Herodoti Historiarum libri 9 curavit Henr. Rudolph Dietsch

61쪽

καλέουσι σπάκα Μῆδοι. αἱ δε υπώρεαί εἰσι, τῶν Ουρειον,

ἔνθα τὰς νομὰς τῶν βοῶν εἶχε -τος δη ὁ βουκόλος, προς βορέω τε ἀνέμου τῶν Ἀγβατάνων κὰὶ προς του πόντου του αξεινου. ταυτy μὲν γὰρ η Μηδικη χώρη προς Σασπείρων ορεινη ἐστι κάρτα καὶ υφηλη τε καὶ Iδρσι συνηρεφης, η δὲ ἄλλη Μηδικη χώρη εστὶ πῆσα ἄπεδος. επεὶ ων ὁ βουκόλος σπουδρ πολλῆ καλεόμενος ἀπίκετο, ἔλεγε ὁ Αρπαγος τάδε Κελεύει σε Ἀστυάγης τὸ παιδίον τοὐτο λαβόντα θεῖναι ες το ερημότατον τῶν Ουρέων, ὁκως οῦν τάχιστα διαφθαρείη. και τάδε τοι ἐκέλευσε εἰπεῖν, ἐν μη ἀποκτείνρς αυτὰ, αλλά τεF τρύ- πω περιποι γνς, ὀλέθρω τῶ κακίστω σε διαχρήσεσθαι' ἐπορὰν δὲ ἐκκείμενον τεταγμαι ἐγώ. i ' ταυτα ἀκουσας ὁ βουκόλος καὶ ἀναλαβὼν τὸ παιδίον ῆιε την αυτὴν ὀπίσω ὁδον, και ἀπικνεεται ες την ἔπαυλιν. τῶ δ' ἄρα και αυτῶ ἡ γυνὴ ἐπίτεξ ἐουσα πῆ- lσαν ἡμέρην, τότε κως κατὰ δαίμονα τίκτει οἰχομέν- lτοὐ βουκόλου ες πόλιν. ἡσαν-εν φροντίδι ἀμφότεροι αλλήλων περι, ὁ μὲν του τόκου τῆς γυναικὸς ἀρρωδεων, ἡ δε γυνὴ, ο τι Ουκ ἐωθὼς ουρπαγος μεταπέμψατο αυτῆς τον ἄνδρα. ἐπείτε ἀπονωτήσας ἐπέστη, οἷαόξ ἀέλπτου χουσα ἡ γυνὴ εἴρετο προτέρη, ο τι μιν ου' τω προθύμως Ἀρπαγος μεταπεμψαιτο. ο δὲ εἶπε γυναι; εἶδόν τε ες πόλιν ἐλθὼν και ἡκουσα, τὸ μήτει δεῖν ἄφελω/ μήτε κοτὲ γενέσθαι ἐς δεσπότας τοὐς ήμετέρους. οἶκος μὲν πῶς Ἀρπάγου κλαυθμῶ κατείχετο 'εγὼ δὲ ἐκπλαγεις φα ἔσω. λ δὲ τάχιστα ἐσῆλθον, ὁρέω

παιδίον προκείμενον ἀσπαῖρόν τε και κραγγενόμενον, κεκοσμημένον χρυσῶ τε καὶ ἐσθῆτι ποικίλη. υρπαγος ὁὲ ώς εiδε με, ἐκελευε τὴν ταχίστην ἀet/αλαβόντα τὸ παιδίον οἴχεσθαι φέροντα, και θεῖναι ἔνθα θζριωδέστατον

62쪽

εἴη των οὐρέων, φας'Aστυάγεα εἶναι του ταὐτα ἐπιθε- μενόν μοι, πολλὰ ἀπειλησας, εἰ μή σφεα ποιήσαιμι καὶ ἐγὼ αναλαβὼν ἔφερον, δοκεων τῶν τινος οἰκετέων εἰ- ναι' ου γὰρ αν κοτε κατεδοξα, ἔνθεν γε ην. ἐθάμβεον δὲ Ορεων χρυσῶ τε καὶ ε ασι κεκοσμημένον, προς δὲ καὶ κλαυθμῖν κατεστεῶτα ἐμφανεα εν 'Αρπάγου. . καὶ πρόκατε δη κατ οδὸν πυνθάνομαι τον πάντα λόγον θεράποντος, δς εμε προπέμπων ἔξω πόλιος ἐνεχείρισε τό βρέφος, ῶς ἄρα μουνδάνης τε εχ παῖς τῆς 'Ἀστυάγεος θυγατρὸς καὶ Καμβυσεω τοs Κυρ0υ, καί μιν ωστυάγης

