. ουρέουσι αἱ μὲν γυναῖκες ορθαι, οἱ δὲ ἄνδρες κατήμενοι. ευμαρείη χρέονται ἐν τοῖσι οἴκοισι, ἐσθίουσιδδ ἔξω ἐν τῆσι ὁδοῖσι, ἐπιλέγοντες, ῶς τὰ μὲν αἰσχρὰ αναγκαῖα δε ἐν ἀποκρύφφ ἐστὶ ποιέειν χρεῶν, τὰ δε μὴ αἰσχρὰ αναφανδόν. ἱρῆται γυνη μὲν ουδεμία οὐτε ἐρσενος θεοs οὐτε θηλέης, ἄνδρες δὲ πάντων τε καὶ πασέων. τρέφειν τους τοκέας τοῖσι μὲν παισὶ οὐδεμία ανάγκη μὴ βουλομένοισι, τῆσι δὲ θυγατράσι πῆσα ανάγκη καὶ μὴ βουλομένησι. οἱ ἱρέες τῶν θεῶν τῆ μὲν μἄλλη κομέουσι, ἐν Αἰγύπτω δὲ ξυρέονται. τοῖσι ἄλλοισι ἀνθρώποισι νόμος ἄμα κήδεζ κεκάρθαι τὰς κεφαλὰς τους μάλιστα ἱκνέεται, Αἰγύπτιοι δὲ υπὸ τοὐς θανάτους ἀνιεῖσι τὰς τρίχας αύξεσθαι τάς τε ἐν τῆ κεφαλὴ καὶ τψ γενείω, τέως ἐξυρημένοι. τοῖσι μεν ἄλλοισι ἀνθρώποισι χωρὶς θηρίων ῆ δίαιτα ἀποκέκριται, Αἰγυπτί-

135쪽

H E R 0 D 0 T Ioισι δε ὁμου θηρίοισι η δίαιτά ἐστι. ἀπο πυρῶν κα κριθέων ωλλοι ζώουσι, Αἰγυπτίων δὲ τῶ ποιευμένη ἀπο τουτων την ζόην ονειδος μέγιστόν ἐστι, ἀλλ απ'oλυρεων ποιευνται σιτία, τὰς ζειὰς μετεξέτεροι καλέουσι. φυρέουσι το μεν σταῖς τοῖσι ποσὶ, τον δε πηλον τῆσι χερσὶ καὶ την κόπρον ἀναιρεονται. τα αἰδοῖα ωλλοιμεν ἐῶσι ώς ἐγενοντο, πλην ο σοι ἀπο τουτων ἔμαθον, Αἰγύπτιοι δὲ περιτάμνονται. εῖματα τῶν μὲν ἀνδρῶνεκαστος ἔχει δυο, τῶν δὲ γυναικῶν ἔν εκάστη. τῶν ἱστίων τοὐς κρίκους καὶ τοῖς καλους οἱ μὲ, ἄλλοι ἐξωθεν προσδέουσι, Αἰγύπτιοι δε ἔσωθεν. γράμματα γράφουσι και λογίζονται ψηφοισι Ἐλληνες μεν ἀπο τῶν

ἀριστερῶν ἐπὶ τα δεξιὰ φεροντες την χεῖρα, Αἰγύπτιοι δὲ ἀπο τῶν δεξιῶν ἐπι τὰ ἀριστερά καὶ ποιεsντες ταὐτααυτοι μέν φασι ἐπὶ τὰ δεξια ποιεειν, Ἐλληνας δὲ επ' ἀριστερά. διφασίοισι δὲ γράμμασι χρέονται, καὶ τὰ μεν 37 αυτῶν ἱρὰ, τὰ δὲ δημοτικὰ καλέεται. Θεοσεβεες δεπερισσῶς ἐόντες μάλιστα πάντων ἀνθρώπων νόμοισι

τοιοισίδε χρέονται. ἐκ χαλκεων ποτηρίων πίνουσι, δια-

σμέοντες ἀνὰ πῆσαν ημέρην, οὐκ ὁ μὲν, ὁ δ' ου, ἀλλα

πάντες. εῖματα δὲ λίνεα φορεουσι αἰεὶ νεόπλυτα, ἐπιτηδεύοντες τοὐτο μάλιστα. τά τε αἰδοῖα περιτάμνονται καθαριότητος εῖνεκεν, προτιμεοντες καθάριοι ειναι η