ἐντέλλεται ἀποκτεῖναι ' νυν τε οδε ἐστί. υμα δὲ ταυτα it 1

ἐλεγε ὁ βουκόλος καὶ ἐκκαλυψας ἀπεδείκνυε. ἡ δὲ ῶς . εἶδε τὀ παιδίον μέγα τε καὶ ευειδὲς ἐὸν, δακρυσασα καὶ λαβομένη τῶν γουνάτων του ἀνδρὸς ἐχρήιζε μ δεμιῆτε χνρ ἐκθεῖναί μιν. ὁ δὲ Ουκ ἔφη οἷός τἐ εἶναι ἄλλως

Κυτα ποιέειν ' ἐπιφοιτήσειν γὰρ κατασκόπους ἐξ Ἀρ--γου ἐποψομένους, ἀπολέεσθαί τε κάκιστα, ἐν μή σφεα ποιήσst. ώς δὲ οὐκ ἔπειθε ἄρα τον ἄνδρα, δεύτερα λέγει ἡ γυνὴ τάδε . Ἐπεὶ τοίνυν ου δύναμαί σε πείθειν μὴ ἐκθεῖναι, σὐ δὲ ἀδε ποίησον, εἰ δη πῆσά γε ανάγκη ὀφθῆναι ἐκκείμενον ' τέτοκα γὰρ καὶ ἐγώ, τέτοκα δὲ τεθνεός' τοίτο μὲν φέρων πρόθες, τὸν δὲ τῆςυστυάγεος θυγατρὰς παῖδα ώς ἐξ ῆμέων ἐόντα τρέφωμεν ' και οὐτωoυτε συ ἀλώσεαι ἀδικέων τοὐς δεσπότας, οὐτε ὴμῖν κακῶς βεβοuλευμένα ἔσται. ὁ τε γὰρ τεθνεὼς βασιληίης ταφῆς κυρήσει και ὁ περιεὼν ουκ ἀπολέει την ψυχήν. κάρτα τε ἐδοξε τῶ βουκολφ προς τὰ παρεόντα ευ λέγειν II 34 γυνὴ, και αὐτίκα ἐποίεε ταὐτα. τον μὲν ἔφερε θανατώσων παῖδα, τομον μὲν παραδιδοῖ τῆ ἐω-os γυναικί, τον δὲ ἐωυτοs ἐόντα νεκρὸν λαβὼν ἐθηκε ἐς τὸ ἄγγος, ἐν τῶ ἔφερε τὸν ἔτερον ' κοσμήσας δὲ τῶ κόσμω παντι τοὐ έτέρου παιδὸς, φέρων ἐς τὸ ἐρημότατον τῶν οὐρέων

63쪽

ηιε ἐς πόλιν ο βουκόλος, των τινὰ προβοσκῶν νύλακονα οὐ καταλιπὼν, ἐλθὼν δε ἐς του 'Αρπάγου ἀποδεικνυναι ἔφη ἐτοῖμος εἶναι τοὐ παιδίου του νέκυν. πέμψας δὲ ὁ υρπαγος των ἐωυτου Θορυφόρων τους πιστο- τάτους εἶδέ τε διὰ τούτων και ἔθαψε του βουκόλου τὰ παιδίον. και τὸ μὲν ἐτέθαπτο, τον δὲ υστερον τοὐτων κυρον ουνομασθέντα παραλαβουσα ἔτρεφε ηγυνη του βουκόλου, ουνομα ἄλλο κού τι καὶ ου κυρω θεμένη.

ii 4 Kαι υτε. ην δεκαετης ὁ παῖς, πρῆγμα ἐς αυτὸν τοιόνδε γενόμενον ἐξέφηνέ μιν. ἔπαιζε ἐν τy κώμη

ταύτy, ἐν τη ησαν καὶ αἱ βουκολίαι αυται, ἔπαιζε δε μετ' ἄλλων ηλίκων ἐν ὁδω. και οἱ παῖδες παίζοντες εἶλοντο ἐω-ῶν βασιλέα εἶναι τομον δη τ- τοὐ βουκόλου ἐπίκλησιν παῖδα. ὁ αυτῶν διέταξε τους μὲν οἰκίας οἰκοδομέειν, τους δὲ δορυφόρους εἶναι, τον δεκού τινα αυτῶν οφθαλμὸν βασιλέος εἶναι, τρο δέ τινι