εὐπρεπεστεροι. οἱ δὲ ἱρέες ξυρέονται πῆν το σῶμα διὰ τρίτης ημερης, τνα μήτε φθειρ μήτε ἄλλο μυσαρον μηδεν ἐγγίνηταί σφι θεραπεύουσι τοῖς θεους. ἐσθῆτα δεφορεουσι οἱ ἱρεες λινέην μουνην, καὶ υποδήματα βύβλινα ἄλλην δέ σφι ἐσθῆτα οὐκ ἔξεστι λαβεῖν, ουδευποδήματα ἄλλα. λοίνται δὲ δὶς τῆς ἡμέρης εκάστης

Ουχρῶ, καὶ δὶς εκάστης νυκτός. ἄλλας τε θρησκηίας επιτελέουσι μυρίας ώς εἰπεῖν λόγω. πάσχουσι δὲ και ἀγαθὰ οὐκ ολίγα. Ουτε τι γὰρ τῶν οἰκηίων τρίβουσι

136쪽

LI B. II. AE A P. 36 - 39.

ουτε δαπανέονται, ἀλλα καὶ σιτία σφί ἐστι ἱρὰ πεσσόμενα, καὶ κρεῶν βοέων καὶ χηνεων πλῆθός τι ἐκάστωγίνεται πολλὸν εκάστης ημέρης, δίδοται δε σφι καὶ ο νος ἀμπέλινος. ἰχθυων δὲ Ου σφι ἔξεστι πάσασθαι. κυάμους ουτε τι μάλα σπείρουσι Αἰγύπτιοι ἐν τῆ χωρ

τους τε γενομένους ουτε τρώγουσι Ουτε εψοντες πατέονται οι δὲ δη ἱρεες ουδὲ ὁρεοντες ανεχονται, νομίζοντες ου καθαρόν μιν εἶναι οσπριον. ἱρῆται δὲ Ουκ εἷς ἐκά- στου των θεῶν, ἀλλα πολλοὶ, των εἷς ἐστὶ αρχιρευς' ἐπεὰν δε τις ἀποθάνy, τουτου ὁ παῖς ἀντικατίσταται. υς δὲ βους τους ἔρσενας του Ἐπάφου εἶναι νομίζουσι, 38 καὶ τουτου εἴνεκεν δοκιμάζουσι αυτους ἄδε ' τρίχα ην καὶ μίαν ἴδηται ἐπεουσαν μέλIιναν, ου καθαρον εἶναι νομίζει. δίζηται-ταυτα επὶ τουτω τεταγμενος των τις ἱρέων καὶ ὀρθου ἐστεῶτος του κτηνεος καὶ υπτίου, καιτην γλῶσσαν ἐξειρυσας, εἰ καθαρη των προκειμένων

σημηίων, τὰ εγὼ ἐν ἄλλω λόγω ἐρεω. κατορα δὲ καὶ τὰς τρίχας τῆς Ουρῆς, εἰ κατὰ φυσιν ἔχει πεφυκυίας. ἐν τούτων πάντων ἡ καθαρὸς, σημαίνεται βυβλω περὶ τὰ

κέρεα εἱλίσσων, και ἔπειτεν γην σημαντρίδα ἐπιπλάσας ἐπιβάλλει τον δακτύλιον ' καὶ ουτω ἀπάγουσι. ἀσήμαυ- τον δὲ θύσαντι θάνατος ἡ ζημίη ἐπικέεται. δοκιμάζεταιμεν νυν το κτῆνος τρόπω τοιωδε, θυσίη δε σφι ῆδεκατέστηκε ' ἀγαγόντες το σεσημασμένον κτῆνος πρὸς τον 39 βωμὸν, ὁκου ἄν θύωσι, πυρ ἀνακαίουσι, ἔπειτεν δε ἐπ' αυτου οἶνον κατὰ του ἱρηίου ἐπισπείσαντες και ἐπικαλεσαντες τον θεὸν σφάζουσι, σφάξαντες δὲ ἀποτάμνουσι την κεφαλήν. σῶμα μὲν δη του κτηνεος δείρουσι, κε

φαλῆ δὲ εκεωρ πολλὰ καταρησάμενοι φέρουσι, τοῖσι μὲν ἄν ἡ ἀγορὴ και Ἐλληνες σφι ωσι ἐπιδήμιοι ἔμποροι, οἱ μὲν φέροντες ἐς την ἀγορην ἀπ' ἄν εδοντο, τοῖσιῶν μη παρεωσι Ἐλληνες, οι δ' ἐκβάλλουσι ἐς τον ποτα-

137쪽

κακον γενέσθαι, ἐς κεφαλην ταύτην τραπέσθαι. κατὰ μέν νυν τὰς κεφαλὰς των θυομένων κτηροέων καὶ την ἐπίσπεισιν του οἴνου πάντες Αἰγύπτιοι νόμοισι τοῖσιαλοῖσι χρέονται Ομοίως ες πάντα τὰ ἱρὰ, καὶ ἀπο του-