τὰς αγγελίας ἐσφέρειν ἐδίδου γέρας, ῶς ἐκάμφ ἔργον

προστάσσων. εἷς τούτων τῶν παίδων συμπαίζων,

ἐὼν Ἀρτεμβάρεω παῖς, ανδρὸς δοκίμου ἐν Μηδοισι, ου γὰρ δη ἐποίησε τὸ προσταχθὲν ἐκ του Κύρου, ἐκέλευε

αυτὀν τους ἄλλους παῖδας διαλαβεῖν, πειθομένων δὲ των παίδων ὁ Η ος τον παῖδα τρηχέως κάρτα περιέσπε μαστιγέων ὁ δὲ ἐπείτε μετείθη τάχιστα - ως γε δηανάξια ἐωυτos παθῶν, μαλλόν τι περιημέκτεε, κατελθὼν δὲ ἐς πόλιν πρὸς τον πατέρα ἀποικτίζετο τῶν υπὀΚύρου ηντησε, λέγων δὲ Ου Κύρου ου γάρ κω ην τομοτουνομαὶ, ἀλλα πρὸς τοs βουκόλου τοs Ἀστυάγεος παι

δός. ὁ δὲ Ἀρτεμβάρης οργῆ, ώς ειχε, ἐλθῶν παρὰ τὸν

υστυάγεα καὶ ἄμα αγόμενος τὸν παῖδα, ἀνάρσια πρήγματα ἔφη πεπονθέναι, λέγων ' γι βασιλεs, υπὸ τοὐ

64쪽

σου δουλου, βουκόλου δε παιδὸς, ωδε περιυβρίσμεθα, δεικνυς τοs παιδος τους --ς. 'Aκουσας δὲ αἰαὶ ἰδὼν Ποό ' στυάγης, ἐθελων τιμωρῆσω τ* παιδὶ τιμῆς τῆς 'Aoetυμβάρεω εῖνεκεν, μετεπεμπετο τόν τε βουκόλον και τον παιδα. ἐπείτε παρῆσαν ἀμφότεροι, βλεψας προς τον

Κῶρον ὁ Ῥουτυάγης ἔφη ' Συ δὴ ἐὼν τουδρ τοιουτουtόντος παῖς ἐτόλμησας τον τοὐδε παῖδα ἐόντος πρώτου παρ ἐμοὶ ἀεικείη τοιῆδε περισπεῖν; 'Ο δὲ ἀμείβετο ἄδε γλ δέσποτα; ἐγὼ ταυτα τοίτον ἐποίησα σὐν δίκη ' οἱ γάρ με ἐκ τῆς κώμης παῖδες των καὶ οδε ἡν, παίζοντες. σφέων αυτῶν ἐστήσαντο βασιλεα ' ἐδόκεον γάρ σφι εἶ ναι ἐς τοsτο ἐπιτηδεώτατος. οι μέν νυν ἄλλοι παῖδες τὰ ἐπιτασσόμενα ἐπετέλεον, Ουτος δε ἀνηκούστεέ τε καὶ

λόγον εἶχε ουδένα, ἐς δ ἔλαβε την δίκην. εἰ ἄν δὴ τουδεεῖνεκεν ἄξιός τευ κακοs εἰμὶ, δει τρι πάρριμι. Tαυτα IIελέγοντος τοs παιδὸς τον Ἀστiνάγεα ἐσήιε ἀνάγνωσις αυτοs, καί οἱ ο τε χαρακτὴρ τοs προσώπου προσφέρεσθαι ἐδόκεε ἐς εωυτὸν και ἡ υπόκρισις ἐλευθεριωτέρη εἶναι, ο τε χρόνος τῆς ἐκθέσιος τῆ ἡλικίαὶ τοs παιδὸς εδόκεε συμβαίνειν. ἐκπλαγεὶς δὲ τούτοισι ἐπὶ χρόνον ἄφθογγος ἐν ' μόγις δε δή κοτε ἀνενειχθεὶς εἶπε, ἐθελωνιαπεμψαι τὸν 'Αρτεμβάρεα, ἴνα τὸν βουκόλον μοsνον 'λαβὼν βασανίσst ' 'Αρτεμβαρες, ἐγὼ ταλα ποιήσω, ῶστε σε και τὸν παῖδα τὸν σὸν μηδεν ἐπιμέμφεσθαι. πνμεν δὴ Ἀρτεμβάρεα πέμπει, τὸν δε ώρον ἡγον ἔσω οἱ

θερμοντες κελεύσαντος τοs Uστυάγεος. μεὶ δὲ υπε- λελειπτο ο βουκόλος μοὐνος μουνωθέντα αντιν εἴ-

φετο ὁ Ἀστυάγης, κόθεν λάβοι τὸν παῖδα και τίς εχ ὁ ααραδούς. ὁ δὲ ἐξ εωυτοs τε ἔφη γεγονέναι και τὴν τε- κουσανο αυτὀν ἔτι εἶναι παρ ε-τω. Ἀστυάγης δέ μινουκ ευ βουλεύεσθαι ἔφη ἐπιθυμέοντα ἐς ἀνάγκας μεγά- λας ἀπικνέεσθαι, ἄμα τε λέγων ταλα ἐσήμαινα τοῖσι

65쪽

H E R 0 D se T lδορυφόροισι λααβάνειν αυτόν. ὁ δε ἀγόμενος ες τας ἀνάγκας, Ουτω δ' εφαινε τον εόντα λόγον. ἀρχόμενος. δη ἀπ αρχης διεξηιε τῆ ἀληθεδ χρεόμενος, καὶ κατε- βαινε ἐς λιτάς τε καὶ συγγνώμην εωυτῶ κελευων ἔχειν117 αυτου. 'Aστυάγης τοὐ μεν βουκόλου την ἀληθείην ἐκ ναντος λόγον ηδο καὶ ἐλάσσω ἐποιεετο, Ἀρπάγνδὲ καὶ μεγάλως μεμφόμενος καλεειν αυτὸν τους δορυ- φόρους ἐκελευε. ῶς δέ οἱ παρῆν ὁ Ἀρπαγος, εχετό μινο Ἀστυάγης' υρπαγε, τέω δη μόρω του παῖδα κατεχρήσαο, τον τοι παρέδωκα ἐκ δ γατρὸς γεγονότα τῆς ἐμῆς; U δὲ Ἀρπαγος ώς εἶδε τον βουκόλον ἔνδον ἐόντα .ου τράπεται ἐπὶ κ ευδεα Οαν, ῖνα. μὴ ἐλεγχόμενος ἁλισκηται, ἀλλα λέγει τάδε ' βασιλευ, ἐπείτε παρέλαβοι τὸ παιδίον, ἐβούλευον σκοπων, οκως σοί τε ποιήσω κατὰ νόον, καὶ ἐγω πρὸς σὲ γινόμενος αναμάρτητος μήτε θυγατρὶ τῆ σὴ μήτε αυτφ σοι εἴην αυθέντης. ποιέω δὴ ύδε ε καλέσας τον βουκόλον τόνδε παραδίδωμι τὸ παιδίον, φας σε τε εἶναι τὸν κελεύοντα ἀποκτεῖναι αυτόκαὶ λεγων τουτό γε Ουκ ἐψευδόμην ' συ γὰρ ἐνετέλλεοούτω. παραδίδωμι μέντοι τωδε κατὰ. τάδε, ἐντειλάμενος θεῖναί μιν ἐς ἐρῆμονκγυρος καὶ παραμένοντα φυλάσσειν, ἄχρι ου τελευτήσy, απειλήσας πstντοῖα τῶδε, ἐν μὴ τάδε

ἐπιτελέα ποιήσρ. ἐπείτε δὲ ποιήσαντος τούτου - κελευόμενα ἐτελευτησε τὐ παιδίον, πεμψας των εὐνουχωλτους πιστοτάτους καὶ εἶδον δι ἐκείνων καὶ ἔθαψά μζιν. ουτω εσχε, ὼ βασιλευ, περὶ του πρήγματος τουτου, και

1ig τοιουτρο μόρφ ἐχρήσατο ὁ παῖς. υρπαγος μὲω δὴ τὰν ι θυν ἔφαινε λόγον, ωστυάγης δὲ κρύπτων τόν οἱ ἐνεῖχε χόλον διὰ τὸ γεγονὸς, πρῶτα μὲν, κατά περ μουσε αυροτὸς πρὸς του βουκόλου τὰ πρῆγμα, πάλιν ἀπηγεετο τῶ πάγω, μετὰ-ῶς οἱ ἐπαλιλλόγητο, κατέβαινε λέγων, ῶς αγρίεστί τε ὁ παῖς καὶ τὁ γεγονὸς ἔχει καλῶς. IN