του του νόμου ουδὲ ἄλλου ουδενὸς ἐμ υχου κεφαλῆς - γευσεται Αἰγυπτίων Ουδείς. , δὲ δ' ἐξαίρεσις των ἱρῶν καὶ η καυσις ἄλλη περὶ ἄλλο ἱρόν σφι κατεστηκε.την δ' ἀν μεγίστην τε δαίμονα ηγίαται εἶναι καὶ μεγίστην οἱ ὁρτην ἀνάγουσι, ταυτην ἔρχομαι ἐρέων. ἐπεὰν ἀποδείρωσι τον βουν, κατευξάμενοι κοιλίην μὲν ἐκείνην πῆσαν ἐξ ἁν εἷλον, σπλα χνα δὲ αυτου λείπουσι ἐν τῶ σώματι και την πιμελην, σκέλεα δὲ ἀποτάμνουσι καὶ τη ν ὀσφυν ἄκρην και τους μους τε καὶ τον τράχηλον. ταυτα δὲ ποιησαντες τὰ ἄλλο σῶμα του βοὸς πιμπλῶσι ἄρτων καθαρῶν καὶ μέλιτος καὶ ἀσταφίδος καὶ συκων καὶ λιβανωτοs καὶ σμυρνης και των ἄλλων θυωμάτων, πλησαντες δὲ τούτων καταγίζουσι, ἔλαιον ἄφθονον

καταχέοντες. προνηστευσαντες δὲ μουσι, καιομένων δε τῶν ἱρῶν τύπτονται πάντες ' ἐπεὰν δὲ ἀποτύσγωνται,41 δαῖτα προτιθέαται τὰ ἐλίποντο τῶν ἱρῶν. Τους μέν νυν

καθαροὐς βους τους ἔρσενας καὶ τους μόσχους οἱ πάντες Αἰγύπτιοι θύουσι, τὰς δὲ θηλέας ου σφι ἔξεστι θύειν, ἀλλ' ἱραί εἰσι τῆς Ἱσιος. το γὰρ τῆς Ἱσιος ἄγαλμα ἐὸν γυναικηιον βούκερών ἐστι, κατάπερ Ἐλληνες την γουν γράφουσι, καὶ τὰς βους τὰς θηλέας Αἰγύπτιοι πάντες ομοίως σέβονται προβάτων πάντων μάλιστα μακρῶ. τῶν εῖνεκεν ουτ' ἀνηρ Αἰγύπτιος ουτε γυνη ἄνδρα Ἐλληνα φιλήσειε αν τφ στόματι, ουδὲ μαχαίρη ἀνδρῖς Ἐλληνος χρήσεται Ουδ' οβελοῖσι ουδὲ λέβητι, ουδὲ κρέως καθαρου βοος διατετμημένου Ἐλληνικῆ μαχαίρη γεώρο

138쪽

LIB. II. CAP. 39 - 42.

σεται. θάπτουσι δὲ τους ἀποθνησκοντας βους τρόπον τόνδε ' τὰς μὲν θηλέας ἐς τον ποταμὸν ἀπιῆσι, τους δὲ

ἔρσενας κατορύσσουσι εκαστοι ἐν τοῖσι προαστείοισι, τὸ

κέρας το ἔτερον η καὶ ἀμφότερα υπερέχοντα σημηίουεῖνεκεν ' μεαν δὲ σαπῆ καὶ προσίρ ὁ τεταγμένος χρόνος, ἀπικνέεται ἐς ἔκάστην πόλιν βάρις ἐκ της Προσωπίτιδος καλεομένης νησου. η δ' ἔστι μὲν ἐν τῶ Βέλτα, περίμετρον δὲ αυτῆς εἰσὶ σχοῖνοι ἐννέα. ἐν ταυτη ων τῆ Προσωπίτιδι νήσφ ενεισι μὲν καὶ αλλαι πόλιες συχναὶ, ἐκ τῆς δὲ αἱ βάριες παραγίνονται αναιρησόμεναι τὰ ὀστέα τῶν βοῶν, ουνομα τῆ πόλι ωτάρβηχις, ἐν /'αυτῆ 'Aφροδίτης ἱρὸν Θιον ιδρυται. ἐκ ταύτης τῆς πολιος πλανέονται πολλοὶ ἄλλοι ἐς ἄλλας πόλις, ἀνορύξαντες δὲ τὰ ὀστέα απάγουσι καὶ θάπτουσι ἐς ἔνα χῶρον πάντες. κατὰ ταὐτὰ δε τοῖσι βουσὶ καὶ τἄλλα κτήνεα

θάπτουσι ἀποθνησκοντα. καὶ γὰρ περὶ ταυτα ουτω σφι νενομοθέτηται ' κτείνουσι γὰρ δη ουδὲ ταυτα. πσοι μὲν δ2δη Θιὸς Θηβαιέος ἱδρύαται ἱρὸν ἡ νομοs του Θηβαίου

εἰσί, ουτοι μέν νυν πάντες δων ἀπεχόμενοι αἶγας θύουσι. θεους γὰρ δὴ ου τους αυτοὐς ἄπαντες ομοίως Αἰγύπτιοι σέβονται, πλὴν Ισιός τε καὶ υσίριος, τον δὴ Λιόνυσον εἶναι λέγουσι ' τουτους δὲ ομοίως ἄπαντες σέβονται. οσοι δὲ τοs Μένδητος κεκτέαται ἱρὸν ἡ νομούτos Μενδησίου εἰσὶ, ουτοι δὲ αἰγῶν ἀπεχόμενοι δες θύουσι. Θηβαῖοι μέν νυν, καὶ ο σοι διὰ τούτους δων ἀπέχονται, διὰ τάδε λέγουσι τὸν νόμον τόνδε σφι τε- ναι 'Hρακλέα θελῆσαι πάντως ἰδέσθαι τὸν Αία καὶ τὸν οὐκ ἐθέλειν ὀφθηναι ὐπ' αὐτοs, τέλος δὲ, ἐπείτε λιπαρέειν τὰν Ηρακλέα, τὸν Θία μηχανήσασθαι κριὰν ἐκδείραντα προέχεσθαί τε την κεφαλὴν ἀποταμόντα τοὐκριοs, καὶ ἐνδύντα τὸ νάκος Ουτω οἱ εωυτὸν ἐπιδέξαι. απὸ τούτου κριοπρόσωπον τἄγαλμα τοs Θιος ποιεsm

139쪽

Αἰγυπτιοι, απο δε Αἰγυπτίων ' μωνιοι, ἐόντες Αἱγυ-- πτίων τε καὶ Αἰθιόπων αποικοι καὶ φωνην μεταξυ ἀμφοτερων νομίζοντες. δοκεειν δ' ἐμοί, καὶ τουνομα Ἀμμώνιοι απὸ τουδέ σφι την ἐπωνυμίην ἐποιησαντο Ῥμμο- γὰρ Αἰγυπτιοι καλέουσι τον Αία. τους δε

κριοῖς ου θύουσι Θηβαῖοι, ἀλλ' εἰσί σφι ἱροι διὰ τουτο. μιῆ δὲ ἐνιαυτου, ἐν ὁρτῆ του Βιος, κριονενα κατακόψαντες καὶ ἀποδείραντες κατὰ τἀυτο ἐνδυ- ουσι τωγαλμα του Λιος, καὶ ἔπειτεν ἄλλο ἄγαλμα μα- κλέος προσάγουσι προς αυτό. ταυτα δὲ ποιησαντες τυροπτονται οἱ περι τὐ ιρον ἄπαντες τον κριὸν και ἔπειτεν

ἐν ἱρῆ θηκη θάπτουσι αυτόν. 43 ιρακλέος δὲ πέρι τόνδε τον λόγον ηκουσα, ὁτι εἴη των δυωδεκα θεῶν. του ετέρου δὲ πίοιμακλέος, τον Ελληνες οἴδασι, ουδαμη Αἰγυπτου ἐδυνάσθην ἀκουσαι. καὶ μην ἔτι γε ου παρ Ἐλληνων ἔλαβον τουνομα τουυρακλέος Αἰγυπτιοι, ἀλλ' Ἐλληνες μειλον παρ' Αἰγυπτίων, και Ἐλληνων ουτοι οἱ θέμενοι τR 'Aμφιτρυω- νος γόνω ουνομα μακλέα , πολλά μοι και ἄλλα τεκμήριά ἐστι τουτο ουτω ἔχειν, ἐν καὶ τόδε, ἔτι τε του Ηρακλέος τούτου οἱ γονέες ἀμφότεροι ἐσαν 'Aμφιτρυωνκαὶ Ἀλκμήνη γεγονότες τὸ ἀνέκαθεν ἀπ Αἰγυπτου, καὶ διότι Αἰγυπτιοι ουτε Ποσειδέωνος Ουτε Αιοσκουρων τὰ Ουνόματά φασι εἰδέναι, ουδέ σφι θεοὶ Ουτοι ἐν τοῖσι ἄλλοισι θεοῖσι ἀποδεδέχαται. καὶ μην εt γε παρ' Ἐλλήνων ἔλαβον ουνομά τευ δαίμονος, τούτων Ουκ ηκιστα