66쪽

τε γὰρ πεποιημένω, ἔνη λέγων, ἐς τον παῖδα τosτον ἔκαμνον μεγάλως , καὶ θυγατρὶ τρ ἐμὴ διαβεβλημένος οὐκ ἐν ἐλαφρω ἐποιευμην. 5ς ων τῆς τυχης ευ μετεροστεώσης τοsτο μὲν τον σεωυτοὐ παιδα ἀπόπεμψον παρὰ τον παῖδα τον νεήλυδα, τοὐτο δέ σῶστρα γὰρ τοὐπαιως μέλλω θυειν, τοῖσι θεων τιμὴ αὐτη προσκέεται πάρισθί μοι ἐπὶ δεῖπνον. υρπαγος μὲν ως ἡκουσε iis ταὐτα, προσκυνήσας κάὶ μεγάλα ποιησάμενος, οτι τε ἡ ἁμαρτάς οἱ ἐς δέον ἐγεγόνεε καὶ οτι ἐπὶ τυχῖσι επὶ δεῖπνον ἐκέκλητο, φε ἐς τὰ οἰκία. ἐσελθὼν δε τηνταχίστην, ἡν γάρ οἱ παῖς εις μουνος, ἔτεα τρία καὶ δέκα

κου μάλιστα γεγονὼς, τομον ἐκπέμπει, ἰέναι τε κελευων ἐς Ἀστυάγεω και ποιέειν ο τι αν ἐκεῖνος κελευsi. α τος

περιχαρὴς ἐὼν φράζει τῆ γυναικὶ τὰ συγκυρήσαντα. 'Aστυάγης δὲ, ως οἱ ἀπίκετο ὁ Ἀρπάγου παῖς, σφάξας αυτὸν καὶ κατὰ μέλεα διελὼν τὰ μὲν ωπτησε, τὰ δεῆψησε των κρεων, εὐτυκτα ποιησάμενος εἶχε ἐτοιμα. ἐπείτε δὲ τῆς ῶρης γινομένης του δείπνου παρῆσαν οἶτε αλλοι δαιτυμόνες καὶ ὁ υρπαγος, τογι μὲν ἄλλοισι καὶ αυτω 'Aστυάγεῖ παρετιθέατο τράπεζαι ἐπίπλεαι μηλέων κρεῶν , Αρπάγω δὲ τos παιδὸς τοs ἐωυτου, πλὴν κεφαλῆς τε καὶ ἄκρων χειρων τε και ποδῶν, τἄλλα πάν-τα ταυτα δὲ χωρὶς ἐκδετο ἐπὶ κανέω κατακεκαλυμμένα.ώς δὲ μ' πάγω ἐδόκεε αλις ἔχειν τῆς βορῆς, Ἀστυάγης εχετό μιν, εἰ ἡσθείη τι τῆ θοωρ. φαμένου δὲ ' πάγου

και κάρτα ἡσθῆναι παρέφερον, τοῖσι προσεκέετο, τὴν κεφαλην τοs παιδος κατακεκαλυμμένην και τὰς χεῖρας καὶ τους πόδας, υρπαγον δὲ ἐκέλευον προσστάντες ἀποκαλυπτειν τε καὶ λαβεῖν τὸ βούλεται αυτῶν. πειθόμενος δὲ ὁ υρπαγος καὶ ἀποκαλυπτων ὁρῶ τοὐ παιδὸς τὰ λείμματα ' ἰδὼν δὲ Ουτε ἐξεπλάγη, ἐντός τε έωυτου γλνεται. είρετο δὲ αυτὸν ὁ Ἀστυάγης, εἰ γινώσκοι, ἔτευ

67쪽

66 HEROD0Τ Ιθηρίου κρέα βεβρωκοι. ὁ δε καὶ γινωσκειν ἐφθ, και ἀρεστον εἶναι πῆν, το αν βασιλεύς ερδρ. τούτοισι δὲ ἀμειψάμενος καὶ ἀναλαβὼν τὰ λοιπὰ των κρεῶν ηιετὰ οἰκία. ἐνθεμεν δὲ ἔμελλε, ώς ἐγὼ δοκεω, ἁλίσας θάψειν τὰ πάντα. 120 Ἀρπάγω μὲν Ἀστυάγης δικην ταύτην ἐπέθηκε, Κύρου δὲ πέρι βουλεύων ἐκάλεε τοὐς αυτοὐς των μάγων, οῖ τὸ ἐνυπνιόν οἱ ταυτρὶ ἔκριναν. ἀπικομένους δὲ είρετο ὁ Ἀστυάγης, τρ ἔκρινάν οἱ τον οφιν. οἱ δεκατὰ ταυτὰ εἶπαν, λέγοντες ώς βασιλευσαι χρῆν τον παῖδα, εἰ ἐπεζωσε καὶ μη ἀπεθανε πρότερον. ὁ δὲ αμείβεται αυτοὐς τοισίδε ' Ἐστι τε ὁ παῖς καὶ περίεστι, καί μιν επ' αγροὐ διαιτεόμενον οἱ ἐκ τῆς κώμης παῖδες ἐστήσαντο βασιλέα. ὁ πάντα, οσαπερ οἱ ἀληθεὶ λόγω βασιλέες, ἐτελεωσε ποιήσας' καὶ γὰρ δορυφόρους καὶ θυρωρους καὶ ἀγγελιηφόρους καὶ τὰ λοιπὰ πάντα διατάξας ἐρχε. καὶ νsν ἐς τί υμῖν ταλα φαίνεται φλρει ν; Sπαν οἱ μάγοι ' ει μεν περίεστί τε καὶ ἐβασίλευσε ὁ παῖς μὴ ἐκ προνοίης τινος, θάρσει τε τούτουεῖνεκεν καὶ θυμὸν ἔχε ἀγαθόw οὐ γὰρ ἔτι τὰ δευτερον ἄρξει. παρὰ σμικρὰ γὰρ καὶ των λογιων ῆμω ἔνια κεχώρηκε, καὶ τά γε των ὀνειράτων ἐχόμενα τελέως ἐς ἀσθενὲς ἔρχεται. υμείβεται Ἀστυάγης τοισίδε ' καὶ αυ-

τὰς, ἁ μάγοι, ταυτη πλεῖστος τῆ γνώμy εἰμὶ, βασιλέος

οὐνομασθέντος τοί παιδὸς εξήκειν τε τον ονειοον καιμοι τον παῖδα τούτον ειναι δεινὰν ουδὲν ἔτι. oμως γε

μέντοι συμβουλευσατέ μοι, ευ περισκεψαμενοι, τὰ μέλ'λει ἀσφαλέστατα ειναι οἴκω τε τῶ ἐμῶ καὶ ὐμω. Hπαν προς ταύτα οἱ μάγοι γδ βασιλεs, καὶ αυτοῖσι ἡμῖν περὶ πολλοs εστι κατορθουσθαι αρχὴν τὴν σήν. ἐκείνως μεν γὰρ ἀλλοτριοsται ἐς τον πάχα τοῶτον περιιosσα

ἐόντα Πέρσην, καὶ 'μεω ἐόντες Μῆδοι δουλουμεθά τε

68쪽

LIB. I. CAP. 119 123. 67 καὶ λόγου ουδενὸς γινόμεθα προς Περσεων, ἐόντες ξεῖνοι σέο δ' ἐνεστεῶτος βασιλεος, ἐόντος πολιωεω, καὶ αρχομεν το μερος και τιμὰς προς σεο μεγάλας ἔχομεν. Ουτω ων πάντως ημῖν σέο τε καὶ τῆς σῆς αρχῆς προοπτεον ἐστί. καὶ νυν εἰ φοβερον τι ἐνωρεομεν, παναν σοι προεφραζομεν. νυν δὲ ἀποσκήψαντος του ἐνυπνίου ἐς φλαυρον αυτοί τε θαρσέομεν και σοὶ ετερα τοιαυτα παρακελευόμεθα ' τον παῖδα τοὐτον ἐξοφθαλμῶν ἀπόπεμψαι ἐς Πέρσας τε καὶ τους γειναμ νους. Ἀκουσας ταυτα ὁ Ἀστυάγης ἐχάρη τε καὶ καλε- l2Iσας τον Κυρον ἔλεγέ οἱ τάδε παῖ, σὲ γὰρ ἐγὼ διοφιν ονείρου ου τελέην ήδίκεον, τῆ σεωυτου δὲ μοίρ9περίεις, νυν ων ἴθι χαίρων ἐς Πέρσας, πομποὐς δ' ἐγὼ αμα πέμψω. ἐλθὼν δὲ ἐκεῖ πατέρα τε και μητέρα ευ- ρ σεις ου κατὰ Μιτραδάτην τε τον βουκόλον καὶ την

γυναῖκα αυτου.