αλλὰ μάλιστα ἔμελλον μνήμην ἔξειν, εἴπερ και τότε ναυτιλίρσι ἐχρέοντο καὶ ἐσαν Ἐλλήνων τινὲς ναυτίλοι, ῶς ἔλπομαί τε καὶ ἐμὴ γνώμη αἱρέει. ἀστε τούτων αν καὶ μῶλλον των θεῶν τὰ Ουνόματα ἐξηπιστέατο Αἰγώ--πτιοι ἡ του μακλέος. αλλά τις αρχαῖός ἐστι θεὸς Αἰγυπτίοισι μακλέης ῶς δὲ αυτοὶ λέγουσι, ἐτεά ἐστι

140쪽

LIB. II. CAP. 42 - 45.

ixτακισχίλια καὶ μύρια υμασιν βασιλευσαντα, ἐπείτε τῶν οκτώ θεῶν οἱ δυώδεκα θ εοὶ ἐγευοντα, τῶν Ηρακλέα ἔνα νομιζουσι. καὶ ἐθέλων τουτων περι 44σαφες τι εἰδέναι ἐκ τῶν οἷόν τε ἡν, ἔπλωσα καὶ ἐς Ἀρον τῆς Φοινίκης, πυνθανόμενος αυτόθι εἶναι ἱρον μα-

κλεὶς αγιον. καὶ εἶδον πλουσίως κατεσκευασμενον αλ-

λοισί τε πολλοῖσι ἀναθήμασι, καὶ ἐν αυτω ησαν στῆλαι

δυο, η μὲν χρυσos ἀπέφθου, ἡ δὲ σμαράγδου λίθου λάμποντος τὰς νύκτας μεγάλως' ἐς λόγους δὲ ἐλθὼν

τοῖσι ἱρευσι του θεos εἰρόμην, ὁκόσος χρόνος εἴη-ου σφι το ἱρου ἶδρυται. εὐρον δὲ οὐδὲ τούτους τοῖσι Ἐλλησι συμφερομενους ' ἔφασαν γαρ αμα Τέρω οἰκιζομένη καὶτὀ ἱρον τοs θεos ἱδρυθῆναι, εἶναι δὲ ἔτεα απ ου Τυ- ρον οἰκεουσι τριηκόσια καὶ δισχίλια. εἶδον δὲ ἐν τῆ Tύρω και αλλο ἱρὸν Ηρακλέος ἐπωνυμίην ἔχοντος Θασίου εἶναι. απικόμην δὲ καὶ ἐς Θάσον , ἐν τῆ εὐρον ἶρον μακλέος υπὸ Φοινίκων ἱδρυμένον, οῖ κατ' Ευρώπης ζήτησιν ἐκπλώσαντες Θάσου ἔκτισαν' καὶ ταὐτακαὶ πέντε γενεῆσι ανδοων πρότερά ἐστιῆ τὀνυμφιτρύω- ωος υρακλέα ἐν τῆ Ελλάδι γενέσθαι. τὰ μέν νυν ἱστορημένα δηλοῖ σαφέως παλαιὸν θεον υρακλέα ἐόντα. καὶ δοκέουσι δέ μοι ούτοι ορθοτατα 'Ελλήνων ποιέειν, οῖ διξὰ υράκλεια ἱδρυσάμενοι κεκτέαται, καὶ

ουῶ μὲν ῶς ἀθανάτω, Οὐλυμπίω δὲ ἐπωνυμίην θυουσι, τῶ δ' ετέρφ ῶς ῆρωῖ ἐναγίζουσι. Λέγουσι δὲ πολλὰ καὶ 5 ἄλλα ἀνεπισκέπτως οἱ Ἐλληνες εὐηθης δὲ αυτῶν κάὶ ὁδε ὁ μsθός ἐστι, τον περὶ τos Nρακλέος λέγουσι, ώς αυτὸν ἀπικόμενον ἐς Αἴγυπτον στέψαντες οἱ Αἰγύπτιοι υπὸ πομπῆς ἐξῆγον ς θυσοντες τῶ Θιί τον δὲ τέως μὲν ἡσυχίην ἔχειν, ἐπεὶ δὲ -τοὐ προς τῶ βωμφ κατήρ'χοντο, ἐς αλκὴν τραπόμενον πάντας σφέας καταφονεs'σαι. ἐμοὶ μέν νυν δοκέουσι ταλα λέγοντες τῆς Αθ-