Tαυτα εἴπας ο υστυάγης αποπέμπει τον Κυρον. I 22

νοστήσαντα δέ μιν ἐς του Καμβύσεω τὰ οἰκία ἐδέξαντο οἱ γεινάμενοι, καὶ δεξάμενοι ώς ἐπύθοντο, μεγάλως ήσπάζοντο οἷα δὴ ἐπιστάμενοι αυτίκα τότε τελευτῆσαι, ἱστόρεόν τε, ἄτεω τρόπω περιγένοιτο. ὁ δέ σφι ἔλεγε, φὰς προ του μὲν ουκ εἰδέναι, ἀλλα ῆμαρτηκέναι πλε στον, κατ οδὸν δὲ πυθέσθαι πῆσαν την μυτού πάθην. ἐπίστασθαι μὲν γὰρ, ῶς βουκόλου του Ῥστυάγεος εχ παῖς, απὰ δὲ τῆς ἐκεῖθεν οδοὐ τὸν πάντα λόγον των πομπῶν πυθέσθαι. τραφῆναι δὲ ἔλεγε υπὸ τῆς του βουκόλου γυναικὸς, ξω τε ταύτην αἰνέων διὰ παντὸς, ὴν τέ οἱ ἐν τῶ λόγω τὰ πάντα ῆ Κυνώ. οἱ δὲ τοκέες παραλαβόντες τὸ Ουνομα τοὐτο, ῖνα θειοτέρως δοκέη τοῖσι Πέρσρσι περιεῖναί σφι ὁ παῖς, κατέβαλον φάτιν, ὼς ἐκκείμενον Εὐρον κυων ἐξέθρεψε. ἐνθεsτεν μὲν ἡταrις αὐτη κεχώρηκε. Κυρω δὲ ἀνδρευμένω καi ἐόντι 123

69쪽

68 HERODOTI τῶν ηλίκων ἀνδρειοτάτω καὶ προσφιλεστάτω προσεκέετο ὁ 'Αρπαγος δῶρα πέμπων, τίσασθαι 'Aστυάγεα ἐκιθυμέων. ἀπ εωυτου γαρ ἐόντος ἰδιωτεω Ουκ ἐνεώρα τιμι οίην ἐσομενην ἐς Ἀστυάγεα, κυρον δὲ Οοέων ἐπιτρεφόμενον ἐποιέετο συμμαχον, τὰς παθας τὰς Κυρovτῆσι εωυτου ὁμοιευμενος. προ δ' μι τουτου τάδε οἱ κατέργαστο ' ἐόντος του Ἀστυάγεος πικρου ἐς τους Μήδους, συμμίσγων ἐνὶ ἔκάστω ὁ υρπαγος τῶν πρώτων Μηδων ἀνέπειθε, ῶς χρη Κυρον προστησαμένους υστυάγεα παυσαι τῆς βασιληίης. κατεργασμένου δέ οἱ τουτου καὶ ἐόντος λοιμου, ουτω δὴ τω Κυρω διαιτεομένω ἐν Πέρσησι βουλόμενος ὁ 'Αρπαγος δηλῶσαι την εωυτου γνώμην ἄλλως μεν οὐδαμῶς εἶχε ἀτετῶν οδῶν φυλασσομένων, ὁ δὲ ἐπιτεχνῆται τοιόνδε λαγὸν μηχανησάμενος, καὶ ἀνασχίσας τουτου την γα .

στέρα καὶ ουδὲν ἀποτίλας, ώς δὲ εἶχε, Ουτω ἐσέθηκε . βιβλίον, γράψας τά οἱ ἐδόκεε ἀπορράψας τos λα- γοs την γαστέρα, καὶ δίκτυα δους ἄτε θηρευτῆ τῶν οἰκετέων τῶ πιστοτάτω, απέστειλε ἐς τους Πέρσας, ἐντειλάμενός οἱ απὸ γλώσσης, διδόντα τὸν λαγὰν κυρs ἐπειπεῖν, αὐτοχειρ- μιν διελεῖν καὶ μηδένα οἱ ταυτα 2ι ποιευντι παρεῖναι. Tαυτά τε δὴ ἁν ἐπιτελέα ἐγίνετο, καὶ ὁ κῶρος παραλαβὼν τὸν λαγὸν ἀνέσχισε. ευρὼν δὲ ἐν α ῶ τὸ βιβλίον ἐνεὸν λαβὼν ἐπελέγετο. τὰ δε γράμματα ἔλεγε τάδε Σὸ παι Καμβυσεω, σὲ γὰρ θεοὶ

ἐπορέουσι, ου γὰρ αν κοτε ἐς τοσουτο τυχης απίκεο, συ νυν υστυάγεα τὸν σεωυτου φονέα τῖσαι. κατὰ μεν γαρ την τουτου προθυμίην τέθυηκας, τὸ δὲ κατὰ θ εους ' τε καὶ ἐμε περίεις. τά σε καὶ πάλαι δοκέω πάντα ἐκμε- lμαθηκέναι σέο τε αυτοs πέρι, ῶς ἐπρήχθη, κα4 οἷαυπὸ Ἀστυάγεος πέπονθα, ὁτι σε ουκ ἀπέκτεενα, αλλὰ l

70쪽

ἐδωκα τῶ βουκόλφ. συ νυν, ην βουλa εμοὶ πειθεσθαι, rῆς περ Αστυαγης αρχει χωρης, ταυτης ἀπάσης αρξεις. Πέρσας γὰρ ἀναπείσας ἀπίστασθαι, στρατηλάτεε επὶ Μήδους. καὶ ην τε ἐγὼ υπo 'Aστυάγεος ἀποδεχθέω στρατηγος ἀντία σευ, ἔστι τοι τὰ συ βουλεαι, ην τε των τις δοκίμων αλλος Μηδων. πρῶτοι γὰρ ουτοι ἀποστάντες

αα ἐκείνου καὶ γενόμενοι προς σέο 'Aστυάγεα καταιρέειν πειρησονται. ως ών ετοίμου τοs γε ἐνθάδε ἐόντος ποίεε ταυτα, καὶ ποίεε κατὰ τάχος.Ἀκουσας ταυτα ὁ ρος ἐφρόντιζε, ὁτεω τρόπω l25 σοφωτάτω Πέρσας ἀναπείσει ἀπίστασθαι, φροντίζων

δὲ ευρισκε τε ταυτα καιριώτατα εἶναι' ἐποίεε δηταυτα. γράψας ἐς βιβλίον τὰ ἐβουλετο, ἁλίην των Περσέων ἐποιησατο, μετὰ δὲ ἀναπτυξας τὰ βιβλίον καὶ επιλεγόμενος ἔφη 'Aστυάγεά μιν στρατηγὸν Περσέων ἀποδεικνυναι. Νυν τε, ἔφη λέγων, ἁ Πέρσαι, προαγορευω υμῖν παρεῖναι εκαστον ἔχοντα δρεπανον. M-

ρος μὲν ταλα προηγόρευσε. ἔστι δὲ Περσέων συχνὰ γενεα, καὶ τὰ μὲν αυτῶν ὁ πιρος συνάλισε καὶ αν αεισs ἀπίστασθαι ἀπὸ Μηδων ' ἔστι δὲ τάδε, εκ τῶν ἄλλοι πάντες ηρτέαται Πέρσαι ' Πασαργάδαι, Μαράφιοι, Μάσπιοι ' τούτων Πασαργάδαι εἰσὶ αριστοι, ἐν τογι καὶ ωχαιμενίδαι εἰσὶ φρητρη, ἔνθεν οἱ βασιλέες οἱ Περσεῖδαι γεγόνασι ' ἄλλοι δὲ Πέρσαι εἰσὶ οἶδε Πανθιαλαῖοι, Θηρουσιατοι, Γερμάνιοι ' ουτοι μὲν πάντες ἀροτῆρές εἰσι, οἱ δὲ ἄλλοι νομάδες, -οι, Μάρδοι, Uροπικοὶ, Σαγάρτιοι. Σῖς-παρῆσαν μαντες ἔχοντες ὶ ο τὸ προειρημένον, ἐνθαλα ὁ κῶρος αν γάρ τις χῶρος

τῆς Περσικῆς ἀκανθώδης ὁσον τε ἐπὶ ὀκτωκαίδεκα σταδίους η ὲἴκοσι πάντη τοὐτόν σφι τον χῶρον προεῖπε ἐξημερῶσαι ἐν ἡμέρη. ἐπιτελεσάντων δὲ τῶν Περσέων τὸν προκείμενον ἄεθλον δευτερά σφι προεῖπε ἐς τὴν